Ortaokul Matematik Öğretmeni Adaylarının Sözel Problemleri Değişkensiz Çözmede Kullandıkları Stratejiler ve Yöntemler

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 3, 449 - 467, 31.05.2018

Burçin Gökkurt Özdemir , Meltem Koçak , Yasin Soylu

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul
matematik öğretmeni adaylarının sözel problemleri değişkensiz olarak çözebilme
becerilerini ve problem çözme süreçlerinde kullandıkları stratejileri ve
yöntemleri incelemektir. Bu doğrultuda, çalışmanın katılımcılarını, Atatürk
Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi ortaokul matematik öğretmenliği
programının son sınıfında öğrenim gören 72 öğretmen adayı oluşturmaktadır.
Nitel araştırma yaklaşımının benimsendiği bu araştırmada, durum çalışması
yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak, değişken kullanmadan
çözülebilen altı sözel problemden oluşan form hazırlanmıştır.  Çalışmadan elde edilen veriler, öğretmen
adaylarının yazılı açıklamalarından ve bu adaylar arasından seçilen sekiz
öğretmen adayı ile yapılan görüşmelerden elde edilmiştir. Elde edilen verilerin
analizinde nitel veri analizi teknikleri kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen
bulgular sonucunda, öğretmen adaylarının çoğunun yüzde problemi dışında geriye
kalan yaş, hareket, sayı ve işçi problemlerini değişkensiz olarak
çözebildikleri ve çözümlerinde çoğunlukla deneme-yanılma stratejisini
kullandıkları görülmüştür. Ayrıca bazı öğretmen adaylarının problemleri
değişkensiz çözerken problemle ilgili cebirsel denklemde  gibi değişkenlerin yerine,    Δ, □, ○, * 
şekilleri kullandıklarında problemleri değişkensiz çözdüklerini
düşünerek hata yaptıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Problem, problem çözme stratejileri, değişkensiz problem çözme, öğretmen adayları

Kaynakça

• Albayrak, M.(2010). İlköğretimde matematik ve öğretimi-I. (3. Baskı). Erzurum: Mega Ofset Matbaa.
• Altun, M. (2008). Eğitim fakülteleri ve ilköğretim öğretmenleri için matematik öğretimi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Altun, M. & Sezgin-Memnun, D. (2008). Mathematics teacher trainees’ skills and opinions on solving non-routine mathematical problems, Journal of Theory and Practice in Education, 4(2), 213-238.
• Altun, M., Sezgin-Memnun, D., & Yazgan, Y. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının rutin olmayan matematiksel problemleri çözme becerileri ve bu konudaki düşünceleri. İlköğretim Online, 6(1), 127-143.
• Arıkan, E. E. & Ünal, H. (2012). Farklı profillere sahip öğrenciler ile çoklu yoldan problem çözme. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 1(2), 76-84.
• Atay, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinin problem çözmede çözüm stratejileri kullanma becerilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Baki, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının bölme işlemi ile ilgili matematiksel bilgileri ve öğretimsel açıklamaları. Eğitim ve Bilim, 38(167), 300-311.
• Baykul, Y. (2014). Ortaokulda matematik öğretimi (5-8 sınıflar) (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Brown, N. M. (2003). A study of elementary teachers’ abilities, attitudes, and beliefs about problem solving. Dissertation Abstracts International, 64(10), 3620. (UMI No. 3108818).
• Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Che, M., Wiegert, E., & Threlkeld, K. (2012). Problem solving strategies of girls and boys in single-sex mathematics classrooms. Educational Studies in Mathematics, 79(2), 311-326. Doi: 10.1007/s10649-011-9346-x.
• Çelik, D. & Güler, M. (2013). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin gerçek yaşam problemlerini çözme becerilerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 180-195
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (6. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Dennis, M. S., Knight, J., & Jerman, O. (2016). Teaching high school students with learning disabilities to use model drawing strategy to solve fraction and percentage word problems. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 60(1), 10–21.
• Dinç-Artut, P. & Tarım, K. (2009). Öğretmen adaylarının rutin olmayan sözel problemleri çözme süreçlerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi dergisi 22(1), 53-70.
• Durmaz, B. & Altun, M. (2014). Ortaokul öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanma düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 73-94
• Duru, A., Peker, M., Bozkurt, E., Akgün, L., & Bayrakdar, Z. (2011). Pre service primary school teachers’ preference of the problem solving strategies for word problems. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 3463–3468
• Gökkurt, B. Örnek, T., Hayat, F., & Soylu, Y. (2015). Öğrencilerin problem çözme ve problem kurma becerilerinin değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 751-774.
• Gür, H. & Korkmaz, E. (2003). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin problem ortaya atma becerilerinin belirlenmesi. Matematikçiler Derneği Matematik Köşesi Makaleleri.
• Gürbüz, R. & Güder, Y. (2016). Matematik öğretmenlerinin problem çözmede kullandıkları stratejiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(2), 371-386.
• Harskamp, E. G. & Suhre, C. J. M. (2006). Improving mathematical problem solving: a computerized approach. Computers in Human Behavior, 22(5), 801-815. doi: DOI 10.1016/j.chb.2004.03.023
• Karataş, İ. & Güven, B. (2004). 8. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerinin belirlenmesi: Bir özel durum çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 163.
• Larkin, J. H. & Simon, H. A. (1987). Why a diagram is (sometimes) worth ten thousand words. Cognitive Sciences,11,43-50.
• Mcmillian, H. J. & Schumacher, S. (2010). Research in education. Boston, USA: Pearson Education.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (Second Edition). California: SAGE Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2013). Ortaokul matematik dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Okur, M., Tatar, E., & İşleyen, T. (2006). İlköğretim düzeyinde problem çözme yaklaşımları. Journal of Qafqaz University, 18(1), 166-170.
• Owolabi, J. & Adaramati, T. F. (2015). Effects of graphic organiser on students’ achievement in algebraic word problems. Journal of Education and Practice, 6(5), 39-44.
• Özkök, A. (2005). Disiplinlerarası yaklaşıma dayalı yaratıcı problem çözme öğretim programının yaratıcı problem çözme becerisine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 159-167.
• Özmen, Z. M., Aydın, F., & Güven, B. (2011, Ekim). Matematik öğretmeni adaylarının kullandıkları stratejiler ve problem çözme başarıları arasındaki ilişki. I. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresinde Sunulan Sözlü Bildiri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Powell, S. R. (2011). Solving word problems using schemas: A review of the literature. Learning Disabilities Research & Practice, 26(2), 94-108.
• Reuter, T., Schnotz, W., & Rasch, R. (2015). Drawings and tables as cognitive tools for solving non-routine word problems in primary school. American Journal of Educational Research, 3(11), 1387-1397.
• Reys R. & Suydam M. (1995). Helping children learn mathematics. Boston: Allyn and Bacon.
• Sajadi, M., Amiripour, P., & Rostamy-Malkhalifeh, M. (2013). The examining mathematical word problems solving ability under efficient representation aspect. Mathematics Education Trends and Research, 2013 , 1-11.
• Schoenfeld, A. H. (1992). Learning to think mathematically: Problem solving, metacognition, and sense making in mathematics. Handbook of research on mathematics teaching and learning, 334-370.
• Sezgin-Memnun, D. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematik problemi çözmeye ilişkin inançlarının incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 75-98.
• Silver, E. A. (1997). Fostering creativity through instruction rich in mathematical problem solving and problem posing. ZDM, 29(3), 75-80.
• Silver, E. A., Ghousseini, H., Gosen, D., Charalambous, C., & Strawhun, B. T. F. (2005). Moving from rhetoric to praxis: Issues faced by teachers in having students consider multiple solutions for problems in the mathematics classroom. Journal of Mathematical Behavior 24, 287–301.
• Soylu, Y. (2010). The models used by elementary school teachers to solve verbal problems. The Australian Journal of Teacher Education, 35(4), 24-40.
• Taşpınar-Şener, Z. & Bulut, N. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin matematik derslerinde problem çözme sürecinde karşılaştıkları güçlükler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD), 35(3), 637-661.
• Uesaka, Y., Manalo, E., & Ichikawa, S. (2007). What kinds of perceptions and daily learning behaviors promote students’ use of diagrams in mathematics problem solving. Learning ana Instructions, 17, 322-335.
• Ulu, M. (2008). Sınıf öğretmeni, sınıf öğretmeni adayı ve 5. sınıf öğrencilerinin dört işlem problemlerini çözmede kullandıkları stratejilerin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Van Dooren, W., Verschaffel, L. & Onghena, P. (2003). Pre-service teachers’ preferred strategies for solving arithmetic and algebra word problems. Journal of Mathematics Teacher Education, 6, 27–52.
• Van De Walle, J.A., Karp, K.S. & Bay-Williams, J.M. (2014). İlkokul ve ortaokul matematiği gelişimsel yaklaşımla öğretim (7. baskı). (Çev.S.Durmuş). Ankara: Nobel Yayınları.
• Verschaffel, L., De Corte, E. & Borghart, I. (1997). Pre-service teachers’ conceptions and beliefs about the role of real-world knowledge in mathematical modelling of school word problems. Learning and Instruction, 7(4), 339-359.
• Yazgan, Y. & Bintaş, J. (2005). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanabilme düzeyleri: Bir öğretim deneyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 210-218.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldızlar, M. (2012). Yapılandırmacı öğretimde matematik problemlerini çözebilme yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Yılmaz, T. Y. & Köse, N. Y. (2015). Öğrencilerin çok çözümlü problemler ile imtihanı: Çözümlerde kullanılan stratejilerin belirlenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 3(3), 78-101.