Lise Öğrencilerinin Demokratik Okul Kültürü Algısı ile Akademik İsteklilikleri Arasındaki İlişkide Okul Bağlılığının Aracılık Rolü

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 1, 959 - 990, 25.12.2020

Seval Koçak Mustafa Hami Ay

https://doi.org/10.33711/yyuefd.800885

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada lise öğrencilerinin akademik isteklilikleri üzerinde rol oynayan değişkenler üzerinde durulmuştur. Bu amaçla araştırmada öğrencilerin demokratik okul kültürü algısı, okul bağlılıkları ve akademik isteklilikleri arasındaki ilişkiler tespit edilmiştir. İlgili amaç çerçevesinde demokratik okul kültürü algısı ile akademik isteklilik arasındaki ilişkide okul bağlılığının aracılık etkisinin olup olmadığı incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini Uşak ili merkez ilçede öğrenimine devam eden 682 lise öğrencisi oluşturmuştur. Veriler Demokratik Okul Kültürü Ölçeği, Okul Bağlılığı Ölçeği ve Akademik İsteklilik ölçeği ile gönüllülük esasıyla toplanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiş; alanyazına dayalı olarak kurulan hipotezler test edilmiştir. Bu kapsamda öncelikle değişkenlere ait ortalamalar, aralarındaki ilişkiler ve değişkenler arası regresyon katsayıları tespit edilmiştir. Sonrasında ise ölçüm modeli hesaplanmış ve aracılık etkisi test edilmiştir. Sobel testi yapılarak aracılık etkisinin tekrar kontrol edilmesi sağlanmıştır. Araştırma bulgularına göre lise öğrencilerinin demokratik okul kültürü algısı ile akademik isteklilikleri arasındaki ilişkide, okul bağlılıklarının aracılık etkisi olduğu saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar ışığında uygulayıcılara demokratik okul kültürü oluşturma odaklı öneriler geliştirilmiştir. Araştırmacılara ise gelecek araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Demokratik okul kültürü,, Okul bağlılığı,, Akademik isteklilik,, , Lise öğrencileri.

Kaynakça

• Arastaman, G. & Özdemir, M. (2019). Lise öğrencilerinin görüşlerine göre akademik isteklilik, akademik benlik yeterliği ve kültürel sermaye arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 44(197), 105-119.
• Arastaman, G. (2009). Lise birinci sınıf öğrencilerinin okula bağlılık durumlarına ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 102-112.
• Arastaman, G. & Yüner, B. (2019). Kamu ve özel lise öğrencilerinin okul bağlılıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(2), 258-284.
• Argon, T. & İsmetoğlu, M. (2016). Öğrencilerin lise yaşam kalitesi algıları ile okula bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5, 238-249.
• Arslan, M. C. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin demokratik tutum ve davranışlarının öğretmen motivasyonu ve öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Avcı, M. (2006). Ergenlikte toplumsal uyum sorunları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 39-63.
• Beane, J. A. & Apple, W. M. (2007). The case for democratic schools. Harwey Daniels (Edt), Democratic Schools: Lessons in Powerful Education içinde. (s.1-29), Portsmouth NH: Heinemann.
• Bickmore, K. (2001). Student conflict resolution, power “sharing” in schools, and citizenship education. Curriculum Inquiry, 31(2), 137-162.
• Bilgin, O. & Tas, I. (2018). Ergenlerde okula bağlılığın yordayıcıları olarak okul iklimi ve sosyal medya bağımlılığı. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 15-33. Cemalcılar, Z. (2010). Schools as socialisation contexts: Understanding the impact of school climate factors on students: Sense of school belonging. Applied Psychology, 59, 243.
• Çengel, M., Totan, T. & Çöğmen, S. (2017). Okula Bağlılık Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1820-1837.
• Demir, K. & Akman-Karabeyoglu, Y. (2015). Factors associated with absenteeism in high schools. Eurasian Journal of Educational Research, 62, 37-56. . Dewey, J. (1916). Democracy and education: An introduction to the philosophy of education. Newyork: Macmillan.
• Dotterer, A. M. ve Lowe, K. (2011). Classroom context, school engagement, and academic achievement in early adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 40(12), 1649-1660.
• Duman, T. & Koç, G. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretim elemanlarının demokratik tutum ve davranışlarına ilişkin görüşleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Elitok-Kesici, A. & Yengin-Sarpkaya, P. (2013). Lise öğrencilerinin sınıf içi istenmeyen davranışları. Turkish Studies, 8(12), 467-478.
• Erdener, M. A., Sezer, F. & Tezci, E. (2017). Liselerde sık karşılaşılan öğrenci problemleri. Turkish Studies, 12(14), 151-166. Erdoğdu, M. Y. & Yüzbaş, D. (2018). Lise öğrencilerinin okula bağlılık ile genel öz-yeterlilik düzeyleri arasındaki ilişki. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(3), 205-227.
• Fancera, S. F. & Bliss, J. R. (2011). Instructional leadership influence on collective teacher efficacy to improve school achievement. Leadership and Policy in Schools, 10(3), 349-370.
• Finn, J. D. & Voelkl, K. E. (1993). School characteristics related to school engagement. Journal of Negro Education, 62, 249-268.
• Finn, J. D. & Rock, D. A. (1997). Academic success among students at risk for school failure. Journal of Applied Psychology, 82(2), 221-261.
• Fredricks, J. A., Blumenfeld, P., Friedel, J. & Paris, A. (2005). School Engagement. K. A. Moore & L. H. Lippman (Eds.), What do children need to flourish? içinde (ss.305-321), New York: Springer.
• Gölpek, F. & Uğurlugelen, K. (2013). Entry systems of higher education in European countries and Turkey. Dicle University Journal of Economics and Administrative Sciences, 2(5), 64-77.
• Gümüşeli, A. İ. (2001). Çağdaş okul müdürünün liderlik alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 28, 531-548.
• Helms, R. M. (2008). University admission worldwide. Education Working Paper Series Number 15. International Bank for Reconstruction and Development/ The World Bank, Washington, D.C. – USA.
• Hooper, D., J. Coughlan, and M. R. Mullen. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60.
• Işıkgöz, E. (2016). A study of democratic school culture perceptions of sport high school students. Educational Research and Reviews, 11(7), 491-498.
• Jimerson, S. R., Campos, E. & Greif, J. L. (2003). Toward an understanding of definitions and measures of school engagement and related terms. The California School Psychologist, 8(1), 7-27.
• Khattab, N. (2015). Students’ aspirations, expectations and school achievement: what really matters? British Educational Research Journal, 41(5), 731-748.
• Kızıldağ, S., Demirtaş-Zorbaz, S. & Zorbaz, O. (2017). Lise öğrencilerinde okul bağlılığı. Eğitim ve Bilim, 42(189): 107-119.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. 3rd ed. New York: The Guilford Press.
• Koçyiğit, M., Eğmir, E., & Akçil, M. (2018). A glance at education and higher education from the perspective of high school senior students. MANAS Journal of Social Studies, 7(3), 119-141.
• Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607–610. doi:10.1177/001316447003000308.
• Leithwood, K. A. & Jantzi, D. (2000). The effects of transformational leadership on organizational conditions and student engagement with school. Journal of Educational Administration, 38(2), 112-129.
• Lippman, L. & Rivers, A. (2008). Assessing school engagement: A guide for out of school time program practitioners. Research to Results Child Trends, 39, 1 -5.
• Louis, K. S. (2003). Democratic schools, democratic communities: Reflections in an ınternational context. Leadership and Policy in Schools, 2(2), 93-108.
• Møller, J. (2006). Democratic schooling in Norway: Implications for leadership in practice. Leadership and Policy in Schools, 5(1), 53–69.
• Marks, H. M. (2000). Student engagement in instructional activity: Patterns in the elementary, middle, and high school years. American Educational Research Journal, 37, 153–184.
• Morrison, K. A. (2008). Democratic classrooms: Promises and challenges of student voice and choice. Educational Horizons, 87(1), 50-60.
• Newmann, F. (1981). Reducing student alienation in high schools: Implications of theory. Hardward Educational Review, 51, 546-564.
• OECD. (2015). PISA 2015 results in focus. Erişim Adresi: https://www.oecd.org/pisa/pisa-2015-results-in-focus.pdf
• Osterman, K. F. (2000). Students' need for belonging in the school community. Review of Educational Research, 70(3), 323-367.
• Önen, E. (2014). Öğrencinin okula bağlılığı ölçeği: Türk ortaokul ve lise öğrencileri için uyarlama çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 221-234. ÖSYM. (2019). 2019-YKS Sınav Sonuçları. Erişim adresi: https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2019/YKS/sayisalbilgiler18072019.pdf
• Özdemir, M. (2017). Sosyal adalet liderliği, okula yönelik tutum ve okul bağlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 42(192), 267-281. Özdemir, N. & Yalçın, M. T. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin akademik başarısı ile okul ve öğrenci düzeyi değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesi: İki düzeyli yol analizi. Eğitim ve Bilim, 44(200), 93-116.
• Özdemir, Y. (2015). Ortaokul öğrencilerinde okul tükenmişliği: ödev, okula bağlılık ve akademik motivasyonun rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 27-35.
• Pascarella, E. T. (1984). College environmental influences on students' educational aspirations. The Journal of Higher Education, 55(6), 751-771.
• Plucker, J. A. (1996). Constract validity evidence for the student aspiration survey. Journal of Research in Rural Education, 12(3), 161-170.
• Plucker, J. A. (1998) The Relationship between school climate conditions and student aspirations. The Journal of Educational Research, 91(4), 240-246.
• Redd, Z., Brooks, J. & McGarvey, A. M. (2001). Background for community level work educational adjustment in adolescence:Reviewing the literature on contributing factors. Washington, DC: Child Trends.
• Roeser, R.W., Midgley, C. & Urdan, T. (1996). Perceptions of the psychological environment and early adolescents’ psychological and behavioral functioning in school: The mediating role of goals and belonging. Journal of Educational Psychology, 88, 408–422.
• Rothon, C., Arephin, M., Klineberg, E., Cattell, V. & Stansfeld, S. (2011). Structural and sociopsychological inluences on adolescents’ educational aspirations and subsequent academic achievement. Social Psychology of Education, 14(2), 209-231.
• Sanders, J., Munford, R. & Boden, J. M. (2017). Pathways to educational aspirations: resilience as a mediator of proximal resources and risks. Kōtuitui: New Zealand Journal of Social Sciences Online, 12(2), 205-220.
• Sarı, M., Ötünç, E. & Erceylan, H. (2007). Liselerde okul yaşam kalitesi: Adana ili örneği. Eğitim Yönetimi: Kuram ve Uygulama 50, 297-320.
• Shankar, J., Ip, E. & Khalema, N. E. (2017). Addressing academic aspirations, challenges, and barriers of indigenous and immigrant students in a postsecondary education setting. Journal of Ethnic & Cultural Diversity in Social Work, DOI:10.1080/15313204.2017.1409675
• Silins, H. & Mulford, B. (2004) Schools as learning organizations: Effects on teacher leadership and student outcomes. School Effectiveness and School Improvement, 15, 443-466.
• Skinner, E., Furrer, C., Marchand, G. & Kindermann, T. (2008). Engagement and disaffection in the classroom: Part of a larger motivational dynamic? Journal of Educational Psychology, 100(4), 765-781.
• Smith, M. L., Mann, M. J., Georgieva, Z., Curtis, R. & Schimmel, C. J. (2016). What counts when it comes to school enjoyment and aspiration in the middle grades, RMLE Online, 39(8), 1-13.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Şişman, M., Güleş, H. & Dönmez, A. (2010). Demokratik bir okul kültürü için yeterlilikler çerçevesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 167-182.
• Terzi, A. R. (2014). Üniversite öğrencilerinin güç mesafesi ve belirsizlikten kaçınma algıları üzerine bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 65-76.
• Thornberg, R. & Elvstrand, H. (2012). Children's experiences of democracy, participation, and trust in school. International Journal of Educational Research, 53, 44-54.
• Wang, M. C., Haertel, G. D. & Walberg, H. J. (1997). Fostering educational resilience in inner-city schools. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED419856.pdf
• Wang, M. & Holcombe, R. (2010). Adolescents’ perceptions of school environment, engagement, and academic achievement in Middle School. American Educational Research Journal, 47(3), 633-662.
• Yağcı, E. (1998). Demokrasi ve Eğitim. Eğitim ve Bilim, 22(107), 15-22.
• Yanık, M. (2018). The effects of on the hıgh school students engagement level of sport events. Spormetre, 16(1), 73-78.
• Yavrutürk, A. R. (2019). Lise öğrencilerinde okul bağlılığının yordayıcıları olarak sosyal destek ve okul iklimi. Yüksek lisans tezi. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Yavuz-Tabak, B. (2017). Okullarda demokratik okul kültürüne ilişkin görüşlerin belirlenmesi. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.