Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Türkçe Başarısının Matematik Başarısı Üzerindeki Etkisinde Cinsiyet ve Okul Türünün Düzenleyici Rolü

Yıl 2024, Cilt: 37 Sayı: 2, 630 - 652, 29.08.2024
https://doi.org/10.19171/uefad.1418107

Öz

Bu araştırmada öğrencilerin matematik başarıları üzerinde Türkçe başarılarının ne düzeyde etkili olduğu düzenleyici değişkenler bağlamında incelenmiştir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama deseninde yürütülen çalışmaya LGS 2019 uygulamasına katılan 2020 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin Türkçe ve matematik alt testindeki doğru cevapları incelenmiştir. Analizlerde öncelikle öğrencilerin Türkçe ve matematik testlerindeki cevaplarının cinsiyet ve okul türüne göre ölçme değişmezliği incelenmiştir. Ölçme değişmezliği için Çoklu Grup Doğrulayıcı Faktör Analizi gerçekleştirilmiştir. Ölçme değişmezliğinin sağlanmasının ardından araştırmanın hipotezleri test edilmiştir. Öğrencilerin matematik başarılarının Türkçe başarısı tarafından ne düzeyde açıklandığının belirlenmesi için de okul türü ve cinsiyet değişkenlerine göre düzenleyici regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda Türkçe başarısı ile matematik başarısı arasında pozitif yönde ve orta düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin Türkçe başarısının matematik başarısını açıklamasında cinsiyet düzenleyici bir etkiye sahip değilken okul türünün düşük de olsa bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Özel okuldaki öğrencilerin devlet okulundaki öğrencilere göre Türkçe ve matematik başarısının daha yüksek olduğu; ayrıca Türkçe başarısının matematik başarısını etkileme düzeyinin de daha fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Kaynakça

  • Aktaş, E. (2022). 2018-2021 LGS Türkçe maddelerinin PISA okuma yeterlik düzeylerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(1), 258-276. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/68990/1091168
  • Al-Agili, M. Z., Mamat, M. B., Abdullah, L., & Maad, H. A. (2012). The factors influence students’ achievement in mathematics: A case for Libyan's students. World Applied Sciences Journal, 17(9), 1224-1230.
  • Alcı, B., & Altun, S. (2007). Lise öğrencilerinin matematik dersine yönelik özdizenleme ve bilişüstü becerileri, cinsiyete, sınıfa ve alanlara göre farklılaşmakta mıdır? Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 16(1), 33-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4376/59934
  • Altun, S. (2006). Öğrencilerin öz düzenlemeye dayalı öğrenme stratejilerinin ve öz yeterlik algılarının öğrenme stilleri ve cinsiyete göre matematik başarısını yordama gücü. (Yayın No. 161462) [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Atılgan, M. (2022). TIMSS 2019 matematik başarısına ilişkin duyuşsal özelliklerin cinsiyete göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi. (Yayın No. 735030) [Yüksek Lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Ayebale, L., Habaasa, G., & Tweheyo, S. (2020). Factors affecting students’ achievement in mathematics in secondary schools in developing countries: A rapid systematic review. Statistical Journal of the IAOS, 36(S1), 73-76. https://doi.org/10.3233/SJI-200713
  • Ayyıldız, H., & Aktaş, M. C. (2022). 8. sınıf matematik ders kitaplarının ve LGS matematik maddelerinin PISA temsil yeterliği açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 475-489. https://doi.org/10.24315/tred.910569
  • Azili, E., & Tutkun, Ö. F. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre ortaöğretim merkezi sınavı (LGS)’nin üstünlükleri ve sınırlıkları. Journal of Social Research and Behavioral Sciences, 7(13), 123-146. https://doi.org/10.52096/jsrbs.6.1.7.13.7
  • Başusta, N. B., & Gelbal, S. (2015). Gruplararası karşılaştırmalarda ölçme değişmezliğinin test edilmesi: PISA öğrenci anketi örneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 80-90.
  • Berberoğlu, G., & Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine, bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Journal of Educational Sciences & Practices, 4(7).
  • Bilen, E. (2021). TEOG ve LGS fen bilimleri test maddelerinin 8. Sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi (Yayın No. 692690) [Yüksek Lisans tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Boz, İ., & Ulusoy, M. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma tutumu ile okuduğunu anlama düzeyi ve rutin olmayan problem çözme başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 13-24. https://doi.org/10.32570/ijofe.524102
  • Brezavšček, A., Jerebic, J., Rus, G., & Žnidaršič, A. (2020). Factors influencing mathematics achievement of university students of social sciences. Mathematics, 8(12), 2134. https://doi.org/10.3390/math8122134
  • Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 32, 470-483.
  • Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayınları.
  • Bryne, B. M., and Watkins, D. (2003). The issue of measurement ınvariance revisited. Journal of Cross-Cultural Psychology, 34(2), 155–175. https://doi.org/10.1177/0022022102250225
  • Chaman, M. J., Beswick, K., & Callingham, R. (2014). Factors influencing mathematics achievement among secondary school students: A review. The future of educational research, 227-238. https://doi.org/10.1007/978-94-6209-512-0_19
  • Cheung, G. W. ve Rensvold, R. B. (2002). Evaluating goodness-of-fit indexes for testing measurement invariance. Structural equation modeling, 9(2), 233-255. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0902_5
  • Çepni, S. (2016). PISA ve TIMSS mantığını ve maddelerini anlama. Pegem Akademi.
  • Clauser, B. E., & Mazor, K. M. (1998). Using Statistical Procedures To Identify Differentially Functioning Test Items. An NCME Instructional Module. Educational Measurement: issues and practice, 17(1), 31-44. https://doi.org/10.1111/j.1745-3992.1998.tb00619.x
  • Demir, I., & Kilic, S. (2010). Using PISA 2003, examining the factors affecting students’ mathematics achievement. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 44-54.
  • Demir, İ., Kilic, S., & Depren, O. (2009). Factors Affecting Turkish Students' Achievement in Mathematics. Online Submission, 6(6).
  • Ding, Y., Yang Hansen, K., & Klapp, A. (2023). Testing measurement invariance of mathematics self-concept and self-efficacy in PISA using MGCFA and the alignment method. European Journal of Psychology of Education, 38(2), 709-732. https://doi.org/10.1007/s10212-022-00623-y
  • Eignor, D. R. (2013). The standards for educational and psychological testing. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/14047-013
  • Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli maddelerin ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
  • Eriştiren, İ. (2021). Ortaöğretime geçiş sınavlarında ölçme değişmezliği ve DMF’nin incelenmesi. (Yayın No. 686329 [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS. 3rd Edition, Sage Publications Ltd.
  • Göçebe Yüceer, E., & Çetin, İ. (2023). LGS matematik maddelerinin matematik öğretim programına ve TIMMS çerçevesine göre incelenmesi Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü].
  • Gregorich, S. E. (2006). Do self-report instruments allow meaningful comparisons across diverse population groups? Testing measurement invariance using the confirmatory factor analysis framework. Medical Care,44(11), 78-94. https://doi.org/10.1097/01.mlr.0000245454.12228.8f
  • Güleç, S., & Alkış, S. (2003). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin derslerdeki başarı düzeylerinin birbiri ile ilişkisi. İlköğretim Online, 2(2). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8612/1072
  • Gülleroğlu, H. D. (2017). PISA 2012 matematik uygulamasına katılan Türk öğrencilerin duyuşsal özeliklerinin cinsiyete göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1).
  • Gürsoy, S. E., & Çeliköz, N. (2022). İlkokul 2. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersindeki okuduğunu anlama becerilerinin matematik dersindeki problem çözme becerilerine etkisi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi(17), 78-96. https://doi.org/10.20860/ijoses.1084867
  • Hayes, A. F. (2022). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach (Vol. 3). The Guilford Press.
  • Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55. http://dx.doi.org/10.1080/10705519909540118
  • Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. baskı). Nobel Yayıncılık.
  • Kıbrıslıoğlu, N. (2015). PISA 2012 matematik öğrenme modelinin kültürlere ve cinsiyete göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi: Türkiye-Çin (Şangay)-Endonezya örneği. (Yayın No. 394817) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Kiray, S. A., Gok, B., & Bozkir, A. S. (2015). Identifying the factors affecting science and mathematics achievement using data mining methods. Journal of Education in Science Environment and Health, 1(1), 28-48.
  • Kiwanuka, H. N., Van Damme, J., Van Den Noortgate, W., Anumendem, D., & Namusisi, S. (2015). Factors affecting Mathematics achievement of first-year secondary school students in Central Uganda. South African Journal of Education, 35(3).
  • Kızkapan, O., & Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 701-719. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nevsosbilen/issue/51363/594949
  • Kline, R. B. (2015). Principles and practices of structural equation modeling (4th Ed.). Taylor & Francis.
  • MEB (2018a). 2023 Eğitim Vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
  • MEB (2018b). 2018 Liselere Geçiş Sistemi (LGS): Merkezî Sınavla Yerleşen Öğrencilerin Performansı (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 3). Ankara: MEB Yayınları. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf
  • MEB (2019). 2019 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 7). Ankara: MEB Yayınları. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/24094730_2019_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sınav.pdf
  • MEB (2020). 2020 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 12). Ankara: MEB Yayınları. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_07/17104126_2020_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sınav.pdf
  • MEB (2021). 2021 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 16). Ankara: MEB Yayınları. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_07/01113311_2021_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sınav.pdf
  • MEB (2022). 2022 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav Raporu (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 20). Ankara: MEB Yayınları. https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2022/06/2022_LGS_rapor.pdf
  • Noyan, F., & Şimşek, G. G. (2011). Türkiye ve Hong Kong-Çin'deki öğrencilerin matematik öğrenme stratejileri modelinin karşılaştırılması: Çoklu grup yapısal eşitlik modelleri yaklaşımı. İstatistik Araştırma Dergisi, 8(1), 33-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jsstr/issue/71612/1152421
  • OECD (2019) Review on Evaluation and Assessment Frameworks for Improving School Outcomes. (Country Background Report for The Netherlands). Paris: OECD Publishing.https://ris.utwente.nl/ws/portalfiles/portal/5119886/NLD_CBR_Evaluation_and_Assessment.pdf
  • Oyar, E. (2016). Öğrencilerin SBS-matematik başarılarını etkileyen değişkenlerin ve okul katma değerinin hiyerarşik lineer modelleme analizi yoluyla belirlenmesi. (Yayın No. 429523) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Ölçüoğlu, R., & Çetin, S. (2016). TIMSS 2011 sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik başarısını etkileyen değişkenlerin bölgelere göre incelenmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 7(1), 202-220. https://doi.org/10.21031/epod.34424
  • Öncü, Ö. (2019). TIMSS 2015 Sekizinci sınıf matematik başarı testinin OECD ülkelerine göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi. (Yayın No. 543612) [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Özberk, E. B. Ü., Fındık, L. Y., & Özberk, E. H. (2018). Dezavantajlı yüksek başarılı öğrencilerin okul ve öğrenci düzeyinde matematik başarılarını etkileyen değişkenlerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 43(194). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2018.7153
  • Özer, Y. (2009). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı (PISA) verilerine göre Türk öğrencilerin matematik ve fen bilimleri başarıları ile ilişkili faktörler. (Yayın No. 254782) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Pae, T.-I., & Park, G.-P. (2006). Examining the relationship between differential item functioning and differential test functioning. Language Testing, 23(4), 475-496.
  • Peng, P., Lin, X., Ünal, Z. E., Lee, K., Namkung, J., Chow, J., & Sales, A. (2020). Examining the mutual relations between language and mathematics: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 146(7), 595–634. https://doi.org/10.1037/bul0000231
  • Primi, C., Busdraghi, C., Tomasetto, C., Morsanyi, K., & Chiesi, F. (2014). Measuring math anxiety in Italian college and high school students: validity, reliability and gender invariance of the Abbreviated Math Anxiety Scale (AMAS). Learning and Individual Differences, 34, 51-56.
  • Saracoğlu, F. (2016). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin matematik başarıları ve matematik dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. (Yayın No. 430421) [Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Sarıer, Y. (2021). PISA uygulamalarında Türkiye’nin performansı ve öğrenci başarısını yordayan değişkenler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(3), 905-926. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/66172/757533
  • Savaş, E., Selma, T., & Adem, D. (2010). Matematikte öğrenci başarısını etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 113-132. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuefd/issue/8703/108670
  • Sayın, A. (2022). Türk eğitim sisteminin ölçme ve değerlendirme sürecine ilişkin sorunlar ve çözüm önerileri. T. Çalık. Türk eğitim sistemi ve sorunları içinde (ss.483-506). Ankara: Pegem Akademi.
  • Sayın, A., & Takıl, N. B. (2023). Üst düzey düşünme becerilerinin ölçülmesine yönelik maddelerin hazırlanmasında karşılaşılan zorluklar ve çözüm önerileri: Okuduğunu Anlama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(1), 531-561. https://doi.org/10.17152/gefad.1195081
  • Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A. ve King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of Educational Research, 99(6), 323–338. https://doi.org/10.3200/joer.99.6.323-338
  • Scherer, R., Nilsen, T., & Jansen, M. (2016). Evaluating individual students' perceptions of instructional quality: An investigation of their factor structure, measurement invariance, and relations to educational outcomes. Frontiers in Psychology, 7, 110. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00110
  • Schmitt, N., & Kuljanin, G. (2008). Measurement invariance: Review of practice and implications. Human Resource Management Review, 18(4), 210-222. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2008.03.003
  • Semizoğlu, R. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve görsel okuma düzeyi ile problem kurma becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayın No. 349057) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Sertsöz, T. (2003). İlköğretim okullarının 6. sınıflarında okuduğunu anlama davranışının kazandırılmasının matematik başarısına etkisi (Yayın No. 130681) [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Silver, A. M., & Libertus, M. E. (2022). Environmental influences on mathematics performance in early childhood. Nature Reviews Psychology, 1(7), 407-418.
  • Singh, S. P., & Imam, A. (2013). Effect of personal and institutional variables on mathematics achievement of secondary school students. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 10(3), 22-33. https://doi.org/10.9790/0837-01032233
  • Şıvkın, S., Aksoy, V. C., & Erdoğan, D. G. (2020). LGS ‘de sorulan PISA tarzı matematik maddelerini doğru cevaplama ile okuduğunu anlama arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 148-159. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd/issue/57931/822257
  • Spector, P. E., & Brannick, M. T. (2009). Common method variance or measurement bias? The problem and possible solutions. The Sage handbook of organizational research methods içinde, 346- 362. Sage Publications Ltd.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Allyn & Bacon/Pearson Education.
  • Tavlıca, A. (2019). TIMSS 2015 Dördüncü sınıf matematik testinin ölçme değişmezliğinin ülkelere göre incelenmesi. (Yayın No.572500).[Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Türkan, A., Selman, U., & Alci, B. (2015). 2012 PISA matematik testi puanlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 358-372. https://doi.org/10.12984/eed.68351
  • Uyar, Ş., & Doğan, N. (2014). PISA 2009 Türkiye örnekleminde öğrenme stratejileri modelinin farklı gruplarda ölçme değişmezliğinin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(3), 30-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/goputeb/issue/33496/380021
  • Vandenberg, R. J. ve Lance, C. E. (2000). A review and synthesis of the measurement invariance literature: Suggestions, practices, and recommendations for organizational research. Organizational research methods, 3(1), 4-70. https://doi.org/10.1177/109442810031002
  • Yenilmez, K., & Duman, Ö. A. (2008). İlköğretimde matematik başarısını etkileyen faktörlere ilişkin öğrenci görüşleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 251-268.
  • Yılmaz, H. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin akıcı okuma düzeyi ile okuduğunu anlama ve rutin olmayan problem çözme başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayın No.618581).[Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Yılmaz, M. (2011). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama seviyeleri ile Türkçe, matematik, sosyal bilgiler ve fen ve teknoloji derslerindeki başarıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29.https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4771/65646
  • Yücel, Z., & Mustafa, K. (2011). İlköğretim öğrencilerinin matematik dersine karşı tutumlarının başarı düzeylerini yordama gücü ile cinsiyet arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 10(1), 133-143. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8593/106852

The Moderator Role of Gender and School Type in the Impact of Turkish Language Achievement on Mathematics Success

Yıl 2024, Cilt: 37 Sayı: 2, 630 - 652, 29.08.2024
https://doi.org/10.19171/uefad.1418107

Öz

This study aimed to examine to what extent Turkish language achievement affects students' mathematics achievement in the context of moderating variables. Conducted through the relational survey method, a subset of quantitative research methodologies, this study included 2020 students participating in the 2019 High School Entrance Exam (LGS). The analysis focused initially on the measurement invariance of students' answers in Turkish and mathematics tests, across gender and school types, utilizing Multiple-Group Confirmatory Factor Analysis (MGCFA). Following the establishment of measurement invariance a moderator regression determined the degree to which school type and gender variables affect the relationship between Turkish and mathematics achievements. Turkish language achievement. The findings revealed a positive and moderate correlation between achievements in Turkish and mathematics. While gender did not significantly moderate the relationship between Turkish and mathematics achievements, a minimal effect of school type was observed. Students in private schools outperformed those in public schools in both subjects, with Turkish language achievement exerting a influence on mathematics achievement.

Kaynakça

  • Aktaş, E. (2022). 2018-2021 LGS Türkçe maddelerinin PISA okuma yeterlik düzeylerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(1), 258-276. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/68990/1091168
  • Al-Agili, M. Z., Mamat, M. B., Abdullah, L., & Maad, H. A. (2012). The factors influence students’ achievement in mathematics: A case for Libyan's students. World Applied Sciences Journal, 17(9), 1224-1230.
  • Alcı, B., & Altun, S. (2007). Lise öğrencilerinin matematik dersine yönelik özdizenleme ve bilişüstü becerileri, cinsiyete, sınıfa ve alanlara göre farklılaşmakta mıdır? Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 16(1), 33-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4376/59934
  • Altun, S. (2006). Öğrencilerin öz düzenlemeye dayalı öğrenme stratejilerinin ve öz yeterlik algılarının öğrenme stilleri ve cinsiyete göre matematik başarısını yordama gücü. (Yayın No. 161462) [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Atılgan, M. (2022). TIMSS 2019 matematik başarısına ilişkin duyuşsal özelliklerin cinsiyete göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi. (Yayın No. 735030) [Yüksek Lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Ayebale, L., Habaasa, G., & Tweheyo, S. (2020). Factors affecting students’ achievement in mathematics in secondary schools in developing countries: A rapid systematic review. Statistical Journal of the IAOS, 36(S1), 73-76. https://doi.org/10.3233/SJI-200713
  • Ayyıldız, H., & Aktaş, M. C. (2022). 8. sınıf matematik ders kitaplarının ve LGS matematik maddelerinin PISA temsil yeterliği açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 475-489. https://doi.org/10.24315/tred.910569
  • Azili, E., & Tutkun, Ö. F. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre ortaöğretim merkezi sınavı (LGS)’nin üstünlükleri ve sınırlıkları. Journal of Social Research and Behavioral Sciences, 7(13), 123-146. https://doi.org/10.52096/jsrbs.6.1.7.13.7
  • Başusta, N. B., & Gelbal, S. (2015). Gruplararası karşılaştırmalarda ölçme değişmezliğinin test edilmesi: PISA öğrenci anketi örneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 80-90.
  • Berberoğlu, G., & Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine, bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Journal of Educational Sciences & Practices, 4(7).
  • Bilen, E. (2021). TEOG ve LGS fen bilimleri test maddelerinin 8. Sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi (Yayın No. 692690) [Yüksek Lisans tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Boz, İ., & Ulusoy, M. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma tutumu ile okuduğunu anlama düzeyi ve rutin olmayan problem çözme başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 13-24. https://doi.org/10.32570/ijofe.524102
  • Brezavšček, A., Jerebic, J., Rus, G., & Žnidaršič, A. (2020). Factors influencing mathematics achievement of university students of social sciences. Mathematics, 8(12), 2134. https://doi.org/10.3390/math8122134
  • Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 32, 470-483.
  • Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayınları.
  • Bryne, B. M., and Watkins, D. (2003). The issue of measurement ınvariance revisited. Journal of Cross-Cultural Psychology, 34(2), 155–175. https://doi.org/10.1177/0022022102250225
  • Chaman, M. J., Beswick, K., & Callingham, R. (2014). Factors influencing mathematics achievement among secondary school students: A review. The future of educational research, 227-238. https://doi.org/10.1007/978-94-6209-512-0_19
  • Cheung, G. W. ve Rensvold, R. B. (2002). Evaluating goodness-of-fit indexes for testing measurement invariance. Structural equation modeling, 9(2), 233-255. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0902_5
  • Çepni, S. (2016). PISA ve TIMSS mantığını ve maddelerini anlama. Pegem Akademi.
  • Clauser, B. E., & Mazor, K. M. (1998). Using Statistical Procedures To Identify Differentially Functioning Test Items. An NCME Instructional Module. Educational Measurement: issues and practice, 17(1), 31-44. https://doi.org/10.1111/j.1745-3992.1998.tb00619.x
  • Demir, I., & Kilic, S. (2010). Using PISA 2003, examining the factors affecting students’ mathematics achievement. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 44-54.
  • Demir, İ., Kilic, S., & Depren, O. (2009). Factors Affecting Turkish Students' Achievement in Mathematics. Online Submission, 6(6).
  • Ding, Y., Yang Hansen, K., & Klapp, A. (2023). Testing measurement invariance of mathematics self-concept and self-efficacy in PISA using MGCFA and the alignment method. European Journal of Psychology of Education, 38(2), 709-732. https://doi.org/10.1007/s10212-022-00623-y
  • Eignor, D. R. (2013). The standards for educational and psychological testing. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/14047-013
  • Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli maddelerin ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
  • Eriştiren, İ. (2021). Ortaöğretime geçiş sınavlarında ölçme değişmezliği ve DMF’nin incelenmesi. (Yayın No. 686329 [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS. 3rd Edition, Sage Publications Ltd.
  • Göçebe Yüceer, E., & Çetin, İ. (2023). LGS matematik maddelerinin matematik öğretim programına ve TIMMS çerçevesine göre incelenmesi Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü].
  • Gregorich, S. E. (2006). Do self-report instruments allow meaningful comparisons across diverse population groups? Testing measurement invariance using the confirmatory factor analysis framework. Medical Care,44(11), 78-94. https://doi.org/10.1097/01.mlr.0000245454.12228.8f
  • Güleç, S., & Alkış, S. (2003). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin derslerdeki başarı düzeylerinin birbiri ile ilişkisi. İlköğretim Online, 2(2). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8612/1072
  • Gülleroğlu, H. D. (2017). PISA 2012 matematik uygulamasına katılan Türk öğrencilerin duyuşsal özeliklerinin cinsiyete göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1).
  • Gürsoy, S. E., & Çeliköz, N. (2022). İlkokul 2. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersindeki okuduğunu anlama becerilerinin matematik dersindeki problem çözme becerilerine etkisi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi(17), 78-96. https://doi.org/10.20860/ijoses.1084867
  • Hayes, A. F. (2022). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach (Vol. 3). The Guilford Press.
  • Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55. http://dx.doi.org/10.1080/10705519909540118
  • Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. baskı). Nobel Yayıncılık.
  • Kıbrıslıoğlu, N. (2015). PISA 2012 matematik öğrenme modelinin kültürlere ve cinsiyete göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi: Türkiye-Çin (Şangay)-Endonezya örneği. (Yayın No. 394817) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Kiray, S. A., Gok, B., & Bozkir, A. S. (2015). Identifying the factors affecting science and mathematics achievement using data mining methods. Journal of Education in Science Environment and Health, 1(1), 28-48.
  • Kiwanuka, H. N., Van Damme, J., Van Den Noortgate, W., Anumendem, D., & Namusisi, S. (2015). Factors affecting Mathematics achievement of first-year secondary school students in Central Uganda. South African Journal of Education, 35(3).
  • Kızkapan, O., & Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 701-719. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nevsosbilen/issue/51363/594949
  • Kline, R. B. (2015). Principles and practices of structural equation modeling (4th Ed.). Taylor & Francis.
  • MEB (2018a). 2023 Eğitim Vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
  • MEB (2018b). 2018 Liselere Geçiş Sistemi (LGS): Merkezî Sınavla Yerleşen Öğrencilerin Performansı (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 3). Ankara: MEB Yayınları. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf
  • MEB (2019). 2019 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 7). Ankara: MEB Yayınları. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/24094730_2019_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sınav.pdf
  • MEB (2020). 2020 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 12). Ankara: MEB Yayınları. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_07/17104126_2020_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sınav.pdf
  • MEB (2021). 2021 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 16). Ankara: MEB Yayınları. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_07/01113311_2021_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sınav.pdf
  • MEB (2022). 2022 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav Raporu (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi 20). Ankara: MEB Yayınları. https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2022/06/2022_LGS_rapor.pdf
  • Noyan, F., & Şimşek, G. G. (2011). Türkiye ve Hong Kong-Çin'deki öğrencilerin matematik öğrenme stratejileri modelinin karşılaştırılması: Çoklu grup yapısal eşitlik modelleri yaklaşımı. İstatistik Araştırma Dergisi, 8(1), 33-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jsstr/issue/71612/1152421
  • OECD (2019) Review on Evaluation and Assessment Frameworks for Improving School Outcomes. (Country Background Report for The Netherlands). Paris: OECD Publishing.https://ris.utwente.nl/ws/portalfiles/portal/5119886/NLD_CBR_Evaluation_and_Assessment.pdf
  • Oyar, E. (2016). Öğrencilerin SBS-matematik başarılarını etkileyen değişkenlerin ve okul katma değerinin hiyerarşik lineer modelleme analizi yoluyla belirlenmesi. (Yayın No. 429523) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Ölçüoğlu, R., & Çetin, S. (2016). TIMSS 2011 sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik başarısını etkileyen değişkenlerin bölgelere göre incelenmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 7(1), 202-220. https://doi.org/10.21031/epod.34424
  • Öncü, Ö. (2019). TIMSS 2015 Sekizinci sınıf matematik başarı testinin OECD ülkelerine göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi. (Yayın No. 543612) [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Özberk, E. B. Ü., Fındık, L. Y., & Özberk, E. H. (2018). Dezavantajlı yüksek başarılı öğrencilerin okul ve öğrenci düzeyinde matematik başarılarını etkileyen değişkenlerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 43(194). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2018.7153
  • Özer, Y. (2009). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı (PISA) verilerine göre Türk öğrencilerin matematik ve fen bilimleri başarıları ile ilişkili faktörler. (Yayın No. 254782) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Pae, T.-I., & Park, G.-P. (2006). Examining the relationship between differential item functioning and differential test functioning. Language Testing, 23(4), 475-496.
  • Peng, P., Lin, X., Ünal, Z. E., Lee, K., Namkung, J., Chow, J., & Sales, A. (2020). Examining the mutual relations between language and mathematics: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 146(7), 595–634. https://doi.org/10.1037/bul0000231
  • Primi, C., Busdraghi, C., Tomasetto, C., Morsanyi, K., & Chiesi, F. (2014). Measuring math anxiety in Italian college and high school students: validity, reliability and gender invariance of the Abbreviated Math Anxiety Scale (AMAS). Learning and Individual Differences, 34, 51-56.
  • Saracoğlu, F. (2016). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin matematik başarıları ve matematik dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. (Yayın No. 430421) [Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Sarıer, Y. (2021). PISA uygulamalarında Türkiye’nin performansı ve öğrenci başarısını yordayan değişkenler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(3), 905-926. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/66172/757533
  • Savaş, E., Selma, T., & Adem, D. (2010). Matematikte öğrenci başarısını etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 113-132. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuefd/issue/8703/108670
  • Sayın, A. (2022). Türk eğitim sisteminin ölçme ve değerlendirme sürecine ilişkin sorunlar ve çözüm önerileri. T. Çalık. Türk eğitim sistemi ve sorunları içinde (ss.483-506). Ankara: Pegem Akademi.
  • Sayın, A., & Takıl, N. B. (2023). Üst düzey düşünme becerilerinin ölçülmesine yönelik maddelerin hazırlanmasında karşılaşılan zorluklar ve çözüm önerileri: Okuduğunu Anlama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(1), 531-561. https://doi.org/10.17152/gefad.1195081
  • Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A. ve King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of Educational Research, 99(6), 323–338. https://doi.org/10.3200/joer.99.6.323-338
  • Scherer, R., Nilsen, T., & Jansen, M. (2016). Evaluating individual students' perceptions of instructional quality: An investigation of their factor structure, measurement invariance, and relations to educational outcomes. Frontiers in Psychology, 7, 110. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00110
  • Schmitt, N., & Kuljanin, G. (2008). Measurement invariance: Review of practice and implications. Human Resource Management Review, 18(4), 210-222. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2008.03.003
  • Semizoğlu, R. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve görsel okuma düzeyi ile problem kurma becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayın No. 349057) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Sertsöz, T. (2003). İlköğretim okullarının 6. sınıflarında okuduğunu anlama davranışının kazandırılmasının matematik başarısına etkisi (Yayın No. 130681) [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
  • Silver, A. M., & Libertus, M. E. (2022). Environmental influences on mathematics performance in early childhood. Nature Reviews Psychology, 1(7), 407-418.
  • Singh, S. P., & Imam, A. (2013). Effect of personal and institutional variables on mathematics achievement of secondary school students. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 10(3), 22-33. https://doi.org/10.9790/0837-01032233
  • Şıvkın, S., Aksoy, V. C., & Erdoğan, D. G. (2020). LGS ‘de sorulan PISA tarzı matematik maddelerini doğru cevaplama ile okuduğunu anlama arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 148-159. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd/issue/57931/822257
  • Spector, P. E., & Brannick, M. T. (2009). Common method variance or measurement bias? The problem and possible solutions. The Sage handbook of organizational research methods içinde, 346- 362. Sage Publications Ltd.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Allyn & Bacon/Pearson Education.
  • Tavlıca, A. (2019). TIMSS 2015 Dördüncü sınıf matematik testinin ölçme değişmezliğinin ülkelere göre incelenmesi. (Yayın No.572500).[Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Türkan, A., Selman, U., & Alci, B. (2015). 2012 PISA matematik testi puanlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 358-372. https://doi.org/10.12984/eed.68351
  • Uyar, Ş., & Doğan, N. (2014). PISA 2009 Türkiye örnekleminde öğrenme stratejileri modelinin farklı gruplarda ölçme değişmezliğinin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(3), 30-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/goputeb/issue/33496/380021
  • Vandenberg, R. J. ve Lance, C. E. (2000). A review and synthesis of the measurement invariance literature: Suggestions, practices, and recommendations for organizational research. Organizational research methods, 3(1), 4-70. https://doi.org/10.1177/109442810031002
  • Yenilmez, K., & Duman, Ö. A. (2008). İlköğretimde matematik başarısını etkileyen faktörlere ilişkin öğrenci görüşleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 251-268.
  • Yılmaz, H. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin akıcı okuma düzeyi ile okuduğunu anlama ve rutin olmayan problem çözme başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayın No.618581).[Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
  • Yılmaz, M. (2011). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama seviyeleri ile Türkçe, matematik, sosyal bilgiler ve fen ve teknoloji derslerindeki başarıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29.https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4771/65646
  • Yücel, Z., & Mustafa, K. (2011). İlköğretim öğrencilerinin matematik dersine karşı tutumlarının başarı düzeylerini yordama gücü ile cinsiyet arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 10(1), 133-143. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8593/106852
Toplam 79 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ayfer Sayın 0000-0003-1357-5674

Sebahat Gören 0000-0002-6453-3258

Yayımlanma Tarihi 29 Ağustos 2024
Gönderilme Tarihi 11 Ocak 2024
Kabul Tarihi 15 Nisan 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 37 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Sayın, A., & Gören, S. (2024). Türkçe Başarısının Matematik Başarısı Üzerindeki Etkisinde Cinsiyet ve Okul Türünün Düzenleyici Rolü. Journal of Uludag University Faculty of Education, 37(2), 630-652. https://doi.org/10.19171/uefad.1418107