DOĞA EĞİTİM GEZİSİ VE BİLİM MERKEZİ GEZİSİNDE DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN FENE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 55 - 75, 20.01.2021

Melike Yavuz Topaloğlu , M. Doğukan Balçın

https://doi.org/10.24315/tred.644702

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmada okul dışı öğrenme ortamlarının, ilkokul
dördüncü sınıf öğrencilerinin fene yönelik tutumlarına etkisinin araştırılması
amaçlanmıştır. Araştırmada, iç içe karma desen kullanılmıştır. Çalışma grubu
2017-2018 eğitim-öğretim yılı içerisinde Kocaeli ili Gölcük ilçesindeki bir
ilkokulda öğrenim gören 17 dördüncü sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma
kapsamında doğa eğitim gezisi ve Bilim Merkezine gezi yapılmıştır. “Fen ve
Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği” ve “Açık Uçlu Soru Formu” veri toplama
aracı olarak kullanılmıştır. Nicel veri analizi için parametrik olmayan
testlerden; nitel verilerin çözümlenmesinde içerik analizinden
faydalanılmıştır. Araştırmada, okul dışı öğrenme ortamlarının, öğrencilerin
fene yönelik tutumları üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca okul dışı
öğrenme ortamlarının öğrencilerin fen dersine çalışma ve konuşma konusunda zevk
alma ve fen dersini öğrenmek için geçirilen zamanı ve kazandırdıklarını ifade
eden çalışmayı devam ettirme düzeyleri üzerinde etkisi olduğu tespit
edilmiştir. Geziler öncesinde ve sonrasında öğrencilerin çoğunluğu eğlenerek
öğrenme, somutlaştırma, inceleme, fazla örnek sunma ve fen içeriğinden yer alan
konulardan kaynaklı olarak fen derslerinin okul dışı öğrenme ortamlarında
işlenmesi gerektiğini belirtmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul dışı öğrenme ortamları, doğa eğitimi, bilim merkezi, fene yönelik tutum

Kaynakça

• Akgün, Ş. (2000). Öğretmen ve adaylarına fen bilgisi öğretimi. 6. Baskı Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akıncı, B., Uzun, N. ve Kışoğlu, M. (2015). Fen bilimleri öğretmenlerinin meslekte karşılaştıkları problemler ve fen öğretiminde yaşadıkları zorluklar. International Journal of Human Sciences, 12(1), 1189-1215. Doi: 10.14687/ijhs.v12i1.3188
• Altınok, H. (2004). Öğretmenlerin fen öğretimine yönelik tutumlarına ilişkin öğrenci algıları ve öğrencilerin fen bilgisi dersine yönelik tutum ve güdüleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,26 (26), 1-8.
• Ayas, A. (1995). Fen Bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: iki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11), 149-155.
• Balbağ, M. Z. ve Karaer, G. (2017). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde karşılaştıkları sorunlar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 28-46. Doi: 10.24315/trkefd.364015
• Balbağ, M. Z., Leblebicier, K., Karaer, G., Sarıkahya, E. ve Erkan, Ö. (2016). Türkiye’de fen eğitimi ve öğretimi sorunları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 12-23.
• Balım, A. G., Sucuoğlu, H. ve Aydın, G. (2009). Fen ve teknolojiye yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 33-41.
• Benton, G. M. (2013). The role of intrinsic motivation in a science field trip. Journal of Interpretation Research, 18(1), 71-82.
• Bozdoğan, A. E., Okur, A. ve Kasap, G. (2015). Planlı bir alan gezisi için örnek uygulama: bir fabrikası gezisi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 1-12.
• Bozdoğan, A.E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi.Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Braund, M. and Reiss, M. (2004). Learning science outside the classroom. London, UK: RoutledgeFalmerc
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (20. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cohen, L., Manion, L. and Morrison, K. (2005). Research methods in education. (5th. ed.). London: RoutledgeFalmer
• Colley, H., Hodkinson, P. and Malcolm, J. (2002). Non-formal learning: Mapping the conceptual terrain. A Consultation Report (Leeds: University of Leeds). Retrieved from http://www.infed.org/archives/etexts/colley_informal_learning.htm
• Creswell, J. W. and Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi (Y. Dede ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çaydaş, E. ve Balcıoğulları, A. (2004). İlköğretim altıncı ve yedinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi, İzmir.
• Durmaz, H. (2004). Nasıl bir fen eğitimi istiyoruz? Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 83/84, 38- 40.
• Durmaz, H., Dinçer, E. O. ve Osmanoğlu, A. (2017). Bilim şenliğinin öğretmen adaylarının fen öğretimine ve öğrencilerin fene yönelik tutumlarına etkisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 364-378.
• Ertaş, H., Şen, A. İ. ve Parmaksızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi [EFMED], 5(2), 178-198.
• Eş, H. ve Sarıkaya, M. (2010).İlköğretim 6.sınıf fen ve teknoloji dersi “yaşamımızdaki elektrik” ünitesi kazanımları ile ilgili öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 107-127.
• Finley, L. (2012). The effects of an informal science education setting on students’ attitudes towards learning science. Honors Theses. The University of Southern Mississippi.
• Fried Hoffer, B. (2007). Why an informal science intervention. Maxwell Auditorium, Singapore.
• George, D. and Mallery, P. (2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon, USA.
• George, R. (2000). Measuring change in students' attitudes toward science over time: An application of latent variable growth modeling. Journal of Science Education and Technology, 9(3), 213-225.
• George, R. (2006). A cross‐domain analysis of change in students’ attitudes toward science and attitudes about the utility of science. International Journal of Science Education, 28(6), 571-589.
• Hannover, B and Kessels, U. (2004). Self-to-prototype matching as a strategy for making academic choices. Why high school students do not like math and science. Learning and Instruction, 14(1), 51-67.
• Hendrickson, A. B. (1997). Predicting student success with the learning and study strategies 14. inventory (LASSI). Unpublished Master’s Thesis, Iowa State University, USA.
• Holt, B.G. (1991). Science with young children. Washington: National Association For The Education Of Young Children.
• Jarvis, T. and Pell, A. (2005). Factors ınfluencing elementary school children’s attitudes toward science before, during and after a visit to the UK National Space Center. Journal of Research in Science Teaching, 42(1), 53-83. DOI: 10.1002/tea.20045
• Jewett, T. O. (1996). "And They Is Us": Gender Issues in the Instruction of Science. ERIC. ED402202.
• Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2002, Eylül). Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Hizmet Öncesi Fen Öğretmenlerinin Problem Çözme Becerileri ve Öz Yeterlik İnanç Düzeylerine Etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Eğitim Fakültesi ve Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara
• Karaer, H. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin ilköğretim II. kademedeki fen bilgisi öğretimi hakkındaki görüşleri (Amasya örneği). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 97-111.
• Karahan, E., Canbazoglu Bilici, S. ve Unal, A. (2015). Integration of media design processes in science, technology, engineering, and mathematics (STEM) Education. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 221-240. Doi: 10.14689/ejer.2015.60.15.
• Kenar, İ. ve Balcı, M. (2012). Fen ve teknoloji dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme: ilköğretim 4 ve 5. sınıf örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (34). 201-210.
• Kind, P., Jones, K. and Barmby, P. (2007). Developing attitudes towards science measures. International Journal of Science Education, 29(7), 871-893.
• Kocabaş, A. (1997). Temel eğitim 2. kademe öğrencileri için müziğe ilişkin tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 141-145.
• Kozcu-Çakır, N., Şenler, B. ve Göçmen-Taşkın, B. (2007). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumlarının belirlenmesi. Journal of Turkish Educational Sciences, 5(4), 637-655.
• Laçin Şimşek, C. (2011). Okul dışı öğrenme ortamları ve fen eğitimi. Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları. C. Laçin-Şimşek (Editör). (1.Baskı.), s. 1-23. Ankara: PegemA
• Lakin, L. (2006). Science beyond the classroom. Journal of Biological Education, 40(2), 88-90.Doi:10.1080/00219266.2006.9656021
• Lukas, K. E. and Ross, S. R. (2005). Zoo visitor knowledge and attitudes toward gorillas and chimpanzees. The Journal of Environmental Education, 36(4), 33-48.
• Mattern, N. and Schau, C. (2002). Gender differences in science attitude‐achievement relationships over time among white middle‐school students. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 39(4), 324-340.
• Melber, L. H and Abraham, L. M. (1999). Beyond the classroom: linking with informal education. Science Activities, 36(1), 3-4 Doi:10.1080/00368129909601027
• Meredith, J. E., Fortner, R. W. and Mullins, G. W. (1997). Model of affective learning for non-formal science education facilities. Journal of Research in Science Teaching, 38(8), 805-818. Doi:10.1002/(SICI)10982736(199710)34:8<805::AID-TEA4>3.0.CO;2-Z
• Miles, M. B. and Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London: Sage Publication.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı.http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf adresinden alınmıştır.
• Osborne, J. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International Journal of Science Education, 25(9), 1049-1079.
• Özdemir, A. M. (2012). İlköğretim 5. sınıf fen ve teknoloji dersi ünitelerinde kavramsal değişim yaklaşımının öğrenci başarısına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pedretti, E. (1997). Septic tank crisis: A case study of science, technology and society education in an elementary school. International Journal of Science Education, 19(10), 1211-1230. Doi:10.1080/0950069970191007
• Ramey-Gassert, L. (1997). Learning science beyond the classroom. The Elementary School Journal, 4, 433-450.
• Rickinson, M., Dillon, J., Tearney, K., Morris, M., Choi, M. Y., Saunders, D. and Benefield, P. (2004). A review of research on outdoor learning. shrewsbury, UK: National Foundation for Educational Research and King's College London.
• Serin, O. (2004, Temmuz). Öğretmen adaylarının problem çözme becerisi ve fene yönelik tutum ile başarıları arasındaki ilişki. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Simpson, R.D., Koballa, T.R., Oliver, J.S. and Crawley, F.E. (1994). Research on the affective dimension of science learning. D.L.Gabel (Ed.), Handbook of research on science teaching and learning. (pp. 211-234). New York: Macmillan.
• Smith, E. F., Steel, G. and Gidlow, B. (2010). The temporary community: Student experiences of school-based outdoor education programmes. Journal of Experiential Education, 33(2), 136-150. Doi: 10.1177/105382591003300204
• Stocklmayer, S. and Gilbert, J. (2003). Informal chemical education in ınternational handbook of science education. Part one. Netherlands: By Kluwer Academic Publishers.
• Şentürk, E. and Özdemir, Ö. F. (2014). The effect of science centres on students' attitudes towards science. International Journal of Science Education, Part B, 4(1), 1-24.
• Tatar, N. ve Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
• Teddlie, C. and Tashakkori, A. (2015). Karma Yöntem Araştırmalarının Temelleri (1. Baskı). (Y. Dede ve S. Beşir Demir, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tekbıyık, A. ve İpek, C. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen bilimlerine yönelik tutumları ve mantıksal düşünme becerileri. Yüzüncü Yıl ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 102-117.
• Türkmen, H. (2015). İlkokul öğretmenlerin sınıf dışı ortamlardaki fen öğretimine bakış açıları. Journal of European Education, 5(2), 47-55.
• Türkmen, H. ve Kandemir, E.M. ( 2011). Öğretmenlerin bilimsel süreç becerileri öğrenme alanı algıları üzerine bir durum çalışması. Journal of European Education, 1(1), 15-24.
• Uyanık, G. (2017). İlkokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(1), 86-93.Wellington, J. (1990). Formal and ınformal learning in science: The role of the ınteractive science centres. Physics Education, 25(5), 247-252.http://eric.ed.gov/?id=EJ415668adresinden erişilmiştir.
• Wilson, J. D., Cordry, S. and Uline, C. (2004). Science fairs : Promoting positive attitudes towards science from students participation. College Student Journal, 38(1), 112-115.
• Wulf, R., Mayhew, L. M. and Finkelstein, N. D. (2009). Impact of ınformal science education on children’s attitudes about science. AIP Conference Proceedings. 1179(1), 93-96.
• Yaşar, Ş.ve Anagün, Ş. (2008). İlköğretim beşinci sınıf fen ve teknoloji dersi tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 223-236.
• Yavuz Topaloğlu, M. (2016). Sosyobilimsel konulara dayalı okul dışı öğrenme ortamlarının öğrencilerin kavramsal anlamalarına ve karar verme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Yavuz, M. (2012). Fen eğitiminde hayvanat bahçelerinin kullanımının akademik başarı ve kaygıya etkisi ve öğretmen-öğrenci görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, H. İ. ve Şensoy, Ö. (2016). Bilim şenliklerinin 6. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumlarına etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 23-40.
• Yılmaz, H., & Huyugüzel Çavaş, P. (2007). Reliability and validity study of the students’ motivation toward science learning (SMTSL) Questionnaire. Elementary Education Online, 6(3), 430-440.
• YÖK/Dünya Bankası, (1997). Fizik öğretimi, milli eğitimi geliştirme projesi hizmet öncesi öğretmen eğitimi. Ankara, URL (erişim tarihi: 17.08.2018). http://www.hskizilcik.com/fizik/egitim/FizikOgretimi.pdf