Covid-19 Pandemisi ve Turizm Üzerindeki Etkileri

Yıl 2020, Sayı: Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 233 - 258, 15.07.2020

Faruk Alaeddinoğlu Serkan Rol

Öz

Yeni tip bir koronavirüs olan Covid-19, çok kısa bir süre içerisinde bütün dünyayı etkisi altına almış, yüzbinlerce insanın hayatını kaybetmesine ve milyarlarca insanın fiziksel ve ruhsal sağlığının bozulmasına neden olmuştur. Dünyanın ekonomik ve sosyal yaşamını derinden etkileyen bu salgın günlerce sokağa çıkma yasakları ilan ettirmiş, eskiyi unutturup yeni normaller yaratmıştır. Bu bağlamda bu çalışmada, öncelikle turizm ve salgınlar arasındaki ilişki incelenmiş ve geçmişte dünyayı etkisi altına alan salgınların turizmde yarattığı krizler ve üretilen çözümler irdelenmiştir. Salgın dönemlerinde insanların tatil anlayışlarının büyük ölçüde değiştiği belirlenmiştir. Zira normal şartlarda, tüketicilerin seyahat kararı almalarında ekonomik ve sosyal tercihlerinin ön planda olduğu, oysa pandemi dönemlerinde psikolojik tercihlerin belirginleştiği anlaşılmaktadır. Ayrıca salgın dönemlerinde, insanların tatil tercihlerinde, kat ettikleri mesafede ve tatile çıkma iradelerinde önemli farklılaşmaların yaşandığı görülmektedir. Pandeminin etkilerinin derin ve uzun dönemli olacağı, bu nedenle turizmin yeniden yapılandırılmasının gerekli olduğu düşüncesine yer verilen çalışmada, başta kriz yönetimi olmak üzere, kullanılan teknolojik uygulamalar, yeni kurallar ve alınacak önlem paketlerinin sürecin başarılmasında ne denli önemli oldukları anlaşılmıştır. Dahası, Covid-19, turizmde birçok şeyin yeniden tanımlanmasına ve dengelerin yeniden kurulmasına, daha sorumlu ve etik kuralların bütünüyle uygulandığı bir turizm anlayışının yaratılmasına katkı sunabilir.

Anahtar Kelimeler

covid-19, pandemi, krizler, turizm

Kaynakça

• Acar, Y. (2020). Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgını ve Turizm Faaliyetlerine Etkisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 7-21.
• AIRBNB. (2020), A Message from Co-Founder and CEO Brian Chesky. Erişim: https://news.airbnb.com/a-message-from-co-founder-and-ceo-brian-chesky/ (Erişim Tarihi: 12.06.2020)
• Aksu, M. (2010). Kriz Yönetimi: Krizleri Fırsata Çevirmenin Yolları. İstanbul: Kum Saati Yayınları.
• Aslan, R. (2020). Tarihten Günümüze Epidemiler, Pandemiler ve Covid-19. Ayrıntı Dergisi, 8(85), 35-41.
• Avrupa Parlementosu. (2020). Covid-19: EU Support for the Tourism Industry. Erişim: https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20200429STO78175/covid-19-eu-support-for-the-tourism-industry (Erişim Tarihi: 24.05.2020)
• Bakar, N. A., ve Rosbi, S. (2020). Effect of Coronavirus Disease (COVID-19) to Tourism Industry. International Journal of Advanced Engineering Research and Science, 7(4), 189-193.
• Bartik, A. W., Bertrand, M., Cullen, Z. B., Glaeser, E. L., Luca, M., ve Stanton, C. T. (2020). How are Small Businesses Adjusting to Covid-19? Early Evidence From A Survey. National Bureau of Economic Research. Erişim: https://www.nber.org/papers/w26989.pdf
• Benjamin, S., Dillette, A. ve Alderman, D. H. (2020): “We Can’t Return to Normal”: Committing to Tourism Equity in the Post-pandemic Age. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1759130
• Blake, A., ve Sinclair, M. T. (2003). Tourism Crisis Management: US Response to September 11. Annals of Tourism Research, 30(4), 813-832.
• Brouder P. (2020): Reset Redux: Possible Evolutionary Pathways Towards the Transformation of Tourism in a COVID-19 World. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1760928
• Cavlek, N. (2002), Tour Operators and Destination Safety, Annals of Tourism Research, 29(2), 478-496.
• Centeno, R. S., ve Marquez, J. P. (2020). How much did the Tourism Industry Lost? Estimating Earning Loss of Tourism in the Philippines. Preprint. Erişim: https://arxiv.org/abs/2004.09952v1
• Cheer J. M. (2020): Human Flourishing, Tourism Transformation and COVID-19: A Conceptual Touchstone. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1765016
• Cooper J. A. ve Alderman D. H. (2020): Cancelling March Madness Exposes Opportunities for a more Sustainable Sports Tourism Economy. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1759135
• Crossley E. (2020): Ecological Grief Generates Desire for Environmental Healing in Tourism after COVID-19. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.175913
• Çeti, B. ve Ünlüönen, K. (2019). Salgın Hastalıklar Sebebiyle Oluşan Krizlerin Turizm Sektörü Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 22 (2), 109-128.
• Desbiolles F. H. (2020): Socialising Tourism for Social and Ecological Justice after COVID-19. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1757748
• Durgut, F. F., Canbulut, S. ve Metin, A. (2017). Terör ve Siyasi Krizler Etkisinde Tanıtım Faaliyetleri: Almanya Örneği (2015-2017). 3. Turizm Şurası Tebliğler Kitabı Cilt-1, 1- 3 Kasım 2017, Ankara, s. 174-189.
• Everingham P. ve Chassagne N. (2020): Post COVID-19 Ecological and Social Reset: Moving away from Capitalist Growth Models Towards Tourism as Buen Vivir. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1762119
• Glaesser, T. (2006). Crisis Management in the Tourism Industry. Burlington: Elsevier.
• Gössling, S., Scott D. ve Hall, M. C. (2020): Pandemics, Tourism and Global Change: A Rapid Assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism. Erişim: https://doi.org/10.1080/09669582.2020.1758708
• Hall, C. M., Scott, D. ve Gössling, S. (2020): Pandemics, Transformations and Tourism: Be Careful What You wish for. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1759131
• Haywood K. M. (2020). A post-COVID Future: Tourism Community Re-imagined and Enabled. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1762120
• Hoque, A., Shikha, F. A., Hasanat, M. W., Arif, I., ve Hamid, A. B. A. (2020). The Effect of Coronavirus (COVID-19) in the Tourism Industry in China. Asian Journal of Multidisciplinary Studies, 3(1), 52-58.
• Ioannides, D. ve Gyimóthy, S. (2020): The COVID-19 Crisis as an Opportunity for Escaping the Unsustainable Global Tourism Path. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1763445
• İbiş, S. (2020). COVID-19 Salgınının Seyahat Acentaları Üzerine Etkisi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1): 85-98.
• Jamal, T., ve Budke, C. (2020). Tourism in a World With Pandemics: Local-Global Responsibility and Action. Journal of Tourism Futures. Erişim: https://doi.org/10.1108/JTF- 02-2020-0014
• Karim, W., Haque, A., Anis, Z., ve Ulfy, M. A. (2020). The Movement Control Order (MCO) for COVID-19 Crisis and its Impact on Tourism and Hospitality Sector in Malaysia. International Tourism and Hopitality Journal, 3(2), 1-07.
• Kasare, K. S. (2020). Effects of Coronavirus Disease (COVID-19) on Tourism Industry of India. Studies in Indian Place Names, 40(35), 362-365.
• Köşker, H. (2017). Krizlerin Turizm Sektörüne Etkileri Üzerine Bir Araştırma: 2016 Yılı Türkiye Örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 216-230.
• Kuo, H. I., Chen, C. C., Tseng, W. C., Ju, L. F., ve Huang, B. W. (2008). Assessing Impacts of SARS and Avian Flu on International Tourism Demand to Asia. Tourism Management, 29(5), 917-928.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020a). Turizm İstatistikleri: Genel Değerlendirme 2019. Erişim: https://yigm.ktb.gov.tr/Eklenti/69320,turizmistatistikleri2019-4pdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 20.05.2020)
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020b). Hasret Bitiyor! Müze ve Ören Yerleri Artık Daha Güvenli. Erişim: https://basin.ktb.gov.tr/TR-262541/hasret-bitiyor-muze-ve-oren-yerleri- artik-daha-guvenli.html (Erişim Tarihi: 12.06.2020)
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020c). Duyurular. Erişim: https://www.ktb.gov.tr/TR-97181/duyurular.html (Erişim Tarihi: 12.06.2020)
• Leaf, R. (1995), Presentation at General Assembly of WTO in Cairo, Madrid: WTO.
• Li, J., Nguyen, T. H. H., ve Coca-Stefaniak, J. A. (2020). Coronavirus Impacts on Post-Pandemic Planned Travel Behaviours. Annals of Tourism Research, Erişim: https://doi.org/10.1016/j.annals.2020.102964
• Mair, J., Ritchie, B. W. ve Walters, G. (2016). Towards a Research Agenda for Post-Disaster and Post-Crisis Recovery Strategies for Tourist Destinations: A Narrative Review. Current Issues in Tourism, 19(1), 1-26.
• Menegaki, A. N. (2020). Hedging Feasibility Perspectives against the COVID-19 for the International Tourism Sector. Preprints. Erişim: https://doi.org/10.20944/preprints202004.0536.v1
• Nazneen, S., Hong, X., ve Ud Din, N. (2020). COVID-19 Crises and Tourist Travel Risk Perceptions. SSRN. Erişim: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3592321
• Nepal S. K. (2020): Travel and Tourism after COVID-19 – Business as Usual or Opportunity to Reset? Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1760926
• Niewiadomski P. (2020): COVID-19: From Temporary De-Globalisation to a Re-Discovery of Tourism? Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1757749
• Novelli, M., Burgess, L. G., Jones, A., ve Ritchie, B. W. (2018). ‘No Ebola… Still Doomed’–The Ebola-Induced Tourism Crisis. Annals of Tourism Research, 70, 76-87.
• Page, S., Song, H., ve Wu, D. C. (2012). Assessing The Impacts of the Global Economic Crisis and Swine Flu on Inbound Tourism Demand in the United Kingdom. Journal of Travel Research, 51(2), 142-153.
• Prideaux, B., Thompson, M. ve Pabel, A. (2020): Lessons from COVID-19 can Prepare Global Tourism for the Economic Transformation needed to Combat Climate Change. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1762117
• Renaud, L. (2020): Reconsidering Global Mobility: Distancing from Mass Cruise Tourism in the Aftermath of COVID-19. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1762116
• Ritchie, B. W. (2004). Chaos, Crises and Disasters: A Strategic Approach to Crisis Management in the Tourism Industry. Tourism Management, 25(6), 669-683.
• Romagosa F. (2020): The COVID-19 Crisis: Opportunities for Sustainable and Proximity Tourism. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1763447 Sağlık Bakanlığı. (2020), COVID-19: Yeni Koronavirüs Hastalığı. Erişim: https://COVID19bilgi.saglik.gov.tr/tr/COVID-19-yeni-koronavirus-hastaligi-nedir (Erişim Tarihi: 10.06.2020)
• Sönmez, S. F. ve Backman, S. J. (1992). Crisis Management in Tourist Destinations. Visions in Leisure and Business, 11(3): 25-33.
• Stankov, U., Filimonau, V. ve Vujičić, M. D. (2020): A Mindful Shift: An Opportunity for Mindfulness-Driven Tourism in a Post-Pandemic World, Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1768432
• Strielkowski, W. (2020). International Tourism and COVID-19: Recovery Strategies for Tourism Organisations. Preprints. Erişim: https://doi.org/10.20944/preprints202003.0445.v1
• Temelli, U.E. ve Yaşlıoğlu, D. T. (2017). Kriz Yönetimi ve Türkiye’deki İşletmelerde Kriz Yönetimi Örnekleri Üzerine Bir İnceleme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(51): 233-244.
• TGA, (2020). Türkiye’nin Güvenli Turizm Sertifikasyon Programı Hakkında. Erişim: https://tga.gov.tr/turkiyenin-guvenli-turizm-programi-hakkinda/ (Erişim Tarihi: 12.06.2020)
• Tremblay-Huet S. (2020): COVID-19 Leads to a New Context for the “Right to Tourism”: A Reset of Tourists’ Perspectives on Space Appropriation Is Needed. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1759136
• Tunçer, P. (2012). Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Beta Yayınları.
• Tüz, M. V. (2014). Kriz Yönetimi: Uygulama İçi Temel Adımlar. Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
• UNWTO, (2020a). UNWTO World Tourism Barometer and Statistical Annex, January 2020. Erişim: https://www.e-unwto.org/doi/abs/10.18111/wtobarometereng.2020.18.1.1 (Erişim Tarihi: 20.05.2020)
• UNWTO, (2020b). World Tourism Barometer, May 2020: Special Focus on the Impact of COVID-19. Erişim: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421930 (Erişim Tarihi: 12.06.2020)
• UNWTO. (2020c). International Tourist Numbers Could Fall 60-80% in 2020, Unwto Reports. Erişim: https://www.unwto.org/news/covid-19-international-tourist-numbers-could-fall-60-80-in-2020 (Erişim Tarihi: 20.05.2020)
• Wachyuni, S. S., ve Kusumaningrum, D. A. (2020). The Effect of COVID-19 Pandemic: How are the Future Tourist Behavior? Journal of Education, Society and Behavioural Science, 33(4), 67-76.
• Wanjala, K. (2020). Economic Impact Assessment of the Novel Coronavirus on Tourism and Trade in Kenya: Lessons from Preceding Epidemics. Finance ve Economics Review, 2(1), 1-10.
• Wen, J., Wang, W., Kozak, M., Liu X. ve Hou H. (2020): Many Brains are Better than One: The Importance of Interdisciplinary Studies on COVID-19 In and Beyond Tourism. Tourism Recreation Research. Erişim: https://doi.org/10.1080/02508281.2020.1761120
• WHO, (2018). Managing Epidemics: Key Facts about Major Deadly Diseases. Luxembourg: World Health Organization. Erişim: https://apps.who.int/iris/handle/10665/272442
• WTTC, (2020a). Turkey, 2020 Annual Research: Key Highlights. Erişim: https://wttc.org/Research/Economic-Impact (Erişim Tarihi: 24.05.2020)
• WTTC, (2020b). Economic Impact Reports. Erişim: https://wttc.org/Research/Economic-Impact (Erişim Tarihi: 24.05.2020)
• Wu, L., ve Hayashi, H. (2014). An Analysis of Tourist Perception and Attitude toward Disasters. Journal of Social Safety Science, 24, 311-320.
• Yang, Y., Zhang, H., ve Chen, X. (2020). Coronavirus Pandemic and Tourism: Dynamic Stochastic General Equilibrium Modeling of Infectious Disease Outbreak. Annals of Tourism Research. Erişim: https://doi.org/10.1016/j.annals.2020.102913
• Yılmaz, D. Ö. (2004). Turizm İşletmelerinde Kriz Yönetimi ve Konaklama İşletmeleri Yöneticilerinin Krizlere İlişkin Yaklaşımlarına Yönelik Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ying, T., Wang, K., Liu, X., Wen, J. ve Goh, E. (2020): Rethinking Game Consumption In Tourism: A Case of the 2019 Novel Coronavirus Pneumonia Outbreak In China. Tourism Recreation Research. Erişim: https://doi.org/10.1080/02508281.2020.1743048
• Zeng, Z. Chen, P. ve Lew, A. A. (2020): From High-Touch to High-Tech: COVID-19 Drives Robotics Adoption. Tourism Geographies. Erişim: https://doi.org/10.1080/14616688.2020.1762118
• Zenker, S., ve Kock, F. (2020). The Coronavirus Pandemic: A Critical Discussion of a Tourism Research Agenda. Tourism Management. Erişim: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2020.104164