Bilim Tarihi Temelli Hikâyelerle Fen Öğretimi: Tesla ve Volta Örneği

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 405 - 435, 15.07.2021

Bahar Candaş Zeynep Kıryak Suat Ünal

https://doi.org/10.33711/yyuefd.867570

Cited By: 2

Öz

Bilimsel buluşların tarihsel gelişimini göstermenin en etkili yollarından biri bilim tarihi temelli hikâyelerle öğretimin gerçekleştirilmesidir. Bilim tarihi temelli hikâyelerle bilimsel kavramlar açıklanırken, öğrencilerin bu kavramları neden öğrenmeleri gerektiği de vurgulanmaktadır. Bunların yanı sıra, hikâyeler öğrencilerin motivasyonlarının artmasına, hayal güçlerinin geliştirilmesine ve karşılaştıkları durumlar farklı açılardan bakabilmelerine fırsat vererek anlamlı öğrenmeyi destekleyen öğretim araçlarıdır. Bu çalışmanın amacı elektrik konusunda bilim tarihi temelli hikâyelerin geliştirildiği ve kullanıldığı öğretim sürecinin tasarlanması ve öğretmen adaylarının bilim tarihi temelli hikâyelerle öğretim süreci hakkındaki düşüncelerinin belirlenmesidir. Çalışma bir özel durum çalışması olup fen bilgisi öğretmenliği ikinci sınıfına devam eden 11 öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Tesla bobini ve Volta pilinin yapılışını temel alan bilim tarihi temelli hikâyelerle yürütülen öğretim müdahalesi LES modeli doğrultusunda yönlendirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak öğretmen adaylarının öğretim müdahalesi hakkındaki görüşlerinin alındığı görüşme formları kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, öğretmen adaylarının hikâyelerle öğretim ve fen bilimlerinde LES modelinin kullanılmasına yönelik olumlu görüşlere sahip oldukları tespit edilmiştir. Öğrenci merkezli öğretim uygulamalarının öneminin yoğun biçimde ifade edildiği göz önünde bulundurulduğunda bilim tarihi temelli hikâyelerle yürütülecek öğretim uygulamalarının öğrencilerin fen kavramlarını anlamalarına destekleyecek öğrenme ortamları sunacağı düşünülmektedir. Ayrıca, diğer fen konularının öğretiminde de bilim tarihi temelli hikâyelerin kullanılmasının ve buna yönelik öğretim uygulamalarının tasarlanmasının alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilim tarihi temelli hikâyeler, fen öğretimi, LES modeli

Kaynakça

• Abd‐El‐Khalick, F., & BouJaoude, S. (1997). An exploratory study of the knowledge base for science teaching. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 34(7), 673-699.
• Abd-el-Khalick, F. (1999). Teaching science with history. The Science Teacher, 66(9), 18-22.
• Akerson, V. L., Abd‐El‐Khalick, F., & Lederman, N. G. (2000). Influence of a reflective explicit activity‐based approach on elementary teachers' conceptions of nature of science. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 37(4), 295-317.
• Banister, F., & Ryan, C. (2001). Developing science concepts through story-telling. School Science Review, 82, 75-84.
• Bertiz, H. (2005). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yaratıcı dramaya yönelik tutumları ve öyküleme çalışmalarına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Brito, A., Rodriguez, M. A., & Niaz, M. (2005). A reconstruction of development of the periodic table based on history and philosophy of science and its implications for general chemistry textbooks. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 42(1), 84-111.
• Brush, S. G. (1974). Should the history of science be rated X?. Science, 183(4130), 1164-1172.
• Brush, S. G. (1989). History of science & science education. Interchange, 20(2), 60-70.
• Clough, M. P. (2006). Learners’ responses to the demands of conceptual change: Considerations for effective nature of science instruction. Science and Education, 15(5), 463-494.
• Clough, M. P. (2010). The story behind the science: Bringing science and scientists to life in post-secondary science education. Science & Education, 20(7-8), 701-717.
• Çepni, S., ve Keleş, E. (2006). Turkisch students’ conceptions about the simple electric circuits. International Journal of Science and Mathematics Education, 4, 269-291.
• Demirci, N., ve Çirkinoğlu, A. (2004). Öğrencilerin elektrik ve manyetizma konularında sahip oldukları ön bilgi ve kavram yanılgılarının belirlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1(2), 116-138.
• Demircioğlu, H. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarına yönelik maddenin halleri konusuyla ilgili bağlam temelli materyal geliştirilmesi ve etkililiğinin araştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Demircioğlu, H., Ayas, A., Demircioğlu, G., & Özmen, H. (2015). Effects of storylines embedded within the context-based approach on pre-service primary school teachers’ conceptions of matter and its states. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching. 16(2), 1-30.
• Demircioğlu, H., Demircioğlu, G., & Çalik, M. (2009). Investigating the effectiveness of storylines embedded within a context-based approach: The case for the Periodic Table. Chemistry Education Research and Practice, 10(3), 241-249.
• Dilber, B., & Düzgün, B. (2008). Effectiveness of analogy on students’ success and elimination of misconceptions. Latin American Journal of Physics Education, 2(3), 174-183.
• Dincel, M. (2005). Öyküleme ve deney tekniğinin fen bilgisi dersinde öğrencilerin kavramsal anlama ve başarılarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Duit, R., & Rhöneck, C. (1997). Learning and understanding key concepts of electricity. In A. Tiberghien, E. L. Jossem & J. Barojas (Eds.) Connecting research in physics education with teacher education (pp.1-6). The International Commission on Physics Education.
• Eichinger, D. C., Abell, S. K., & Dagher, Z. R. (1997). Developing a graduate level science education course on the nature of science. Science and Education, 6(4), 417-429.
• Ersoy, A., ve Papatğa, E. (2015). İlkokul öğrencilerinin hikâyeler aracılığıyla bilinçli tüketici farkındalığının geliştirilmesi. Eğitimde Politika Analizi, 4(1), 61-78.
• Faikhamta, C. (2013). The development of in-service science teachers’ understandings of & orientations to teaching the nature of science within a PCK-based NOS course. Research in Science Education, 43(2), 847-869.
• Finger, S., Piccolino, M., & Stahnisch, F. W. (2013a) Alexander von Humboldt: Galvanism, animal electricity, and self-experimentation part 1: Formative years, naturphilosophie, and Galvanism. Journal of the History of the Neurosciences, 22(3), 225-260.
• Finger, S., Piccolino, M., & Stahnisch, F. W. (2013b) Alexander von Humboldt: Galvanism, animal electricity, and self-experimentation part 1: The electric eel, animal electricity, and later years. Journal of the History of the Neurosciences, 22(4), 327-352.
• Guney, B. G., & Seker, H. (2012). The use of history of science as a cultural tool to promote students' empathy with the culture of science. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(1), 533-539.
• Güney, B. G., & Bakanay, Ç. D. (2018). Öğretmen adaylarının bilim tarihi tabanlı ders deneyimleri. Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi, 2(1), 40-51.
• Hidi, S., Renninger, K. A., & Krapp, A. (2004). Interest, a motivational variable that combines affective & cognitive functioning. In D. Y. Dai ve R. J. Sternberg (Eds.), Motivation, emotion, & cognition: Integrative perspectives on intellectual functioning & development (pp. 89–115). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Hofstein, A. & Lunetta, N. V. (1982). The role of the laboratory in science teaching: neglected aspects of research. Review of Educational Research, 52(2), 210–217.
• Horton, J. (2013). Teaching science through story. Teaching Science, 59(3), 38-41.
• Howe, A., & Johnson, J. (1992). Common bonds storytelling in the classroom. London: HveS. Isabelle, A. (2007). Teaching science using stories: The storyline approach. Science Scope, 31(2), 16-25.
• Justi, R., & Gilbert, J. (2000). History & philosophy of science through models: Some challenges in the case of 'the atom'. International Journal of Science Education, 22(9), 993-1009.
• Kahraman, F. (2012). Bilim tarihi temelli hikayelerin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin "kuvvet ve hareket" ünitesi kavramlarını anlama düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karedeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kahraman, F., & Karataş, F. Ö. (2015). Story telling: Research & action to improve 6 th grade students' views about certain aspects of nature of science. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 16(1), 1-25.
• Kaya, A. (2007). Fen eğitiminde bilim tarihi destekli öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim doğasına ilişkin görüşlerine etkisinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Klassen, S. (2007). The application of historical narrative in science learning: The Atlantic cable story. Science and Education, 16(3-5), 335-352.
• Klassen, S. (2009). The construction & analysis of a science story. Science and Education, 18, 401–423.
• Klassen, C. F. (2014). A methodology for analyzing science stories. Interchange, 45(3-4), 153-165.
• Klassen, S., & Froese-Klassen, C. (2014). Science teaching with historically based stories: Theoretical & practical perspectives. In M. R. Matthews (Eds.) International handbook of research in history, philosophy & science teaching (pp. 1503-1529). Springer, Dordrecht.
• Kokkotas, P., Rizaki, A., & Malamitsa, K. (2010). Storytelling as a strategy for understanding concepts of electricity & electromagnetism. Interchange, 41(4), 379-405.
• Koştur, H. İ. (2017). FeTeMM eğitiminde bilim tarihi uygulamaları: El-Cezeri örneği. Başkent University Journal of Education, 4(1), 61-73.
• Krapp, A. (1999). Interest, motivation & learning: An educational-psychological perspective. European Journal of Psychology of Education, 14(1), 23–40.
• Küçük, M. (2006). Bilimin doğasını ilköğretim 7. sınıf öğrencilerine öğretmeye yönelik bir çalışma (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Laçin-Şimşek, C. (2009). Fen ve teknoloji dersi öğretim programları ve kitapları bilim tarihinden ne kadar ve nasıl yararlanıyor?. İlköğretim Online, 8(1), 129-145.
• Laçin-Şimşek, C. (2011). Science & technology teachers' situation of ıntegrating history of science into their lessons. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 707-742.
• Lederman, N. G. (1992). Students’ & teachers’ conceptions of the nature of science: A review of the research. Journal of Research in Science Teaching, 29(4), 331-359.
• Lederman, N. G. (1998). The state of science education: Subject matter without context. Electronic Journal of Science Education, 3(2), 1-6.
• Lin, H. S., & Chen, C. C. (2002). Promoting preservice chemistry teachers' understanding about the nature of science through history. Journal of Research in Science Teaching, 39(9), 773-792.
• Manna, C., & Minichiello, G. (2005). Imagination without images. Teaching Education, 16(1), 51-60. Martin, T. C. (1894). The inventions, researches and writings of Nikola Tesla. D. Van Nostrand Company, New York.
• Matthews, M. R. (1994). Science teaching: The role of history & philosophy of science. Routledge, New York.
• Matthews, M. R. (Ed.). (2009). Science, worldviews and education. New York: Springer.
• McDonald, C. V. (2010). The influence of explicit nature of science & argumentation instruction on preservice primary teachers' views of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 47(9), 1137-1164.
• McComas, W. F., & Olson, J. K. (2000). The nature of science in international science education standards documents. In W. F. McComas (Ed.) The nature of science in science education rationales & strategies (pp. 41-52). The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
• Mıhladız, G., & Doğan, A. (2017). Investigation of the pre-service science teachers’ pedagogical content knowledge about the nature of science. H.U. Journal of Education, 32(2), 380-395.
• Mısır, M. E., ve Laçin-Şimşek, C. (2018). Fen bilgisi öğretmenlerinin bilim tarihinin öğretimsel değeri üzerine görüşleri. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 1-12.
• Miles, M., & Huberman, M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis (2th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage publications.
• Millar, R., & Osborne, J. (Eds.) (1998). Beyond 2000. Science education for the future. London: School of Education, King’s College London.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Milne, C. (1998). Philosophically correct science stories? Examining the implications of heroic science stories for school science. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 35(2), 175-187.
• Murcia, K., & Schibeci, R. (1999). Primary student teachers' conceptions of the nature of science. International Journal of Science Education, 21(11), 1123-1140.
• Narguizian, P. J. (2002). The history of science in secondary biology textbooks in the United States: A content analysis (Unpublished doctoral dissertation). University of Southern California, California, USA.
• National Research Council [NRC] (2012). A framework for k-12 science education: Practices, crosscutting concepts, & core ideas. Committee on a conceptual framework for new k-12 science education standards. Board on science education, division of behavioral & social sciences &education. Washington, DC: The National Academies Press.
• Ochanji, M. K. (2003). Learning to teach the nature of science: A study of preservice teachers (Unpublished doctoral dissertation). Syracuse University, USA.
• O'neill, J. J. (2007). Prodigal genius: The life of Nikola Tesla. The Book Tree, San Diego, CA.
• Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD] (2013). Draft PISA 2015 science framework. Paris: OECD.
• Polat, M. (2018). Bilimin doğası hakkındaki görüşlerin kısa hikâyeler yöntemiyle değerlendirilmesi: Fen bilgisi öğretmen adayları örneği. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 19-35.
• Polat, M., ve Taşar, M. (2013). Bilimin doğası hakkındaki görüşlerin değerlendirilmesinde alternatif bir yöntem: Kısa hikâyeler yöntemi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 258-274.
• Roach, L. E., & Wandersee, J. H. (1995). Putting people back into science: Using historical vignettes. School Science &Mathematics, 95(7), 365-370.
• Rosell, A. R., & Vilumara, P. G. (2010). Antoni Quintana-Mari (1907-1998): A pioneer of the use of history of science in science education. Science and Education, 19, 925-929.
• Rowcliffe, S. (2004). Storytelling in science. School Science Review, 86(314), 121-126.
• Seker, H. (2004). The effect of using the history of science in science lessons on meaningful learning (Unpublished doctoral dissertation). The Ohio State University, USA.
• Sönmez, V. (2008). Bilim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Stinner, A., & Williams, H. (1993). Conceptual change, history, & science stories. Interchange, 24(1-2), 87-103.
• Şeker, H. (2012). Bilim tarihini öğretimde kullanma modeli. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilim, 12(2), 1141-1158.
• Şeker, H., & Welsh, L. C. (2006). The use of history of mechanics in teaching motion & force unit. Science and Education, 15(1), 55-89.
• Şimşek, A. (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde tarihsel hikâyeye yönelik öğrenci görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 187-202.
• Tez, Z. (1983). "Hayvansal elektrik”den "Volta pili"-ne. Elektrik Mühendisliği, 28(301-302), 139-142. Topdemir, H. G., ve Unat, Y. (2014). Bilim tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
• Turgut, H. (2007). Scientific literacy for all. Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(2), 233-256.
• Wandersee, J. H. (1995). Latour's "inscription device" concept: Is it useful for teaching biology? In F. Finley, D. Allchin, D. Rhees, & S. Fifield (Eds.), Proceedings volume 2: Third international history, philosophy, & science teaching conference (pp. 1277-1285). University of Minnesota, College of Education, Minneapolis, Minnesota.
• Wang, H. A. (1998). Science in historical perspectives: A content analysis of the history of science in secondary school physics text books. (Unpublished doctoral dissertation). The University of Southern California, Los Angeles, USA.
• Wang, H. A., & Cox-Petersen, A. M. (2002). A comparison of elementary, secondary & student teachers’ perceptions & practices related to history of science instruction. Science and Education, 11, 69–81.
• Wang, H. A., & Marsh, D. D. (2002). Science instruction with a humanistic twist: Teachers’ perception and practice in using the history of science in their classrooms. Science and Education, 11, 169–189.
• Wieder, W. (2006). Science as story: Communicating the nature of science through historical perspectives of science. The American Biology Teacher, 68(4), 200-205.
• Yavuzoğlu, Ç. (2018). Süreli çocuk yayınlarının fen bilimleri eğitimi bağlamında bilim tarihi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Yıldırım, C. (2016). Bilim tarihi (20. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yin, R. K. (2003). Case study research. Design & methods (3rd ed.). Thous & Oaks: Sage.
• Yücel, M. (2009). Etkileşimli kısa tarihsel hikâyelerin kullanımının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimin doğasına yönelik anlayışlarını geliştirmesindeki etkililiği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.