İletişim Bilimlerinde Yeni Bir Kavram: “Sosyal Ağ Yorgunluğu”

Yıl 2023, Sayı: 12, 506 - 524, 27.10.2023

Nihal Acar Birol Gülnar

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2023.6.12.231

Öz

Sosyal ağların son dönemlerde kullanıcı kaybetmesi yeni bir kavramın literatüre girmesini sağlamıştır: “Sosyal ağ yorgunluğu”. İlk kez Gartner Dijital Danışmanlık Şirketi tarafından 2010-2011 yıllarında yapılan pazar araştırmalarının sonunda elde edilen verilere göre dillendirilen kavram, sosyal ağ üyelerinin platform kullanımının fiziksel ve psikolojik sonuçlarından beslenerek iletişim bilimciler tarafından betimlenmiştir. Tıbbı yorgunluk kavramından yola çıkılarak yapılandırılan sosyal ağ yorgunluğu kavramı, nitel ve nicel araştırmaların sonuçları üzerine kurularak açıklanmıştır. Literatürde yer alan araştırmalarda kavramın tanımlama aşamasının henüz sonuçlanmadığı ve yapılacak araştırmalar ile sınırlarının genişleme olasılığının yüksek olduğu vurgulanmaktadır. Sosyal ağ yorgunluğunun varlığı Türkçe literatürde henüz yer almamıştır. Bu araştırmanın amacı sosyal ağ yorgunluğunun kuramsal çerçevesini Türkçe literatüre kazandırmak ve gelecekte yapılacak sosyal ağ araştırmalarında bu yeni olgunun farklı değişkenler ile incelenmesini sağlamaktır. Buradan hareketle bu çalışma, nitel araştırma desenlerinden literatür taraması ile oluşturulmuştur. Araştırma sonunda, sosyal ağ çalışmaları ile ilgilenen akademik camiaya bu yeni kavramın incelenmesine ağırlık verilmesi tavsiye edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal ağ, tıbbı yorgunluk, sosyal ağ yorgunluğu, öncül, olası sonuç.

A New Concept in Communication Sciences: "Social Network Fatigue”

Öz

The recent loss of users of social networks has enabled a new concept to enter the literature: “Social network fatigue”. The concept, which was first expressed by Gartner Digital Consulting Company according to the data obtained at the end of the market researches carried out in 2010-2011, was described by communication scientists by feeding on the physical and psychological results of the platform use of social network members. The concept of social network fatigue, which is structured on the basis of the concept of medical fatigue, is explained by building on the results of qualitative and quantitative research. In the studies in the literature, it is emphasized that the definition phase of the concept has not been finalized yet and the possibility of expanding its borders with future research is high. The existence of social network fatigue has not yet been mentioned in the Turkish literature. The aim of this research is to bring the theoretical framework of social network fatigue to the Turkish literature and to examine this new phenomenon with different variables in future social network research. From this point of view, this study was created with a literature review from qualitative research designs. At the end of the research, it was recommended that the academic community interested in social network studies focus on examining this new concept.

Anahtar Kelimeler

Sosyal ağ, tıbbı yorgunluk, sosyal ağ yorgunluğu, öncül, olası sonuç.

Kaynakça

• Aaronson, L. S., Teel, C. S., Cassmeyer, V., Neuberger, G. B., Pallikkathayil, L., Pierce, J., Press, A. N., Williams, P. D., & Wingate, A. (1999). Defining and measuring fatigue. Journal Of Nursing Scholarship, 31(1), 45-50.
• Alam, M. M., & Wagner, C. (2013). Facebook distress: A model to investigate discontinuation of social networking site use. Proceedings of Pacific Asia Conference on Information Systems.
• Akyol, D. A. (1999). Kronik yorgunluk sendromu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 15(3), 165-186.
• Aras, D., Yiğit, S., Kayam, S., Arslan, E., & Akça, F. (2020). Bilişsel yorgunluğun egzersiz ve spor performansına etkileri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18, 1-32.
• Berelson, B. (1952). Content analysis in communication research. The Free Press.
• Boksem, A. S. M., & Tops, M. (2018). Mental fatigue: Costs and benefits.  Brain Research Reviews, 59, 125-139.
• Bright, L. F., Susan, B. K., & Stacy, L. G. (2015). Too much Facebook? An exploratory examination of social media fatigue. Computers in Human Behavior, 44, 148-155.
• Cannarella, J., & Joshua, A. S. (2014). Epidemiological modeling of online social network dynamics. ARXİV, 1, 1-6.
• Cao, X.,   Khan, A. N., & Khan, A. A. (2020). Consequences of cyberbullying and social overload while using snss: a study of users' discontinuous usage behavior in SNSS. Springer Science+Business Media, 22(6), 1-14.
• Cutsem, V. J., Samuele, M., Kevin, D. P., Stephen, B., Romain M., & Bart, R. (2017). The effects of mental fatigue on physical performance: A systematic review. Sports Medicine, 47, 1569-1588.
• Çayakar, A. (2019). Halsizlik ve yorgunluğa klinik yaklaşım. Ege Tıp Bilimleri Dergisi, 2(3), 168-178.
• Dhir, A., Yossiri, Y., Puneet, K., & Sufen, C. (2018). Online social media fatigue and psychological wellbeing-a study of compulsive use, fear of missing out, fatigue, anxiety and depression. International Journal of Information Management, 40, 141-152.
• Dhir, A., Puneet, K., Sufen, C., & Ståle, P. (2019). Antecedents and consequences of social media fatigue. International Journal of Information Management, 48, 193-202.
• Fu, S., Hongxiu, L., Yong, L., Henri, P. & Markus, S. (2020). Social media overload, exhaustion, and use discontinuance: Examining the effects of information overload, system feature overload, and social overload. Information Processing and Management, 57, 1-15.
• Gandevia, S. (2001). Spinal and supraspinal factors in human muscle fatigue. Physiological Reviews, 81(4), 1726-1789.
• Gehl, W. R. (2012). Real (Software) abstractions on the rise of Facebook and the fall of MySpace. Social Text, 30(2), 99-119.
• Goasduff, L., & Pettey, C. (2011). Gartner survey highlights consumer fatigue with social media. 28 Kasım 2022 tarihinde http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=1766814 adresinden erişilmiştir.
• Guo, M. (2018). Kandar China social media impact report 2018. 28 Kasım 2022 tarihinde https://cn.kantar.com/ adresinden erişilmiştir.
• Gülnar, B., & Acar, N. (2021). Salgın hastalıklar döneminde sosyal medyanın korku algısında meydana getirdiği değişimin incelenmesi: Covid-19. Nitel Sosyal Bilimler, 3(1), 140-163.
• Herdman, E. A. (2006). Guidelines for conducting a literature review and presenting. Conference Papers Journalagent.
• Islam, A. M., Whelan, E., & Brooks, S. L. (2018). Social Media overload and fatigue: The moderating role of multitasking computer self-efficacy. Proceedings of The Twenty-Fourth Americas Conference on Information Systems. New Orleans.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramalar, ilkler, teknikler. Nobel Yayıncılık.
• Kazaz, M. & Acar, N. (2020). Eleştirel ekonomi politik bakış açısıyla editoryal bağımsızlık. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 66-82.
• Kazaz, M. & Acar, N. (2021). Oluşturma yöntemlerine göre yalan haberin incelenmesi: Twitter’da covid-19. S. Karaköse (Ed.), Covid-19 Salgınında Çok Boyutlu Etkiler içinde (ss. 176-235). İksad Yayınevi.
• Kozan Bozkurt, F. (2016). Hemşirelerin kanserli hastaların yorgunluk durumuna farkındalığı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Lee, C. C., Sam, T. H. C., & Huang, Y. R. (2014). A study on personality traits and social media fatigue-example of Facebook users. Lecture Notes on Information Theory, 2(3), 249-253.
• Liu, B., Rui, B., & Fucheng, S. (2021). Fatigue damage-cumulative model in peridynamics. Chinese Journal Of Aeronautics, 34(2), 329-342.
• Logan, K., Bright, L. F., & Grau, S. L. (2018). Unfriend me, please! Social media fatigue and the theory of rational choice. Journal of Marketing Theory and Practice, 26, 357-367.
• Maier, C., Sven, L., Andreas, E., & Tim, W. (2012.) When social networking turns to social overload: Explaining the stress, emotional exhaustion, and quitting behavior from social network sites’ users. European Conference On Informatıon Systems (ECIS), Barcelona.
• Malik, A., Amandeep, D., Puneet, K., & Aditya, J. (2020). Correlates of social media fatigue and academic performance decrement. Informatıon Technology and People, 1-25.
• Meijman, T. F. (1997). Mental fatigue and the efficiency of information processing in relation to work times. International Journal of Industrial Ergonomics, 20, 31-38.
• Ocon, A. J. (2013). Caught in the thickness of brain fog: Exploring the cognitive symptoms of chronic fatigue syndrome. Frontiersin Physiology, 4, 1-8.
• Piper, B. F., Lindsey, A. M., Dodd, M. J., Ferketich, S. L., Paul, S. M., & Weller, S. (1989). The development of an instrument to measure the subjective dimension of fatigue. S.G. Funk, E.M. Tornquist, M.T. Champagne, L.A. Copp, & R. Wiese (Ed.), Key Aspects of Comfort içinde (ss. 199-208). Springer.
• Ravindran, T., Chua, A., & Goh, D. (2013). Characteristics of social network fatigue. 10th International Conference On Information Technology: New Generations içinde (ss. 431-438). Las Vegas.
• Ravindran, T., Chua, A., & Goh, D. (2014). Antecedents and effects of social network fatigue. Journal of the Association for Information Science and Technology, 65, 2306-2320.
• Rainie, L., Smith, A., & Duggan, M. (2013). Coming and going on Facebook. Pew Research Center Internet & Technology. 28 Kasım 2022 tarihinde http://www.pewinternet.org/2013/02/05/coming-and-going-on-facebook/ adresinden erişilmiştir.
• Ream, E., & Richardson, A. (1996). Fatigue: A concept analysis. International Journal Of Nursing Studies, 33, 519-529.
• Sayın, A., & Candansayar, S. (2007). Yorgunluk kavramı ve yorgun hastalara klinik yaklaşım. Gazi Medical Journal, 18(1), 1-8.
• Şahin, M. & Gülnar, B. (2016). İletişim korkusu ve internet kullanımı ilişkisi: Türkiye’deki üniversite öğrencileri arasında bir alan araştırması. Selçuk İletişim Dergisi, 9(2), 5-26.
• Tanaka, M., Ishii, A., & Watanabe, Y. (2014). Neural effect of mental fatigue on physical fatigue: A magnetoencephalography study. Brain Research, 13, 49-55. 
• Torres, H. S., & Jason, L. A. (2005). What is fatigue? History and epidemiology. J. Deluca (Ed.), Issues in Clinical and Cognitive Neuropsychology. Fatigue As A Window To The Brain içinde (ss. 3-17). Mit Press.
• Usta, A. (2019). Evreleri ile bilimsel araştırma süreci ve raporlaştırılması. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 6(13), 85-101.
• Xiao, L., & Mou, J. (2019). Social media fatigue -technological antecedents and the moderating roles of personality traits: The case of Wechat. Computers in Human Behavior, 101, 297-310.
• Yu, L., Chenling S. & Xiongfei, C. (2019). Understanding the effect of social media overload on academic performance: a stressor-strain-outcome perspective.  Proceedings of the 52nd Hawaii International Conference on System Sciences.
• Yurtsever, S. (2000). Kronik hastalıklarda yorgunluk ve hemşirelik bakımı. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4(1), 16-20.
• Zhang, S., Ling Z., Yaobin L., & Jun, Y. (2016). Do you get tired of socializing? An empirical explanation of discontinuous usage behaviour in social network services. Information & Management, 53(7), 904-914.
• Zhang, Y., Yali, L., Wenzhuo L., Lihui, P., & Congyi, Y. (2019). A study of the influencing factors of mobile social media fatigue behavior based on the grounded theory. Information Discovery and Delivery, 48(2), 91-102.