Exploring Teacher and Student Perspectives on Secondary School Teachers’ Digital Teaching Skills in Distance Education (DTSDE)

Yıl 2025, Cilt: 38 Sayı: 2, 349 - 371, 26.08.2025

Ercan Gürültü , Seyf Kenan , Seval Eminoğlu Küçüktepe

https://doi.org/10.19171/uefad.1568432

Öz

The principal objective of this study is to examine the needs of secondary school teachers in terms of digital teaching skills in distance education (DTSDE), with a particular focus on teacher and student perspectives. We carried out this phenomenological study with 12 secondary school teachers and 12 secondary school students, selected using maximum variation sampling, in Istanbul in the 2023-2024 academic year. While teachers were recruited for semi-structured interviews, we held focus group interviews with students. We used the descriptive analysis technique and expressed the findings as codes, categories, and themes. Given the European Framework for the Digital Competence of Educators (DigCompEdu), codes elicited from participants were clustered under the following categories: professional participation, digital resources, teaching-learning processes, measurement-evaluation, student empowerment, and supporting/enhancing students’ digital competencies. These categories were then combined under the theme of DTSDE. According to the research results, it was seen that teachers and students expressed many opinions regarding the DTSDE needs of secondary school teachers. Upon examination of the data from the perspective of the participants, it becomes evident that a number of key codes emerge, including the view that secondary school teachers should receive in-service training for DTSDE and have the ability to select, create, and edit digital teaching content, to engage in practical activities, to facilitate student-teacher communication, to adopt robust time management skills, to adjust their tone of voice, and to prepare valid and reliable exams. We believe that our findings will considerably inform the further research and policy agendas of relevant stakeholders.

Anahtar Kelimeler

Distance education , Digital teaching skills , Secondary school teachers , Digital competency

Ortaöğretim Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitimde Dijital Öğretim Becerileri (UZEDÖB)’nin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın temel amacı; ortaöğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitimde dijital öğretim becerileri (UZEDÖB)’ne yönelik ihtiyaçlarının öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından incelenmesidir. Nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseninde gerçekleştirilen araştırma, 2023-2024 yılında İstanbul’da görev yapan, maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenen 12 ortaöğretim öğretmeni ve öğrenim gören 12 ortaöğretim öğrencisi olmak üzere toplam 24 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla gerçekleştirilen araştırma; öğretmenler ile görüşmeler, öğrencilerle ise odak grup görüşmeler yapılarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiş; kod, kategori ve tema şeklinde ifade edilmiştir. Katılımcılar tarafından üretilen kodlar, DigCompEdu dijital yeterlik çerçevesi dikkate alınarak mesleki katılım, dijital kaynaklar, öğretme öğrenme süreci, ölçme-değerlendirme, öğrenci güçlendirme, öğrencilerin dijital yeterliklerini destekleme/güçlendirme kategorileri altında gruplandırılmış ve bu kategoriler UZEDÖB teması altında birleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin ve öğrencilerin ortaöğretim öğretmenlerinin UZEDÖB ihtiyaçlarına yönelik birçok görüş belirttikleri görülmüştür. Katılımcı görüşleri açısından bakıldığında ortaöğretim öğretmenlerinin UZEDÖB’e yönelik uzaktan eğitim öğretme öğrenme süreçleri için hizmet içi eğitim almalı; dijital içerikleri seçebilmeli, oluşturabilmeli ve düzenleyebilmeli; uygulamalı etkinlik yapabilmeli; öğrenci-öğretmen iletişimini sağlayabilmeli; zaman yönetimini sağlayabilmeli; ses tonunu ayarlayabilmeli; geçerli ve güvenilir sınavlar hazırlayabilmeli vb. şeklinde kodların ön plana çıktığı görülmektedir. Çalışma kapsamında elde edilecek olan sonuçların araştırmacılara ve politika yapıcılara yol gösterici olması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim , Dijital öğretim becerileri , Ortaöğretim öğretmenleri , Dijital yeterlik

Etik Beyan

Bu araştırma, Marmara Üniversitesi Yayın Araştırma ve Etik Kurulu’nun 10.04.2023/04-09 tarih ve sayılı kararı ile etik yönden uygunluğuna karar verilmesi sonrası gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmanın planlanmasından, uygulanmasına, verilerin toplanmasından verilerin analizine kadar olan tüm süreçte “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu araştırmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır. Bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

Kaynakça

• Akşan-Kılıçaslan, E., Tuğaç, M. N. ve Eryılmaz-Toksoy, S. (2022). Çevrim içi öğrenme ortamlarında kullanılan platformlar ve dijital araçlar: ilköğretim matematik öğretmenleri gözüyle. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35 (2), 407-425. https://doi.org/10.19171/uefad.1080474.
• Alptekin, Z., (2023). Sınıf öğretmenlerinin ders uygulamalarının dijital yetkinlik açısından incelenmesi. (Yayın No. 813496) [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Anderson, T. (2003). Getting the mix right again: An updated and theoretical rationale for interaction. International Review of Research in Open and Distance Learning,4(2), 9–14.
• Anderson, T., & Garrison, D. R. (1998). Learning in a networked world: New roles and responsibilities. In C. C. Gibson (Ed.), Distance learners in higher education: Institutional responses for quality outcomes (pp. 129-144). Atwood Publishing.
• Benson, A. D. (2003). Dimensions of quality in online degree programs. The American Journal of Distance Education, 17(3), 145-159. https://doi.org/10.1207/S15389286AJDE1703_2
• Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/403827
• Can, E. (2020). Sanal sınıf yönetimi: İlkeler, uygulamalar ve öneriler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 251-295. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1352063.
• Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21. yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 3112-3134. https://doi.org/10.15869/itobiad.494286
• Demirbağ, İ. (2020). Üç boyutlu sanal dünyalar. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 97-112. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1229226
• Erbenzer, E., (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterlik algıları ve kullanım durumları (Yayın No. 702080)[Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2003). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill Higher Education.
• Garrison, D. R. (1993). Quality and access in distance education: the oretical considerations. In Keegan D. (Ed.), Theoretical Principles of Distance Education (pp. 8-19). Routledge Publishing.
• Gürültü, E., Kenan, S., & Eminoğlu-Küçüktepe, S. (2023, Kasım 26-28). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitim Dijital Öğretim Becerileri (UZEDÖB)’ne Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. [Konferans Sunum Özeti]. XI. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi “Güncel Gelişmeler Doğrultusunda Eğitim Programları: Herkes İçin Eğitim”, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi. https://epo-der.org/wp-content/uploads/2024/02/EPOK_2023_Abstract.pdf
• Hillman, D. C., Willis, D. J. & Gunawardena, C. N. (1994). Learner‐interface interaction in distance education: An extension of contemporary models and strategies for practitioners. American Journal of Distance Education, 8(2), 30-42. https://doi.org/10.1080/08923649409526853
• Ilomäki, L., Paavola, S., Kantosalo, A., & Lakkala, M. (2016). Digital competence-an emergent boundary concept for policy and educational research. Education and information technologies (21), 655-679. https://doi.org/10.1007/s10639-014-9346-4
• Irmak, H. (2023). Yapay zekâ yöntemleri ile uzaktan eğitimdeki sorunların tespiti ve öğrencilerin akademik performanslarının tahmin edilmesi (Yayın No. 804910) [Doktora tezi. İstanbul Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• İlter-Tutar, A., (2023). Uzaktan eğitim sürecinde sınıf öğretmenlerinin bilgi ve ı̇letişim teknolojilerine yönelik tutumları ve dijital okuryazarlık öz-yeterliliklerinin ı̇ncelenmesi (Yayın No. 795692) [Yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• İpek, C. ve Acuner, H. Y. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayar öz-yeterlik inançları ve eğitim teknolojilerine yönelik tutumları, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 240. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1492379
• Jeong, S., Blaney, J. M. & Feldon, D. F. (2019). Identifying faculty and peer interaction patterns of first-year biology doctoral students: A latent class analysis. CBE—Life Sciences Education, 18(4), 1-13. https://www.lifescied.org/doi/pdf/10.1187/cbe.19-05-0089
• Jung, I. (2005). Quality assurance survey of mega universities. C. McIntosh & Z. Varoglu (Eds.), Lifelong Learning & Distance Higher Education (pp. 80-95). Commonwealth of Learning / UNESCO Publishing.
• Keegan, D. (1996). Foundations of distance education. Routledge Publishing.
• Keleş, E. ve Turan-Güntepe, E. (2018). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının teknolojiyi öğrenme- öğretme sürecine entegrasyonu. Sakarya University Journal Of Education, 8(3), 142-157. https://doi.org/10.19126/suje.419719
• Kocatürk-Kapucu, N. (2023). Öğretim elemanlarının dijital yetkinlik düzeylerinin uzaktan öğretim derslerindeki teknoloji kullanımı bağlamında değerlendirilmesi (Yayın No. 821224) [Doktora tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Maderick, J. A., Zhang, S., Hartley, K., & Marchand, G. (2016). Preservice teachers and self-assessing digital competence. Journal of Educational Computing Research, 54(3), 326-351. https://doi.org/10.1177/0735633115620432
• Moore, M. G. (1989). Editorial: Three types of interaction. The American Journal Of Distance Education, 3(2), 1-6.
• Moore, M. G. & Kearsley, G. (1996). Distance education: A systems view of online learning. Wadsworth Publishing.
• Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd edition). Sage.
• Olpak, T. (2023). Bilim ve sanat merkezlerinde görevli öğretmenlerin dijital yeterliklerinin incelenmesi (Yayın No. 827377) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Özbek, Y. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital içerik ve teknolojiyi kullanma becerileri [Yayımlanmamış yüksek tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Parlak-Aras, D. (2023). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin dijital yeterliklerinin incelenmesi (Yayın No. 819738)[Doktora tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3nd edition). Sage Publications.
• Redecker, C. (2017). European framework for the digital competence of educators: DigCompEdu (Report No. JRC107466 – 2017). European Commission, Joint Research Centre. https://doi.org/10.2760/159770
• Rufai, M.M., Alebiosu, S.O., & Adeakin, O.A.S. (2015). Conceptual model for virtual classroom management. International Journal of Computer Science, Engineering and Information Technology (IJCSEIT), 5(1), 27-32. https://doi.org/10.5121/ijcseit.2015.5103
• Sillat, L.H., Tammets, K. & Laanpere, M. (2021) Digital competence assessment methods in higher education: A systematic literature review. Education Sciences. 11(8), 402. https://doi.org/10.3390/educsci11080402
• Sinap, V. (2022). Yükseköğretim kurumu uzaktan eğitim yapısının kalite standartları doğrultusunda incelenmesi ve bir model önerisinin geliştirilmesi. (Yayın No. 753516) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Southard, S., & Mooney, M. (2015). A comparative analysis of distance education quality assurance standards. Quarterly Review of Distance Education, 16(1), 55.
• Şanlı, G., (2022). Yenilik transferi bağlamında sınıf öğretmenlerinin web 2.0 araçlarına dayalı dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterliliklerinin incelenmesi (Yayın No. 743231) [Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Şenyurt, Y. S., ve Şahin, Ç. (2022). Covid-19 salgınında uzaktan eğitim sürecinde web 2.0 araçlarının kullanımı ile ilgili sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 5 (1), 34-49. DOI: 10.47477/ubed.1082738
• Taşkan, B. (2021, 1 Kasım). Dijital çağda beceri eğitimi ve yükseköğretim. İlke Analiz. https://www.ilkeanaliz.net/2021/11/01/dijital-cagda-beceri-egitimi-ve-yuksekogretim/
• Tomei, L. A. (2010). Designing instruction for the traditional, adult, and distance learner: A new engine for technology-based teaching. Information Science Reference Publishing.
• Tonga S., E. (2023). Uzaktan eğitimde etkileşim ve değerlendirme sürecine yönelik öneriler: Bir delphi çalışması. (Yayın No. 779499)[Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Voogt, J., Erstad, O., Dede, C., & Mishra, P. (2013). Challenges to learning and schooling in the digital networked world of the 21st century. Journal of computer assisted learning, 29(5), 403-413. https://doi.org/10.1111/jcal.12029
• Yalman, M., ve Başaran, B. (2018). Web 2.0 araçlarıyla geliştirilen uzaktan eğitim materyallerine yönelik eğitim fakültesi öğrencilerinin görüşleri. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 9 (34), 81-95. https://doi.org/10.5824/1309-1581.2018.4.006.x
• Yener, İ., (2022). Coğrafya öğretmenlerinin endüstri 4.0 bilgi düzeyleri ile dijital yetkinlik seviyelerinin belirlenmesi (Yayın No. 740213)[Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yıldırım, A., ve Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yılmaz, A. U., (2020). Uzaktan eğitim forum sistemlerinde bir metin madenciliği uygulaması (Yayın No. 626365) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Zawacki-Richter, O., & Naidu, S. (2016). Mapping research trends from 35 years of publications in distance education. Distance Education, 37(1), 245–269. https://doi.org/10.1080/01587919.2016.1185079