A Phenomenological Analysis of the Evaluation of Speaking Skill Exams in Middle School Turkish Classes
Öz
Turkish courses play an important role in teaching and developing the four basic language skills. Although speaking is an innate skill unlike other skills, it is a competence that can be further developed. The fact that it is acquired naturally makes speaking more important as an essential element of communication. Speaking skill, which is learned informally within the social environment, can be also developed in schools in a systematic and planned structure. In Turkish curricula, it is aimed for students to use an effective, correct and comprehensible Turkish while expressing themselves. Achieving these objects has necessitated the use of various assessment tools. Whether learning has taken place can be identified through appropriate assessment methods. The aim of this study is to examine the inclusion of speaking skills in the assessment process within the changing exam system of secondary school Turkish courses, from the perspectives of teachers who administer the exam and students who experience it. The study investigates the changes that occurred by evaluating the implementation of the previous exam and the new exam directive from both viewpoints. To do this, a phenomenological design, as a qualitative research approach, was employed. The study was conducted with 5 Turkish teachers working in Battalgazi district of Malatya province and 12 secondary school students. Participants were selected through purposive sampling method. The study design aimed to understand the experiences of teachers and students in depth. According to the findings, the participating teachers emphasized the importance of establishing valid and comprehensive criteria for the exam and of planning speaking instruction as a skill to be developed throughout the entire process. They also highlighted that speaking should not remain a skill limited to classroom activities and practices, and that the importance of speaking could be reinforced through this change. The students, on the other hand, primarily focused on the 25% weight of the speaking exam and perceived it as an exam to increase their overall grade. It was observed that the exam had positive effects on socialization and self-expression. At the end of the study, recommendations were offered to the Ministry of National Education for Turkish teachers and students.
Anahtar Kelimeler
Exam system measurement and evaluation phenomenology speaking skill Turkish lesson
Etik Beyan
Inonu University Scientific Research and Publication Ethics Board, Date: 30.01.2025, Session Number: 3, Decision Number: 17
Kaynakça
- Aksu, H. ve Uyar, Y. (2022). Ortaokul Türkçe derslerinde verilen konuşma eğitiminin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 10(1), 85–101.
- Akyol, H. (2019). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Pegem Akademi.
- Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi.
- Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). SAGE Publications.
- Delican, B. ve Temizyürek, F. (2016). İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 842–856.
- Doğan, Y. (2009). Konuşma becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlik önerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185–204.
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw Hill.
- Göçer, A. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisinin gelişim durumunun belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Türkçe Öğretimi Özel Sayısı), 47–56.
- Göçer, A. (2024). Öğrencilerin dinleme ve konuşma becerilerinin uygulamalı sınavlarla ölçülüp değerlendirilmesine yönelik Türkçe öğretmenlerinin görüşleri. International Journal of Language Academy, 12(3), 120-144.
- Karatay, H. ve Dilekçi, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin dil becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 685–716.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (1999). Türkçe öğretimi. Engin Yayınları.
- Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. SAGE Publications.
- MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.
- MEB. (2023). Millî Eğitim Bakanlığı yazılı ve uygulamalı sınavlar yönergesi. Web: https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_10/12115933_MEB_yazili_ve_uygulamali_sinavlar_yonergesi.pdf adresinden 15 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
- Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4th ed.). Jossey-Bass.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage.
- Özbay, M. (2005). Ana dili eğitiminde konuşma becerisini geliştirme teknikleri. Kafkas Üniversitesi Dergisi, 16, 177–184.
- Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods (4th ed.). Sage Publications.
- Temizyürek, F., Erdem, İ. ve Temizkan, M. (2016). Konuşma eğitimi (sözlü anlatım). Pegem Akademi.
- Topçuoğlu Ünal, F. ve Degeç, H. (2012). Öğretmen görüşlerine göre konuşma eğitiminde karşılaşılan sorunlar. International Journal of Social Science, 5(7), 735–750.
Ortaokul Türkçe Dersinde Konuşma Becerisi Sınavının Değerlendirilmesine Yönelik Fenomenolojik Bir İnceleme
Öz
Türkçe dersi dört temel dil becerisini öğretmede ve geliştirmede önemli bir yer tutmaktadır. Konuşma becerisi diğer becerilerden farklı olarak doğuştan edinilen bir beceri olsa da geliştirilebilir olma özelliği bulunmaktadır. Doğuştan edinilmesi iletişim unsuru olarak konuşmayı daha önemli bir hale getirmektedir. Sosyal çevreden sistemsiz bir şekilde öğrenilen konuşma becerisi okullarda sistemli ve planlı bir yapıyla geliştirilebilmektedir. Türkçe Öğretim programlarında öğrencilerin kendilerini ifade ederken etkili, doğru ve anlaşılır bir Türkçe kullanmaları amaçlanmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda kazanımların edinilmesi çeşitli ölçme değerlendirme araçlarını ortaya çıkarmıştır. Öğrenmenin gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti ölçme değerlendirme yöntemleri ile anlaşılabilmektedir. Bu çalışmada amaç ortaokul Türkçe derslerinde değişen sınav sistemi ile konuşma becerisinin ölçme değerlendirmeye dâhil edilmesinin sınavın uygulayıcısı olan öğretmen ve sınavı deneyimleyen öğrenci açısından değerlendirerek sınava yönelik tespitler yapmaktır. Çalışmada önceki sınavın uygulama biçimi ile yeni sınav yönergesinin öğretmen ve öğrenciler açısından değerlendirilmesi ile meydana gelen değişiklikler iki yönlü olarak belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmıştır. Çalışma Malatya ili Battalgazi ilçesinde görev yapan 5 Türkçe öğretmeni ve eğitim öğretim gören 12 ortaokul öğrencisi ile yürütülmüştür. Katılımcılar amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Fenomenoloji deseni ile öğretmen ve öğrencilerin deneyimlerinin derinlemesine anlaşılması hedeflenmiştir. Elde edilen bulgulara göre katılımcı öğretmenler sınava geçerli ve genel bir ölçüt belirleyerek, konuşma becerisini sürece yayacak şekilde planlayarak kazandırmanın önemini belirtmişlerdir. Konuşma becerisinin etkinliklerle sınıf içi uygulamalarla sınırlı bir beceri olarak kalmaması gerektiği ve konuşma becerisinin öneminin bu değişiklikle sağlanabileceği ifade edilmiştir. Katılımcı öğrencilerin yapılan değişiklikle konuşma becerisi sınavının %25 katkısına odaklandıkları ve sınav puanını yükseltme sınavı olarak algıladıkları belirlenmiştir. Sosyalleşme ve kendini ifade etme noktasında sınavın olumlu etkileri olduğu gözlenmiştir. Çalışma sonunda Millî Eğitim Bakanlığı’na Türkçe öğretmenlerine ve öğrencilere yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Fenomenoloji konuşma becerisi ölçme değerlendirme sınav sistemi Türkçe dersi
Etik Beyan
İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu, Tarih: 30.01.2025, Oturum Sayısı: 3, Karar Sayısı: 17
Kaynakça
- Aksu, H. ve Uyar, Y. (2022). Ortaokul Türkçe derslerinde verilen konuşma eğitiminin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 10(1), 85–101.
- Akyol, H. (2019). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Pegem Akademi.
- Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi.
- Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). SAGE Publications.
- Delican, B. ve Temizyürek, F. (2016). İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 842–856.
- Doğan, Y. (2009). Konuşma becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlik önerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185–204.
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw Hill.
- Göçer, A. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisinin gelişim durumunun belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Türkçe Öğretimi Özel Sayısı), 47–56.
- Göçer, A. (2024). Öğrencilerin dinleme ve konuşma becerilerinin uygulamalı sınavlarla ölçülüp değerlendirilmesine yönelik Türkçe öğretmenlerinin görüşleri. International Journal of Language Academy, 12(3), 120-144.
- Karatay, H. ve Dilekçi, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin dil becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 685–716.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (1999). Türkçe öğretimi. Engin Yayınları.
- Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. SAGE Publications.
- MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.
- MEB. (2023). Millî Eğitim Bakanlığı yazılı ve uygulamalı sınavlar yönergesi. Web: https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_10/12115933_MEB_yazili_ve_uygulamali_sinavlar_yonergesi.pdf adresinden 15 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
- Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4th ed.). Jossey-Bass.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage.
- Özbay, M. (2005). Ana dili eğitiminde konuşma becerisini geliştirme teknikleri. Kafkas Üniversitesi Dergisi, 16, 177–184.
- Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods (4th ed.). Sage Publications.
- Temizyürek, F., Erdem, İ. ve Temizkan, M. (2016). Konuşma eğitimi (sözlü anlatım). Pegem Akademi.
- Topçuoğlu Ünal, F. ve Degeç, H. (2012). Öğretmen görüşlerine göre konuşma eğitiminde karşılaşılan sorunlar. International Journal of Social Science, 5(7), 735–750.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkçe Eğitimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Gönderilme Tarihi | 15 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 1 Aralık 2025 |
| Erken Görünüm Tarihi | 13 Aralık 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Aralık 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 5 Sayı: 3 |
Amaç ve Kapsam
Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisinin (UTÖAD) amacı, son yıllarda müstakil bir disiplin olarak gerek Türkiye gerekse de yurt dışında gittikçe önem kazanan Türkçe öğretimine dair disiplinlerarası bir perspektifle kaleme alınmış akademik çalışmaların ilgililerle buluşabileceği nitelikli bir yayın platformu oluşturarak alana dair evrensel bilgi birikimine katkıda bulunmaktır.
- yabancı dil olarak Türkçe öğretimi
- ikinci dil olarak Türkçe öğretimi
- iki dillilere Türkçe öğretimi
- Türk soylulara Türkçe öğretimi
- özel amaçlı Türkçe öğretimi
- ana dili olarak Türkçe öğretimi
- dil öğretiminde yaklaşım, yöntem ve teknikler
- dil öğretiminde program geliştirme
- dil öğretiminde ölçme ve değerlendirme
- bilgisayar destekli dil öğretimi
- dil öğretimi ve harmanlanmış öğrenme
- dil öğretimi ve dilbilim
- dil öğretimi ve edebiyat
- dil öğretimi ve kültür
- dil öğretimi ve teknoloji
Yazım Kuralları
Örnek
Tablo 1
Katılımcıların Cinsiyet Dağılımları
| Cinsiyet | Sayı | Yüzde |
| Erkek | 20 | %40 |
| Kadın | 30 | %60 |
- Makalelerde gerek metin içi göndermelerde gerekse de makale sonundaki kaynakçaların düzenlenmesinde APA 7’ye esas alınması talep edilmektedir. Bu sebeple dipnotların yalnızca gerektiği durumlarda kullanılması beklenmektedir. Ayrıntılı bilgi için bakınız.
- Alıntılar tırnak içinde verilmeli, 40 kelimeden az alıntılar metin içinde, daha uzun alıntılar ise satırın sağından ve solundan 1.5 cm içeride, blok hâlinde ve 1,15 satır aralığıyla 11 punto yazılmalıdır.
- Aynı alıntıya birden fazla kaynak gösterileceği durumlarda, eserler aynı parantez içinde, en eski tarihli olandan yeni olana doğru, birbirinden noktalı virgülle ayrılarak sıralanır.
- Yazarın aynı yıl yayınlanmış iki eseri varsa hem metinde hem de kaynakçada yayın yılına bir harf eklenmek suretiyle gösterilir.
- Metin içinde kullanılan kaynak iki yazarlı ise her geçtiği yerde ikisinin de soyadı yazılmalıdır. Türkçe yayınlanmış kaynaklarda yazarların soyadları “ve” bağlacı ile yabancı dilde yazılmış kaynaklarda “and” bağlacı ile bağlanmalıdır. İkiden fazla yazarlı kaynaklarda ise birinci yazarın soyadından sonra “vd.” kısaltması kullanılmalıdır.
- Görülmeyen bir kaynak işaret edilirken hem kaynağın kendisi hem de araştırmacının gördüğü kaynak metinde ve kaynakçada verilmelidir.
- Yazarın adı doğrudan metinde cümle içinde geçiyorsa parantez içinde tarih ve sayfanın belirtilmesi yeterlidir.
- Metin içinde ve veya yahut ya … ya bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz.
- Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz. hem … hem ... | ya … ya | gerek … gerek … |
- Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da / de bağlacından sonra virgül konmaz.
- Şart ekinden sonra virgül konmaz -sa, -se
- Metin içinde / ve / veya / yahut / gibi / ile /
- ile birlikte / ancak / fakat / ama / yani / hatta / bağlaçlarından önce ve sonra kullanılmaz.
Etik İlkeler ve Yayın Politikası
- Dergimizde, yazar(lar), hakemler, editör ve yayıncı, başta olmak üzere tüm paydaşların etik ilkeler standartlarına uyması önem arz etmektedir. Dergimizin etik sorumlulukları kapsamında tüm paydaşlarının etik standartlara ve etik ilkelere uyma sorumluluğu vardır. Bu nedenle yazar(lar), hakemler, editör ve yayıncının aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir.
- Etik görev ve sorumluluklar oluşturulurken açık erişim olarak Yayın Etiği Komitesi (COPE) “https://publicationethics.org/” tarafından yayınlanan politikalar ve rehberler dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Yazar(lar)ın Etik Sorumlulukları
Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi’ne (UTÖAD) gönderilen çalışmalarda yazar(lar)ın aşağıda belirtilen etik sorumluluklara uyması gerekmektedir:
- Dergimize gönderilen makaleler orijinal olmalıdır. Dergimize gönderilen makaleler daha önce hiçbir yerde yayınlanmamış olmalıdır. Dergimize gönderilen makale, aynı süreçte başka dergilere incelenmek üzere gönderilmemiş olmalı/başka bir derginin hakem sürecinde olmamalıdır.
- Daha önce herhangi bir yerde yayınlandığı belirtilmediği ya da belirlenemediği için yayınlanan çalışmalar ile ilgili telif haklarına ilişkin doğabilecek hukuki sonuçlar tamamen yazar(lar)a aittir.
- Yazar(lar), makalenin değerlendirme sürecinde ve öncesinde, değerlendirme sürecine dâhil olan kişilerle temasa geçmemelidir.
- Başka kaynaklardan yapılan alıntılar/atıflar doğru ve eksiksiz olarak belirtilmelidir.
- Yazar(lar), hazırlanan makaleye daha geniş katkı sağlayacak bilimsel yayınlardan alıntı yapmalıdır. Özel olarak elde edilen bilgiler, kaynaktan yazılı izin alınmadan kullanılmamalı veya raporlanmamalıdır.
- İntihal, bilimsel çalışmalardaki her türlü etik dışı davranışı oluşturur ve kabul edilemez. Dergimize gönderilen makalelerde intihal raporları hazırlanmalı, hazırlanan intihal raporu makaleyi sisteme yüklerken "intihal raporu yükle" bölümünden yüklenmelidir.
- Makale gönderilmeden önce yazar(lar)ın kesin listesi belirlenmelidir. Değerlendirme sürecine başlanmış olan makalenin yazar(lar)ının değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar çıkartma, yazar sırası değiştirme vb. hususlar) teklif edilemez.
- Makale herhangi bir kişi, kurum veya kuruluş tarafından desteklenmişse, bu kişi, kurum veya kuruluş çalışmada dipnot olarak belirtilmelidir. Kişi, kurum ve kuruluşlardan alınan izinlerden yazar(lar) sorumludur.
- Yayınlanmak üzere gönderilen makalenin varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır.
- Makalenin değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan makaleye ilişkin ham veri talep edilebilir. Bu durumda yazar(lar) istenilen veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna en kısa sürede vermelidir.
- Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen ve etik kurul kararı gerektiren çalışmalar için ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
- Makalelerde, Araştırma ve Yayın Etiğine uyulduğuna dair ifadeye yer verilmelidir.
- Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, izinle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca makale ilk/son sayfasında yer verilmelidir. Olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmesi gereklidir. .
- Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine riayet edilmesi gerekmektedir.
- Üniversite mensubu olmayan araştırmacılar Etik Kurulu Raporu için bölgelerinde bulunan Etik Kurul’lara başvurabilirler.
- Makalede kullanılan verilerin kullanım hakları ile ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye yazar(lar) sahip olmalıdır. İnsan deneklerin gizlilik haklarına uyulmalıdır
- Yazar(lar) makalesinde önemli bir eksiklik veya hata tespit ettiğinde, dergi editörü/yayıncı ile hemen irtibata geçmeli ve bilgilendirmelidir.
- Yazar(lar)ın, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle iletişime geçmesi gerekmektedir.
- Yazar(lar), hakemin ve kurulun belirttiği düzeltme önerilerini yerine getirmek zorundadır.
- Yazar(lar) hakemlerin olumsuz görüşlerine karşı kanıt göstermek koşuluyla itiraz edebilirler. Bu itiraz incelenir ve gerekli görülürse farklı hakem görüşüne başvurulur.
- Çalışmaların yayınlanabilmesi için yazar(lar), Hakem ve Yayın Kurulu’nun görüş ve önerilerini dikkate almak zorundadırlar.
- Dergide yayınlanan çalışmaların içeriğinden kaynaklanan yasal sorumluluklar, tamamen yazar(lar)a aittir.
Editörün Etik Sorumlulukları
Dergi editörü Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics) – COPE (https://publicationethics.org/) yayınlamış olduğu “COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” (https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf) yer alan etik görevlere ve sorumluluklara uymalıdır.
Ayrıca “COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors” (https://publicationethics.org/files/u2/Best_Practice.pdf) yer alan etik sorumluluklara uyması gerekmektedir.
Editörün aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması ve uyması gerekmektedir:
- Editör, dergide yayınlanan her makaleden sorumludur.
- Editör, dergi sisteminde bulunan tüm kayıtları saklamalıdır.
- Editör, makale değerlendirme sürecinin adil, şeffaf, objektif ve zamanında olmasını sağlamalıdır.
- Editör, derginin sürekli gelişimini sağlamalı ve güncel bilimsel gelişmeleri takip etmelidir.
- Editör, makalenin konusuna uygun olarak alanında uzman olan hakemleri atamalıdır.
- Editör, körleme hakemlik uygulamasıyla hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.
- Hakem değerlendirmeleri sonucunda elde edilen imtiyazlı fikir ve bilgiler gizli tutulmalıdır. Bireysel çıkarlar için kullanılmamalıdır.
- Editör, hakemler ve yazar(lar) arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmelidir.
- Editör, yazar(lar) ve hakemler tarafından dergiye gönderilen tüm raporların ve içeriğin gizliliğini korumalıdır.
- Editör, hakem değerlendirme sürecine göre makalenin onayına, reddine veya düzeltmelerden sonra yayınlanmasına karar verir. Dergiye gönderilen çalışmalarda düzenleme yapma, yayınlama ya da yayınlamama hakkına sahiptir.
- Editör düşünce özgürlüğünü desteklemelidir. Yazarların ırk, cinsiyet, dini inanç, etnik köken, vatandaşlık veya siyasi düşüncesini göz önünde bulundurmadan makaleleri bilimsel ve entelektüel içerikleri ile tarafsızca değerlendirmelidir.
- Editör, derginin yayın politikalarında ve süreçte şeffaflığı ve dürüst raporlamayı teşvik etmelidir. Yayıncı ile birlikte editoryal kararlara karşı temyiz için şeffaf bir sistem oluşturmalıdır.
- Editör, yazarların ve hakemlerin kendilerinden ne beklendiğini net bir şekilde anlamalarını sağlamalıdır.
- Editör, dergi iletişimleri için derginin standart elektronik gönderim sistemini kullanmalıdır.
- Editör, kendisinin yazdığı veya ilişkili üyeler veya meslektaşları tarafından yazılan ya da editörün ilgilendiği ürün veya hizmetlerle ilgili makaleler hakkında karar vermemelidir. Herhangi bir olası editoryal çıkar çatışmasına mahal vermemelidir.
- Editör, intihal gibi suistimallerin tespiti için yayıncının sistemlerinden uygun şekilde yararlanmalıdır.
- Editör, dergide yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla sorumludur. Olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla da yükümlüdür.
- Editör, yayınlanan makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi için gerekli önlemleri almakla sorumludur.
- Editör, makale değerlendirmesi sürecinde en az iki dış ve bağımsız hakem atamalıdır. Hakemler gerektiğinde editörden ek görüş almalıdır.
- Editör, ihtiyaç olması halinde makaleyi 3. veya 4. hakeme de gönderebilir.
- Editör, makale değerlendirme aşamasında hakemlerin ihtiyaç duymaları durumunda hakemlere gerekli bilgiyi sağlamalı ve rehberlik yapmalıdır.
- Hakemler seçilirken, alanında uzman kişilerden seçilmelidir. Hileli hakem seçiminden kaçınılmalıdır.
- Editör, olası çıkar çatışmalarını önlemek için hakemler tarafından yapılan kendine atıf önerilerini gözden geçirmelidir.
- Editör, yazarların kendi makalelerine veya editörün sahip olduğu ürün ve hizmetlere atıfta bulunmalarını istememelidir.
- Editör, rapor edilen veya şüphelenilen suistimalli durum olduğunda, yayıncı ile birlikte objektif ve şeffaf olarak raporları inceleyerek değerlendirmeli ve kayda almalıdır.
- Editör, herhangi bir dergi metriğini yapay olarak artırarak derginin sıralamasını etkilemeye çalışmamalıdır.
- Editör, gerçek bilimsel nedenler dışında bu derginin (veya başka bir derginin) makalelerine yapılan atıfların dâhil edilmesini talep etmemelidir.
- Editör, makalelerin tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlamalıdır. Dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamalıdır.
- Editör, yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.
- Editör; yazar, hakem ve okuyucuların kişisel verilerini korumakla sorumludur.
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
İncelenen makalelerin objektif ve bağımsız olarak incelenmesi için “Kör Hakemlik” ile değerlendirilmesi yayın kalitesini artırır ve güven sağlar. Bu nedenle dergimizde makale değerlendirme sürecinde çift taraflı kör hakemlik ilkesi uygulanmaktadır. Dergimizde, incelenme sürecindeki makalelerde yazar(lar) ile hakemler doğrudan iletişime geçemez. Hakemlerin değerlendirmeleri ve yorumları dergi yönetim sistemi üzerinden yürütülür. Hakemlerin değerlendirme formları ve makale metni üzerindeki görüşleri, editör tarafından yazarlara ulaştırılır. Hakemlerin değerlendirme sürecini objektif, bağımsız ve etik olarak tamamlaması editör tarafından takip edilmelidir.
Dergimiz hakemlerinin aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması gerekmektedir:
- Hakemler, makale değerlendirme sürecinde etik sorumluluklarını yerine getirmelidir.
- Hakemler, kendi alanları ile ilgili çalışmaları incelemeyi kabul etmelidir. Alanları dışındaki makaleleri incelememelidir.
- Hakemler, makale değerlendirme süresine uymalıdır.
- Hakemler, makale değerlendirme sürecini tarafsızlık ve gizlilik içerisinde tamamlamalıdır.
- Hakemler, değerlendirme sürecini cinsiyet, din, siyasi, ticari çatışmalar, vatandaşlık vb. kişisel özelliklere bakmadan objektif olarak gerçekleştirmelidir. Bu kişisel özellikler hakemlerin kararlarına etki etmemelidir. Değerlendirme süreci objektif olarak tamamlanmalıdır.
- Hakemler, makale değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşündüklerinde, makaleyi değerlendirmeyi reddederek dergi editörünü bu konuda bilgilendirmelidir.
- Hakemler, inceledikleri makaleyi değerlendirirken kibar/yapıcı bir dil ve üslup kullanmalıdır. Saldırgan, aşağılayıcı, hakaret, iftira ve düşmanlık içeren yorum ve ifadelerden kaçınmalıdırlar.
- Hakemler, gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaların içeriğini ancak yayınlandıktan sonra kullanabilirler. Reddedilen çalışmalardan herhangi bir bilgi kullanamazlar.
- Hakemler, yazar(lar)ın çalışmasına bilimsel olarak katkı sağlayacak atıflar önerebilir. Ancak hakemler kendi atıf sayısını artırmak amacıyla öneride bulunmamalıdır.
- Hakemler, yazar(lar)ın kimliği hakkındaki bilgilere erişmemelidir. Yazar(lar)ın bilgilerine erişilmesi veya bu bilgilerin alınması durumunda değerlendirme süreci sona erdirilmelidir.
- Hakemler, hakemlik sürecinde oluşabilecek kişisel yanlılıkların farkında olmalı ve makaleyi incelerken bu durumu dikkate almalıdır.
- Hakemler, ret verecekleri makaleler için gerekçelerini hakem raporunda açık ve ayrıntılı biçimde yazmalıdır.
Yayıncının Etik Sorumlulukları
Yayıncı aşağıdaki etik sorumluluklara uymak zorundadır:
- Yayıncı, tarafsız editör kararlarının oluşturulmasını beyan ve taahhüt eder. Editör, dergiye gönderilen çalışmaların tüm sürecinden sorumludur. Bu çerçevede ekonomik ya da politik kazançlar göz önüne alınmaksızın karar verici kişi editördür.
- Yayıncı, yayınlanan her çalışmanın mülkiyet ve telif hakkını korur.
- Yayıncı, yayınlanan her çalışmanın bir kopyasının kaydını saklama yükümlülüğünü üstlenir.
- Yayıncının, bilimsel sömürüyü önlemek, editöre karşı her türlü intihal ve bilimsel suistimal vb. suçları önlemek için tedbir alma sorumluluğu vardır.
- Yayıncı, bilimsel süreçte besleyici, destekleyici ve yatırımcı rolünü üstlenmelidir.
- Yayıncı, süreçte en iyi uygulamaların yapılmasını sağlamalıdır.
Yayın Kurulu Etik Sorumlulukları
- Yayın kurulu, kendi uzmanlık alanlarındaki tecrübe ve deneyimlerini paylaşmalıdır.
- Yayın kurulu, dergi politikası ve kapsamı hakkında tavsiyelerde bulunmalıdır.
- Yayın kurulu, derginin gelişimini sağlamak amacıyla editör ile iş birliği halinde olmalıdır.
- Yayın kurulu, derginin tanıtımını yapmalı, yeni ve köklü yazarları dergiye yönlendirmelidir.
- Yayın kurulu, çıkar çatışması kurallarına uyulmasını sağlamalıdır.
- Yayın kurulu, dergiye gönderilen makaleleri gözden geçirmelidir.
- Yayın kurulu, güncel gelişmeleri ve değişiklikleri takip etmeli, dergi süreçlerinde katkı sağlamalıdır.
Ücret Politikası
Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi (UTÖAD); makalelerin gönderim, değerlendirme ve yayınlanma olmak üzere hiçbir aşamasında ücret talep etmez. Yazarlar dergiye gönderdikleri çalışmalar için makale işlem ücreti ödemezler.
