Regular Physical Activity Experiences of Primary School Students Participating in a School-Based Physical Activity Program

Yıl 2025, Cilt: 36 Sayı: 4, 266 - 282, 05.12.2025

Neslihan Er , Fatma Ünal

https://doi.org/10.17644/sbd.1724369

Öz

The level of development of societies is related to the physical abilities and health status of the children in their populations. Numerous studies have shown that regular physical activity and, in particular, the inclusion of planned physical activities in school programmes have a positive effect on children's cognitive level, academic achievement, concentration level, behaviour/psychosocial status and motivation. The aim of this study is to evaluate a physical activity programme developed to support the development of physical fitness, motor skills, and social and psychological well-being levels of primary school students in grades 1-4 through a mixed approach combining physical activity, educational games, and parent-teacher support. In line with this aim, the study seeks to answer the question: What are the attitudes of students who participated in the activity programme towards the programme and regular physical activity after the programme? The study employed the case study method, one of the qualitative research methods. The sample was determined using the maximum diversity sampling method; two schools with different socio-economic levels in Bartın province were included in the study. Focus group interviews were conducted in different sessions to gain a deeper understanding of the participants' experiences and attitudes towards the exercise programmes. The interviews were transcribed and subjected to descriptive analysis. As a result of the research, the participants stated that they felt fast, strong, good, energetic and excited after starting the exercise programme. They stated that regular exercise is necessary for health, weight loss, and physical development, and that the majority of students who participated in the programme would continue to exercise regularly. Students who stated that they would continue to exercise regularly after the programme ended listed health, strength, and happiness as their reasons. Students who regularly engage in sports mostly prefer football, gymnastics, swimming, and basketball. Students who wish to incorporate sports into their lives after this programme have expressed their interest in basketball, football, volleyball, swimming, tennis, and karate.

Anahtar Kelimeler

Physical activity , School-based physical activity , Primary school students

Proje Numarası

221K342

Okul Temelli Fiziksel Aktivite Programına Katılan İlkokul Öğrencilerinin Düzenli Fiziksel Aktivite Deneyimleri

Öz

Toplumların gelişmişlik düzeyi, nüfuslarında barındırdıkları çocukların sahip oldukları fiziksel yetenekleri ve sağlık durumları ile ilişkilidir. Düzenli fiziksel aktivite yapmanın ve özellikle okul programlarında planlı fiziksel aktivitelere yer vermenin çocuklarda bilişsel düzey, akademik başarı, konsantrasyon seviyesi, davranış/psikososyal durum ve motivasyonu olumlu etkilediğini gösteren pek çok çalışma mevcuttur. Bu çalışmanın amacı, fiziksel aktivite ve eğitsel oyunlar ve ebeveyn-öğretmen destekli karma bir yaklaşım aracılığıyla 1-4. sınıf ilkokul öğrencilerinin fiziksel uygunluk, motor beceriler, sosyal ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin gelişimini desteklemek için geliştirilen fiziksel aktivite programının sonunda, programa ve devamında düzenli fiziksel aktiviteye karşı deneyimlerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Bartın ilinde sosyoekonomik düzeyi farklı iki okul çalışmaya dâhil edilmiştir. Katılımcı öğrencilerin fiziksel aktivite programlarına yönelik deneyimlerinin derinlemesine anlaşılması amacıyla farklı oturumlar halinde odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler yazıya aktarılmış ve betimsel analize tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda öğrenciler fiziksel aktivite programını uygulamaya başladıktan sonra kendilerini hızlı, güçlü, iyi, enerjik ve heyecanlı hissettiklerini dile getirmişlerdir. Programı uygulayan öğrenciler, düzenli olarak hareket etmenin sağlık, kilo vermek ve vücudu geliştirmek için gerekli olduğunu belirterek, öğrencilerin büyük çoğunluğu düzenli olarak hareket etmeye devam edeceklerini dile getirmiştir. Program bittikten sonra düzenli olarak hareket etmeye devam edeceklerini belirten öğrenciler devam etme nedenlerini sağlıklı olmak, güçlenmek ve mutlu olmak şeklinde sıralamıştır. Düzenli olarak spor yapan öğrenciler çoğunlukla futbol, jimnastik, yüzme ve basketbol spor dallarını tercih etmiştir. Bu program sonrasında hayatlarına sporu dâhil etmek isteyen öğrenciler basketbol, futbol, voleybol, yüzme, tenis ve karate spor dallarına yönelmek istediklerini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel aktivite , Okul temelli fiziksel aktivite , İlkokul öğrencileri

Destekleyen Kurum

Bu çalışma Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 221K342 numaralı proje ile desteklenmiştir.

Proje Numarası

221K342

Kaynakça

• Adsız, E. (2010). İlköğretim çağındaki öğrencilerde düzenli yapılan sporun dikkat üzerine etkisinin araştırılması (Yayın No. 298898) [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Akcınlı, N. (2005). Sekiz yaş grubu çocuklarda hareket eğitimi ile dikkat ve hafıza gelişiminin ilişkisi (Yayın No. 164218) [Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Akgül, M. H., ve Karafil, A. Y. (2021). Ortaokul öğrencilerinin fiziksel aktiviteye yönelik sosyal destek algılarının psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisinin incelenmesi. SPORMETRE The Journal of Physical Education and Sport Sciences, 19(3), 164-175.
• Akıncı, A. Y., ve Çimen, E. (2021). İlkokul öğrencilerinin hareketli ve sağlık yaşam yeterlilikleri (Isparta örneği). Düzce University Journal of Sports Science, 1(1), 17-27.
• Aktaş, S., Özdil, G., Bağış, O., ve Güven, F. (2016). The effects of 8-week aerobic training on body weight among sedentary females. Turkish Journal of Sport and Exercise, 18(2), 113-116.
• Aydın-Günbatar, S. (2019). Olgu bilim (fenomenolojik araştırma) yöntemi. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.). Eğitimde Araştırma Yöntemleri içinde. Pegem Akademi.
• Bailey, D.A., ve Martin, A.D. (1994). Physical activity and skeletal health in adolescents. Pediatric Exercise Science, 6(4), 330-347. https://doi.org/10.1123/pes.6.4.330
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Baltacı, G. (2008). Çocuk ve spor. Klasmat Matbaacılık.
• Best, J.R. (2010). Effects of physical activity on children’s executive function: contributions of experimental research on aerobic exercise. Developmental Review, 30(4), 331-351. doi: 10.1016/j.dr.2010.08.001
• Biddle, S.J.H., ve Mutrie, N. (2008). Psychology of physical activity: Determinants, well-being and interventions, 2nd edition. Routledge.
• Bidzan-Bluma, I., ve Lipowska, M. (2018). Physical activity and cognitive functioning of children: A systematic review. International Journal of Environment Research and Public Health, 15(4), 800. https://doi.org/10.3390/ijerph15040800
• Çelik, O.T., ve Buğday, B. (2022). Otizmli çocuklarda fiziksel aktivite. Anatolian Journal of Health Research, 3(1), 30-32. http://dx.doi.org/10.29228/anatoljhr.55619
• Çoknaz, H. (2018). Psikomotor gelişim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Çöndü, A., Şener, O. A., ve Alpa, Ş. (2018). Physical education classes of students selected comparison of the effects on motor features. Turkish Studies Educational Sciences, 13(27), 489-498.
• Daly-Smith, A.J., Zwolinsky. S., McKenna, J., Tomporowski, P.D., Defeyder, M.A., ve Manley, A. (2018). Systematic review of acute physically active learning and classroom movement breaks on children’s physicalactivity, cognition, academic performance and classroom behavior: Understanding critical design features. BMJ Open Sport Exercise Medicine, 4(1), 1-16. doi:10.1136/bmjsem-2018-000341
• Dayıoğlu, Ç., ve Taştan, Z. (2024). İlkokul öğrencilerinde fiziksel aktivitelerin umut ve psikolojik sağlamlığa etkisi. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 6(4), 565-572.
• De Greeff, J.W., Bosker, R.J., Oosterlaan, J., Visscher, C., ve Hartman, E. (2018). Effects of physical activity on executive functions, attention and academic performance in preadolescent children: A meta-analysis. Journal of Science and Medicine in Sport, 21(5), 501–507.
• Dursun, G. (2018). Çocuklarda fiziksel uygunluk. BEDRAY Basın Yayıncılık.
• Elçi, G., Genç, A., Yaşartürk, F., Aktaş, A.K., ve Kaya, G. Y. (2023). Fiziksel aktivitenin depremzede çocuklar üzerindeki etkileri hakkında ebevyn görüşlerinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 1123-1133.
• Fedewa, A. L., ve Ahn, S. (2011). The effects of physical activity and physical fitness on children’s achievement and cognitive outcomes: A meta-analysis. Research Quarterly for Exercise and Sport, 82(3), 521-535. doi: 10.1080/02701367.2011.10599785
• Göktepe, M., Akalın, C.T., ve Göktepe, M.M. (2016). Kayak sporu yapan çocukların dikkat düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 4(3), 722 731.
• Haga, M. (2008). Physical fitness in children with movement difficulties. Physiotherapy, 94(3), 253–259. https://doi.org/10.1016/j.physio.2007.04.011
• Hands, B., ve Larkin, D. (2002). Physical fitness and developmental coordination disorder. In: Developmental coordination disorder, SA Cermak and D Larkin (Eds.). Albany: Singular Publishing Group, pp. 172–184.
• Hardman, A. E., ve Stensel, D. J. (2009). Physical Activity and Health: The Evidence Explained. Routledge: Abingdon.
• Havighurst, R. J. (1972). Developmental tasks and education, 3rd ed. New York: David McKay Co.
• Holt, N., Kingsley, B., Tink, L., ve Scherer, J. (2011). Benefits and challenges associated with sport participation by children and parents from low-income families. Psychology of Sport and Exercise, 12(5), 490-499. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2011.05.007
• Karaduman, A., ve Yılmaz, Ö. (2016). Fizyoterapi ve rehabilitasyon. Genel Fizyoterapi 1. Cilt. Ankara: Pelikan Yayınları.
• Kuşgöz, A. (2005). Pansiyonlu ve normal devlet ilköğretim ile özel ilköğretim öğrencilerinin beslenme, fiziksel aktivite alışkanlıkları ve fiziksel uygunluklarının karşılaştırılması. (Yayın No. 187576) [Yüksek lisans Tezi, Muğla Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Lees, C., ve Hopkins, J. (2013). Effect of aerobic exercise on cognition, academic achievement, and psychosocial function in children: A systematic review of randomized control trials. Preventing Chronic Disease, 10, E174. http://dx.doi.org/10.5888/pcd10.130010
• Lubans, D., Richards, J., Hillman, C., Faulkner, G., Beauchamp, M., Nilsson, M., Kelly, P., Smith, J., Raine, L., ve Biddle, S. (2016). Physical activity for cognitive and mental health in youth: A systematic review of mechanisms. Pediatrics, 138(3), e20161642.
• Mayo Clinic. (2014). Depression and anxiety: exercise eases symptoms. Erişim adresi: http://www.mayoclinic.org/diseasesconditions/depression/in-depth/depression-andexercise/art-20046495
• Meydanlıoğlu, A. (2015). Çocuklarda fiziksel aktivitenin biyopsikososyal yararları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(2), 125-135.
• NICE Public Health Collaborating Centre. (2007). Promoting physical activity for children: Review 2-Correlates of Physical Activity in Children: A Review of quantitative systematic reviews. Switzerland, NICE Public Health Collaborating Centre.
• Nies, M.A., ve Mcewen, M. (2007). Community/public health nursing: Promoting the health of populations. 4th ed. Philadelphia: Saunders-Elsevier.
• Orhan, R. (2019). Çocuk gelişiminde fiziksel aktivite ve sporun önemi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 157-176.
• Özata, F. (2021). Sporla büyüyorum. Detamat Tanıtım Tasarım Matbaacılık.
• Özdoğru, A. A. (2018). Çocuk ve ergenlerin okul dışı zamanlarda spor aktivitelerine katılımı. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 86-101.
• Özer, M. K. (2020). Fiziksel Uygunluk. Nobel Akademik Yayıncılık
• Pangrazi, R.P., Corbin, C.B., ve Welk, G.J. (1996). Physical activity for children and youth. Journal of Physical Education, Recreation Dance, 67(4), 38-43.
• Pehlivan, Z. (2009). Spora katılan çocuklara yönelik ailelerin beklentileri, çocuklarda gözlenen davranış değişimleri ve spora katılımın önündeki engeller. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 69-76. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000152
• Reed, J.A., Einstein, G., Hahn, E., Hooker, S.P., Gross, V.P., ve Kravitz, J. (2010). Examining the impact of integrating physical activity on fluid intelligence and academic performance in an elementary school setting: A preliminary investigation. Journal of Physical Activity and Health,7(3), 343-351. doi: 10.1123/jpah.7.3.343
• Robinson, L.E., Stodden, D.F., Barnett, L.M., Lopes, V.P., Logan, S.W., Rodrigues, L.P., ve D’Hondt, E. (2015). Motor competence and its effect on positive developmental trajectories of health. Sports Medicine, 45(9), 1273-1284. doi: 10.1007/s40279-015-0351-6
• Satılmış, S. E., Bilgin, T., ve Ödemiş, M. (2023). Bir rekreasyonel aktivite olarak geleneksel sokak oyunlarının yabancı uyruklu çocuklarda sosyal beceri psikolojik sağlamlık ve umut düzeylerine etkisinin incelenmesi. ROL Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 1080-1097.
• Saygın, Ö., ve Dükancı, Y. (2009). Kız çocuklarda sağlık ilişkili fiziksel uygunluk ve fiziksel aktivite yoğunluğu ilişkisinin araştırılması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 320-329.
• Sebire, S.J., Jago, R., Fox, K.R., Page, A.S., Brockman, R., ve Thompson, J.L. (2011). Association between children’s social functioning and physical activity participation are not mediated by social acceptance: A cross-sectional study. International Journal of Behavioral Nutrition Physical Activity, 30(8), 106-114. doi: 10.1186/1479-5868-8-106
• Siedentop, D.L. (2009). National plan for physical activity: education sector. Journal of Physical Activity and Health, 6(2), 168-180. doi: 10.1123/jpah.6.s2.s168
• Stodden, D., Langendorfer, S., ve Roberton, M.A. (2009). The association between motor skill competence and physical fitness in young adults. Research.Quarterly for Exercise and Sport, 80(2), 223–229.
• Strong, W. B., vd. (2005). Evidence based physical activity for school-age youth. The Journal of Pediatrics, 146(6), 732-737.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi. 2. baskı. Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028). Erişim Adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf
• Watson, A.J.L., Timperio, A., Brown, H., Best, K., ve Hesketh, K. D. (2017). Effect of classroom-based physical activity interventions on academic and physical activity outcomes: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Behavioral Nutrition Physical Activity, 14(1), 114. doi: 10.1186/s12966-017-0569-9
• WHO (World Health Organization). (2010). Global recommendations on physical activity for health Erişim adresi: https://www.who.int/dietphysicalactivity/global-PA-recs-2010.pdf
• Woolfolk, A.E. (1993). Educational psychology. Fifth edition. Allyn and Bacon, USA
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. B., ve Erkılıç, A. O. (2023). Okul öncesi ve ilköğretim döneminde psiko-motor gelişimin fiziksel aktivite üzerindeki önemi. Journal of Curriculum and Educational Studies, 1(2), 292-305. https://10.5281/zenodo.10429678