OKUL İKLİMİ VE OKUL ETKİLİLİĞİ İLİŞKİSİNDEKİ EĞİLİM: PISA VERİLERİNİN İKİNCİL ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 896 - 910, 30.05.2022

Şenyurt Yenipınar Kamil Yıldırım

https://doi.org/10.24315/tred.943342

Öz

Eğitim sistemleri ve okul etkililiği ile ilişkili okul iklimi değişkenlerinin zaman içerisindeki değişiminin incelenmesine odaklı araştırma boşluğu belirlenmiştir. Bu problem doğrultusunda 2012-2018 döneminde okul etkililiğiyle anlamlı ilişkilere sahip okul iklimi değişkenlerinin belirlenmesi ve bu değişkenlerin zaman içerisinde nasıl bir eğilim sergilediğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı-PISA verileri geçerli, güvenilir ve uzun dönem verilerin ikincil analizini mümkün kılmaktadır. Bu kapsamda PISA 2012-2015-2018 döngüsünde Türkiye’de istatistiki bölge sınıflamasına göre 12 bölgeden tabakalı, oransal ve seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenen okul yöneticileriyle öğrenci verileri ilişkisel tarama modelinde incelenmiştir. Araştırma sonunda; okul etkililiğiyle anlamlı ve en istikrarlı ilişkilere sahip okul iklimi değişkenleri belirlenmiştir. Öğrencilerin keyfi devamsızlık yapması, dersi asması ile öğretmenlerin, öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarını karşılayamaması değişkenleri; okul etkililiği bağlamında alan yazındaki yeri ve uygulamadaki yansımaları açısından değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenci devamsızlığı, öğrencilerin bireysel ihtiyaçları, okul etkililiği, PISA

Destekleyen Kurum

Yok

Kaynakça

• Anıl, D. (2010). Uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programı (PISA)’nda Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 34(152).
• Arslan, Ö. (2019). 2012 ve 2015 yılları Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) verilerine göre okul iklimi ile ilişkili olan öğrenci ve öğretmen faktörlerinin değişimi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Aydın, M. (1994). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• BALCI, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: PegemA Yayınları.
• Balcı, A. (2007). Etkili okul, okul geliştirme: Kuram uygulama ve araştırma. Ankara: PegemA.
• Balkıs, M., Arslan, G., & Duru, E. (2016). The school absenteeism among high school students: Contributing factors. Educational Sciences: Theory & Practice, 16, 1819–1831.
• Bosworth, K., Garcia, R., Judkins, M., & Saliba, M. (2018). The impact of leadership involvement in enhancing high school climate and reducing bullying: An exploratory study. Journal of school violence, 17(3), 354-366.
• Bursalıoğlu, Z. (2015). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Yayınları.
• Bush, T., & Coleman, M. (2008). Leadership and strategic management in education. Sage.
• Can, N. (2002). Değişim sürecinde eğitim yönetimi. Milli Eğitim Dergisi, 155-156
• Can, N. (2009). Öğretmenlerin sınıfta ve okulda liderlik davranışları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 385-399.
• Cansoy, R., ve Parlar, H. (2018). Teacher leadership as a predictor of school effectiveness. Kastamonu Education Journal, 26(3), 925-934. doi:10.24106/kefdergi.346648
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge.
• Cosgrove, J. (2015). Changes in achievement in PISA from 2000 to 2009 in Ireland: Beyond the test ores. The Irish Journal of Education/Iris Eireannach an Oideachais, 40, 29-44.
• Çalık, T. ve Kurt, T. (2010). Okul iklimi ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(157), 167-180.
• Çalık, T., Türker, K., & Çalık, C. (2011). Güvenli okulun oluşturulmasında okul iklimi: Kavramsal bir çözümleme. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 73-84.
• Çeçen, Y. (2015). Sosyokültürel ve sosyoekonomik değişkenlerin PISA fen okuryazarlığını yordama gücünün yıllara göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Çolakoğlu, M. H. (2018). Teachers' views and recommendations about PISA 2015 results. Journal
• Ertem, H.Y. (2021). Examination of Turkey’s PISA 2018 reading literacy ores within student-level and hool-level variables. Participatory Educational Research (PER), 8(1), 248-264. http://dx.doi.org/10.17275/per.21.14.8.1
• Fraenkel, J.R., Wallen, N.E. & Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th edt.). New York: McGram-HillCompanies.
• Göçen, A., & Kaya, A. (2019). Öğrenci devamsızlığının azaltılmasına yönelik uluslararası stratejiler ve uygulama örnekleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 353-370.
• Gökyer, N. (2012). Ortaöğretim okullarındaki devamsızlık nedenlerine ilişkin öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 913-938.
• Hoy, W.K., & Miskel, C.G. (2012). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama [Educational administration, theory, research and practice], (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel.
• Karabay, E., Yıldırım, A., & Güler, G. (2015). Yıllara Göre PISA Matematik Okuryazarlığının Öğrenci ve Okul Özellikleri İle İlişkisinin Aşamalı Doğrusal Modeller İle Analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(36), 137-151.
• Karasar, N. (2005) Bilimsel araştırma yöntemleri. İstanbul, Nobel.
• Kearney, C. A., & Graczyk, P. (2014, February). A response to intervention model to promote school attendance and decrease school absenteeism. In Child & Youth Care Forum 43(1), pp. 1-25. Springer US.
• Koşar, D., Emre, E. R., KILINÇ, A. Ç., & Koşar, S. (2017). Öğretmen liderliğine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(7), 29-46.
• Köklü, N. ve Büyüköztürk, N. (2000). İstatistiğe giriş. Ankara, Pegem A yayıncılık.
• Kurt, T., & Çalık, T. (2010). Okul iklimi ölçeği’ nin (OİÖ) geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(157).
• Lunenburg, F. C., & Ornstein, A.C. (2013). Eğitim yönetimi (Çev. Ed. G. Arastaman). Ankara: Nobel.
• MEB (2015). PISA 2012 araştırması ulusal nihai raporu. Ankara: İşkur Matbaacılık.
• MEB (2017). PISA 2015 ulusal raporu. Ankara: MEB.
• MEB (2019). PISA 2018Türkiye ön raporu. Ankara: MEB
• MEB, (2016). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı PİSA 2015 Ulusal Raporu. https://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/PISA/PISA2015_Ulusal_Rapor.pdf adresinden 27.04.2021 tarihinde ulaşıldı.
• OECD (2012). PISA 2003 Technical report. Paris: OECD Publication.
• OECD (2019). PISA 2018 Results (Volume I): What students know and can do. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/5f07c754-en.
• OECD (2021a). https://www.oecd.org/pisa/data/2018database/ 28.04.2021 tarihinde erişildi.
• OECD (2021b). Who are the school truants? Retrieved May 11, 2021, from http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/pisainfocus/PISA-in-Focus-n35-(eng)-FINAL.pdf
• OECD (2021c). PISA 2015 Results in Focus. Retrieved May 11, 2021, from http:// https://www.oecd.org/pisa/pisa-2015-results-in-focus.pdf of Research in Informal Environments, 3(1), 46-66.
• Olsen, J., Preston, A. I., Algozzine, B., Algozzine, K., & Cusumano, D. (2018). A review and analysis of selected hool climate measures. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 91(2), 47-58.
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: PegemA.
• Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., & Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 213-224.
• Özgenel, M., CaliskanYilmaz, F., & Baydar, F. (2018). hool climate as a predictor of secondary hool students’ hool attachment. Eurasian Journal of Educational Research, 78, 87-116, DOI: 10.14689/ejer.2018.78.5
• Özkan, M. (2015). PISA 2012 Türkiye Verilerine Göre Okul Değişkenlerinin Öğrenci Başarısını Yordama Gücü. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (5), 477-489.
• Ramsey, C. M., Spira, A. P., Parisi, J. M., & Rebok, G. W. (2016). School climate: Perceptual differences between students, parents, and school staff. School effectiveness and school improvement, 27(4), 629-641.
• Rowley, K. J., Mc Neill, S. M., Dufur, M. J., Edmunds, C., & Jarvis, J. A. (2019). Trends in International PISA ores over time: which countries are actually improving? Social iences, 8(8), 1-18.
• Sahlberg, P. (2018). Eğitimde Finlandiya modeli. (çev. Özgür Bolat). İstanbul: Metropolis Yayıncılık.
• Schleicher, A. (2018). World class: How to build a 21st-Century hool system. Paris: OECD Publishing. DOI: 10.1787/9789264300002-5-en
• Sezgin, F., & Sönmez, E. (2018). Örgüt kültürü ve iklimi çalışmalarının sistematik incelemesi: Bir içerik analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 257-275.
• Şişman, M. (2002). Eğitimde mükemmellik arayışı: Etkili okullar. Ankara: PegemA.
• Şişman, M. (2014). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: PegemA.
• TEDMEM, (2020). 2019 eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 6). Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Türk, E. (2002) Türk eğitim sistemi ve yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Vincent-Lancrin, S., Urgel, J., Kar, S. & Jacotin, G. (2019). Measuring Innovation in Education 2019: What Has Changed in the Classroom? Educational Research and Innovation, Paris: OECD Publishing, Paris. https://doi.org/10.1787/9789264311671-en
• Weissbach, H. (2018). Almanya ve Türkiye'nin PISA 2000-2015 sonuçlarındaki değişimin incelenmesi ve PISA sonrası Almanya’daki eğitim reformları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Welsh, W. N. (2000). The effects of hool climate on hool disorder. The Annals of the American Academy of Political and Social ience, 567(1), 88-107.
• World Bank (2018). World Development Report 2018: Learning to Realize Education’s Promise. Washington, DC: World Bank. doi:10.1596/978-1-4648-1096-1.
• Yıldırım, K. (2012). PİSA 2006 verilerine göre Türkiye’de eğitimin kalitesini belirleyen temel faktörler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 229-255.
• Yıldırım, K., & Yenipınar, Ş. (2019). Okul yöneticilerine göre öğretimsel hesapverebilirlik olgusunun nitel analizi. Kastamonu Education Journal, 27(1), 151-162. doi:10.24106/kefdergi.2420
• Yıldırım, Y., Şahin, M. G., & Sezer, E. (2017). PISA 2012 Türkiye örnekleminde okul özelliklerinin matematik okuryazarlığına etkisi. Elementary Education Online, 16(3).
• Yılmaz, K., Şahbaz, O., Demirciler, V. O., Alıç, U. ve Koca, M. (2020). Türkiye’de öğrenci devamsızlığı ile ilgili nitel bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1440-1460.
• YÖK (2021). Ulusal tez merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 01.05.2021 tarihinde erişildi.