FARKLI ALANLARDA ÖĞRENİM GÖREN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YAŞLI AYRIMCILIĞINA YÖNELİK TUTUMLARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 73 - 83, 30.12.2019

Velittin Kalınkara , Gülay Günay , Ayfer Aydıner Boylu , Hande Şahin , Fatma Arpacı Faruk Ay Gülüşan Özgün Başıbüyük , İşıl Kalaycı Cengiz Kılıç Meryem Salman , Taner Artan

Öz

Giriş: Kronolojik yaş toplumsal yaşam içinde önemli bir statü belirleyicisidir.
Ancak hızlı gelişmelerin paralelinde ileri yaşlarda olan birey sayısının toplum
içinde giderek artış göstermesi ve yaşam tarzlarının da değişime uğraması aile
ve toplum içerisinde yaşlıların farklı sorunlarla yüzleşmesine neden
olmaktadır. Bu çerçevede kronolojik yaşa bakış açısı değişerek toplumdaki diğer
yaş grupları arasında yaşlı ayrımcılığı şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle
bu çalışmada Türkiye’nin farklı illerinde üniversite öğrenimi gören bireylerin
yaşlılara ve yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının incelenmesi
amaçlanmıştır. Amaç: Farklı
alanlarda öğrenim gören üniversite öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin
tutumlarını araştırmak ve diğer değişkenlerle ilişkisini belirlemek
amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışma,  tanımlayıcı, kesitsel bir çalışmadır. Örneklem
Ankara, Antalya, Denizli, Erzurum, Isparta, İstanbul, Karabük, Kırıkkale, Siirt
ve Sivas’ta farklı alanlarda öğrenim gören 1320 üniversite öğrencisini
kapsamaktadır. İstatistiksel analizlerde parametrik olmayan ve parametrik olan testler
kullanılmıştır. Bulgular: Farklı
üniversitelerde öğrenimleri devam eden ve araştırmaya gönüllü olarak katılan
öğrencilerin %18.6’sı yaşlılarla “aynı mahallede” %17.7’si “aynı yerleşim
yerinde/kentte” yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Yaşlı bireylerle aynı evde
yaşadıklarını belirten öğrencilerin (n=209, % 15.8) %58.9’u anneanne veya
babaanne ile birlikte yaşamaktadır. Öğrencilerin %47.5’i yaşlı bireyle olan
ilişkilerinin “iyi”, %46.5’i ise “çok iyi” olduğunu ifade etmiştir. Ailedeki
yaşlılarla “haftada bir veya 15 günde bir” görüştüklerini belirten öğrencilerin
oranı ilk sırada yer almaktadır (%31.2). Öğrenciler arasında yaşlıların kendi
evlerinde yaşamaları gerektiğini düşünenler (%58.9) ile yaşlıların bakıma
ihtiyaç duyması halinde “çocuklarının evinde bakılması” gerektiğini düşünenler
(%57.3) ilk sırada yer almaktadır. Yaşlı Ayrımcılığı Tutum ölçeğinin
“yaşlıların yaşamını sınırlandırma”, “yaşlılara yönelik olumlu ayrımcılık”, “yaşlılara
yönelik olumsuz ayrımcılık” alt boyutları ve ölçeğin geneli ile bağımsız
değişkenler (eğitim alanı grubu, cinsiyet, halen yaşanılan yer, eğitim alanının
yaşlılıkla ilgili olma durumu, kendilerini nitelendirme şekilleri ve yaşlı
bireyle olan ilişkiler) arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar elde
edilmiştir (p<0.05). Sonuç:
Üniversite öğrenimleri devam eden öğrencilerin yaşlılara yönelik ayrımcılık
tutumları yaşam tarzları, yaşadıkları toplumun normları ve yaşlılarla olan
ilişkilerinden etkilenmektedir. 

Anahtar Kelimeler

yaşlı, yaşlı ayrımcılığı, tutum, üniversite öğrencileri

Determination of attitudes for older adult discrimination of university students in different areas

Öz

Introduction: Chronological age is an important status determinant
in social life. However, in parallel with the rapid developments, the
increasing number of individuals in the elderly and their changing lifestyles
cause the elderly to face different problems in the family and society. In this
context, the chronological age perspective changes and emerges as elderly
discrimination among other age groups in the society. Therefore Turkey to
elderly individuals who work in this university education in different
provinces and is aimed to examine their attitudes to ageism. Objective: The aim of this study was to
investigate the attitudes of university students studying in different fields
towards older adult discrimination and to determine their relationship with
other variables. Method: This is a
descriptive, cross-sectional study. The sample included 1320 university
students from different fields in Ankara, Antalya, Denizli, Erzurum, Isparta, Istanbul,
Karabuk, Kırıkkale, Siirt and Sivas. The nonparametric and parametric tests
were used in statistical analysis. Results:
18.6% of the students attending to the research and continuing their studies at
different universities stated that they lived in the same neighborhood with the
elderly and 17.7% in the same neighborhood. Students living in the same house
(n=209, 15.8%) 58.9% of the grandmother or grandmother is living with. While
47.5% of the students stated that their relations with the elderly person were “good”
and 46.5% were “very good”. The ratio of the students who stated that they
talked to the elderly in the family once a week or every 15 days 15 was the
first one (31.2%). Among the students, those who think that the elderly should
live in their own homes (58.9%) and those who think that “their children should
be looked at in the home in should take the first place in case the elderly
people need care (57.3%). Aged Discrimination Attitude Scale ın limiting the
life of the elderly, positive discrimination towards the elderly, negative
discrimination against the elderly “sub-dimensions and the general scale and
the independent variables (education area group, gender, place of living, the
status of education area related to old age, themselves There were
statistically significant differences between qualitative forms and relationships
with elderly individuals (p<0.05). Conclusion:
Discrimination attitudes of the students who are studying at university are
affected by their lifestyle, norms of the society they live in and their relations
with the elderly.

Anahtar Kelimeler

Older adult, older adult discrimination, attitude, university students

Kaynakça

• Aiken, L. R. (1995). Aging: An Introduction to Gerontology. California: Sage Publications, Inc.
• Akçay, C. R. (2011). Yaşlılık Kavramlar, Kuramlar ve Yaşlılığa Hazırlık, İstanbul: Kriter Yayınları.
• Akdemir, N., Çınar, F.İ., & Görgülü, Ü. (2007). Yaşlıların algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics, 10(4), 215-222.
• Altay, B., & Aydın, T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(1), 11-18.
• Aşiret, G. D., Kaymaz, T. T., Öztürk Çopur, E., & Akyar, İ. (2017). Ageism attitude towards elderly: Young perspective. International Journal of Caring Sciences, 10(2), 819-827.
• Boz, H., Gökçe, N, Özüstün Kıral, A., Mutlu, E., Selvi, N., Ünlü, D., & Yılmaz, G. (2017). Sağlık Bilimleri Fakültesi ve İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Kastamonu Sağlık Akademisi Dergisi, 2(1), 32-54.
• Bulut, E., & Çilingir, D. (2016). Yaşlı ayrımcılığı ve hemşirelik bakımına yansımaları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(5), 446-449.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (7.Basım). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Ceylan, H., & Öksüz, M. (2015). Sosyal Hizmet lisans öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 459-466.
• Çilingir, D., Bulut, E., & Hindistan, S. (2017). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(3), 137-143.
• Çilingiroğlu, N., & Demirel, S. (2004). Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatric, 7(4), 225-230.
• Çınar, D., Karadakovan, A., & Sivrikaya Karaca, S. (2018). Investigation of the attitudes of university students to discrimination of the elderly. Northern Clinics of İstanbul, 5(1), 25-30.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dinçer, Y.U., Usta, E., & Bulduk, S. (2016). Üniversite öğrencileri gözüyle yaşlılık nasıl algılanıyor? Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9(1), 26-38.
• Gerbing, D.W., & Anderson, J.C. (1992). Monte Carlo evaluations of goodness of fit indices for structural equation models. Sociological Methods and Research, 21(2), 132-160.Güven, Ş.D., Muz, G.U., & Ertürk N.E. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı değişkenlerle ilişkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(2), 99-103.
• Kalınkara, V. (2011). Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaya Tekin, N., & Örsal, Ö. (2018). Sosyal bir sorun: Yaşlı ayrımcılığı. Social Sciences Studies Journal, 4(16), 1350-1355.
• Kite, M. E., & Wagner, L. S. (2002). Attitudes toward older adults. In T. D. Nelson (Ed.), Ageism: Stereotyping and Prejudice Against Older Persons (pp. 129-161). Cambridge MA: MIT Press.
• Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modelling (2nd Edition). New York: The Guilford Press.
• Laditka, S. B., Fischer, M., Laditka, J. N., & Segal, D. R. (2004). Attitudes about aging and gender among aging and gender among young, middle age and older college-based students. Educational Gerontology, 30, 403-421.
• Kite, M. E., & Wagner, L. S. (2002). Attitudes toward older adults. In T. D. Nelson (Ed.), Ageism: Stereotyping and Prejudice Against Older Persons (pp.129-161). Cambridge MA: MIT Press.
• McConatha, J. T., Hayta, V., Rieser-Danner, L., McConatha, D., & Polat, T. (2004). Turkish and U.S. attitudes toward aging. Educational Gerontology, 30(3), 169-183.
• Mosher Asley, P. M., & Ball, P. (1999). Attitudes of college students toward elderly persons and their perceptions of themselves at age 75. Educational Gerontology, 25, 89-102.
• Moyle, W. (2003). Nursing students perceptions of older people continuing society’s myths. Australian Journal of Advanced Nursing, 20(4), 15-21.
• Özdemir, Ö. (2009). Hemşirelik Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Palmore, E. B. (2004). Researchnote: Ageism in Canada and the United States. Journal of Cross Cultural Gerontology, 19(1), 41-46.
• Power, B. (1993). Attitudes of young people to ageing and the elderly. National Council for The Elderly Report No. 16. http://www.ncaop.ie/publications/research/reports/16_Attitudes_Young_ Ageing.pdf
• Reuben, D. B., Fullerton, J. T., & Tschann, J. M. (1995). Attitudes of beginning medical students toward older persons: A five campus study. The University of California Academic Geriatrics Society, 43(2), 1430-1436.
• Ryan, A., Melby, V., & Mitchell, L. (2007). An evaluation of the effectiveness of an educational and experiential intervention on nursing students’ attitudes towards older people. International Journal of Older People Nursing, 2(2), 93-101.
• Şahin, H. (2015). Research on university students’ attitudes about elders and elder discrimination. Turkish Journal of Geriatrics, 18(1), 47-53.
• Schigelone, A.S., & Ingersoll-Dayton, B. (2004). Some of my best friends are old: A qualitative exploration of medical students’ interest in geriatrics. Educational Gerontology, 30, 643-661.
• Shannon, J., Voogt, B. A., Mickus, M., Santiago, O., & Herman, S. E. (2008). Attitudes, experiences, and interest in geriatrics of first-year allopathic and osteopathic medical students. Journal of the American Geriatrics Society, 56(2), 339-344.
• Soyuer, F., Ünalan, D., Güleser, N., & Elmalı, F. (2010). Sağlık Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı demografik değişkenlerle ilişkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 20-25.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. (Sixth edition). United States: Pearson Education.
• Tufan, İ. (2003). Modernleşen Türkiye’de Yaşlılık ve Yaşlanmak: Yaşlanmanın Sosyolojisi. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• TUİK (2019). İstatistiklerle yaşlılar, www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=27595 (Erişim: 05.02.2019).
• Ucun, Y., Mersin, S., & Öksüz, E. (2015). Gençlerin yaşlı bireylere karşı tutumu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 1143-1148.
• UN (2017). World Population Ageing 2017. Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2017). Highlights (ST/ESA/SER.A/397). https://www.un.org/en/development /desa/population/publications/pdf/ageing/WPA2017_Highlights.pdf (24.04.2019)
• Ünalan, D., Soyuer, F., & Elmalı, F. (2012). Geriatri merkezi çalışanlarında yaşlı tutumunun değerlendirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 2(3), 115-119.
• Ünsar, S.E., Erol, Ö., Kurt, S., Türüng, F., Dinlegör Sekmen, I., Sak, C., & Türksen, S. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 4(2), 61-67.
• Vefikuluçay Yılmaz, D., & Terzioğlu, F. (2011). Development and psychometric evaluation of ageism attitude scale among the university students. Türk Geriatri Dergisi, 14(3), 259-268.
• Velikuluçay, D. (2008). Üniversitede Öğrenim Gören Öğrencilerin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Programı Doktora Tezi. Ankara
• Voogt, B. A., Mickus, M., Santiago, O., & Herman, S. E. (2008). Attitudes, experiences, and interest in geriatrics of first-year allopathic and osteopathic medical students. Journal of the American Geriatrics Society, 56(2), 339-344.
• Wiles, J. L. Leibing, A., Guberman, N., Reeve, J., & Allen, R. E. S. (2012). The meaning of “aging in place” to older people. The Gerontologist, 52(3), 357-366.
• Wilkinson, T. J., Gower, S., & Sainsbury R. (2004). The earlier, the better: The effect of early community contact on the attitudes of medical students to older people. Medical Education, 36, 540-542.
• Yıldız, D., & Uzunsakal, E. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
• Yılmaz, E., & Özkan, S. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi, 3(2), 35-53.