Jack Kerouac'ın Paris'te Satori Eserinin Çevirisindeki Çokdillilik Sorunları

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 991 - 1008, 30.12.2023

Semih Sarıgül

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1356905

Öz

Mevcut çalışma, Jack Kerouac’ın Satori in Paris adlı eserinin Türkçe çevirisine odaklanarak bu eserde yer alan çokdilli unsurların çevirisinde kullanılan çeviri stratejileri ile bunların Türkçe metinde Kerouac’ın çokdilli kimliği ve Beat kuşağıyla bağlantısına olan etkisini tartışmaktadır. Grutman’ın (1998) edebi çokdillilik tanımı ile Corrius ve Zabalbeascoa’nın (2011) üçüncü dil modelinden yararlanan çalışma, çevrilen çokdilli metin öğelerini üç kategoride çözümlemektedir: (1) Fransızcanın Kerouac tarafından İngilizceye çevirisi, (2) İngilizcenin Kerouac tarafından Fransızcaya çevirisi ve (3) İngilizce ve Fransızcanın birlikte kullanıldığı argolar ve sözcük oyunları. Çalışmanın bulguları, Kerouac’ın eserinde yer alan çokdilli unsurların tekrarlama ve/veya uyarlama yoluyla hedef metne aktarıldığını; ancak bunların küçük bir bölümünün İngilizce, Fransızca ve Türkçe arasındaki dil kısıtlarından ötürü çeviri sürecinde kaybolduğunu göstermiştir. Çevirmenin romanda yer alan çokdilli unsurların büyük bir yüzdesini Türkçe metinde de koruma çabası, Amerikan edebiyatının Türkiye’deki saygın konumu ve Fransızcanın 1940’lardan bu yana yapılan edebi çevirilerde baskın bir kaynak dil olmasıyla ilişkilendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

edebi çokdillilik, çeviride çokdillilik, üçüncü dil modeli, Jack Kerouac, Beat kuşağı

Multilingual issues in the translation of Jack Kerouac’s Satori in Paris into Turkish

Öz

The present study focuses on the Turkish translation of Jack Kerouac’s Satori in Paris to discuss translation strategies for multilingual elements in the work and their impact on the representation of Kerouac’s bilingual identity and connection to the Beat generation in Turkish. It benefits from Grutman’s (1998) definition of literary multilingualism and Corrius and Zabalbeascoa’s (2011) third language model (L3) to analyze translated multilingual segments in three categories: (1) Kerouac’s translation of French into English, (2) Kerouac’s translation of English into French, and (3) slang and puns with a mixture of English and French. The findings indicate that multilingual segments in Kerouac’s work were mostly transferred to the target text through repeating and/or adapting, while a small portion of them was lost in the translation process due to various linguistic constraints among English, French and Turkish. The translator’s tendency to maintain an overwhelming percentage of multilingual segments in Turkish text can be associated with the respectable status of American literature in Turkey and historical significance of French as a dominant source language in literary translations since the 1930s.

Anahtar Kelimeler

literary multilingualism, multilingualism in translation, third language model, Jack Kerouac, Beat generation

Kaynakça

• Adams, R. (2009). Continental divides: Remapping the cultures of North America. Chicago: University of Chicago Press.
• Belletto, S. (2017). Five ways of being Beat, circa 1958-59. In S. Belletto (Ed.), The Cambridge companion to the Beats (pp. 92-109). Cambridge: Cambridge University Press.
• Barlık, M. M., Edis Z. & Tütak, B. (2016). ‘Yol’ metaforunun Cemil Kavukçu’nun Gamba ve Beat kuşağı yazarı Jack Kerouac’ın Yolda adlı romanlarına yansıması. The Journal of Academic Social Science Studies, 48, 211-227.
• Berkin, C., Miller, C., Cherny, R. & Gormly J. (2001). Making America: A history of the United States. 1st ed. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Carmona, C. R. (2012). Keeping the Beat: The practice of a Beat movement [Unpublished doctoral dissertation]. Texas: Texas A&M University.
• Corrius, M. & Zabalbeascoa, P. (2011). Language variation in source texts and their translations: The case of L3 in film translation. Target, 23 (1), 113–130.
• De Saussure, A. (2018). Satori in Brittany: Jack Kerouac, Youenn Gwernig, and the Breton Beat novel. Contemporary French and Francophone Studies, 22 (5), 545-552.