TÜRKİYE VE KAZAKİSTAN’DAKİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ KÜLTÜREL VE BEŞERİ SERMAYE ÖZELLİKLERİNE İLİŞKİN BİR İNCELENME

Yıl 2022, , 701 - 718, 31.05.2022

Hüseyin Hüsnü Bahar , Nursulu Abdramanova

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1093442

Cited By: 1

Öz

Araştırmanın amacı Kazakistan ve Türkiye’de öğretmen yetiştirme lisans programlarına kayıtlı olan ve bu çalışmaya katılmayı kabul eden öğretmen adaylarının kültürel ve beşerî sermaye özelliklerini incelemek ve karşılaştırmaktır. Öğretmen adaylarının kültürel ve beşerî sermaye özellikleri kapsamında ebeveyn öğrenim durumu, kardeş sayısı, aile ikamet yeri, ders ve ödevlerinde kullanabileceği bilgisayarının olup olmaması ve aile ekonomik durumları ele alınmıştır. Veriler Kazakistan’dan 227, Türkiye’den 281 olmak üzere toplam 508 gönüllü öğretmen adayından elde edilmiştir. Çalışma grubunun temsil kabiliyetinin yetersiz olması sebebiyle, mevcut çalışmadan elde edilen sonuçlar bu çalışma grubu ile sınırlıdır. Veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesi için çapraz tablolar oluşturulmuş ve ki kare analizleri yapılmıştır. Bu çalışmada, Kazakistan grubundaki öğretmen adaylarının ebeveyn öğrenim seviyesi Türkiye grubundakilerden daha yüksek bulunmuştur. Üç veya daha az kardeşi olanların oranı Türkiye grubunda, beş ve altı kardeşi olanların oranı Kazakistan grubunda daha yüksektir. Kazakistan grubunda ailesi kırsal yerleşim yerlerinde ikamet edenlerin oranı Türkiye grubundan daha yüksek bulunmuştur. Türkiye grubunda ise kentsel yerleşim yerlerinde ikamet edenlerin oranı daha yüksektir. Kazakistan grubundaki öğrencilerin ders ve ödevleri için kullanabileceği bilgisayara sahip olma oranı Türkiye grubundakilerden daha yüksek bulunmuştur. Kazakistan grubunda 52, Türkiye grubunda 114 öğrencinin bilgisayar imkânı bulunmadığı tespit edilmiştir. Bu çalışmaya katılan Kazakistan grubundaki öğrencilerin aile ekonomik durumunun Türkiye grubundakilerden daha olumlu olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgulara dayalı olarak bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkiye ve Kazakistan, öğretmen yetiştirme, sosyal ve kültürel sermaye, öğretmen adaylarının demografik özellikleri

AN INVESTIGATION ON CULTURAL AND HUMAN CAPITAL CHARACTERISTICS OF TEACHER CANDIDATES IN TURKEY AND KAZAKHSTAN

Öz

The aim of the research is to examine and compare the cultural and human capital characteristics of teacher candidates enrolled in teacher training undergraduate programs in Kazakhstan and Turkey and who agreed to participate in this study. The aim of the research is to examine the cultural and human capital characteristics of teacher candidates and to compare them in the context of the country. Within the scope of cultural and human capital characteristics of teacher candidates, parental education status, number of siblings, family residence, whether they have a computer that they can use for lessons and homework, and family economic status are discussed. The data were obtained from a total of 508 volunteer teacher candidates, 227 from Kazakhstan and 281 from Turkey. The results obtained from the present study are limited to this study group due to the insufficient representativeness of the study group. Questionnaire form was used as data collection tool. To analyze the data, cross tables were created and chi-square analyzes were made. In this study, the parental education level of teacher candidates in the Kazakhstan group was found to be higher than those in the Turkey group. The rate of those with three or less siblings is higher in the Turkey group, and the rate of those with five or six siblings is higher in the Kazakhstan group. The rate of those whose families reside in rural areas is higher in the Kazakhstan group than in the Turkey group. The rate of those whose families reside in rural areas is higher in the Kazakhstan group than in the Turkey group. The rate of students in the Kazakhstan group having a computer that they can use for their lessons and homework was found to be higher than those in the Turkey group. It has been determined that 52 students in the Kazakhstan group and 114 students in the Turkey group do not have computer opportunities for their lessons and homework. It was observed that the family economic status of the students in the Kazakhstan group participating in this study was more positive than those in the Turkey group. Based on the findings, some suggestions were made. 

Anahtar Kelimeler

Turkey and Kazakhstan, teacher training, social and cultural capital, demographic characteristics of teacher candidates

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2012). Türkiye'de öğretmenlerin toplumsal değişmedeki etkiler (1839-1950) (Genişletilmiş ve gözden geçirilmiş 2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi (Çev. D. Fırat ve G. Berkkurt). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104. doi: 10.17755/esosder.583274
• Coleman, J.S. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94, 95-120.
• Çakar, M. ve Kulaksızoğlu, A. (1997). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile denetim odağı düzeylerinin karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(9), 113-131.
• Ercan, H. (2011). Türkiye'de mesleki görünüm. Ankara: ILO.
• Eryurt, M. A. ve Ergöçmen, B. A. (2008). Ebeveyn eğitiminin doğurganlık üzerindeki etkisi. Nüfusbilim Dergisi, 30-31, 13–28.
• Göker, S. D. ve Gündüz, Y. (2017). Dünya ölçeğinde öğretmenlerin saygınlık statüsü ve özlük hakları. Milli Eğitim Dergisi, 46(213), 177-196.
• Greenhaus, J. H. ve Gallanan, G. A. (Ed.). (2006). Encyclopedia of carreer development. London: Sage Publication.
• Güleri, M. (1998). Üniversiteli ve işçi gençliğin gelecek beklentileri ve kötümserlik-iyimserlik düzeyleri. Kriz dergisi, 6(1), 55-65.
• Güven, D. (2010). Profesyonel bir meslek olarak Türkiye’de öğretmenlik. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 27(2), 13-21.
• Kalkan, A. (2021). Türkiye ve bazı gelişmiş ülkelerin öğretmen yetiştirme sistemleri ve programlarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-16.
• Kaplankıran, İ. (2017). Kazakistan Cumhuriyetinde eğitim sisteminin tarihî seyri ve günümüzdeki yapısı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 31-47
• Karagöz, Y. (2016). SPSS 23 ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kaya; N. ve Alcı, B. (2019). Türk cumhuriyetlerinde öğretmenlik mesleği. Journal of International Social Research, 12(63), 823-832.
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için SPSS uygulamalı istatistik. Ankara: Edge Akademi.
• Mete, Y. A. (2013). Güney Kore, Japonya, Yeni Zelanda ve Finlandiya'da öğretmen yetiştirme ve atama politikaları. Electronic Turkish Studies, 8(12). 859-878.
• Metin, Ö., Ünlü, İ. ve Kaşkaya, A. (2017). Çocukların değer ulaşımına ebeveyn eğitim durumunun etkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017(8), 150-159.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2021). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2019/2020. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/10141326_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2020_2021.pdf Erişim tarihi: 20.09.2021
• Ok, A., & Önkol, P. (2007). The profile of prospective teachers in teacher education programs. Eğitim ve Bilim, 32(143), 13-42.
• Özdemir, C. ve Özdemir, E. D. (2017). Kazakistanda yürütülen eğitim-öğretim faaliyetleri üzerine bir değerlendirme. “Қазақстан мен шетелдердің жоғары білім беру жүйесі, С. Демирел атындағы университеттің хабаршысы”. Süleyman Demirel University Bulletin, 4 (43), 112-128.
• Özdemir, S. ve Yalın, H. İ. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler. Ankara: PEGEM A Yayınları
• Pişkin, M. (2012). Kariyer gelişim sürecini etkileyen faktörler, Edt. Binnur Yeşilyaprak, Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı Kuramdan Uygulamaya içinde 43-78. 3. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Qazaqstan Respýblıkasy Strategıalyq Josparlaý Jáne Reformalar Agenttigi Ulttyq Statıstıka Búrosy – Kazakistan Cumhuriyeti Stratejik Planlama ve Reform Ajansı Ulusal İstatistik Bürosu [KAZSTAT]. (2021). Erişim adresi: https://stat.gov.kz/ Erişim tarihi: 16.9.2021
• Sarıkaya, T., & Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrenclerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
• Temizyürek, F. (2008). Türkçe öğretmen adaylarının demografik özellikleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 663-692.
• Tezcan, A. M. (2020). Meslek olarak akademisyenlik tercihinde kültürel sermayenin yeri, Journal of Economy Culture and Society, 61(1), 157-176. doi: 10.26650/jecs2019-0097
• TÜİK (2020-a). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları-2020, Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 , Erişim tarihi: 13.9.2021.
• TÜİK (2020-b). İstatistiklerle aile. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Birth-Statistics-2020-37229 , Erişim tarihi: 13.9.2021.
• TÜİK (2021). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması – 2021, Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2021-37437 Erişim tarihi: 17.9.2021
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı [TCCSBB]. (2021). Kamu sektörü istihdam sayıları 2021. Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/kamu-istihdami/ Erişim tarihi: 20.9.2021
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2019). İstatistiklerle Aile, 2019, Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2019-33730 , Erişim tarihi: 16.9.2021.
• UNDP. (2021) Human Development Reports. Erişim adresi: http://hdr.undp.org/en/indicators/69706 , Erişim tarihi: 13.9.2021.
• United Nations Development Programme. [UNDP]. (2020) Human Development Report. Erişim adresi: http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf , Erişim tarihi: 13.9.2021.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization [UNESCO]. (2002). Herkes İçin Eğitim (EFA) Küresel İzleme Raporu 2002 Dünya Rayında mı? Erişim adresi: https://www.unesco.org.tr/Content_Files/Content/Sektor/Egitim/EFA%202002.pdf , Erişim tarihi: 13.9.2021.
• Uygun, S. (2010). Türkiye de öğretmen adaylarının seçimi ile ilgili bazı uygulamaların tarihsel analizi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 707-730.
• Ünsal, P. (2014). Kariyer gelişim kuramları ve kariyer danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Vurucu, F. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaman, E., Yaman, H. ve Eskicumalı, A. (2001). Öğretmenlik mesleğinin sosyo-ekonomik statüsü/bu mesleğin bir bayan mesleği haline dönüşmesi durumu ve eğitim fakültesi üzerine bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 53-68.
• Yeşilyaprak, B. (1993). Kişilik gelişiminde ailesel faktörlerin etkisine ilişkin bir araştırma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 3(3), 3-16.
• Yılmaz, O. (2014). Türkiye ve Kazakistan'da okutulan Türkçe öğretmenliği lisans programlarının karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 184-203.