A CONCEPTUAL INQUIRY INTO THE BOUNDARIES OF THE FANTASTIC AND MAGICAL REALISM

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 1271 - 1285, 30.09.2025

Arif Yılmaz , Büşra Ulusoy

https://doi.org/10.37999/udekad.1720020

Öz

This study examines the conceptual distinctions and narrative functions between the fantastic and magical realism, two literary modes often conflated within modern narrative and critical theory, as well as cultural and aesthetic approaches. While both employ supernatural elements, they differ in how these are positioned within the narrative, how narrators and characters respond to them, and how they shape the reader’s perception of reality. Fantastic narratives depict events transgressing natural laws, producing hesitation in both characters and readers and creating a state of “suspended reality.” By contrast, in magical realism, the supernatural is accepted without question by narrators and characters; however, readers may occasionally feel a brief uncertainty. In this mode, the real and the marvellous coexist within the same narrative plane without conflict. Drawing on the frameworks of Todorov, Zamora, Faris, Flores, Chanady, Punter, and García, this paper presents a comparative analysis centred on the notions of “suspended reality” and “accepted extraordinary,” supported by textual examples. The study aims to clarify the boundaries and intersections between the fantastic and magical realism through a conceptual inquiry grounded in theory, thereby contributing to literary criticism.

Anahtar Kelimeler

Fantastic , Magical Realism , The Relationship between the Fantastic and Magical Realism

FANTASTİK İLE BÜYÜLÜ GERÇEKÇİLİĞİN SINIRLARI ÜZERİNE KAVRAMSAL BİR İNCELEME

Öz

Bu çalışmada, modern anlatı ve eleştiri kuramlarıyla kültürel-estetik yaklaşımlar çerçevesinde, sıklıkla birbirine karıştırılan fantastik ile büyülü gerçekçilik arasındaki kavramsal ayrımlar ve anlatısal işlev farklılıkları incelenmektedir. Her iki tür de doğaüstü öğelere yer verse de bu unsurların anlatıdaki konumu, karakter ve anlatıcının onlara bakışı ile okurun gerçeklik algısında oluşturduğu etkiler bakımından birbirinden ayrılır. Fantastik anlatılar, doğa yasalarını ihlal eden olaylar karşısında karakterlerin ve okurun tereddüt yaşadığı, böylece gerçekliğin geçici olarak askıya alındığı metinlerdir. Büyülü gerçekçilikte ise doğaüstü, anlatıcı ve karakterler tarafından genellikle sorgulanmaksızın benimsenir; ancak bazı araştırmacıların belirttiği üzere, okurda zaman zaman kısa bir tereddüt duygusu da oluşabilir. Gerçek ile büyülü olan çatışmaya düşmeden aynı anlatı düzleminde birlikte yer alır. Bu iki tür, Todorov, Zamora, Faris, Flores, Chanady, Punter ve Garcia gibi kuramcıların görüşlerinden hareketle “askıya alınan gerçeklik” ve “kabul edilen olağanüstü” kavramları ekseninde, örneklerle desteklenen karşılaştırmalı bir kavramsal inceleme olarak ele alınmıştır. Çalışma, fantastik ile büyülü gerçekçilik arasındaki sınırları ve geçişleri kuramsal literatüre dayalı karşılaştırmalı bir kavramsal inceleme yoluyla açıklığa kavuşturmayı ve alan yazınına katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fantastik , Büyülü Gerçekçilik , Fantastik–Büyülü Gerçekçilik İlişkisi

Kaynakça

• Akgün, D. (2023). İhsan Oktay Anar’ın kurmaca dünyasında olağanüstü, tekinsiz ve fantastik unsurlar. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Anar, İ. O. (2021). Puslu Kıtalar Atlası. İletişim Yayınları.
• Anar, İ. O. (2015). Efrâsiyâb’ın Hikâyeleri. İletişim Yayınları.
• Aranyosi, E. U. (2011). Edebiyatta büyülü gerçekçiliğin “büyü”sünün menşei üzerine: Sosyal adaptasyon araçları olarak masallar. Millî Folklor, 91, 189-194.
• Arargüç, M. F. (2017). Büyülü Gerçekçilik ve Louis De Bernieres’nin Latin Amerika Üçlemesi. Çizgi Kitabevi. Arslan, N. (2008). Nazlı Eray: Bir Okuma Denemesi. Phoenix Yayınevi.
• Carpentier, A. (1995). The baroque and the marvelous real. In L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.), Magical realism theory, history, community. (pp. 89-108). Duke University Press.
• Carter, A. (2024). Büyülü Oyuncakçı Dükkânı. (Begüm Kovulmaz Çev.). Sel Yayıncılık.
• Chanady, A. (1995). The territorialization of the imaginary in Latin America: Self-affirmation and resistance to metropolitan paradigms. In L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.), Magical realism: Theory, history, community (pp. 125-144). Duke University Press.
• Cooper, B. (2004). Magical realism in west African fiction seeing with a third eye. Routledge.
• Ertem, C. (2006). Fantastik edebiyat ve tekinsizlik kavramı-Edebiyatımızdan bir örnekleme denemesi. Akşit Göktürk’ü anma toplantısı: Yazında ve çeviride fantastik. (ss. 11-24). İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Faris, W. B. (1995). Scheherazade’s children. In L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.), Magical realism: Theory, history, community. (pp. 163-190). Duke University Press.
• Faris, W. B. (2004). Ordinaryenchantments: Magical realism and the remystification of narrative. Vanderbilt University Press.
• Flores, A. (1995). Magical realism in Spanish American fiction (1955). In L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.), Magical realism: Theory, history, community (pp. 109-117). Duke University Press.
• Geçtan, E. (2022). Mesela Saat Onda. MetisYayınları.
• Geçtan, E. (2022). Bir Günlük Yerim Kaldı İster Misiniz? Metis Yayınları.
• Geçtan, E. (2023). Tren. Metis Yayınları.
• Geçtan, E. (2021). Kızarmış Palamutun Kokusu. Metis Yayınları.
• Geçtan, E. (2022). Kırmızı Kitap. Metis Yayınları.
• Geçtan, E. (2021). Dersaadet’te Dans. Metis Yayınları.
• Geçtan, E. (2020). Kuru Su. Metis Yayınları.
• James, H. (2019). Yürek Burgusu. (Necla Aytür Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• James, H. (2024). The Turn of The Screw. Peta Kitap.
• Marquez, G. G. (2019). Yüzyıllık Yalnızlık. (Seçkin Selvi Çev.). Can Yayınları.
• Moran, B. (2001). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 3. İletişim Yayınları.
• Okuyucu, E. D. (2019). Büyülü gerçekçilik ve İhsan Oktay Anar’ın romanlarındaki izleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Özlük, N. (2010). Türk edebiyatında fantastik roman [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Özsevgeç, Y. (2010). Angela Carter’ın Büyülü Oyuncakçı Dükkânı (The magic toy shop) adlı romanında büyülü gerçekçilik [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Özüm, A. (2009). Angela Carter ve Büyülü Gerçekçilik. Ürün Yayınları.
• Poe, E. A. (2023). Usher Evinin Çöküşü. (Dost Körpe Çev.). İthaki Yayınları.
• Punter, D. (2005). Angela Carter’s magic realism. In J. Acheson & S. Ross (Eds.), The contemporary British novel since 1980 (pp. 48-60). Palgrave Macmillan.
• Rushdie, S. (2024). Gece Yarısı Çocukları. (Çev. Aslı Biçen). Can Yayınları.
• Saramago, J. (2023), Körlük. (İpek Gürsoy Manavbaşı Çev.). Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Sipahioğlu, B. (2006). 1980 sonrası fantastik Türk romanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Soylu, H. (2020). Büyülü gerçekçi anlatı formu ve tanrısal konum: Marquez’in “Üçüncü Teslimiyet” ve Kutlar’ın “Hadi” adlı öyküleri. Uluslararası Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 52-62. https://doi.org/10.37999/udekad.679008.
• Steinmetz, J. L. (2006), Fantastik Edebiyat. (H. F. Nemli, Çev.). Dost Kitabevi.
• Stone, P. (1981, Winter). Gabriel Garcia Marquez, the art of fiction No. 69. The Paris Review, (82). https://www.theparisreview.org/interviews/3196/the-art-of-fiction-no-69-gabriel-garcia-marquez.
• Şen, C. (2018). Dede Korkut anlatılarında büyülü gerçekçilik [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Teker Garcia, A. (2010). Latin Amerika Edebiyatında Büyülü Gerçekçilik. Ürün Yayınları.
• Tekin, L. (2019). Sevgili Arsız Ölüm. Can Yayınları.
• Todorov, T. (2017). Fantastik: Edebi Türe Yapısal Bir Yaklaşım (N. Öztokat, Çev.). Metis Yayınları.
• Tolkien, J. R. R. (2024). Yüzüklerin Efendisi. (Çiğdem Erkal İpek Çev.). Metis Yayınları.
• Tolkien, J. R. R. (1999). Peri Masalları Üzerine. (S. Erincin, Çev.). Altıkırkbeş Yayınları.
• Toptaş, H. A. (2016). Gölgesizler. Everest Yayınları.
• Turgut, C. Ö. (2003). Latife Tekin'in yapıtlarında büyülü gerçekçilik [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bilkent Üniversitesi.
• Walter, R. (1993). Magic realism in contemporarychicano fiction. Vervuert Verlag.
• Widdifield, H. R. (2015). Myth y la magia: Magical realism and the modernism of Latin America [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. University of Tennessee.
• Yücel, H. İ. (2023). Büyülü gerçekçilik kavramı ve 1980 sonrası Türk romanındaki yansımaları [Yayımlanmamış doktora tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Zamora, L. P. (1995). Magical romance/magical realism: Ghosts in U.S. and Latin American fiction. In Zamora, L. P. & Faris, W. B. (Eds.), Magicalrealism: Theory, history, community (pp.497-550). Duke University Press.