İNSANA VE TOPLUMA ETKİSİ BAKIMINDAN İDEOLOJİYİ ANLAMAK / Understanding The Ideology From The Perspective Of Human And Society

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 109 - 130, 30.04.2019

Ali Rıza Saklı

https://doi.org/10.29216/ueip.527388

Cited By: 2

Öz

İdeoloji kavramı üzerinde yapılan
çalışmalar, onu daha iyi anlamaya ve insana olan etkisini tanımlamaya yardımcı
olabilecektir.  İdeolojinin; bilim,
felsefe ve din ile olan ilişkisi incelenmiş ve her üçünden de farklı olduğu
ortaya konulmuştur. Bilimin yanlışlanabilir doğası karşısında ideolojinin
kendini mutlak doğru olarak takdim ettiği, felsefenin sorgulamayı esas alan
yöntemine karşılık ideolojinin eleştiriye tahammülünün olmadığı anlaşılmıştır.
İdeoloji en çok dine yakın durmakta, dinin aşkın olana iman ederek fizik
ötesini izah etme işlevine karşılık, ideolojinin bilime konu edilebilecek
dünyevi konuları inanç mevzusu haline getirdiği değerlendirilmiştir. Bu
çerçevede, bilimle ideoloji arasında kesin bir ayrım yapılması gerekliliği öne
çıkmaktadır. İdeolojinin insana yanlış bilinç verdiği ve onu yanlış
yönlendirdiği gerçeği karşısında, insanın ideoloji ile ilişkisi kritik önem arz
etmektedir. Modernite ve rasyonalitenin insan aklına mutlak bir güven duyma
yaklaşımı, akılla kurgulanan büyük ideolojilerin ortaya çıkmasına zemin
oluşturmuştur. İnsan aklına yönelik post modern eleştiriler, gelecek
yüzyıllarda ideolojilerin yıkıcı etkisinden insanları koruma potansiyeli
taşıyabilir.

Anahtar Kelimeler

İdeoloji, İdeolojilerin Sonu, Bilim ve İdeoloji, Din ve İdeoloji, Felsefe ve İdeoloji, İnsan ve İdeoloji

UNDERSTANDING THE IDEOLOGY FROM THE PERSPECTIVE OF HUMAN AND SOCIETY / İnsana Ve Topluma Etkisi Bakımından İdeolojiyi Anlamak

Öz

Studies on the concept of
ideology can help to better understand it and describe its impact on human
beings. The differences of ideology from science, philosophy and religion was
examined and it is understood that against the inaccurate nature of science,
ideology presents itself as absolute truth and against the method of philosophy
based on inquiry, ideology does not tolerate criticism. Ideology is similar to
religion because both are based on faith but ideology evaluate the phenomena
that can be subject of science. In this context, there is a need for a clear
distinction between science and ideology. In the face of the fact that ideology
gives false consciousness to man and misleads him, the relationship of man to
ideology is critical. The approach of modernity and rationalism to an absolute
trust in the human mind has been the basis for the emergence of the great
ideologies conceived by reason. Postmodern critiques of the human mind can have
the potential to protect people from the destructive influence of ideologies in
the coming centuries.

Anahtar Kelimeler

Ideology, End of the Ideologies, Science and Ideology, Religion and Ideology, Philosophy and Ideology, Human Being and İdeology

Kaynakça

• Althusser, L. (1991). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (3.Baskı). (Çev. Alp Y., Özışık M.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Barret, M. (1996). Marx'tan Foucault'ya İdeoloji, (Çev. Fethi, A.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Borne, E. (1981). İdeoloji ve Felsefe. Arslan, F. (Çev.), İlimler ve İdeolojiler içinde. Ankara:Umran Yayınları.
• Buis, G. (1981). İlim ve İdeoloji. Arslan, F. (Çev.), İlimler ve İdeolojiler içinde. Ankara: Umran Yayınları.
• Çulhaoğlu, M. (1988). İdeolojiler Alanı ve Türkiye Örneği. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Dağtaş, B. (1999). İngiliz Kültürel Çalışmalarında İdeoloji. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16, 335-357.
• Demirelli L. ve Aydın R. (2018). Türkiye’deki Kamu Yönetimi Disiplininde Marksist Geleneğin Kurucusu: Kurthan Fişek. Amme İdaresi Dergisi, 51(4) 51-88.
• Dimitriu, P. (1981). İdeolojilerin Çöküşü. Arslan, F. (Çev.), İlimler ve İdeolojiler içinde. Ankara: Umran Yayınları.
• Eagleton, T. (1996). İdeoloji. (Çev. Özcan M.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ergil, D. (1983). İdeoloji ve Milliyetçilik. Ankara: Turhan Kitabevi Yayını.
• Gallo, M. (1981). Faşist İdeoloji. Arslan, F. (Çev.), İlimler ve İdeolojiler içinde. Ankara:Umran Yayınları.
• Hall, S., Bob L. ve Gregor Mc L. (1985). Siyaset ve İdeoloji "Gramsci". (Çev.Sadun Emeralp). Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• Lapierre, J.-W. (1981). İdeoloji Nedir?. Arslan, F. (Çev.), İlimler ve İdeolojiler içinde. Ankara: Umran Yayınları.
• Mardin, Ş. (1969). Din ve İdeoloji. Ankara: A.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını.
• Mardin, Ş. (1976). İdeoloji. Ankara: Sosyal Bilimler Derneği Yayını.
• Marks, K. ve Engels, F. (1976). Alman İdeolojisi, (Çev. Sevim Belli). Ankara: Sol Yayınları. Erişim adresi: http://ciml.250x.com/archive /marx_engels/turkish/ karl-marks-friedrich-engels-alman-ideolojisi-feuerbach-2.pdf
• Marks, K. ve Engels, F. (1976). Seçme Yapıtlar. Ankara: Eriş Yayınları. Erişim adresi: https://www.marxists.org/turkce/m-e/secme-yapitlar/yapitlar1.pdf
• Merleau-Ponty, J. (1981). XX.Asırda Bir Kâinat İdeolojisi Mümkün müdür?. Arslan, F. (Çev.), İlimler ve İdeolojiler içinde. Ankara: Umran Yayınları.
• Oçak, Z. (2018). İdeoloji Kavramına Marksist ve Post Marksist Yaklaşımlar: Karl Marks, Antonio Gramscı ve Louis Althusser. Adnan Menderes Üniversitesi Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergisi. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/585655
• Oskay, Ü. (1980). Popüler Kültür Açısından 'İdeoloji' Kavramına İlişkin Yeni Yaklaşımlar. A.Ü. SBF Dergisi, 35(1-4), 197-254.
• Özbilen, Ş. (1999). İdeolojilerin Sonu mu?. Finans Dünyası Dergisi, 113, 113-120.
• Özdek, Y. (1999). Globalizmin İdeolojik Hegemonyası: Yanılsamalar. Amme İdaresi Dergisi, 32(3), 26-47.
• Özyurt, C. (2014). Marx’ta Yanılsama ve İdeoloji Olarak Din. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,7(2), 207-240.
• Şentürk, B. (2016). Özne, İdeoloji ve Söylem: Post- Marxism ve Laclau Üzerine Eleştirel Bir Deneme. Birey ve Toplum, 6(11), Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/224412
• Therborn, G. (1989). İktidarın İdeolojisi ve İdeolojinin İktidarı, (Çev. İrfan Cüre). İstanbul: İletişim Yayınları.