RÖNESANSTA, MATEMATİK İÇERİKLİ YENİ BİR SANAT BAĞLAMINDA DOĞRUSAL (LINEAR) PERSPEKTIF

Yıl 2019, Sayı: 44, 223 - 238, 30.06.2019

Mehmet Şah Maltaş

Öz

Rönesans’ta İtalya’da ‘icad’ edilen ve
resim sanatına temel oluşturan Doğrusal Perspektif geometrik bir
konstrüksiyondur. Bu geometrik konstrüksiyonun ‘merkez’inde tek göze
indirgenmiş bir bakış noktası yer almakta ve buna göre ele alınan ‘mekan’ ve
mekanda yer alan tüm nesnelerin bu bakış noktasına göre görünüşleri bir yüzeyde
tespit edilmektedir. Doğrusal Perspektif, sadece bir realizasyon–resmetme
tekniği değil, yeni bir sanat anlayışının temelinde söz konusu olan matematik
içerikli bir sanatın en önemli bir tekniği ve bu yeni sanatın bir tür
sembolüdür. Rönesans sanatçısının, büyük bir merak ile yöneldiği doğayı kendi
gözlemleri ile yansıtma çabasında bu teknik ona, ‘mekanın konfigürasyonu’nda
(inşasında) rasyonel-akılcı belli bir temel sağlamıştı. Böylece Rönesansta
tasvir etme işi, rasyonel bir çabaya dönüştürülerek uygulamalı bir bilim olarak[1]
görülmüş, dünyayı (mekanı) anlama-kavrama çabasında ve çözümlemesinde sanatçılar
için önemli bir araç haline gelmişti.  Bu
yönüyle Rönesans sanatı Avrupa’da modern bilim döneminin de adeta habercisi
olmuştur.

Rönesans’ta sanatçılar genelde gözlemeye
dayalı daha natüralist bir sanat yaklaşımını benimsemiştir. Ancak bu yaklaşımı sağlam
temeller üzerine kurma endişesi ile sanatta matematiksel yaklaşım öne çıkmaya
başlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Rönesans, doğrusal perspektif, sanat, resim, matematik

Kaynakça

• Alberti, L. B. (1991). On Painting, Grayson, C. (Trans.). England: Penguin Classics. Alberti, L. B. (2015). Resim Üzerine ve Heykel Üzerine. Erol, A. (Çev.) İstanbul: Janus Yayıncılık. Arslan, A. (1996). Metafizik. İstanbul: Sosyal Yayınları. Belting, H. (2012). Floransa ve Bağdat.Yılmazer, Z. A. (Çev.). İstanbul: KÜY. Belting, H. (2011). Florence and Baghdad. Schneider, D. L. (Trans.). Belknap Press of Harvard University Press. Cevizci, A. (2012). Felsefe Tarihi, İstanbul: SAY Yayınları. Kemp, M. (1990). The Science of Art, US: Yale University Press. Panofsky, E. (2013). Perspektif, Simgesel Bir Biçim. Tükel, Y. (Çev). İstanbul: Metis yayıncılık. Platon, (2002). Devlet. Eyuboğlu, S. ve Cimcoz, M. A. (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. Ponty, M. M. (2006). Göz ve Tin. Soysal, A. (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. Platon, R.D. (1888). Archer-Hind, M.A. London Macmillan and Co. and New Yor, Cambridge Univ. Press. Vitrivius, (2015). Mimarlık Üzerine On Kitap. Güven, S. (Çev.). Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları. Wittgenstein, L. (2011). Tractatus Logico Philosophicus. Aruoba O. (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. İnternet Kaynakları http://www.ousia.it/SitoOusia/SitoOusia/TestiDiFilosofia/TestiPDF/Alberti/DePictura.pdf,