Öğrencilerinin Depresyon Düzeylerini Yordayan Değişkenlerin Belirlenmesi: Multinominal Lojistik Regresyon Analizi

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 1, 1517 - 1543, 07.11.2017

Selami Tanrıverdi

Öz

Lise öğrencilerinin depresyon düzeylerinin farklı demografik
değişkenler açısından yordanma durumunu ortaya koymak araştırmanın amacını
oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim öğretim yılında,
Van ili büyükşehir belediye sınırlarında yer alan Tuşba, İpekyolu  ve Edremit ilçelerinde seçkisiz yöntemle
belirlenen 10 lisede öğrenim görmekte olan lise 11 ve 12. sınıflardan 270
öğrenci (159 kız, 111 erkek) oluşturmuştur. Nicel verilere dayalı olarak betimsel
ve ilişkisel tarama modelinde olan araştırmada, Kısa Semptom Envanteri (KSE)
Depresyon alt boyutu, UCLA Yalnızlık ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu
kullanılmıştır. Katılımcıların ölçme araçlarından almış oldukları puanlar
açısından heterojen bir yapı sergileyebilecekleri ve bu anlamda çalışma
grubundaki katılımcıların ayrı evrenlerden gelebilme durumlarından hareketle,
depresyon bağımlı değişkeni ve yalnızlık bağımsız değişkeni İki Aşamalı
Kümeleme (Two-Step Cluster) analizine tabi tutulmuştur. Katılımcıların algıları
üzerinde etkili olabilecek yordayıcılar multinominal lojistik regresyon analizi
ile modellenmiştir. Multinominal Lojistik Regresyon Analizi sonucunda, yordanan
depresyon değişkeni üzerinde; cinsiyet, anne eğitim durumu ve dörtlü kategoriye
ayrılmış yalnızlık değişkenleri anlamlı bulunmuştur.  Ayrıca lise öğrencilerinin depresyon
durumları ile yalnızlık düzeyleri arasında da pozitif yönlü güçlü bir ilişki
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lise öğrencileri, depresyon, yalnızlık, lojistik regresyon

Determining The Variables Predicted Depression Levels Of High School Students: Multinomial Logistic Regression Analysis

Öz

It is aimed to reveal the predicted circumstance of the depression levels of high

school students in terms of different demographic variables. The study group of the present study consists of  270 students (159 females, 111 males) from 11th and 12th grade high school students who are randomly selected from 10 different high schools within Tuşba, İpekyolu and Edremit districts of Van province metropolitan municipalities in 2016-2017 education year. Depression subscale of Brief Symptom Inventory (BSI), UCLA Loneliness Scale and Demographic Information Form have been used in the study within descriptive and relational screening model based on quantitative data. As participants may exhibit a heterogeneous structure in terms of the points they have taken from the measurement tools, and in this context as participants in the study group may come from separate universes, depression as a dependent variable and loneliness as an independent variable were analyzed by Two-Step Cluster analysis. The predictors that can be effective on the perceptions of participants were modeled by multinomial logistic regression analysis. As a result of Multinomial Logistic Regression Analysis, on the predicted depression variable; gender, maternal education status and quadruple categorized loneliness variables have been found significant. It has been also found that there is a strong positive relationship between depression status and loneliness levels of high school students.

Anahtar Kelimeler

High school students, depression, loneliness, logistic regression

Kaynakça

• Aktay, M. (2014). Üniversite öğrencilerinde aleksitimi ve depresyonun yordayıcısı olarak bağlanma stilleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• Atkinson, R. L.; Atkinson, R. C.; Smith, E. E.; Bem, D. J. & Hoeksama, S. N. (2002). Psikolojiye giriş (Çev: Y. Alogan). (3. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Bakırcıoğlu, R. (2013). Çocuk ve ergende ruh sağlığı. (Genişletilmiş 5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çam-Çelikel, F. ve Erkorkmaz, U. (2008).Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve umutsuzluk düzeyleri ile ilişkili etmenler. Archives Of Neuropsychiatry/ Noropsikiatri Arsivi, 45(4), 122-129.
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri.10(3),1357-1407.
• Demir, A. (1989). UCLA Yalnızlık Ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji dergisi, 7(23), 14-18.
• Deniz M. E. ve Sümer A. S. (2010) Farklı özanlayış düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinde depresyon, anksiyete ve stresin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim.35(158),115-127.
• Emiroğlu, M., Murat, M., ve Bindak, R. (2011). Lise son sınıf öğrencilerinin depresyon düzeylerini yordayan sosyo-demografik değişkenlerin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,10(38), 262-274.
• Erözkan, A. (2004). Lise öğrencilerinin bağlanma stilleri ve yalnızlık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 155-175.
• Eskin, M., Ertekin, K., Harlak, H. ve Dereboy, Ç. (2008). lise öğrencisi ergenlerde depresyonun yaygınlığı ve ilişkili olduğu etmenler. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(4),382-389.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaya, M., Genç, M., Kaya, B. ve Pehlivan, E. (2007). Tıp fakültesi ve sağlık meslek yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başa çıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi,18(2), 137–146.
• Kayri, M. (2007). Araştırmalarda İki Aşamalı Kümeleme (Two-Step Clustering) Analizi ve Bir Uygulaması. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 28 (1),89-99.
• Ladd, G. W., & Ettekal, I. (2013) Peer-related loneliness across early to late adolescence: Normative trends, intra-individual trajectories, and links with depressive symptoms.Journal of Adolescence 36(6),1269–1282. DOI:10.1016/j.adolescence.2013.05.004
• Laursen, B., & Hartl, A. C. (2013) Understanding loneliness during adolescence: Developmental changes that increase the risk of perceived social isolation. Journal of Adolescence 36:1261–1268. DOI:10.1016/j.adolescence.2013.06.003
• Leahy, R. L., & Holland, S. J. (2009). Depresyon ve anksiyete bozukluklarında tedavi planları ve girişimleri. (S, Aslan, H, Türkçapar ve E, Köroğlu Çev.). Ankara: Hyb Basım.
• Ören, N. ve Gençdoğan, B. (2007). Lise öğrencilerinin depresyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 85-92.
• Özdel, L., Bostancı, M., Özdel, O., ve Oğuzhanoğlu, N. K. (2002). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3(3), 155-161.
• Öztop, D.B., Öztürk, A., Ünalan, D., Mazıcıoğlu, M., Balcı, E. ve Gün, İ. (2011). Lise öğrencilerinde depresyon ve davranış sorunlarının yaygınlığı. Anadolu Psikiyatri Dergisi,12(3), 204-211.
• Pektaş, E. (2015). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları ebeveyn kabul-reddi ile depresyon ve sürekli kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). http://hdl.handle.net/11655/1332
• Qualter, P., Brown, S. L., Munn, P., & Rotenberg, K. J. (2010). Childhood loneliness as a predictor of adolescent depressive symptoms: an 8-year longitudinal study. European Child & Adolescent Psychiatry, 19(6), 493-501. http://dx.doi.org/10.1007/s00787- 009-0059-y
• Qualter, P., Brown, S.L., Rotenberg, K.J., Vanhalst, J, Harris, R.A., Goossens, L., M. Bangee& Munn, P. (2013). Trajectories of loneliness during childhood and adolescence: predictors and health outcomes. Journal of Adolescence. 36(6), 1283-1293. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2013.01.005
• Russell, D , Peplau, L. A.., & Cutrona, C. E. (1980). The Revised UCLA Loneliness Scale:Concurrent and discriminate validity evidence. Journal of Personality and Social Psychology, 39(3), 472-480.
• Russell, D., Peplau, L. A. & Ferguson, M. L. (1978). Developing a measure of loneliness. journal of personality assessment, 42(3), 290- 294. http://dx.doi.org/10.1207/s15327752jpa4203_11
• Salimi, A., & Jowkar, B. (2011) Personality predispositions and loneliness in adolescence. international conference on education and educational psychology. Procedia - Social and Behavioral Sciences,29,296–299. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.242
• Sancakoğlu, S., ve Sayar, M. (2012). Relation between socioeconomic status and depression, anxiety, and self-esteem in early adolescents. New/Yeni Symposium, 50(4), 207-220.
• Şahin, N.H. ve Durak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri'nin (Briaf Symptom Inventory- BSI) Türk gençleri için uyarlanması, Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 44-56.
• Şahin, N. H., Batıgün, A. D. ve Uğurtaş, S. (2002). Kısa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler için kullanımının geçerlik, güvenilirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2), 125-135.
• Tanhan, F. ve Kayri, M. (2012). Öğretmen adaylarının üniversite öğretim elemanlarına yönelik algılarını etkileyen faktörlerin chaid analizi ile incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 807-821.
• Tezel, A., Arslan, S., Topal, M., Aydoğan, Ö., Koç, Ç. ve Şenlik, M. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerileri ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (4), 1-10.
• Topkaya, N. ve Meydan, B. (2013).Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 25-37.
• Türkleş S, Hacıhasanoğlu R. ve Çapar S.(2008). Lise öğrencilerinde depresyon düzeyi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,11(2),18-28.
• Ünalan, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde ruh sağlığı, sağlık kaygısı ve sağlık davranışları arasındaki ilişkiler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• Üstün, A ve Bayar, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi.Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 384-390. ISSN: 2146-9199
• Yolalan, H. (2013). Ergenlerde depresyon ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). http://193.255.56.45:8080/xmlui/handle/123456789/140