Analysis of the Story of "Kam Püre's Son Bamsı Beyrek" in Terms of Semiotics

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 3, 1338 - 1363, 31.12.2024

Rahime Deveci

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1550471

Öz

Semiotics aims to investigate which semantic layers a meaningful whole consists of, how it is systematized and presented through metalanguage, and the way the meaning is articulated. Semiotics, which questions the processes through which meaning is produced, is considered to be a method of understanding the form of the content. In this study, the Story of Kam Püre's Son Bamsı Beyrek in the Book of Dede Korkut was analyzed according to the semiotic model developed by Algirdas Julien Greimas, one of the French semioticians. In this regard, the Story of Kam Püre's Son Bamsı Beyrek; It was examined in three stages: narrative level, discourse level and logical-semantic levels. First of all, the story was described by dividing it into meaning units using the sectioning method. At the level of discourse, elements of person, time and place were examined. At the narrative level, the acts in the sections were determined in line with the actants scheme, and the characteristics, modalities and functions of the actors were revealed. At the logical-semantic level, the contrasts in the narrative were determined and interpretations were made based on the meanings revealed by these contrasts. Thus, the deep structure of the story was revealed.

Anahtar Kelimeler

Semiotic analysis, Greimas method, The Story of Kam Püre Bey

Göstergebilim (Semiyotik) Açısından “Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek” Hikâyesi’nin Analizi

Öz

Göstergebilim, anlamlı bir bütünün hangi anlamsal katmanlardan oluştuğunu, bunu üstdil aracılığıyla dizgeleştirerek nasıl sunduğunu ve anlamın eklemleniş biçimini araştırmayı amaçlar. Anlamın hangi süreçlerden geçerek üretildiğini sorgulayan göstergebilimin içeriğin biçimine yönelik bir anlamlama yöntemi olduğu kabul edilir. Bu çalışmada Dede Korkut Kitabı’ndaki “Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek Hikâyesi” Fransız göstergebilimcilerinden Algirdas Julien Greimas’ın geliştirdiği göstergebilim modeline göre analiz edilmiştir. Bu doğrultuda Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek Hikâyesi; anlatı düzeyi, söylem düzeyi ve mantıksal-anlamsal düzeyler olmak üzere üç aşamalı olarak incelenmiştir. Öncelikle hikâye kesitleme yöntemiyle anlam birimlerine ayrılarak betimlenmiştir. Söylem düzeyinde kişi, zaman, mekân unsurları incelenmiştir. Anlatı düzeyinde kesitlerdeki edimler eyleyenler şeması doğrultusunda belirlenmiş, eyleyenlerin özellikleri ve işlevleri ortaya konulmuştur. Temel yapı (mantıksal-anlamsal) düzeyde ise anlatıdaki karşıtlıklar belirlenmiş ve karşıtlıkların ortaya çıkardığı anlamlardan yola çıkılarak yorumlamalar yapılmıştır. Böylece hikâyenin derin yapısı ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilimsel çözümleme, Greimas yöntemi, Kam Püre Bey Oğlu Bamsı Beyrek Hikâyesi

Kaynakça

• Akerson-Erkman Fatma (2005). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Akpınar, Ahmet (2023). “Bamsı Beyrek Destanı’nın Uşak Varyantı ve Bu Varyantta Tanıklanan Limitatif İşlevli Bir Gramer Yapısı”. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 11, s. 245-262.
• Bars, Mehmet Emin (2024) “Greimas’la Bir Başkaldırı Hikâyesini Okuma: İç Oğuz’a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldügi Boy”. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 9(1), 135-152.
• Calp, Mehrali (2014). “Kişi Adları Üzerine Dilbilimsel Bir Çalışma (Ağrı İli Örneği)”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 52, sf. 27-49.
• Dağlı, Ahmet (2012). Yapısalcı Açıdan Amasya Efsaneleri. Doktora Tezi. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergin, Muharrem (2016). Dede Korkut Kitabı I-II. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Fiske, John (2015). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Çev.: Süleyman İrvan). Ankara: Pharmakon Yayınevi.