EVİNİ HAYALLERİYLE BÜTÜNLEYEN BİR BABA: AHMET MUHİP DIRANAS’IN GÖLGELER ADLI OYUNUNDA ŞİZOFRENİK HÂLLER

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 878 - 899, 15.06.2019

Selçuk Atay

Öz

Daha
çok şair yönüyle tanınan Ahmet Muhip Dıranas’ın üç oyunundan biri olan Gölgeler, merkezine koyduğu şizofren bir
Baba’nın içsel yolculuğunu konu almaktadır. Bir ev içinde geçen oyun,
karakterlerine isim vermek yerine onların sosyal rollerini içeren
isimlendirmelerle yetinir. Böylelikle Baba’nın zihninde “gölge”den ibaret hâle
gelen bu hayatlar, yaşanmamış hatıraların yükü ile birleşerek Baba’nın iç
âlemindeki dünyanın dekorunu oluşturur. Bu dekor şizofrenik hâllerin görüntüsü
ile farklı bir yapıya bürünür. Bu makalede oyunun kahramanı olan Baba’nın içsel
yolculuğu metin merkezli bir bakış açısıyla incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Muhip Dıranas, Gölgeler, melankoli, şizofrenik hâl, psikanalizm, metin incelemesi

Kaynakça

• Ancet, P. (2010). Ucube bedenlerin fenomenolojisi. (çev. Ersel Topraktepe). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bachelard, G. (2014). Mekânın poetikası. (çev. Alp Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Barthes, R. (2017). Sesin rengi, söyleşiler. (çev. Ahmet Nüvit Bingöl). İstanbul: Metis Yayınları.
• Borgna, E. (2014a). Ruhun yalnızlığı. (çev. Meryem Mine Çilingiroğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Borgna, E. (2014b). Melankoli. (çev. Meryem Mine Çilingiroğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Borgna, E. (2015). Bekleyiş ve umut. (çev. Meryem Mine Çilingiroğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dıranas, A. M. (1977). Oyunlar. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Dolar, M. (2013). Sahibinin sesi, psikanaliz ve ses. (çev. Barış Engin Aksoy). İstanbul: Metis Yayınları.
• Draaisma, D. (2015). Unutmanın kitabı. (çev. Dilman Muradoğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gruen, A. (2007). İhanete uğrayan sevgi sahte tanrılar. (çev. İlknur İgan). İstanbul: Çitlembik Yayınları.
• Gasset, O. Y. (2007). İnsan ve “herkes”. (çev. Neyire Gül Işık). İstanbul: Metis Yayınları.
• Husserl, E. (2015). İçsel zaman bilincinin fenomenolojisi üzerine. (der. Martin Heidegger). (Çev. Mesut Keskin). İstanbul: Avesta Yayıncılık.
• Jung, C. G. (2009). İnsan ve sembolleri. (çev. Ali Nahit Babaoğlu). İstanbul: OkuyanUs Yayınları.
• Leader, D. (2016). Delilik nedir?. (çev. Barış Engin Aksoy). İstanbul: Encore Yayınları.
• Peen, D. L. (2007). Social cognitive impairments. Lieberman, J. A., Stroup, T. S., & Perkins, D. O. (Eds.). The American psychiatric publishing textbook of schizophrenia. American Psychiatric Pub.
• Ricœur, P. (2012). Zaman ve anlatı: Üç kurmaca anlatıda zamanın biçimlenişi. (çev. Mehmet Rifat). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Şahin, İ. (2012). Haz ve günah bir tanpınar yorumu. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Tunalı, İ. (2014). Sanat ontolojisi. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Tüzer, İ. (2007). Kimliklerin çatıştığı mekân: Kiralık Konak ve evini / evrenini arayan nesiller. bilig, 41, 225-239.
• Uyar, T. (1983). Bir şiirden. İstanbul: Ada Yayıncılık.
• Ürgüp, F. (1964). Şizofreni. İstanbul: Baha Yayıncılık.
• Yalom, I. (2001). Varoluşçu psikoterapi. (çev. Zeliha İyidoğan Babayiğit). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.