Biçimbilimsel Açıdan Japonca Katakana + Hiragana Birleşimlerinde Eylem Yapıları

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 1332 - 1347, 31.08.2025

Ümmühan Sâre Uslu

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1698004

Öz

Japonca, birden fazla yazı sisteminin birlikte kullanıldığı nadir dillerden biridir. Japon Dili iç dinamiği sebebiyle üretkenlik seviyesi yüksek bir dil olma özelliği taşırken, git gide yoğun bir değişim gösterme eğilimi de sergilemektedir. Bu çalışmada, Japoncada temel olarak yabancı kökenli sözcüklerin yazımı için kullanılan Katakana ile çekim ekleri ve dilbilgisi ögelerinin yazımı için kullanılan Hiragana’nın birleşmesiyle oluşan sözcük yapıları biçimbilimsel açıdan incelenmektedir. Özellikle eylem yapılarında farklı kombinasyonlarla oluşturulan bu sözcükler, günlük hayatta Genç Dili ifadeleri olarak sık kullanılan argo sözcükler sınıfında yer almaktadır. Bu bağlamda çalışmada, Katakana (ad/eylem) + Hiragana (-ru eki) birleşimlerinden meydana gelen sözcüklerin analizi yapılmış, yapısal özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Genç Dili ifadeleri, argo ve yeni-popüler sözcüklerin bir araya toplandığı üç ayrı matbu sözlükte yer alan kalıplaşmış bu sözcükler derlenmiş, sözcük türetme biçimleriyle açıklanarak çeşitli örneklerle araştırma desteklenmiştir. Sözcük analizi sonucunda, Katakana (ad/eylem) + Hiragana (-ru eki) birleşimleri birkaç farklı türeme biçimiyle karşımıza çıkmıştır. Kök olan Katakana sözcüğün, sadece ilk iki hecesi alınarak sözcüğü eylemleştirmek için kullanılan「る(-ru)」hecesinin eklenmesi ile oluşturulan yapılar çoğunluktadır. Modern Japoncada giderek artan bu birleşim yapıları, başka dillerden Japoncaya giren yabancı kökenli sözcükleri özümseme biçimini ve dilin evrimsel esnekliğini göstermektedir. Ayrıca bu araştırma Japoncanın hem dış etkilere açık hem de biçimbilimsel olarak üretken bir dil olduğu gerçeğini de yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hiragana , Katakana , Biçimbilim , Kısaltmalar , Genç Dili , Eylem Yapısı

Destekleyen Kurum

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

Verb Structures In Japanese Katakana + Hiragana Combinations In Terms Of A Morphological Perspective

Öz

Japanese is one of the rare languages where more than one writing system is used together. While the Japanese language brings the characteristic of being a language which has a high level of productivity in consequence of its internal dynamics, it also exhibits a tendency to show intense change even more. In this study, word structures combining with Katakana, which is used for writing foreign-origin words basically in Japanese, and Hiragana, which is used for writing inflectional suffixes and grammatical elements, have been examined from a morphological perspective. These words that are formed with different combinations especially in verb structures are included in the taxon of slang words frequently used as Youth Language expressions in daily life. In this regard, the analysis of words formed by the combinations of Katakana (noun/verb) + Hiragana (-ru suffix) was carried out, and their structural features have been tried to be identified in this study. These formulaic words, which are included in three separate printed dictionaries where Youth Language expressions, slang and new-popular words are collected, have been gleaned and the research was supported with various examples by explaining with word derivation forms. As a result of the word analysis, the combinations of Katakana (noun/verb) + Hiragana (-ru suffix) have emerged with several different derivations. By taking only the first two syllables of Katakana word that is root, the structures formed by adding the syllable「る(-ru)」which is used to make the word a verb. These combination structures which are gradually increasing in modern Japanese show the manner of assimilation of foreign-origin words that slipped into Japanese from other languages and the language's evolutionary flexibility. Additionally, this research has also reflected the fact that Japanese is both open to external influences and a morphologically productive language.

Anahtar Kelimeler

Hiragana , Katakana , Verb Structure , Youth Language , Abbreviations , Morphology

Kaynakça

• Çiftçi, Ümmühan Sâre (2023). “Japoncadaki “Genç Dili” (Wakamono Kotoba) ve Bu Dilin Türk Öğreniciler Tarafından Algılanışı”. (Ed. Ayşe Nur Tekmen ve Tsuyoshi Sugiyama). Japon Dili İncelemeleri V. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 105-124.
• Erdem, Mevlüt (2014). “Türkçede Çekim ve Türetim Morfolojisi ve Sözlüklere Yansıması”. Turkology and Linguitics Eva Agnes Csato Festschrift, 141-150.
• Eryiğit, Gülşen (2016). “Biçimbilimsel Çözümleme”. Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi, 5(2), 1-23.
• Ishiguro, Kei ve Ishiguro Ai (2024). Gengogakusha mo Shiranai Nazona Nihongo. Tokyo: Kyōikuhyōronsha Yayınevi.
• Kamacı Gencer, Duygu (2020). “Biçimbilim/Morphology”. (Ed. Erdoğan Boz). DİLBİLİM Teorik ve Uygulamalı Alanlar Ankara: Gazi Kitabevi, 279-308.
• Katō, Tikara (2005). Wakamono Kotoba Jiten. (Genç Dili Sözlüğü) Nagoya: Chūbu Japonya Eğitim ve Kültür Toplantısı Yayınları.
• Kubozono, Haruo (2006). “Wakamono Kotoba-no Gengo Kouzou”. Wakamono Kotoba Daikenkyū, Özel Sayı, Vol.35, No.3, 52-59.
• Maekawa, Kikuo vd. (2014). “Balanced Corpus of Contemporary Written Japanese”. Lang Resources & Evaluation 48, 345–371. (https://doi.org/10.1007/s10579-013-9261-0)
• Matsumura, Akira (2019). Daijirin Sözlüğü. Tokyo: Sanseido Yayınevi.
• Müldür, Fatih (2016). “Noam Chomsky’de Üretici Dilbilgisi: Derin Yapı ve Yüzey Yapı Ayrımı”. Kaygı, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi (27), 59-74. (https://doi.org/10.20981/kaygi.286647)
• Özsoy, Sumru (1997). “Chomsky’nin Sözdizim Kuramına Bir Bakış”. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, (8), 9-12.
• Yonekawa, Akihiko (1996). Gendai Wakamono Kotoba Kō. Maruzen Raiburarī 210. Tokyo: Maruzen Yayıncılık.
• Yonekawa, Akihiko (2003). Nihongo Zokugo Daijiten. Tokyo: Tokyodo Yayınevi.
• Yonekawa, Akihiko (2019). Heisei no Shingo Ryūkōgo Jiten. Tokyo: Tokyodo Yayınevi.
• İNTERNET KAYNAKLARI https://esinesen.com/tag/japonca-transkripsiyon-sorunlari/ (Erişim Tarihi: 12.04.2025).
• https://hochi.news/articles/20191202-OHT1T50199.html?page=1(Erişim Tarihi: 04.07.2025)
• https://cotohajime.net/2021/05/21/japanese-slang-katakana-plus-ru/(Erişim Tarihi: 04.07.2025)
• http://www.dilbilimi.net/kuramlar.htm (Erişim Tarihi: 09.05.2025).
• https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/ (Erişim Tarihi: 20.04.2025).
• https://kotobank.jp/ (Erişim Tarihi: 23.04.2025).
• https://dictionary.cambridge.org/ (Erişim Tarihi: 22.04.2025).
• https://www.weblio.jp/ (Erişim Tarihi: 23.04.2025).
• https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.04.2025).