Matematik Okuryazarlığı Üzerine Yapılmış ve Ulusal Tez Merkezinde Yayınlanmış Tezlerin Doküman Analizi

Yıl 2022, Sayı: 13, 13 - 31, 15.01.2022

Damla Sönmez Gül Kaleli Yılmaz Murat Altun

Öz

Bu çalışmanın amacı, YÖK Ulusal Tez Merkezinde bulunan lisansüstü çalışmaların doküman analizi yöntemiyle incelenmesi ve Matematik Okuryazarlığı konusunda nasıl bir eğilim olduğunun ortaya konulmasıdır. Çalışmalar YÖK Ulusal Tez Merkezinden elde edilmiştir. Araştırmada 2003-2020 yılları arasında yayınlanmış olan ve amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilmiş olan 97 adet tez çalışması analiz edilmiştir. Çalışmaların her biri içerik analizine tabi tutulmuş, çalışmalar türü, yayınlanma yılı, dili, yapıldığı üniversiteler, amacı, yöntemi, veri toplama araçları ve sonuçları bağlamında incelenmiştir. Elde edilmiş olan veriler çalışma kodları ve frekans kullanılarak tablolar yardımıyla sunulmuştur. Araştırmada, çalışmaların büyük bölümünün yüksek lisans tezi olduğu, 2019 yılında yapıldığı, ölçme aracı olarak testler kullanıldığı ve sıklıkla tarama yönteminin tercih edildiği görülmüştür. Çalışmaların çoğunlukla PISA verilerinin karşılaştırılması amacıyla yapıldığı ve Matematik Okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesini ele alan çalışmalar olduğu görülmüştür. Ayrıca kullanılan farklı öğretim yöntemlerinin, matematik okuryazarlığına olumlu etkisi olduğunu belirtilen çalışmalar dikkat çekmektedir. Matematik okuryazarı bireyler yetiştirmek ve matematik okuryazarlığına yönelik ölçek geliştirme çalışmalarının az olduğu tespit edilen bir diğer husustur. Matematik Okuryazarlığını temeline alan uzun süreli gözlemlere dayalı daha çok sayıda tez çalışması yapılması ve ulusal kültüre uygun ölçek geliştirilmesi çalışmalarına ağırlık verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doküman Analizi, Matematik Okuryazarlığı, PISA, YÖK Ulusal Tez Merkezi

Document Analysis of Theses on Mathematical Literacy and Published in the National Thesis Center

Öz

The aim of this study is to examine the postgraduate studies in YÖK National Thesis Center by document analysis method and to reveal what kind of a trend there is in Mathematical Literacy. Studies were obtained from YÖK National Thesis Center. In the research, 97 dissertations published between 2003-2020 and selected by purposive sampling method were analyzed. Each of the studies was subjected to content analysis and examined in the context of the type of studies, publication year, language, universities, purpose, method, data collection tools and results. The obtained data are presented with the help of tables using study codes and frequency. In the research, it was seen that most of the studies were master's thesis, they were done in 2019, tests were used as a measurement tool, and the screening method was often preferred. It has been observed that the studies were mostly conducted for the purpose of comparing PISA data and there were studies dealing with the examination of the factors affecting Mathematical Literacy. In addition, studies stating that different teaching methods used have a positive effect on mathematical literacy draw attention. Another issue that has been determined is that there are few studies on raising mathematically literate individuals and scale development for mathematical literacy. It is recommended to carry out more thesis studies based on long-term observations based on Mathematical Literacy and to focus on developing scales suitable for national culture.

Anahtar Kelimeler

CoHE National Thesis Center, Document Analysis, Mathematical Literacy, PISA

Kaynakça

• Alkan, H. ve Bukova-Güzel, E. (2005). Öğretmen adaylarında matematiksel düşünmenin gelişimi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 221-236.
• Altun, M. (2020). Matematik okuryazarlığı el kitabı: Yeni nesil soru yazma ve öğretim düzenleme teknikleri. Bursa: Alfa Aktüel.
• Anagün, Ş. S. (2011). PISA 2006 sonuçlarına göre öğretme-öğrenme süreci değişkenlerinin öğrencilerin fen okuryazarlıklarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 84-102.
• Aydoğdu, M., Erşen, A. N. ve Tutak, T. (2014). Materyal destekli öğretiminin ortaokul 6. sınıf öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. Turkish Journal of Educational Studies, 1(3), 166-185.
• Balta, M. A. ve Kanbolat, O. (2020). Matematik okuryazarlığına ilişkin lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-16.
• Baştürk-Şahin, B. N. ve Altun, M. (2019). Matematik öğretmeni adaylarının ürettiği matematik okuryazarlığı problemlerinin matematiksel süreçler bağlamında incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 146-161.
• Berberoğlu, G., Çalışkan, M. ve Karslı, N. (2019). Türkiye’de PISA fen okuryazarlık puanlarını yordayan değişkenler. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 2(2), 38-49.
• Bozkurt, B. Ü. (2016). Türkiye’de okuma eğitiminin karnesi: PISA ölçeğinden çıkarımlar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1673-1686.
• Bozkurt, I. ve Altun, M. (2019). Matematik okuryazarlığı problemlerinin diğer problem türlerinden farkı: Ortaokul öğrencilerinin değerlendirmeleri. Academy Journal of Educational Sciences, 3(2), 165-176. doi: 10.31805/acjes.569937
• Coşguner, T. (2013). Uluslararası öğrenci başarı değerlendirme programı (PISA) 2009 uygulaması okuma becerileri okuryazarlığı’nı etkileyen faktörler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Çepni, S. (2018). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık Yayın ve Dağıtım.
• De Corte, E. (2004). Mainstreams and perspectives in research on learning (mathematics) from instruction. Applied Psychology, 53(2), 279-310. doi: 10.1111/j.1464-0597.2004.00172.x
• Dev, Ş. (2020). PISA matematik okuryazarlığını etkileyen duyuşsal faktörlerin incelenmesi: Sistematik derleme çalışması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Duran, M. (2013). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin görsel matematik okuryazarlığı hakkındaki görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 38-51.
• Ersoy, E. ve Öksüz, C. (2016). İlkokul 4. sınıflarda matematik tarihi kullanımının öğrenciler üzerindeki etkileri. İlköğretim Online, 15(2), 408-420. doi: 10.17051/io.2016.16857
• Fırat, İ. (2019). Türkiye’de matematik okuryazarlık ile ilgili 2020 yılına kadar yapılan çalışmaların doküman analizi yöntemiyle incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Amasya Üniversitesi, Amasya.
• Gökkaya, A. K. ve Yeşilbursa, C. C. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 483-506.
• Gülleroğlu, H. D., Bilican-Demir, S. ve Demirtaşlı, N. (2014). Türk öğrencilerinin PISA 2003-2006-2009 dönemlerindeki okuma becerilerini yordayan sosyoekonomik ve kültürel değişkenlerin araştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 47(2), 201-222. doi: 10.1501/Egifak_0000001344
• Gümüş, O. ve Buluç, B. (2007). İşbirliğine dayalı öğrenme yaklaşımının Türkçe dersinde akademik başarıya etkisi ve öğrencilerin derse ilgisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 49(49), 7-30.
• Güven, B. ve Kaleli-Yılmaz, G. (2012). Dinamik geometri yazılımı kullanımının sınıf öğretmeni adaylarının dönüşümler konusundaki akademik başarılarına etkisi. E-Journal of New World Sciences Academy, 7(1), 442-452.
• Güven, G. ve Sülün, Y. (2012). Bilgisayar destekli öğretimin 8. sınıf fen ve teknoloji dersindeki akademik başarıya ve öğrencilerin derse karşı tutumlarına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 68-79.
• İş, Ç. (2003). A cross-cultural comparison of factors affecting mathematical literacy of students in programme for international student assessment (PISA) (Unpublished Master’s Thesis). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Kabael, T. (2019). Matematik okuryazarlığı ve PISA. T. Kabael (Ed.), Matematik Okuryazarlığı ve PISA içinde (11-44). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kaleli-Yılmaz, G. ve Sönmez, D. (2021). Analysis of realistic mathematics education studies carried out in Turkey: A document analysis research. Turkish Journal of Mathematics Education, 2(1), 57-75.
• Karakoç-Alatlı, B. (2020). Öğrencilerin fen okuryazarlığı performanslarının aşamalı doğrusal modelleme ile incelenmesi: PISA 2015 Türkiye ve Singapur karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 45(202), 17-49. doi: 10.15390/EB.2020.8188
• Kaya, V. H. ve Doğan, A. (2017). Determination and comparison of Turkish student characteristics affecting science literacy in Turkey according to PISA 2012. Research Journal of Business and Management, 4(1), 34-51. doi: 10.17261/Pressacademia.2017.369
• Kilpatrick, J. (2002). Understanding mathematical literacy: The contribution of research. Educational Studies in Mathematics, 47(1), 101-116. doi: 10.1023/A:1017973827514
• Koç-Sarıer, H. (2020). Kavram haritaları ile öğretim yönteminin matematik başarısına etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Temel Eğitim Dergisi, 2(3), 27-38.
• Kozaklı-Ülger, T., Bozkurt, I. ve Altun, M. (2020). Matematik öğrenme-öğretme sürecinde matematik okuryazarlığına odaklanan makalelerin tematik analizi. Eğitim ve Bilim, 45(201), 1-37. doi: 10.15390/EB.2020.8028
• Küçük-Demir, B. ve Sarıaslan, M. F. (2020). Teknoloji ile zenginleşmiş ortamda geometri öğretiminin öğrencilerin açılar konusundaki başarısına etkisi. Journal of Computer and Education Research, 8(16), 503-525. doi: 10.18009/jcer.735671
• Machaba, F. M. (2018). Pedagogical demands in mathematics and mathematical literacy: A case of mathematics and mathematical literacy teachers and facilitators. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(1), 95-108. doi: 10.12973/ejmste/78243
• McCrone, S. S. ve Dossey, J. A. (2007). Mathematical literacy – it’s become fundemental. Principal Leadership, 7(5), 32-37.
• Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD]. (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework: Mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. Retrieved from https://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/PISA%202012%20framework%20e-book_final.pdf
• Öngöz, S., Aydın, Ş. ve Aksoy, D. A. (2016). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında yapılan çoklu ortam konulu lisansüstü tezlerin eğilimleri. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 5(1), 45-58.
• Sak, R., Şahin-Sak, İ. T., Öneren- Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. doi: 10.33400/kuje.843306
• Sarıer, Y. (2020). TIMMS uygulamalarında Türkiye’nin performansı ve akademik başarıyı yordayan değişkenler. Temel Eğitim Dergisi, 2(2), 6-27.
• Stacey, K. (2011). The PISA view of mathematical literacy in Indonesia. Indonesian Mathematical Society Journal on Mathematics Education, 2(2), 95-126. doi: 10.22342/jme.2.2.746.95-126
• Şahin, Ö. ve Başgül, M. (2020). PISA üzerine yapılan lisansüstü tezlerin doküman analizi ile incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 50-66.
• Taşkın, E., Ezentaş, R. ve Altun, M. (2018). Altıncı sınıf öğrencilerine verilen matematik okuryazarlığı eğitiminin öğrencilerin matematik okuryazarlığı başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), 2069-2079. doi: 10.24106/kefdergi.2418
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (1998). Okuryazarlık. Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük (9. bs., s. 1676).
• Türkoğlu, İ. ve Uzunkoca, F. (2017). İlköğretim 7. sınıflarda ekosistem konusunun öğretiminde geleneksel ve bilgisayar destekli öğretim yöntemlerinin öğrenci başarısına etkisinin karşılaştırılması. Turkish Journal of Educational Studies, 4(2), 78-102.
• Uğurel, I. ve Moralı, S. (2006). Karikatürler ve matematik öğretiminde kullanımı. Milli Eğitim Dergisi, 34(170), 1-10.
• Umay, A. (2003). Matematiksel muhakeme yeteneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24), 234-243.
• Umbara, U. ve Suryadi, D. (2019). Re-interpretation of mathematical literacy based on the teacher’s perspective. International Journal of Instruction, 12(4), 789-806. doi: 10.29333/iji.2019.12450a
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yücedağ, T. (2010). 2000-2009 yılları arasında matematik eğitimi alanında Türkiye’de yapılan çalışmalarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.