Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Yönelik Bilgilerinin, Tutumlarının ve Bu Kaynakların Öğretimi Konusundaki Öz-yeterlik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 1, 1377 - 1415, 30.10.2017

Ümran Betül Cebesoy Dilek Karışan

Öz

Enerji ihtiyacı geçmişten günümüze hızla artmaktadır ve bu
ihtiyaç yenidünya düzeninin kurulmasındaki önemli bir etkendir. Geçmişte yaygın
olarak kullanılan kömür, petrol, doğal gaz gibi kaynakların sınırlı oluşu
ve dünya üzerinde yarattığı tahribatın tehlikeli boyutu (iklim değişimi, fosil
yakıt kaynakları için başlatılan savaşlar vb.) düşünüldüğünde yenilenebilir
enerji kaynaklarına yönelimin ne kadar gerekli olduğu görülmektedir.
Yenilenebilir enerji kaynakları hakkında bilinçli nesiller yetiştirmenin ilk
adımı bilinçli öğretmenlere sahip olmaktır. Bu çalışma ile öğretmen adaylarının
yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik bilgilerinin, tutumlarının ve bu
konunun öğretimi konusundaki öz-yeterlik algılarının incelenmesi amaçlanmıştır.
Çalışma grubu bir devlet üniversitesinin fen bilgisi öğretmenliği bölümünde
öğrenim görmekte olan 50 (11 erkek, 39 kadın) üçüncü sınıf öğrencisinden
oluşmaktadır. Öğretmen adaylarının
yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili görüşlerini belirlemek amacıyla
araştırmacılar tarafından geliştirilen ve geçerlik güvenirlik çalışması
yapılmış olan yenilenebilir enerji kaynakları görüş formu uygulanmıştır. Nitel araştırma türlerinden durum çalışması felsefesine
uygun olarak yürütülen araştırmada toplanan nitel veriler içerik analiz yöntemi
kullanılarak yorumlanmıştır. Çalışma sonuçlarında öğretmen adaylarının
yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu,
tutumlarının ise çeşitli değişkenlere göre şekillendiği görülmüştür. Bu
konunun öğretimine yönelik öz-yeterlik algılarının ise bilgi eksikliklerinden ve
konu öğretimini pratikte uygulama şansı bulamadıklarından dolayı düşük olduğu
görülmüştür. Bu bulgular ışığında öğretmen adaylarının bilgi eksikliklerinin
giderilebilmesi için öğretmen eğitim programlarına yenilenebilir enerji konusu
ile ilgili dersler eklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

fen bilgisi öğretmen adayları, mikro öğretim, yenilenebilir enerji kaynakları

Investigation of Preservice Science Teachers’ Knowledge, Teaching Efficacy Perceptions and Attitude towards Renewable Energy Sources

Öz

The energy need is increasing day by day from past to present and this need has significant influence on the establishment of the new world order. Considering the limited amount of nonrenewable energy sources such as coal, fossil fuels, natural gas etc. and the negative effects of the use- of these sources on earth (e.g. climate change, fossil fuel wars) the need of a shift from nonrenewable to renewable energy sources has become prominent. The first step in educating informed generations about renewable energy sources is to have conscious teachers. The aim of this study was to investigate the preservice science teachers’ knowledge, attitude and teaching efficacy perceptions on renewable energy sources (RES). The participants of the study consist of 50 (11 male, 39 female) third year students studying in the science education department of a public university. Renewable energy opinion form, which was developed by the researchers was used to investigate the preservice teachers’ views on renewable energy sources. Qualitative case study approach guided the study. Data were analyzed by using content analysis technique.  The results showed that the participants had inadequate subject knowledge about renewable energy sources and their attitudes were shaped by the economic, ecological, political, technical, geographical and sociological factors. Participants reported to have low perceptions about teaching efficacy of renewable energy sources because of the insufficient subject knowledge level and lack of teaching practice opportunities for these subjects.

Anahtar Kelimeler

preservice science teachers, microteaching, renewable energy sources

Kaynakça

• Açıkgöz, C. (2011). Renewable energy education in Turkey. Renewable Energy, 36(2), 608-611.
• Aktamis, H. (2011). Determining energy saving behavior and energy awareness of secondary school students according to socio-demographic characteristics. Educational Research and Reviews, 6(3), 243-250.
• Bezen, S., Bayrak, C., ve Aykutlu, I. (2016). Physics teachers' views on teaching the concept of energy. Eurasian Journal of Educational Research, 64, 109-124.
• Cebesoy, Ü. B. (2016). Çevre sorunları ve çözümler. H. Genç. (Ed.). (ss.53-72). Çevre Eğitimi, İstanbul: Lisans Yayıncılık
• Çoker, B., Çatlıoğlu, H., ve Birgin, O. (2010). Conceptions of students about renewable energy sources: A need to teach based on contextual approaches. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 1488-1492.
• Çukurçayir, M. A., ve Sağir, H. (2008). Enerji sorunu, çevre ve alternatif enerji kaynaklari. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 257-278.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) (2014). Yenilenebilir enerji genel müdürlüğü. REP Atlasları.
• Erol, G. H., ve Gezer, K. (2006). Prospective of elementary school teachers’ attitudes toward environmental problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 65-77.
• Faiers A.J., and Neame, C. (2005). Consumer attitudes towards domestic solar systems. Energy Policy, 34(14), 1797-1806.
• Gündüz, Ş., ve Bilir, A. (2012). Kıbrıs'ın kuzeyindeki öğrencilerin çevre eğitimi ve su tasarrufu konusundaki tutum düzeylerinin araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 225-232.
• Halder, P., Havu-Nuutinen, S., Pietarinen, J., Zyadin, A., and Pelkonen, P. (2014). Subject knowledge and perceptions of bioenergy among school teachers in India: Results from a survey. Resources, 3(4), 599-613.
• Kanber, R., Ünlü, M., Kapur, B., Koç, L., ve Tekin, S. (2008). Tarımsal kuraklık ve yeni sulama teknolojileri. Türktarım Dergisi, 179, 14-18.
• Karışan, D., ve Topçu, M. S. (2016). Contents Exploring the preservice science teachers’ written argumentation skills: The global climate change ıssue, International Journal of Environmental and Science Education 11(6), 1347-1363.
• Kumbur, H., Özer, Z., Özsoy, H. D., ve Avci E. D. (2005, Ekim). Türkiye’de geleneksel ve yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyeli ve çevresel etkilerinin karşılaştırılması. III. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, (ss. 19-21), Mersin: Türkiye.
• Keser, Ö., Özmen, H., and Akdeniz, F. (2003). Energy, environment, and education relationship, in developing countries’ policies: A case study for Turkey. Energy Sources, 25(2), 123-133.
• Koroneos, C., Spachos, T., and Moussiopoulos, N. (2003). Enerrgy analysis of renewable energy sources. Renewable energy, 28(2), 295-310.
• Lay, Y. F., Khoo, C. H., Treagust, D. F., and Chandrasegaran, A. L. (2013). Assessing secondary school students' understanding of the relevance of energy in their daily lives. International Journal of Environmental and Science Education, 8(1), 199-215.
• Liarakou, G., Gavrilakis, C., and Flouri, E. (2009). Secondary school teachers’ knowledge and attitudes towards renewable energy sources. Journal of Science Education and Technology, 18(2), 120-129.
• Marshall, C., and Rossman, G. (2006). Designing qualitative research. Thousands Oaks: Sage Publication
• Makki, M. H., Abd- El- Khalick, F. and Boujaoude, S. (2003). Lebanese secondary school students' environmental knowledge and attitudes. Environmental Education Research, 9(1), 21-23.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research (Second edition). San Francisco: Jossey-Bass.
• Milli Egitim Bakanlığı (MEB). (2011). Yenilenebilir enerji kaynaklari I http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Yenilenebilir%20Enerji%20Kaynakları%20I.pdf adresinden edinilmistir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Miles, M. B., and Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, (2nd Edition), California: Sage Publications.
• Özmen, H., ve Karamustafaoğlu, O. (2006). Environmental consciousness and education relationship: Determination of how environment-based concepts are placed in Turkish science curricula. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 7(2), 1-17.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Beverly Hills, CA: Sage Publications. Punch, S. (2007). I felt they were ganging up on me: Interviewing siblings at home. Children's Geographies, 5(3), 219-234.
• Saatçioğlu, C., ve Küçükaksoy, İ. (2004). Türkiye ekonomisinin enerji yoğunluğu ve önemli enerji taşıma projelerinin ekonomiye etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 19-39
• Saraç, E., ve Bedir, H. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili algılamaları üzerine nitel bir çalışma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 24(1), 19-45
• Satman, A. (2007, Ekim). Türkiye’nin enerji vizyonu. VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Bildiriler Kitabı, (ss. 3-18). İzmir: Türkiye.
• Seraphin, K. D., Philippoff, J., Parisky, A., Degnan, K., and Warren, D. P. (2013). Teaching energy science as inquiry: Reflections on professional development as a tool to build inquiry teaching skills for middle and high school teachers. Journal of Science Education and Technology, 22(3), 235-251.
• Stake, R. E. (1983). The case study method in social inquiry. In G. F. Madaus , M Scriven, & D. L. Stufflebeams (Eds.). Evaluation models: Viewpoints on educational and human services evaluation (pp. 279-286). Dordrecht, Netherlands: Springer.
• Tavşancıl, E., ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekler, İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Topçu, M. S., ve Atabey, N. (2017). Sosyobilimsel konu içerikli alan gezilerinin ilkögretim ögrencilerinin argümantasyon nitelikleri üzerine etkisi. Bartın Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 68-84.
• Tortop, H. S. (2012). Awareness and misconceptions of high school students about renewable energy resources and applications: Turkey case. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 4(3), 1829-1840.
• Yin, R. K. (2013). Case study research: Design and methods. (4th Ed.). Thousand Oaks: Sage publications.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zyadin, A., Puhakka, A., Ahponen, P., and Pelkonen, P. (2014). Secondary school teachers' knowledge, perceptions, and attitudes toward renewable energy in Jordan. Renewable Energy, 62, 341-348.