SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SAVAŞ ve BARIŞ KAVRAMLARININ ÖĞRETİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 100 - 128, 22.04.2017

Fatih Özdemir Hülya Çelik

https://doi.org/10.17497/tuhed.297799

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, sosyal bilgiler
öğretmenlerinin derslerinde savaş ve barış kavramlarının öğretimine ilişkin
görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırma,
nitel araştırma yöntemlerinden fenomonolojik desene uygun olarak yürütülmüştür.
Araştırmanın çalışma grubunu 2014 - 2015 eğitim-öğretim yılında Sakarya ili
içerisinde kolay ulaşılabilirlik esasıyla seçilen 15 sosyal bilgiler öğretmeni
oluşturmuştur. Veri toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan yarı
yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmeden elde edilen veriler
betimsel analize tabi tutularak değerlendirilmiştir. Araştırmadaki
sosyal bilgiler öğretmenleri savaş
kavramının öğretiminde sadece siyasal anlamı içeren olayların vurgulandığını,
barış kavramında ise herhangi bir olayın vurgulanmadığını, her iki kavramın
öğretiminde milli duygularının etkisiyle sübjektif davrandıklarını
belirtmişlerdir. Savaş ve barış konularının öğretiminde genel olarak buluş
yoluna ilişkin teknikleri kullandıklarını ancak ülkeler arası yanlı
politikalardan, toplumsal ortamdan ve dünya genelinde yaşanan olaylardan
kaynaklı sorunlar nedeniyle zorlandıklarını ifade etmişlerdir. Araştırma
neticesinde savaş ve barış kavramlarının bütün boyutları ile ele alınması ve bu
boyutların farklı teknikler ile öğrenciye öğretilmesinin gerekli olduğu
sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Savaş, Barış, Sosyal Bilgiler Öğretmeni, Ortaokul Sosyal Bilgiler Dersi

VIEWS of SOCIAL STUDIES TEACHERS RELATED to TEACHING of the CONCEPTS of WAR and PEACE

Öz

The main purpose of this research is to reveal
social studies teachers’ views related to the usage of war and peace concepts
in their courses. The research was conducted in accordance with
phenomenological pattern, a qualitative research method. The study group
consisted of 15 teachers that worked in middle schools from Sakarya in
2014-2015 academic year. The semi-structured interview form, developed by the
researchers, was used to collect data. The data obtained through the interview
were evaluated via descriptive analysis. They stated that while teaching war, mostly
political events are emphasized and while teaching peace no events are
emphasized. While teaching both subjects, influenced by their nationalist
emotions, they act subjective. They also stated that while teaching war and
peace concepts, they mostly use discovery-learning strategies but while doing
so they have some difficulties because of international politics, the social
environment and the problems arising from the events around the world. At the
end of the research, it was concluded that it is necessary to approach these
terms from all dimensions and those should be taught to students through
different methods.

Anahtar Kelimeler

War, Peace, Social Studies Teacher, Middle School Social Studies Course

Kaynakça

• Aktaş, Ö. (2015). 5-10. Sınıf Öğrencilerinin Savaş ve Barış Kavramına Yükledikleri Anlamların Resimler Yoluyla İncelenmesi. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 4 (2), 64-86.
• Aktaş, Ö. (2014a). ABD Tarih Ders Kitaplarında Savaşların Anlatım Tarzı Üzerine Değerlendirme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (27), 187-201-106.
• Aktaş, Ö. (2014b). Ortaöğretim Öğrencilerinin Barış ve Savaş Kavramına Yönelik Görüşleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 4 (1), 65-124.
• Aktaş, Ö. (2013a). Ortaöğretim Tarih Ders Kitaplarında Yer Alan Barış ve Antlaşmalar Üzerine Bir Değerlendirme. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 2 (2), 78-107.
• Aktaş, Ö. (2013b). Tarih Ders Kitaplarında Savaş Konularının Anlatımı Üzerine Bir Değerlendirme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (14),69.
• Aktaş, Ö. ve Özmen, A. (2013). Savaş Kavramı Üzerine Üniversite Öğrencilerinin Görüşleri (Kafkas Üniversitesi Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1): 37-55.
• Aktaş, Ö. ve Safran, M. (2013a). Ortaöğretim Öğrencilerinin Savaş ve Barış Kavramı İle İlgili Düşüncelerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8) ,1587-1619.
• Aktaş, Ö. ve Safran, M. (2013b). Evrensel Bir Değer Olarak Barış ve Barış Eğitiminin Tarihçesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(2), 131- 150.
• Aktaş, Ö. (2012). Tarih Eğitiminde Savaş ve Barış: Ortaöğretim Öğrencilerinin Savaş ve Barış Konularıyla İlgili Bilgilerinin ve Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Alpargu, M., Şahin, E. ve Yazıcı, S. (2009) Tarih Öğretimi ve Barışa Katkıları. International Journal of Social Inquiry, 2 (2), 199-214.
• Apaydın, Ç. ve Aksu, M.(2012). Öğretmenlerin Barış Eğitimine İlişkin Görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (3), 107-130.
• Bektaş-Öztaşkın, Ö.(2014). Barışa Yönelik Tutumlar ve Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutumlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Turkish Journal of Education, 3(3), 25-39.
• Çelikkaya, T. ve Kuş, Z. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kullandıkları Yöntem ve Teknikler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 741-758.
• Coşkun, Y.(2012). İlköğretim Programlarında Barış Eğitimi ve Barış Eğitimine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demir, S. (2011). Türkiye’de Barış Eğitimine Bakış: Tanımlar, Zorluklar, Öneriler: Nitel İnceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2011(4), 1727-1745.
• Deveci, H., Yilmaz, F., ve Karadağ, R. (2008). Pre-Service Teachers’ Perceptions Of Peace Education. Eurasian Journal of Educational Research, 30, 63-80.
• Geray, H.(2006). Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. (İkinci Baskı). Ankara: Siyasal Kitap Evi.
• İmamoğlu, H.F. ve Bayraktar, G. (2014). Türk ve Macar Üniversite Öğrencilerinin Barış Kavramına İlişkin Algılarının Karşılaştırılması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, (1), 20-44.
• Keçe, M., Doğan, C. ve Taş, M. (2016). Sosyal Bilgiler Derslerinde Barış Eğitimi: Öğretmen Görüşlerine Dayalı Nitel Bir Çalışma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (II), 1432-1468.
• Kıncal, R.Y. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (İkinci Baskı). Ankara: Nobel
• Kurtoğlu, A.(2009). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Sosyal Kavramlar Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Levy, G. (2014). Is there a place for peace education? Political education and citizenship activism in Israeli schools. Journal of Peace Education, 11(1) , 101–119.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2004). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. http://programlar.meb.gov.tr adresinden 15 Eylül 2006 tarihinde edinilmiştir.
• Oruç, Ş. (2006). Ders Kitaplarında Savaş Olgusu. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 9-29.
• Osmanoğlu, A.E. (2012). Türkiye Cumhuriyeti ve Mısır Arap Cumhuriyeti Sosyal Bilgiler Öğretim Programları ve Ders Kitaplarının Karşılaştırılması. Doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öztürk, C. (2007). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Üçüncü Baskı). Ankara: Pegem A.
• Safran, M. ve Ata, B. (1996). Barışçı Tarih Öğretimi Üzerine Çalışmalar; Türkiye’de Tarih Ders Kitaplarında Yunanlılara İlişkin Kullanılan Dil ve Yunanlılara İlişkin Öğrenci Görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 11-26.
• Şentürk, M.(2014). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Bulunan Karikatürlerin Hedef Kavramların Öğretilmesine ve Öğrenci Tutumuna Etkisi. Yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ulusoy, A. (2009). Eğitim Olgusunun Kültürlere Göre Biçim Alışları ve Olgunun Özelliğinin Felsefi Dayanakları. Yüksek lisans tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yağbasan, R. ve Gülçiçek, Ç (2003). Fen Öğretiminde Kavram Yanılgılarının Karakteristiklerinin Tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (13), 102-120.