Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Yulaf (Avena sativa spp.) Genotiplerinde Kalite Özelliklerinin Karşılaştırılması

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 25 - 31, 25.08.2023

Sümeyra HAMZAOĞLU Mehmet ŞAHİN Aysun GÖÇMEN AKÇACIK Seydi AYDOĞAN Berat DEMİR Çiğdem MECİTOĞLU GÜÇBİLMEZ Sadi GÜR Sait ÇERİ

Öz

Bu çalışma yulaf verim denemesinde yer alan 23 hat ve 2 standart çeşidin (Diriliş ve Yeniçeri) bazı kalite özelliklerinin tespit edilmesi amacıyla 2018-2019 yetiştirme döneminde Konya Merkez ve Karapınar lokasyonlarında kuru şartlarda yürütülmüştür. Bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein, yağ, selüloz, ADF, NDF ve β-glukan analizleri yapılmıştır. Yapılan analizlerde deneme ortalamaları; bin tane ağırlığı 31.53 g, hektolitre ağırlığı 46.75 kg, yağ oranı % 4.66, protein oranı % 13.40, ADF oranı % 16.39, NDF oranı % 26.62, selüloz oranı % 13.36 ve β-glukan oranı % 2.73 olmuştur. Karapınar lokasyonunda bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve yağ oranı Konya-Merkez lokasyona göre daha yüksek bulunurken, protein oranı Konya-Merkez lokasyonda daha yüksek bulunmuştur. İncelenen özelliklerden; bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, yağ oranı ve protein oranı bakımından hem çeşitler hem de lokasyonlar arasındaki farklılığın; β glukan oranı bakımından ise çeşitler arasındaki farklılığın %1 düzeyinde önemli olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yulaf kalitesi, lokasyon, ADF, NDF, β-glukan.

Kaynakça

• Anonymous, (2000). AACC Approved Methods of the American Association of Cereal Chemist, USA.
• Anonymous, (2009). Approvedmethodologies. www.leco.com/resources/approved_methods.
• Anonim, (2014). JMP11, JSL Syntax Reference. SAS Institute.ISBN: 978-1-62959-560-3.
• Anonim, (2017). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği.
• AOAC, (2000). Official methods of analysis of association of official analytical chemists, Method 992.23. 17th edn. Gaithersburg, MD.
• Batalova, G.A., Shevchenko, S.N., Tulyakova, M.V., Rusakova, I.I., Zheleznikova, V.A.,Lisitsyn, E.M. (2016). Breeding of naked oats having high-quality grain. Russian Agricultural Sciences, 42(6), 407-410. 249-1255.
• Brindzová, L., Čertík, M., Rapta, P., Zalibera, M., Mikulajová, A.,Takácsová M. (2008). Antioxidant activity, β-glucan and lipid contents of oat varieties. Czech J. Food Sci., 26, 163–173.
• Elgün, A., Türker, S., Bilgiçli, N. (2014). Tahıl ve Ürünlerinde Analitik Kalite Kontrolü. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği. Konya Ticaret Borsası Yayın No:2 Konya.
• Erbaş Köse, Ö. D., Akay, H., Mut, Z. (2020). Farklı çevrelerde yetiştirilen yulaf genotiplerinin yağ ve yağ asidi kompozisyonunun belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 35(3), 396-403.
• Givens, D. I., Davies, T. W., Laverick, R. M. (2000). Dietary fibre fractions in hulled and naked winter oat grain: effects of cultivar and various agronomic factors. Journal of the Science of Food and Agriculture, 80(4), 491-496. DOI: 10.1002/(SICI)1097-0010(200003)80:43.0.CO;2-V.
• Hamzaoğlu, S. (2021). Kavuzsuz ve kavuzlu arpa ve yulaf genotiplerinin β-glukan içerikleri ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Howarth, C. J., Martinez-Martin, P. M.J., Cowan, A. A., Griffiths, I. M., Sanderson, R., Lister, S. J., . Langdon, T.,. Clarke, S., Fradgley, N., Marshall, A. H. (2021). Genotype and environment affect the grain quality and yield of winter oats (Avena sativa L.). Foods, 10(10), 2356.
• İstek, D., İşlerer, M., Ertop, M. (2013). Beta glukanların biyoaktif bileşen özellikleri ve fonksiyonel olarak kullanım imkanları. 8. Gıda Mühendisliği Kongresi, Ankara, 191.
• Kahraman, T., Avcı, R., Kurt, C. (2017). Bazı yulaf (Avena sativa L.) genotiplerinin tane verimi, kalite ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (Özel Sayı), 74-79.
• Kliševičiūtė, V., Švirmickas, G. J., Alijošius, S., Gružauskas, R., Šašytė, V., Racevičiūtė-Stupelienė, A. (2016). Nutritional value and digestible energy of different genotypes of oats in the horses nutrition. Veterinarija Ir Zootechnika (Vet Med Zoot), T. 73 (95) Supplement.
• Marshall, A., Cowan, S., Edwards, S., Griffiths, I., Howarth, C., Langdon, T., White, E. (2013). Crops that feed the world 9. Oats-a cereal crop for human and livestock feed with industrial applications. Food Security, 5 (1): 13-33.
• Mut, Z., Erbaş Köse, Ö. D., Akay, H. (2016). Kavuzsuz yulaf çeşitlerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1), 96-105.
• Mut, Z., Erbaş Köse, Ö. D., Akay, H., (2017). Farklı yulaf (Avena sativa L.) çeşitlerinin kimyasal kalite özellikleri. YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI), 27(3): 347-356.
• Naneli, İ., Sakin, M. A. (2017). Bazı yulaf çeşitlerinin (Avena sativa L.) farklı lokasyonlarda verim ve kalite parametrelerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (Özel Sayı), 37−44.
• Sarı, N., İmamoğlu, A., Yıldız, Ö. (2012). Menemen Ekolojik koşullarında bazı ümitvar yulaf hatlarının verim ve kalite özellikleri. Anadolu, J. of AARI, 22(1), 18-32.
• Sönmez, A. C., Karaduman, Y. (2020). Grain Yield and some quality traits of local oat (Avena sativa L.) genotypes under Eskişehir conditions. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(8), 1697-1704.
• Şahin, M., Göçmen Akçacık, A., Aydoğan, S., Hamzaoğlu, S., Çeri, S., Demir, B. (2017). Yulaf (Avena sativa spp.) tanesinde bazı fiziksel ömzellikler ve besin bileşenlerinin tespiti. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi (Journal of Bahri Dagdas Animal Research), 6 (1), 23-28.
• Şahin, M., Çeri, S., Göçmen Akçacık, A., Aydoğan, S., Hamzaoğlu, S., Demir, B. (2019). Kışlık yulaf (Avena sativa spp.) genotiplerinin verim ve teknolojik özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi (Journal of Bahri Dagdas Crop Research ), 8 (1), 34-42.
• Şimşekli, N., Doğan, İ. S. (2015). Tahıl esaslı beta-glukan ilavesinin gıdaların teknolojik ve fonksiyonel özelliklerine etkisi. Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(4), 190-195.
• Tekce, E., Gül, M. (2014). Ruminant beslemede NDF ve ADF’nin önemi. Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg., 9(1), 63-73.
• TÜİK, (2018). İstatistiksel Tablolar, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001, Son erişim tarihi: 17 Aralık 2019.
• Van Soest, P.J., Robertson, J.B., Lewıs, B.A. (1991). Method for Dietary Fiber, Neutral Detergent Fiber and Nostarch Polysaccharides in Relation to Animal Nutrition. J. Dairy Sci., 74, 3583-3597.
• Vasanthan, T., Temelli, F. (2008). Grain fractionation technologies for cereal beta-glucan concentration. Food Research International, 41(9), 876-881.
• Zwer, P.K., (2004). Oats, In: Encyclopedia of Grain Science, Vol, 2, 1st Ed, Elsevier Academic Press, Oxford, 365–368.