Antik Efsanelerden Üretken Yapay Zekâya: Gerçeklik, Dezenformasyon ve İnsanlık Mücadelesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 23, 362 - 369, 31.01.2025

Şebnem Özdemir

Öz

İnsanlığın en eski rüyası yapay zekâ, antik Yunan efsanelerinde/kaynaklarında, eski Çin ve eski Türk yazıtlarından, insanlığın temel mirası masallara kadar her alanda kendini göstermiştir. İlk geliştirildiği zamanlarda nasıl öğreneceği bilinemeyen makine (yapay zekâ), düşünce değişikliği ile veriden öğrenme yolculuğuna başlamıştır. Ancak “veri temelli makineler” geliştiricilere yeterli gelmemiş, veri olsun ya da olmasın insan gibi düşünebilen, insan gibi karar verebilen makineler yaratma hayali yükseliş göstermiştir. Çünkü yapay zekâ bir mühendislik disiplini olmaktan ötedir. Yapay zekâ, insanlığı taklit etme ve onu aşma sanatıdır (Özdemir, 2021). Kasım 2022’den itibaren
başladığı düşünülen, önce üretici sonra üretken yapay zekâlar olarak adlandırılan süreç, insanlığın yapay zekâ yolculuğunda yeni bir dönemi başlatmıştır. Ancak bu başlayan yeni dönem, yapay zekânın tekil görev bazlı, verinin gösterdiği yolda ilerlediği değil, bir zekâ olarak var olduğu adımlar silsilesini de kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Dezenformasyon, ChatGPT, Midjourney, Görsel Üretimi

Kaynakça

• Andrews, E. (2015). The Great Moon Hoax, The History Channel. Accessed 06/01/25: http://www.history.com/news/the-great-moon-hoax-180-years-ago?-linkId=16545579
• Fröhling L. & Zubiaga, A. (April 6, 2021). ‘Feature-based detection of automated language models: tackling GPT-2, GPT-3 and Grover’. Peer J Computer Science. Vol. 7. E443.
• Goodman, J. & Hashim, M. (October 5, 2023). ‘AI: Voice cloning tech emerges in Sudan çivil war’. BBC.
• Harriet I. Flower; Rethinking “Damnatio Memoriae”: The Case of Cn. Calpurnius Piso Pater in AD 20. Classical Antiquity 1 October 1998; 17 (2): 155–187. doi: https://doi.org/10.2307/25011081
• Huet, V. (2004). IMAGES ET “DAMNATIO MEMORIAE.” Cahiers Du Centre Gustave Glotz, 15, 237–253. http://www.jstor.org/stable/24359195
• Jawahar, G., Abdul-Mageed, M. & Lakshmanan, L. (2020). ‘Automatic Detection of Machine Generated Text: A Critical Survey’. In Proceedings of the 28th International Conference on Computational Linguistics, pages 2296–2309, Barcelona, Spain (Online). International Committee on Computational Linguistics
• Kaminska, I. (2017). A module in fake news from the info-wars of ancient Rome. Financial Times. Accessed 12/01/25: https://www.ft.com/content/aaf2bb08-dca2-11e6-86ac-f253db7791c6
• Kumarage, T., Garland, J., Bhattacharjee, A., Trapeznikov, K., Ruston, S. & Liu, H. (2023). ‘Stylometric Detection of AI-Generated Text in Twitter Timelines‘. ArXiv.
• Park, E. & Gelles-Watnick, R. (August 28, 2023). ‘Most Americans haven’t used ChatGPT; few think it will have a major impact on their job’. Pew Research Center.
• Reveland, C. & Siggelkow, P. (November 13, 2023). ‘False Tagesschau audio files in circulation’. Tagesschau.
• Sijpesteijn, P. J. (1974). Macrinus’ Damnatio memoriae und die Papyri. Zeitschrift Für Papyrologie Und Epigraphik, 13, 219–227. http://www.jstor.org/stable/20180617.
• Stiff, H. & Johansson, F. (2022). ‘Detecting computer-generated disinformation’. International Journal of Data Science Analytics, vol 13, pp 363–383.
• Uchendu, A., Le, T. & Lee, D. (July 05, 2023). ‘Attribution and Obfuscation of Neural Text Authorship: A Data Mining Perspective’. ACM SIGKDD Explorations Newsletter, Volume 25, Issue 1, pp 1–18