Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik, Örgütsel Yalnızlık ve Örgütsel Yabancılaşma Algılarının Örgütsel Sinizm Düzeyleriyle İlişkisi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 38, 101 - 113, 31.12.2020

Erkan Kayaalp Tuncay Yavuz Özdemir

Öz

Bu araştırmanın genel amacı, öğretmenlerin örgütsel sessizlik, örgütsel yalnızlık ve örgütsel yabancılaşma algılarının örgütsel sinizm düzeyleriyle ilişkisini belirlemektir. Araştırma, ilişkisel tarama modeli doğrultusunda tasarlanmış olup araştırmanın evrenini 2017-2018 eğitim öğretim yılında Muş ilinde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise aynı öğretim yılında tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 503 öğretmen oluşturmaktadır. Bu araştırma kapsamında veriler; Kişisel Bilgi Formu, Örgütsel Sessizlik Ölçeği, İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği, Örgütsel Yabancılaşma Ölçeği ve Örgütsel Sinizm Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; öğretmenlerin örgütsel sinizm davranışları ile örgütsel sessizlik, örgütsel yalnızlık ve örgütsel yabancılaşma davranışları arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre; öğretmenlerin örgütsel sessizlik, örgütsel yalnızlık ve örgütsel yabancılaşma davranışlarının, öğretmenlerin örgütsel sinizm davranışlarının anlamlı birer yordayıcısı olduğu sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Örgütsel Sessizlik, Örgütsel Yalnızlık, Örgütsel Yabancılaşma, Örgütsel Sinizm

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). “Organizational Cynicism: Bases and Consequences”. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126 (3), 269-292.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E., ve Salalı, E.T. (2014). Okul Müdürlerinin Kullandığı Güç Kaynakları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Algıları Arasındaki İlişki. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 3 (1), 25-52.
• Andersson, L. (1986), “A Model Of Estrangement — Including A Theoretical Understanding Of Loneliness”, Psychological Reports, 58, 683--695.
• Averbek E. (2016). İlkokullarda Görevli Öğretmenlerin Örgütsel Yabancılaşma ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Diyarbakır.
• Aydın, M. (2010). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatipoğlu.
• Başaran İ. E. (1998). Yönetimde İnsan İlişkileri: Yönetsel Davranış. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bayram, T. Y. (2010). Üniversitelerde Örgütsel Sessizlik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Bedeian, A.G.(2007). Even if the Tower is Ivory, It isn’t White: Understanding the Consequences of Faculty Cynicism. Academic of Management Learning & Education, 6(1), 9-32.
• Bowen, F. ve Blackmon K. (2003), Spirals of Silence: The Dynamic Effects of Diversity on Organizational Voice, Journal of Management Studies, 40, 1393-1417.
• Brandes, P, Dharwadkar, R. and Dean, J. W. (1999). “Does Organizational Cynicism Matter? Employee and Supervisor Perspectives on Work Outcomes”. Eastern Academy of Management Proceedings, Outstanding Empirical Paper Award, 150-153.
• Burulday, V. (2018). Ortaokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Tükenmişlik Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Coşkuner, A. (1994). İletişim Becerisini Geliştirme Eğitiminin İş Görenlerin İletişim Çatışmalarına Girme Eğilimlerine, Yalnızlık Düzeylerine ve İş Doyumlarına Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çakıcı, A. (2008). Örgütlerde Sessiz Kalınan Konular, Sessizliğin Nedenleri ve Algılanan Sonuçları Üzerine Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 119.
• Daşçı, E. (2014). İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Liderlik Tarzları ile Öğretmenlerin Yaşadıkları Yıldırma (Mobbing) ve Örgütsel Sessizlik Davranışları Arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Dean, J. W., Brandes, P., Dharwadkar, R. (1998). “Organizational Cynicism”. Academy of Management Review, 23 (2), 341-352.
• Demirtaş, Z., Özdemir, T. Y., ve Küçük, Ö. (2016). Okulların Bürokratik Yapısı, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 22(2), 193-216.
• Doğan, T., Çetin, B. ve Sungur, M.Z. (2009). İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 271-277.
• Elma C. (2003). İlköğretim Okul Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması (Ankara İli Örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdost, H.E., Karacaoğlu, K. ve Reyhanoğlu, M., (2007),Örgütsel Sinizm Kavramı ve İlgili Ölçeklerin Türkiye’deki Bir Firmada Test Edilmesi. 15.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı; Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Eryılmaz A. (2010). Lise Öğretmenlerinin Örgütsel Yabancılaşma Düzeyi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Ankara.
• Fine, G. (1986). Friendships in The Work Place. In V. Derlega & B. Winstead (Eds.), Friendship and Social Interaction. New York: Springer-Verlag.
• Fromm E. (1998). Yeni Bir İnsan Yeni Bir Toplum ( çev. Necla Arat ).İstanbul: Say Yayınları.
• Gambarotto, F., & Cammozzo, A. (2010). Dreams of Silence: Employee Voice and İnnovation in a Public Sector Community of Practice. Innovation: Management, Policy & Practice, 12(2), 166-179.
• Gumbert, D.E. & Boyd, D.P. (1984). The Loneliness of The Small Business Owner. Harvard Business Review, 62 (6), 33-38.
• Güven Sarı, E. (2018). Akademisyenlerin Mobbing Algılarının Örgütsel Yabancılaşma Düzeyleri ile İişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Helvacı, M. A. ve Çetin, A. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin Belirlenmesi. International Periodical For Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 1475-1497.
• Henriksen, K., & Dayton, E. (2006). Organizational Silence and Hidden Threats to Patient Safety. HSR: Health Services Research, 41(4), 1539-1554.
• Kahveci, G., & Demirtaş, Z. (2013). Okul Yöneticisi ve Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik Algıları. Education, 38(167), 50-64.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kaplan, S. (2011). Öğretmenlerin İş yerinde Yalnızlık Duygularının Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyi ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi (18. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kolay, A. (2012). Endüstri Meslek Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Minibaş J. (1993). Yabancılaşma Kavramının İncelenmesi ve Banka Sektörüne Yönelik bir Araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Milliken, F. J., Morrison E. W. ve Hewlin, P. F. (2003) An Exploratory Study of Employee Silence: Issues That Employees Don’t Communicate Upward and Why. Journal of Management Studies, 40, 1453-1454.
• Morrison E. W. ve Milliken F. J. (2000). Organizational Silence: a Barrier to Change and Development in a Pluralistic World, The Academy of Management Review, 25, 706-725.
• Özgener, İ., Öğüt, A. ve Kaplan, M. (2008). İşgören-İşveren İlişkilerinde Yeni bir Paradigma: Örgütsel Sinizm, Ankara: İlke Yayınevi.
• Özkan, Z. (2019). Türkçe ve Türk Kültürü Dersi Öğretmenlerinin Örgütsel Sosyalleşme ve İş Yaşamında Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Özkuk, Z. (2017). Algılanan Yönetici Desteği ve İş Yaşamında Yalnızlığa Yönelik Öğretmen Görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Pelit, N. ve Pelit, E. (2014). Örgütlerde Kanser Yapıcı İki Başat Faktör: Mobbing ve Örgütsel Sinizm. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Peplau, L.A. & Perlman, D. (1982). Perspectives on Loneliness. In L.A. Peplau and D. Perlman (Eds.), Loneliness:A Sourcebook of Current Theory, Research and Therapy. New York: Wiley-Inter Science.
• Peplau, L.A. & Perlman, D. (1984). Loneliness Research: A Survey of Emprical Findings. In L.A. Peplau and S.E. Goldston (Eds.), Preventing the Harmful Consequences of Severe and Persistent Loneliness (13-47). Rockville, MD: National Institue of Mental Health.
• Pinder, C.C. ve Harlos, K.P. (2001). As Responses To Perceived Injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20: 331-369.
• Seeman M. (1959). On the Meaning of Alienation. American Sociological Review. 24 (6), 783-791.
• Sezen, G. (2014). Öğretmenlerin İşle Bütünleşme ve İş Yaşamında Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Şişman, M., Turan, S. (2004). “Bazı Örgütsel Değişkenler Açısından Çalışanların İş Doyumu ve Sosyal-Duygusal Yalnızlık Düzeyleri”. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1): 117-128.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Boston: Pearson.
• Tanrıseven, Ö. (2014). Yatılı Bölge Ortaokullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Yalnızlık Düzeyleri ile Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Erzurum İl Örneği). Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Taşkıran, E. (2010). Liderlik Tarzının Örgütsel Sessizlik Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Adaletin Rolü ve Bir Araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünlü, Y. (2015). İlköğretim ve Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları ve Örgütsel Sessizlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Vakola, M.ve Bouradas, D. (2005). Antecedents and Consequences of Organisational Silence: An Empirical Investigation. Employee Relations, 27(5), s.441– 458. Vice, S. (2011). Cynicism and Morality. Ethical Theory and Moral Practice, 14 (2), 169-184.
• Weiss, R.S. (1973). Loneliness: The Experience of Emotional and Social Isolation. Cambridge, MA: The MIT Press.
• Wright S.L, Burt C.D.B., & Strongman, K.T. (2006). Loneliness in The Workplace: Construct Definition and Scale Development. New Zealand Journal of Psychology, 35 (2), 59-68.
• Yalom, I. (1999). Varoluşçu psikoterapi. İstanbul: Kapakçı. Yanık, C. (2012). Örgütsel Sessizlik ile Güven Arasındaki İlişki ve Eğitim Örgütlerinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, K., Akgün, N. ve Yıldız, S. (2013). İşe Yabancılaşma ile Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 1253-1284.