An Ecocritical View of Sabahattin Ali’s Poem of Wind Abstract

Yıl 2024, Sayı: Edebiyat Kuramları ve Eleştiri Özel Sayısı, 26 - 40, 31.10.2024

Metin Akyüz

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1548865

Öz

Human beings live in an environment that is both social and ecosystemic. While the social environment is among the oldest and most important subjects in literature, interest in the ecosystemic environment has only recently begun. Ecocriticism emerged as a product of this interest. Ecocriticism, an interdisciplinary approach, focuses on the presentation of the problems of ecosystem in literary texts. Sabahattin Ali has included the loneliness and drama of people surrounded by the socio-cultural environment in many of his works. He expresses in almost all his works that the unnatural objects alienate people and make them unhappy. Sabahattin Ali sees the natural objects and nature itself as an option against the cultural beings. In this context, the poem Rüzgâr virtually turns into his thematic poetics. The poem, which will be examined from an ecocritical perspective, has been evaluated in terms of oppositional relations such as high and low, culture and nature, and anthropocentric and ecocentric relations. As a result, the conflict and comparison of cultural and natural value concepts were included in the analyzed poem, and it was emphasized that nature has an indisputable superiority despite everything.

Anahtar Kelimeler

Ecocriticism, Sabahattin Ali, Rüzgar Poem

Sabahattin Ali’nin Rüzgâr Şiirine Ekoleştirel Bir Bakış

Öz

İnsan hem sosyal hem de ekosistemin içine aldığı bir çevre içinde yaşar. Sosyal çevre edebiyatın en eski ve önemli konuları arasında yer alırken ekosistemik çevreye ilgisi son zamanlarda başlamıştır. Ekoeleştiri de bu ilginin bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Disiplinlerarası bir yaklaşım olan ekoeleştiri ekosistemin sorunlarının edebi metinlerdeki sunumuna odaklanmaktadır. Sabahattin Ali, birçok eserinde sosyo kültürel çevrenin kuşattığı insanların yalnızlığı ve dramına yer vermiştir. Doğal olmayanın insana yabancılaşmayı getirdiğini; insanı mutsuz kıldığını neredeyse bütün yapıtlarında dile getirir. Sabahattin Ali, kültürel olana karşı doğal olanı ve doğayı bir seçenek olarak görür. Bu bağlamda Rüzgâr şiiri adeta onun tematik bir poetikasına dönüşmektedir. Ekoeleştirel açıdan incelenecek olan şiir karşıtlık ilişkileri içinde yükseklik alçaklık, kültür – doğa ile insan merkezlilik ve ekomerkezli ilişkiler açısından değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, çözümlenen şiirde kültürel ve doğal değer kavramlarının çatışması ve karşılaştırmasına yer verilerek doğanın her şeye rağmen tartışmasız bir üstünlüğe sahip olduğu vurgusu yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekoeleştiri, Sabahattin Ali, Rüzgar Şiiri

Kaynakça

• Ali, Sabahattin (1990). Dağlar ve Rüzgâr, Kurbağanın Serenadı, Öteki Şiirler. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Ali, Sabahattin (2007). Değirmen. İstanbul: YKY.
• Ali, Sabahattin (2008). Kuyucaklı Yusuf. İstanbul: YKY.
• Ali, Sabahattin (2009). Kürk Mantolu Madonna. İstanbul: YKY.
• Ali, Sabahattin (2011). İçimizdeki Şeytan. İstanbul: YKY.
• Bulut Sarıkaya, Dilek (2012). “Gılgamış Destanına Ekoeleştirel Bir Bakış”, Ekoeleştiri: Çevre ve Edebiyat. Serpil Opperman (Ed.). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Dindar, Gülşah (2012). “Derin Ekoloji Hareketi ve Ekoeleştiri: Bir Garip Orhan Veli” Ekoeleştiri: Çevre ve Edebiyat. Serpil Opperman (Ed.). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Eryılmaz, Çağrı. (2021). “Çevre Hareketinin Ekolojik Toplum Ütopyası – Callenbach’ın Ekotopya Romanı Üzerine Bir İnceleme”, Sosyologca 21: 225-244.
• Göle, Nilüfer (2019). Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kavafis, Kostantinos (1997). Barbarları Beklerken. E. Alova, Barış Pirhasan (Çev.:). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Lakoff George, Johnson Mark. (2015), Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil. Gökhan Yavuz Demir (Çev.), İstanbul: İthaki Yayınları.
• Lefebvre, Henry (2014). Mekânın Üretimi Işık Ergüden (Çev.). İstanbul: Sel Yayınları.
• Oppermann, Serpil (2012). Ekoeleştiri: Çevre ve Edebiyat. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Özdağ, U. (2005). Edebiyat ve Toprak Etiği -Amerikan Doğa Yazınında Leopold’cu Düşünce-. Ankara: Ürün Yayınları.
• Sarıkaya, Dilek (2012). “Gılgamış Destanına Ekoeleştirel Bir Bakış”, Ekoeleştiri: Çevre ve Edebiyat. (Editör: Serpil Opperman) Ankara: Phoenix.