Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi'nde (TOÇD) takip edilen yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda izlenen süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular, araştırmacılar, yayıncı, hakemler, editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır.

1. Etik İlkeler

1. Makalenin Yazarlığı:

Yazarlık, rapor edilen çalışmanın tasarımına, yürütülmesine veya yorumlanmasına önemli katkılarda bulunan kişilerle sınırlandırılmalıdır. Önemli katkılarda bulunan herkes ortak yazar olarak listelenmelidir. Araştırma projesinin belirli önemli yönlerine katılmış olan başka kişiler varsa, bunlar kabul edilmeli veya katkıda bulunanlar olarak listelenmelidir. İlgili yazar, makaleye tüm uygun ortak yazarların dahil edildiğinden ve uygun olmayan ortak yazarların bulunmadığından ve tüm ortak yazarların makalenin son halini görüp onayladığından ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiğinden emin olmalıdır.

2. Çıkar Çatışmaları:

Yazarlar: Tüm yazarlar, makalelerinin sonuçlarını veya yorumunu etkilemek üzere yorumlanabilecek herhangi bir mali veya diğer önemli çıkar çatışmalarını makalelerinde açıklamalıdır. Proje için tüm finansal destek kaynakları açıklanmalıdır.

3. Veri Erişimi ve Saklama:

Yazarlardan, editoryal inceleme için bir makaleyle bağlantılı olarak ham verileri sağlamaları istenir ve mümkünse, bu tür verilere halkın erişimini sağlamaya hazırlıklı olmalı ve her halükarda bu tür verileri yayınlandıktan sonra makul bir süre boyunca saklamaya hazır olmalıdır.

4. Uydurma Veri Üretimi ve Sahtecilik:

Görüntüler de dahil olmak üzere uydurulmuş ve/veya tahrif edilmiş sonuçlar.

5. Yinelenen / Çoklu Makale Gönderimleri:

Başka bir yere gönderildiği veya başka bir yerde yayınlandığı tespit edilen makaleler. Yazarlar, daha önce gönderilmiş veya yayınlanmış kendi çalışmalarını gönderilen bir makale için temel olarak kullanmışlarsa, önceki çalışmalara atıfta bulunmaları gerekir. Ayrıca, sundukları makalelerde önceki çalışmalara ek olarak yeni katkıların nasıl sunulduğunu da belirtmeleri gerekir.

6. Fikri Mülkiyet Hakkı:

• Yazarlar, gönderdikleri makalenin (ve herhangi bir destekleyici öğenin) kendi fikri mülkiyetleri olduğunu ve telif hakkının başkalarına devredilmediğini onaylar.
• Yazarlar, makalenin intihal, uydurma, tahrifat, manipüle edilmiş alıntılar içermediğini ve makalenin JSS yazarlık politikalarına uygun olduğunu onaylar.
• Tüm el yazmaları, revizyonlar, taslaklar ve dizgiler yazar(lar)ın fikri mülkiyetinde kalır. Kararlaştırılan lisansta belirtilenin dışında, yazar(lar) eserlerinin telif hakkını elinde tutar.
• Yazarlar, hakemler ve editörler, hakemlerden veya editörlerden gelen tüm iletişimleri, yorumları veya raporları gizli tutmayı kabul eder.
• Hakemler ve editörler, yayınlanan nihai dizgi(ler) dışında tüm el yazmalarını, düzeltmeleri ve taslakları gizli tutmayı kabul ederler.

7. Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi:

• Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit ederse düzeltme yapabilirler.
  
• Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar/ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekebilirler.
  
• Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayımlayabilirler. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ve ICJME yönergeleri dikkate alınır.

8. Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını:

TOÇD dergisi bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:

• Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
  
• Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı numarası) yöntem bölümünde yer verilebilir. Fakat Makale sonunda makale bilgi formunda olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.
  
  
  Etik Kurul izni gerektiren araştırmalar aşağıdaki gibidir:
  
  
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar
• Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar
  
  
  Ayrıca;
  
  
•  Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış onam formu”nun alındığının belirtilmesi,
  
•  Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
  
•  Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi.

9. Ek veya Özel Sayı Yayımlama Politikası:

Dergimizde Editör Kurulu'nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makalelerin tüm süreçleri standart makale süreciyle aynıdır.

• Ek veya Özel sayı: Bir derginin normal aralıklarla çıkarılan düzenli sayılarına ek olarak yayınlanan sayılardır. Kongre/sempozyum vb etkinlik bildirilerinden veya belli bir konudaki makalelerden oluşur.
• Ek veya Özel sayıdaki sayfa numaraları, yıl içindeki düzenli sayılardan farklı şekilde numaralandırılır.
  
• Ek veya Özel sayı adedi; normal periyodun 1/3’ünden fazla olamaz. Kongre bildiri özetlerini içeren özel sayılar bu kapsama dâhil edilmezler.
  
• Ek veya Özel sayıda yayınlanan olgu sunumları, derleme ve araştırma makalesi oranları (kongre özetleri hariç), diğer sayılarda yayınlanan makale oranlarına dâhil edilecektir.
  
• Armağan sayıları, özel veya ek sayı statüsünde kabul edilmez. Normal sayı olarak numaralandırılır ve yüklenir.

10. İntihal Eylem Planı ve Derginin Önlemleri:

• Dergi, ilgili yazar hakkında kesin işlem yapılması için yazar(lar)ın bağlı olduğu üniversite ile derhal iletişime geçecektir.
• Dergi, yayınlanan makalenin PDF kopyasını web sitesinden kaldıracak, sayı tam dosyasından çıkarılacak ve yayımlanan makalenin tüm bağlantılarını devre dışı bırakacaktır. İntihal Yapılmış Makale ibaresi yayınlanan makalenin başlığına eklenecektir.
  
• Dergi, yazar hesabını devre dışı bırakacak ve yazarın gelecekteki tüm gönderilerini 2 yıl süreyle reddedecektir.

Not: Okuyucular basılan bir makalede tespit ettiği hatayı veya yanlışlığı fark ettiğinde ortadogudergi@sakarya.edu.tr iletişim adresine e-mail atarak şikayette bulunabilir.

Bilim araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:

İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,

Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,

Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,

Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,

•  Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
• Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
• İnsan üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek,
• İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
  
• Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
• Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,
• Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
• Araştırma çalışmalarına başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak.
  
• Araştırmalarda mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırmalara dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.
• Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,
• Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,
• Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.

Yazarların Sorumlulukları ve Uyması Gereken Etik İlkeler:

• Çalışmaların özgün olması ve araştırmaya dayalı olması gerekmektedir.
• Makalede ismi yazılacak olan diğer yazarların araştırmaya katkı sağladığından emin olunmalıdır. Akademik katkısı olmayan kişilerin ilave yazar olarak gösterilmesi veya katkı sırası gözetilmeksizin, unvan, yaş ve cinsiyet gibi bilim dışı ölçütlerle yazar sıralaması yapılması bilim etiğine aykırıdır.
• Çok yazarlı makalelerde yazarların makalenin hangi aşamasına hangi oranda katkı sağladıkları net bir şekilde belirtilmelidir.
• Makale aynı anda farklı dergilere gönderilmemelidir ve daha önce başka bir dergiye gönderilmiş olmamalıdır. Gönderilmesi halinde yayın süreci iptal edilecektir.
• Dergiye makale gönderen yazarların derginin yayım ve yazım ilkelerini okuduğu ve kabul ettiği varsayılır ve yazarlar bu ilkelerde kendinden beklenenleri taahhüt etmiş sayılmaktadır.
• Atıf gösterimi ve Kaynakça listesi eksiksiz olmalıdır.
• İntihal yapılmamalı ve sahte veriye yer verilmemelidir.
• Benzerlik taraması sonucunda makalenin hakem sürecinin başlatılabilmesi için benzerlik oranı %20’u geçmemelidir.
• Bir makale en fazla 2 ÖN KONTROL sürecine dâhil edilir, bu süreçte yazara iletilen hususlar düzeltilmezse makale reddedilir.
• Dergimizde daha önce reddedilen çalışmalar aynı şekilde tekrar gönderilmemelidir. Böyle bir durumda, çalışmalar reddedilecektir.
  
• Sorumlu yazar herhangi bir çıkar çatışması durumunda dergi editörünü bilgilendirmelidir.
  Bu hususta WAME’ye atıf yapılabilir: https://www.wame.org/conflict-of-interest-in-peer-reviewed-medical-journals 
  
  

Hakemliklerin Sorumlulukları ve Uyması Gereken Etik İlkeler:

• Hakemler dergide yayımlanacak makalenin akademik kalitesinin en temel tespit edicisi olduklarının bilinciyle davranmalı ve akademik kaliteyi arttırma sorumluluğuyla değerlendirme yapmalıdır.
• Hakemler, yalnızca uygun bir değerlendirmeyi yapmak için gereken uzmanlığa sahip oldukları, kör hakemlik gizliliğine riayet edebilecekleri ve makaleye dair detayları her şekilde gizli tutabilecekleri makalelerin hakemliğini kabul etmelidirler.
• Makale inceleme süreci sonrasında da incelenen makaleye dair herhangi bir bilgi hiçbir şekilde başkalarıyla paylaşılmamalıdır.
• Hakemler, yalnızca makalelerin içeriğinin doğruluğunu ve akademik ölçütlere uygunluğunu değerlendirmelidir. Makalede ortaya konan düşüncelerin hakemin düşüncelerinden farklı olması değerlendirmeyi etkilememelidir.
• Hakem raporları objektif ve ölçülü olmalıdır. Hakaret içeren, küçümseyici ve itham edici ifadelerden kesinlikle kaçınılmalıdır.
• Hakemler, değerlendirme raporlarında yüzeysel ve muğlak ifadelerden kaçınmalıdır. Sonucu olumsuz olan değerlendirmelerde sonucun dayandığı eksik ve kusurlu hususlar somut bir şekilde gösterilmelidir.
• Hakemler, kendilerine tanınan süre içerisinde makaleleri değerlendirmelidir. Şayet değerlendirme yapmayacaklarsa, makul bir süre içerisinde dergiye bildirmelidirler.

Editörlerin Sorumlulukları ve Uyması Gereken Etik İlkeler:

• Editörler, dergi politikasında belirtilen ilgili alanlara katkı sağlayacak makaleleri değerlendirme sürecine kabul etmelidir.
• Editörler, kabul veya ret edilen makaleler ile herhangi bir çıkar çatışması/ilişkisi içinde olmamalıdır.
• Editörler bir makaleyi kabul etmek ya da reddetmek için tüm sorumluluğa ve yetkiye sahiptir.
• Hakemlerin ve yazarların isimlerinin karşılıklı olarak gizli tutulması editörlerin sorumluluğudur.
• Sadece alana katkı sağlayacak makaleler kabul edilmelidir.
• Hatalar bulunduğu zaman düzeltmenin yayımlanmasını ya da geri çekilmesini desteklemelidir.
• Dergiye gönderilen makalelerin ön inceleme, hakemlik, düzenleme ve yayınlama süreçlerinin vaktinde ve sağlıklı bir şekilde tamamlanması editörlerin görevidir.
• Editörler dergiye katkısı olmayan kişileri yayın kurulu üyesi veya yardımcı editör olarak göstermemelidir.

2. Yayın Politikası 

TOÇD'da yayınlanmak üzere düşünülen herhangi bir yazı, aşağıdaki ölçütleri yerine getirmelidir:

• Özgünlük
• Etik ihlal içermemek
• Bilim çevrelerine iletilecek açık mesajlar içermek
• Alandaki araştırmacılara ne düzeyde bir katkı sağlayacağı ve bunun sosyal bilimleri açısından önemi
• Sosyal bilimleri alanındaki araştırmacıların ilgi duydukları güncel alan ve konular
• Yapısal ve mantıksal bütünlük taşıması
• Araştırma sonuçlarının bilimsel kanıtlara dayanması
• Bilimsel yöntemin uygunluğu

Yazıların Değerlendirilmesi:

TOÇD’da makale başvurusu https://dergipark.org.tr/tr/pub/tocd web adresinden "Makale Yönetim Sistemi"ne kaydolarak yapılır. E-posta ile gönderilen makaleler değerlendirmeye alınmaz.

Ön İnceleme ve İntihal Taraması:

Derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik taraması yapılır. Benzerlik programı kullanılarak benzerlik taramasından geçirilir. Benzerlik oranının % 20’dan az olması ve tek bir kaynaktan en fazla %3 olması şartı aranır. Benzerlik oranı fazla %20 dan fazla ise çalışma ya reddedilir ya da benzerlik oranının düşürülmesi için tekrar yazara yollanır. Ön inceleme en fazla 30 gün içinde tamamlanır.

Editör / Alan Editörü İncelemesi:

Ön inceleme ve benzerlik taraması aşamasından geçen çalışma, ilgili editör / alan editörü tarafından konu, kapsam, dil ve akademik yeterlilik açısından incelenir. Bu inceleme, en fazla 30 gün içinde tamamlanır.

Hakemlik Süreci (Çift-Kör Hakemlik):

Ön inceleme ve Editör incelemesinden geçen çalışmalar çift taraflı kör hakemlik uygulaması çerçevesinde gizlilik içinde yürütülür. Çift körleme stratejisine göre dergiye yayın gönderen yazarlar makalelerinin hangi hakemler tarafından değerlendirileceği bilgisine erişemezler. Aynı şekilde, bir makaleyi değerlendiren hakemler de hangi yazar(lar)a ait çalışmayı değerlendirdiklerini bilemezler. Diğer bir deyişle, değerlendirme sürecindeki bir makalenin yazar ve hakem kimlikleri gizli tutularak değerlendirme süreci tamamlanmaktadır. Ayrıca raporlar Makale Yönetim Sisteminde saklanır. Detaylı bilgi için Hakem Rehberi sayfasını ziyaret ediniz. 

Yazar Düzenlemesi:

Yazarlar, hakem ve Yayın Kurulunun eleştiri ve önerilerini dikkate alırlar. Katılmadıkları hususlar varsa, gerekçeleriyle birlikte itiraz etme hakkına sahiptirler. Raporlar kapsamında makaleyi düzenleyip makalenin son halini sisteme yüklerler.

Alan Editörü Kontrolü:

Alan editörü, yazarın metinde kendisinden talep edilen düzeltmeleri yapıp yapmadığını kontrol eder. Eğer hakem raporları içerisinde “Major Revizyon” var ise ilgili hakeme makaleyi yollar. Eğer “Kabul” veya “Minör Revizyon” var ise düzenlemeler yapılmış ise makaleyi dil kontrolü aşamasına yönlendirebilir (Kontrol işlemi, en fazla 7 gün içinde tamamlanır.). Düzeltmelerin yapılmadığını tespit etmesi halinde yazara makaleyi tekrar yollar. Yazar tekrar düzeltmeleri yapmazsa makaleyi reddedebilir. Yayına kabul edilmeyen yazılar, sistemden silinmez. Süreç aşaması ve tüm dosyaları sistemde kayıt altındadır.

Türkçe Dil Kontrolü:

Hakem sürecinden geçen çalışmalar Türkçe Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan düzeltme istenir. Kontrol işlemi, en fazla 15 gün içinde tamamlanır.

İngilizce Dil Kontrolü:

Türkçe dil kontrolünden geçen çalışmalar, İngilizce Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan düzeltme istenir. Kontrol işlemi, en fazla 15 gün içinde tamamlanır.

Yayın Kurulu İncelemesi:

Teknik, akademik ve dilsel incelemelerden geçen makaleler, Yayın Kurulu’nda incelenerek nihai yayın durumu karara bağlanır. Üyelerden itiraz gelmesi hâlinde Kurul, oy çokluğu ile karar verir.

Dizgi ve Mizanpaj Aşaması:

Yayın Kurulu tarafından yayımlanması kararlaştırılan çalışmaların dizgi ve mizanpajı yapılarak yayına hazır hale getirilir.

Yazım Dili:

TOÇD Türkçe ve İngilizce makaleler yayımlamaktadır. Makalelerin Türkçe basılan makalelerde İngilizce özete de yer verilir.

Eğer makale Türkçe yazılmış ise, kaynakçadan sonra genişletilmiş İngilizce özet eklenmelidir. Genişletilmiş özet, makalenin yazım kuralları ile aynı olmalıdır ve 600 ile 750 kelime arasında olmalıdır.

Yazar Değişikliği:

İtiraz ve Şikâyet:

Derginin Yayın Kurulu, itiraz ve şikâyet vakalarını, COPE rehberleri kapsamında işleme almaktadır. Yazarlar, itiraz ve şikâyetleri için doğrudan Editöryel Ofis ile temasa geçebilirler. İhtiyaç duyulduğunda Yayın Kurulu’nun kendi içinde çözemediği konular için tarafsız bir temsilci atanmaktadır. İtiraz ve şikâyetler için karar verme süreçlerinde nihai kararı Baş Editör verecektir.