Türkiye’de Eğitim Programı Uzmanı Olmak

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 757 - 776, 28.12.2020

Nilay Bümen

https://doi.org/10.37217/tebd.757483

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de merkeziyetçilik, toplumsal kutuplaşma ve bazı akademik kimlik sorunlarının (Amerikanizasyon ve İslamizasyon) eğitim programı uzmanına yansımaları ele alınmıştır. Bu bağlam içinde bu üç faktörün uzmanlara yüklediği sıkıntılar tartışılmış ve alanın durumu değerlendirilmiştir. Merkeziyetçilik; özerkliğin sınırlanmasına, yerel/kurumsal/bireysel ihtiyaçların ihmal edilmesine, profesyonellikten uzaklaşmaya ve aktarmacılığa yol açmaktadır. Toplumsal kutuplaşma; pasifleşmeye ve liyakatin değersizleşmesine neden olmaktadır. Bazı akademik kimlik sorunları ise (Amerikanizasyon ve İslamizasyon) kavram/kuram ithalatını ve toplumun ihtiyaçlarıyla bilimsel üretim arasındaki ilişkiye işaret eden dış tarih kavramının zayıflamasını doğurmaktadır. Dolayısıyla belirtilen üç sorun kaynağının (merkeziyetçilik, toplumsal kutuplaşma ve bazı akademik kimlik sorunları) Eğitim Programları ve Öğretim alanında uzun yıllardır varlığını koruyan kuramsal kısırlığa neden olduğu öne sürülebilir. Kuramlaştırma eksikliği olarak da tanımlanabilecek bu durum; akademik yayınlarda tek tipleşme ya da tekrarlılık, yayın etiği sorunları, şüpheli/korsan/yağmacı dergiler ve kongreler, anlama yerine anlatma çabası, unvan fetişizmi ve yayınlarda nitelik-nicelik ikilemi gibi durumlarla kendini göstermektedir. Kutuplaşma ekseninden sıyrılarak kavram ve kuram ithalatından kurtulmamız, aktarmacılıktan uzaklaşarak Türkiye’nin kendi ihtiyaçlarına dayalı bir eğitim programı paradigması oluşturmamız, iç ve dış tarihimizi güçlendirmemiz, alanımızın birincil görevi olan kamusal eğitimi iyileştirebilmemiz için tek seçeneğimiz anlama ve öğrenme çabasıyla yola çıkarak; düşünmek, düşünerek yaşamak ve üretmektir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim programları ve öğretim alanı, Eğitim programı uzmanı, Merkeziyetçilik, Toplumsal kutuplaşma, Amerikanizasyon, İslamizasyon

Being a Curriculum Specialist in Turkey

Öz

The present study dealt with the reflections of the centralization, social polarization and some academic identity issues (Americanization and Islamization) on curriculum specialists in Turkey. Within this context, the problems caused by these three factors for specialists are discussed, and the state of the field is criticized. Centralization leads to restriction of autonomy, ignorance of local/institutional/individual needs, de-professionalism and eclecticism. Social polarization causes passivation and depreciation of merit. Some academic identity issues (Americanization and Islamization), on the other hand, result in the importation of concepts/theories and the weakening of the concept of external history, which emphasizes the relationship between society's needs and scientific production. The three sources of the problem (centralization, social polarization and some academic identity issues) can be said to cause theoretical barrenness, which has long existed in the field of Curriculum and Instruction. This state, which can also be defined as the lack of theorizing, is manifested in such cases as standardization or recursiveness in academic publications, concept-theory-model importation, problems with publication ethics, spoiler/skeptical/pirated journals, the effort to explain instead of understanding, title fetishism and the dilemma of quality-quantity in publications. In order to get rid of the importation of concepts and theories by pulling away from the polarization axis, to generate a curriculum paradigm based on Turkey's own needs by moving away from eclecticism, to strengthen the internal and external history and to improve schooling, which is the primary task of our field; our only option is to set off with the aim of understanding and learning; to think, live and produce by reasoning.

Anahtar Kelimeler

The disciplinary field of Curriculum and Instruction, Curriculum specialist, Centralization, Social polarization, Americanization, Islamization

Kaynakça

• Aksoy, N. & Deniz, E.E. (2018). Early childhood education in neoliberal, religiously conservative times in Turkey. Policy Futures in Education. 16(2) 108–123.
• Aktan, S. & Serpil, H. (2018). Didactic in Continental European pedagogy: An analysis of its origins and problems. International Journal of Curriculum and Instructional Studies. 8(1), 111-134.
• Aktan, S. (2015). Bir öncü ve eseri: Planlı eğitim ve değerlendirme - Türkiye’de bilimsel-teknik program geliştirme paradigmasının doğuşu, Turkish Studies. 10/11, 39-56.
• Apple, M. W. (2010). Curriculum studies, The future of: Essay 1. In Kridel, C. (Ed.) Encyclopedia of Curriculum Studies. Vol. 1. pp. 237-238. Thousands Oaks, California: Sage pub.
• Aratemur Çimen, C. ve Bayhan, S. (2018). Değişen ders kitaplarında sekülerizm ve toplumsal cinsiyet eşitliği araştırması. Karşılaştırmalı Eğitim Derneği. https://turkiye.fnst.org/content/degisen-ders-kitaplarinda-sekulerizm-ve-toplumsal-cinsiyet-esitligi-arastirmasi adresinden indirildi.
• Ataç, E. (2017). Türkiye’de eğitim eşitsizliğini okumak: İstatistikler ve coğrafi dağılımlar. Eğitim ve Bilim. 192, 59-86.
• Ataç, E. (2019). Modeling educational inequalities: Class, academic achievement, and regional differences in Turkey. Education and Urban Society. 51(5), 659–692.
• Balyer,A.(2011). Academic freedom:Perceptions of academics in Turkey.Eğitim ve Bilim.36(162),138-148.
• Bümen, N.T. (2019). Türkiye’de merkeziyetçiliğe karşı özerklik kıskacında eğitim programları: Sorunlar ve öneriler. Kastamonu Eğitim Dergisi. 27(1), 175-185.
• Bümen, N.T. ve Aktan, S. (2014). Yeniden kavramsallaştırma akımı ışığında Türkiye’de eğitim programları ve öğretim alanı üzerine özeleştirel bir çözümleme. Kastamonu Eğitim Dergisi. 22(3), 1123-1144.
• Canbolat, Y. (2020). Professional autonomy of high school teachers in Turkey: A retrospective and prospective policy analysis. Education & Science. https://doi.org/10.15390/EB.2020.7833
• Caner, A.H. & Bayhan, S. (2020). High-stakes examination policies and transformation of the Turkish education system. International Journal of Educational Development. 79, 102263, https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2020.102263
• Cornell, S.E. (2018). Headed east: Turkey’s education system. Turkish Policy Quarterly. 16(4), 47-56.
• Cribb, A., & Gewirtz, S. (2007). Unpacking autonomy and control in education: Some conceptual and normative groundwork for a comparative analysis. European Educational Research Journal. 6(3), 203-213.
• Çelik, Z. Gümüş, S. & Gür, B.S. (2017). Moving beyond a monotype education in turkey: major reforms in the last decade and challenges ahead. In Cha, Y.K. Gundara, J., Ham, S.H. and Lee, M. (eds.), Multicultural Education in Glocal Perspectives, pp. 103-119. Springer Nature Singapore Pte Ltd.
• Çınar, İ. (2015). Türk eğitim politikasında batı etkisi. Eğitişim Dergisi. 12(45) Retrieved from http://www.efkandurmus.com/site/arsiv/87-sayi45/882-turk-egitim-politikasinda-bati-etkisi.html.
• Çolak, İ., & Altınkurt, Y. (2017). Okul iklimi ile öğretmenlerin özerklik davranışları arasındaki ilişki. [The relationship between school climate and teacher autonomy behaviors] Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 23(1), 33-71. https://doi.org/10.14527/kuey.2017.002
• Darling - Hammond, L. (2017). Teacher education around the world: What can we learn from international practice? European Journal of Teacher Education. 40(3), 291-309, https://doi.org/10.1080/02619768.2017.1315399
• Demirhan İşcan, C. ve Hazır Bıkmaz, F. (2012). Eğitim Programları ve Öğretim alanında lisansüstü eğitim programlarının analizi. Ankara Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 45(1), 107-138.
• Deng, Z. (2016). Bringing curriculum theory and didactics together: A Deweyan perspective, Pedagogy, Culture & Society. 24(1), 75-99.
• Diker Coşkun, Y. (2017). Öğretim programları arka plan raporu. Eğitim Reformu Girişimi. http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/Ogretim_Programlari_Arka_Plan_Raporu.pdf adresinden indirildi.
• Doğan, D. (2015). Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında hesap verebilirlik ve akademik özgürlük. (Yayımlanmamış doktora tezi) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Dugas, D., Stich, A. E., Harris, L.N. & Summers, K.H. (2020). ‘I’m being pulled in too many different directions’: Academic identity tensions at regional public universities in challenging economic times, Studies in Higher Education. 45(2), 312-326, DOI: 10.1080/03075079.2018.1522625
• Erdoğan, E. (2018). Türkiye’de kutuplaşmanın boyutları araştırması. https://goc.bilgi.edu.tr/media/uploads/2018/02/05/bilgi-goc-merkezi-kutuplasmanin-boyutlari2017-ozet-bulgular.pdf adresinden 6.3.2020 tarihinde indirildi.
• Erişti, B. (2013) Türk üniversitelerinde eğitim programları ve öğretim anabilim dalında görev yapan öğretim elemanlarının profilleri. Eğitim ve Bilim. 38(167), 312-326.
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
• Ertürk, S.(1988).Türkiye’de eğitim felsefesi sorunu.Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,3,11-16. Eurydice. (2008). Levels of autonomy and responsibilities of teachers in Europe. Eurydice European Unit, Brussels, Belgium.
• Gedikoğlu, T. (2013).Yükseköğretimde akademik özgürlük. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi.3(3), 179-183.
• Gomendio, M. (2017). Empowering and enabling teachers to improve equity and outcomes for all, international summit on the teaching profession, Paris, OECD Publishing. Retrieved from http://dx.doi.org/10.1787/9789264273238-en
• Gök, R. (2019). Türk eğitim sisteminde liyakat (meritokrasi) esaslı eğitim yöneticiliği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 52, 39-64.
• Gömleksiz, M. N. ve Bozpolat, E. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanındaki lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies. 6(7), 457-472.
• Günaydın, A. ve Aşan, E. (2017). Laik ve cinsiyet eşitliğinden yana bir eğitim. Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar. 31, 40-49.
• Güner, H. (2017). Eğitim fakülteleri öğretim üyelerinin akademik özgürlük algılarının incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Hazır Bıkmaz, F. Aksoy, E., Tatar, Ö. ve Atak Altınyüzük, C. (2013). Eğitimde Program Geliştirme alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim. 38(168), 288-303.
• Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye’de cumhuriyet döneminde eğitim politikası ve felsefesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 29, 121-138.
• Hlebowitsh, P. (1999). The burdens of new curricularist. Curriculum Inquiry. 29(3), 343-354.
• Hlebowitsh, P. (2010). On foxes and hedgehogs. Curriculum Inquiry. 40(4), 527-530.
• Hong W. P., & Youngs, P. (2016). Why are teachers afraid of curricular autonomy? Contradictory effects of the new national curriculum in South Korea. Asia Pacific Journal of Education. 36(1), 20-33, https://doi.org/10.1080/02188791.2014.959471.
• Hopmann, S. T. (2007). Restrained teaching: The common core of Didaktik. European Educational Research Journal. 6, 109–124.
• Horlacher, R. (2018). The same but different: the German Lehrplan and curriculum. Journal of Curriculum Studies. 50(1), 1-16.
• Ingersoll, R., & May, H. (2012). The magnitude, destinations, and determinants of mathematics and science teacher turnover. Educational Evaluation and Policy Analysis. 34(4), 435–464. https://doi.org/10.3102/0162373712454326.
• Jeong, D. W., & Luschei, T. F. (2018). Are teachers losing control of the classroom? Global changes in school governance and teacher responsibilities, 2000–2015. International Journal of Educational Development. 62, 289-301. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2018.07.004.
• Jung, J. (2019). Learning experience and academic identity building by master's students in Hong Kong, Studies in Higher Education. DOI: 10.1080/03075079.2019.1652811
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2014). Gençlerin potansiyeli ve din eğitimi: İmam-Hatipler ve din dersleri. Rapor. https://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2014/04/Bilim_Akademisi_yazi_final_rev1.pdf adresinden 6.3.2020 tarihinde indirildi.
• Kalkınma Bakanlığı (2014). Eğitim sisteminin kalitesinin artırılması. Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara.
• Kandiyoti, D. & Emanet, Z. (2017). Education as battleground: The capture of minds in Turkey, Globalizations. 14(6), 869-876.
• Karsantık, İ. (2019). Yükseköğretimde akademik liderlik, yükseköğretim kültürü ve akademik kimlik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi) Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, A. (2016). Ethno-religious narratives of citizenship in Turkey: Fabricating citizens through national education. Research and Policy on Turkey. 1(2), 119-131.
• Kosar Altinyelken, Çayır, H.K. & Agirdag, O. (2015). Turkey at a crossroads: Critical debates and issues in education. Comparative Education. 51(4), 473-483, DOI:10.1080/03050068.2015.1089076
• Kuzuloğlu, S. (2018). ‘Kutuplaşma’ kelimesinin ardında yatanlar. https://www.mserdark.com/kutuplasma-kelimesinin-ardinda-yatanlar/ adresinden indirildi.
• Livaneli, Z. ve Köse, Z. (2019). Livaneli’nin penceresinden: Batının kibri ile doğunun cehli arasında. İstanbul: Doğan kitap.
• MacLure, M. (1993). Arguing for yourself: Identity as an organising principle in teachers’ jobs and lives. British Educational Research Journal. 19(4), 311–322.
• Mahbubani, K. (2016). Büyük Yakınsama: Asya, batı ve tek dünyacılık. İstanbul: Yarın Yayıncılık.
• Malewski, E. (2010). Proliferation as more and other to mutuality and synthesis within curriculum studies: A response to Hlebowitsh, Curriculum Inquiry. 40(4), 514-526.
• Milner, H.R. (2013). Policy reforms and de-professionalization of teaching. Retrieved on from https://nepc.colorado.edu/publication/policy-reforms-deprofessionalization.
• Morgado, J.C. & Sousa, F. (2010) Teacher evaluation, curricular autonomy and professional development: Trends and tensions in the Portuguese educational policy. Journal of Education Policy. 25(3), 369-384.
• Okçabol, R. (2013). AKP iktidarında eğitim: Eğitimin piyasalaşması ve gericileşmesi. Ankara: Ütopya.
• Ornstein, A.C. & Hunkins, F.P. (2018). Curriculum: Foundations, principles and issues. Seventh edition. UK: Pearson Education Limited.
• Osgood, J. (2006). Deconstructing professionalism in early childhood education: Resisting the regulatory gaze. Contemporary Issues in Early Childhood. 7(1), 5–14.
• Önder, E. ve Güçlü, N. (2014). İlköğretimde okullar arası başarı farklılıklarını azaltmaya yönelik çözüm önerileri. Eğitim Bilimleri Dergisi. 40, 109-132.
• Örmeci, O. (2016). Dünya değerler araştırması 2010-2014 Türkiye verileri analizi. http://politikaakademisi.org/2016/12/27/dunya-degerler-arastirmasi-2010-2014-turkiye-verileri-analizi/ adresinden 6.3.2020 tarihinde elde edildi.
• Papadopoulou, V. & Yirci, R. (2013). Rethinking decentralization in education in terms of administrative problems. Educational Process: International Journal. 2(1-2), 7-18. https://doi.org/10.12973/edupij.2013.212.1
• Paulsrud, D., & Wermke, W. (2019). Decision-making in context: Swedish and Finnish teachers’ perceptions of autonomy. Scandinavian Journal of Educational Research. https://doi.org/10.1080/00313831.2019.1596975.
• Rüzgar, M. E. (2020). Anka kuşu veya Sisifos: Schwab’tan sonra eğitim programları alanı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 53(3), 1153-1179.
• Sahlberg, P. (2007). Education policies for raising student learning: The Finnish approach. Journal of Education Policy. 22(2), 147–171.
• Sandal Önal, E., Erdoğan, E. ve Uyan Semerci, P. (2017). “Biz”liğin aynasından yansıyanlar. İstanbul: İstanbul Bilgi üniversitesi yayınları.
• Sarı, M. (2018). A critical view on teacher guidebooks as an agent in teacher deskilling process. International Journal of Progressive Education. 14(1), 56-74.
• Strong, L. E. G., & Yoshida, R. K. (2014). Teachers' autonomy in today's educational climate: Current perceptions from an acceptable instrument. Educational Studies: A Journal of the American Educational Studies Association. 50, 123-145. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1080/00131946.2014.880922.
• TEDMEM (2015). Öğretmen özerkliği ve okul özerkliği üzerine. https://tedmem.org/mem-notlari/ogretmen-ozerkligi-ve-okul-ozerkligi-uzerine adresinden 21 Ekim 2015’te elde edildi.
• TEDMEM (2018). 2017 Eğitim değerlendirme raporu. (Editör: Emin Karip). Türk Eğitim Derneği Değerlendirme Dizisi, 4, Ankara. https://tedmem.org/yayin/2017-egitim-degerlendirme-raporu adresinden 25.03.2018 tarihinde elde edildi.
• TEDMEM (2019). Dünya standartlarında 21. yüzyıl okul sistemi nasıl inşa edilmeli? https://tedmem.org/wp-content/uploads/2019/07/dunya-standartlarinda-21-yuzyil-okul-sistemi-nasil-insa-edilmeli.pdf adresinden 25.09.2019 tarihinde elde edildi.
• Tekeli, İ. (2012). Yükseköğretimde yeniden düzenleme arayışlarının nasıl temellendirilebileceği üzerine. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2(özel sayı), 6-10.
• Uljens, M. & Ylimaki, R.M. (2017). Bridging educational leadership, curriculum theory and Didaktik: Non-affirmative theory of education. (Eds.) Springer International Publishing.
• UNESCO-GEM, (2017). Global Education Monitoring Report 2017-2018: Accountability in Education. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization Publishing, France. Retrieved from http://unesdoc.unesco.org/images/0025/002595/259593e.pdf
• Vansteenkiste, M., & Ryan, R. M. (2013). On psychological growth and vulnerability: Basic psychological need satisfaction and need frustration as a unifying principle. Journal of Psychotherapy Integration. 23, 263–280. https://doi.org/10.1037/a0032359
• Varış, F. (1971). Eğitimde program geliştirme: Teori ve teknikler. Ankara: AÜ Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Werler, T.C. & Tahirsylaj, A. (2020). Differences in teacher education programmes and their outcomes across Didaktik and curriculum traditions. European Journal of Teacher Education. https://doi.org/10.1080/02619768.2020.1827388
• Westbury, I. (2000). Teaching as a reflective practice: What might Didaktik teach curriculum. In I. Westbury, S. Hopmann & K. Riquarts (Eds.), Teaching as a reflective practice: The German didaktik tradition. (pp.15-39). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Xu, L. & Grant, B. (2020). Doctoral publishing and academic identity work: Two cases, Higher Education Research & Development. DOI: 10.1080/07294360.2020.1728522
• Yanarocak, H. E. C. (2016). Turkey’s curriculum under Erdoğan: The evolution of Turkish identity (IMPACT-se Raporu). http://www.impact-se.org/wp-content/uploads/Turkey-Interim-Report_ IMPACT-se.pdf adresinden erişildi.
• Yavuz, M. (2016). Eğitimde özerklik üzerine. https://tedmem.org/soylesi/doc-dr-mustafa-yavuz-ile-egitimde-ozerklik-uzerine adresinden elde edildi.
• Yıldıran, G. (2012). Sekiz üniversitemizdeki eğitim programları ve öğretim alanı lisansüstü programlarının genel ve özel alan dersler açısından karşılaştırılması: Farklı yönelimler. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi. 29(2), 43-73.
• Yurdakul, S., Gür, B.S., Çelik, Z. ve Kurt, T. (2016). Öğretmenlik Mesleği ve Mesleğin Statüsü. Eğitim Bir-Sen Yayınları, No: 70. Ankara.