POLİTİKALAR
Politikalar - Açık Erişim Politikası
yedi Dergisi, açık erişimli (open access) bir dergidir. Yazarlardan makale başvurusu, değerlendirmesi veya yayını için herhangi bir ücret talep edilmez ve okuyucular da derginin elektronik yayınına ücretsiz olarak erişebilir.
yedi Dergisi’nin Açık Erişim Politikası Budapest Open - Access Girişimi (BOAI) tarafından belirtilen ilkeleri benimser. Dergimiz, BOAI ile “Bilim insanlarının ücret beklentisi olmadan dünyaya sundukları literatür, çevrimiçi ortamda serbestçe erişilebilir olmalıdır.” temel ilkesini paylaşır. Açık erişim ise, “bilimsel literatürün internet aracıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir olması” anlamına gelmektedir.
(BOAI Açık Erişim Politikası Budapest Open - Access Girişimi, 2020)
https://www.budapestopenaccessinitiative.org/read/
Politikalar - İndekslenme ve Arşivlenme
yedi Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, TR Dizin ve EBSCO’da indekslenmektedir.
Tubitak ULAKBİM tarafından sağlanan DergiPark ara yüzünde tüm dergi sayıları arşivlenmektedir. Bunun için Editör, derginin yayın periyodundaki ayın sonuna kadar derginin tam sayısını DergiPark sistemine yükleme sorumluluğundadır. Böylelikle geçmiş sayılara ait tüm arşive ulaşılmaktadır. Ayrıca TR Dizin’de indeksli dergiler ilgili politikaları gereğince belirtilen süreye kadar tam sayılarını ve o sayıya ait rastgele (random) seçilmiş iki makalenin süreç dosyaları ile reddedilen bir makalenin bir süreç dosyalarını sisteme yüklemelidir.
Politikalar - Ücret Politikası
yedi Dergisi ücretsiz yayım politikasına sahiptir. Hiçbir ad altında yazar veya kurumdan ücret alınmaz.
Yazarlardan makale başvurusu, değerlendirmesi veya yayını için herhangi bir ücret talep edilmez ve okuyucular da derginin elektronik yayınına ücretsiz olarak erişebilir.
Politikalar - Değerlendirme Süreci
yedi Dergisi, bilimsel yayıncılık standartlarına ve etik ilkelere bağlılığıyla öne çıkan bir akademik dergidir. Bu kapsamda, dergiye gönderilen tüm makale önerileri, titiz bir değerlendirme sürecinden geçmektedir. Bu süreç, ön değerlendirme ve çift kör hakemlik aşamalarını içerir ve makalenin biçim, içerik ve bilimsel değeri açısından değerlendirilmesini sağlar.
Makale Değerlendirme Süreci Şeması
Ön Değerlendirme:
● Biçim ve Yazım Kuralları: Makale önerisi, derginin yayın ilkeleri ve yazım kuralları doğrultusunda biçim ve içerik açısından incelenir. Bu aşamada, makalenin formatı, dil bilgisi, yazım hataları ve genel akademik yazım tarzı kontrol edilir.
● Gerekçeli Ret: Ön değerlendirme sonucunda reddedilen makaleler, gerekçeleriyle birlikte yazara iletilir. Ret gerekçeleri, makalenin derginin kapsamına uygun olmaması, biçim ve yazım kurallarına uymaması veya yeterince özgün ve bilimsel nitelik taşımaması gibi durumları içerebilir.
● Tekrar Gönderme: Reddedilen makaleler düzeltilmiş dahi olsa tekrar önerilmesi durumunda kabul edilmez. Bu durum, dergiye gönderilen makale önerilerinin sayısının çok fazla olması ve hakemlik yükünün artmaması için önemlidir.
Çift Kör Hakemlik:
● Bağımsız Değerlendirme: Ön değerlendirme sonrası kabul edilen makale önerisi, çift kör hakemlik (double-blind peer review) sürecine alınır. Bu süreçte, en az iki hakem, makalenin içeriğini ve bilimsel değerini bağımsız olarak değerlendirir.
● Hakem Seçimi: Hakemler, derginin ilgili alanında uzman akademisyenler arasından seçilir. Hakemlerin, yazarlarla veya makalenin içeriğiyle herhangi bir çıkar çatışması olmaması sağlanır.
● Hakem Değerlendirme Raporu: Hakemler, makalenin bilimsel özgünlüğü, metodolojisi, bulguları ve sonuçlarının tutarlılığı, literatürle ilişkisi ve genel akademik katkısı gibi kriterler üzerinden değerlendirme yaparlar. Her hakem, değerlendirmelerini ayrıntılı bir şekilde açıklayan bir hakem değerlendirme raporu hazırlar.
● Üçüncü Hakem: Hakemlerden bir kabul bir ret alması hâlinde üçüncü bir hakem görüşüne başvurulur. Bu sayede, makalenin farklı bakış açılarıyla değerlendirilmesi ve daha objektif bir karar verilmesi sağlanır.
● Karar Verme: Dergi, hakem raporlarına dayanarak makalenin olduğu gibi (publish as is), küçük düzeltmeler (minor revision) veya büyük düzeltmelerden (major revision) sonra yayımlanmasını kabul eder veya reddeder. Kabul kararı süreci yürüten editör tarafından Baş Editör’e danışılarak verilir, ret kararı ise süreci yürüten editörlerden gelen görüş doğrultusunda Baş Editör’ün yetkisi dahilinde gerçekleşir.
● Geri Bildirim: Hakemlerin değerlendirmelerine ve derginin kararına ilişkin geri bildirim, yazara iletilir. Bu geri bildirim, yazarın makalesini geliştirmek ve gelecekteki makalelerinde daha başarılı olması için önemli bir kaynak oluşturur.
Hakem Onayı Sonrası Süreç:
yedi Dergisi, makale yayın sürecinde titizlik ve objektifliği ön planda tutan bir anlayışa sahiptir. Bu kapsamda, hakem onayı alan makalelerin yayın öncesi son aşaması da ayrıntılı bir şekilde yürütülmektedir. Bu aşamada, yazarlardan gelen revizyon metninin kontrolü, yazım ve biçimlendirme işlemleri, dil kontrolü ve son okuma gibi adımlar yer alır.
Hakem Görüşleri: Hakemlerin değerlendirme raporları, yazarlarla anonim şekilde paylaşılır. Bu raporlar, yazarların makalelerini geliştirmeleri ve bilimsel açıdan daha sağlam hale getirmeleri için önemli bir kaynak oluşturur.
Revizyon: Yazarlar, hakemlerin önerdiği düzeltmeleri dikkate alarak makalelerini belirli bir süre içerisinde revize eder ve dergiye yeniden gönderirler. Bu süreçte yazarların, hakemlerin tüm önerilerini dikkate almaları ve gerekli düzeltmeleri titizlikle yapmaları beklenir.
Editör Yardımcıları ve Yazım Editörleri Tarafından Biçimsel Kontrol:
Format Uyumluluğu: Makale, derginin yayın formatına ve şablonuna uygunluğu çerçevesinde incelenir. Bu aşamada, sayfa düzeni, font kullanımı, tablo, grafiklerin ve görsellerin formatı gibi unsurlar kontrol edilir.
Yazım Kılavuzuna Uygunluk: Makalenin, derginin yazım kılavuzuna uygunluğu incelenir. Bu aşamada, dil bilgisi, yazım hataları, noktalama işaretleri ve akademik yazım gibi unsurlar kontrol edilir.
● Atıf ve Kaynakça: Makaledeki atıflar ve kaynakça, titizlikle kontrol edilir. Çift taraflı kontrol ile atıfların ve kaynakçadaki bilgilerin tutarlılığı ve doğruluğu incelenir
● Rapor Sunumu: Editör Yardımcıları ve yazım editörleri, yapılan biçimsel kontrol işleminin ardından, yazarlara detaylı bir rapor sunar. Bu raporda, tespit edilen hatalar ve gerekli düzeltmeler ayrıntılı olarak belirtilir.
Yabancı Dil Kontrolü, Baskı Prova ve Mizanpaj
● Dil Editörleri: Makale, dil editörleri tarafından metin dili İngilizce olması halinde tamamı, metin dili Türkçe olması halinde ise Abstract ve İngilizce başlık bölümleri dilbilgisi, yazım hataları, noktalama işaretleri ve akademik yazım tarzı açısından kontrol edilir.
● Editör Yardımcıları: Dil editörleri tarafından tespit edilen hatalar ve gerekli düzeltmeler, yardımcı editörler tarafından metne uygulanır.
● Yazar ile İletişim: Gerekli olması halinde, yardımcı editörler yazar ile iletişime geçerek eksik ve hataların giderilmesini sağlar. Bu sayede, makalenin dil açısından en yüksek kalitede olması sağlanır.
● Mizanpaj: Makale, derginin mizanpaj formatına göre düzenlenir. Bu aşamada, makalenin görsel açıdan estetik ve dengeli bir görünüme sahip olması sağlanır.
Son Okuma:
● Son Kontrol: Makale, yayımlanmadan önce son kez kontrol edilir. Bu aşamada, dilbilgisi hataları, yazım hataları, noktalama işaretleri ve genel format gibi unsurlar son kez Baş Editör tarafından gözden geçirilerek yazar onayına sunulur.
● Yayım: Son kontrol aşamasından sorunsuz geçen makaleler, önce dergi web sitesinde erken görünüm (online first) olarak DOI numarası ile birlikte yayımlanır. Ardından yaklaşan ilk sayıda diğer tüm makalelerle birlikte elektronik olarak yayımlanır.
● Bir makale önerisinin dergi tarafından öngörülen elektronik olarak yayımlanma süresi ortalama altı (6) aydır.
Politikalar - İntihal Politikası
yedi Dergisi, intihal ve yayın etiğine aykırı davranışlarda katı intihal politikası yürütür. İntihalin tespiti durumunda makaleyi reddetme, yayımlandıysa geri çekme ve yazarın olası sonraki başvurularını kabul etmeme hakkını saklı tutar.
yedi Dergisi’ne makalelerin yüklenmesi sırasında yazardan uluslararası geçerliliği olan intihal tespit programlarından (IThenticate, Turnitin, İntihal Net) birinden alınmış benzerlik raporunun da yüklenmesi beklenmektedir.
Benzerlik oranı tespit sürecinde dikkat edilen kurallar aşağıdaki gibidir:
a) Makalenin genel benzerlik oranının %15 ve altında olması gerekmektedir.
b) Bibliyografik materyaller (kaynakça, alıntılar vb.) taramaya dâhil edilmez.
c) Editör, yayın sürecinin her aşamasında benzerlik kontrolü yapabilmektedir.
d) Makale başvurusunda bulunan tüm yazarlar, yukarıda bahsedilen kuralları kabul etmiş sayılmaktadır.
Politikalar - Makale Geri Çekme Politikası
yedi Dergisi yayım politikalarına göre bir çalışma veya makalenin geri çekilmesi ve/veya makale içeriğinde düzeltme yapılması aşamasında yazar(lar)a ve yayın kurulunun görev ve sorumlulukları aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
Yazarların Makale Geri Çekme Sürecindeki Sorumlulukları
DergiPark geri çekme işleyişine uygun olarak yedi Dergisi’ne makale gönderen yazar, makale yeni gönderi durumundayken geri çekme yetkisine sahiptir. Makale alt rollerde veya en az 1 hakem değerlendirmesi var ise yazar editör onayı ile geri çekme talebinde bulunabilecektir. Editör 15 gün içinde talebe cevap vermezse makale otomatik olarak geri çekilecektir.
Fakat gönderi yayım sürecinde ise yazar yalnızca istek gönderebilecek ve 15 gün koşulu işletilmeyecektir.
1. Hatalı veya Yanlış Bilginin Bildirilmesi: Yazar(lar), ilk gönderi, değerlendirme ve erken görünüm aşamasında veya yayımlanmış çalışmalarında herhangi bir hata veya yanlış bilgi tespit etmeleri halinde, derginin niteliğini sıkıntıya uğratabilecek ve yayın etiğine ters düşen bir durumu fark ettiğinde dergi editörüyle iş birliği yaparak geri çekme prosedürlerini takip etmekle yükümlüdür.
2. Geri Çekme Talebi: Bir çalışmayı geri çekme talebinde bulunmak isteyen yazar(lar), öncelikle DergiPark sistemi üzerinde “Makale Üst Veri” sekmesinden “Makaleyi Geri Çek” butonu ile taleplerini iletmelidirler. Ardından yedi Dergisi websitesi formlar sekmesinde yer alan Geri Çekme Formu'nu doldurarak her bir yazarın ıslak imzası ile imzalanmış ve taranmış halini e-posta aracılığıyla yedi@deu.edu.tr adresine iletmelidirler.
3. Geri Çekme Gerekçesi: Geri çekme talebinde, geri çekmenin gerekçesini açık ve net bir şekilde belirten bir açıklama yer almalıdır. Açıklama, hatalı ya da yanlış bilginin veya yayın etiğine aykırı durumun niteliğini, kapsamını ve potansiyel etkilerini ayrıntılı olarak içermelidir.
4. Ortak Yazarların Rızası: Geri çekme isteği, tüm yazarların rızası ile yapılmalıdır. Her bir yazar, geri çekmenin gerekçesini ve bununla ilgili potansiyel sonuçları anlamalıdır.
5. Dergiyle İletişim: Yazarlar, geri çekme işlemi sırasında dergi editörü ile açık ve şeffaf bir şekilde iletişim kurmalıdır. Gerekli tüm bilgileri, belgeleri ve geri çekme formunu zamanında sağlamalıdırlar.
6. Uzun Vadeli Etkiler: Makalenin geri çekilmesi, yazarların itibarı ve gelecekteki araştırma fırsatları üzerinde uzun vadeli bir etkiye sahip olabilir. Yazarlar, bu sonuçları dikkatlice değerlendirmeli ve geri çekmenin gerekli olduğundan emin olmalıdırlar.
7. Alternatif Çözümler: Bazı durumlarda, makaleyi geri çekmek yerine düzeltme veya ek açıklama yayınlamak gibi alternatif çözümler de düşünülebilir. Yazarlar, dergi editörü ile bu seçenekleri görüşmelidir.
Yayın Öncesi Makale Geri Çekilmesi Talebine İlişkin Editör ve Yayın Kurulunun Sorumlulukları
1. Geri Çekme Taleplerinin Değerlendirilmesi: Yazar tarafından "Yazarların Makale Geri Çekme Sürecindeki Sorumlulukları" başlığında belirtilen usule uygun şekilde iletilen geri çekme bildirimi, Yayın Kurulu tarafından en geç 15 (on beş) iş günü içerisinde değerlendirilir ve yazarlara geri dönüş sağlanır. 15 gün içerisinde değerlendirilmeyen geri çekme talepleri otomatik olarak uygulanır.
2. Telif Hakları: Yayın Kurulu tarafından telif haklarının yedi Dergisi'ne devredilmiş olduğu aşamada bulunan çalışmaların geri çekme talebi, Yayın Kurulu tarafından onaylanmadıkça yazarlar, çalışmalarını başka bir dergiye değerlendirme için gönderemezler.
3. Değerlendirme Süreci: Geri çekme talepleri, Yayın Kurulu tarafından titizlikle değerlendirilir. Değerlendirmede, geri çekmenin gerekçesi, geri çekmenin makaleye ve dergiye olan etkisi ve yazarların sorumlulukları gibi faktörler göz önünde bulundurulur.
4. Karar Verme: Yayın Kurulu, geri çekme talebini değerlendirdikten sonra onay veya ret kararı verebilir. Karar, yazar(lar)a açık ve net bir şekilde bildirilir.
5. İletişim: Yayın Kurulu, geri çekme süreci boyunca yazarlarla açık ve şeffaf bir şekilde iletişim kurmayı taahhüt eder.
6. Etik Sorumluluklar: Yayın Kurulu, tüm geri çekme taleplerini etik ilkeler ve bilimsel dürüstlük standartlarına uygun olarak değerlendirmeyi taahhüt eder.
Yayımlanmış Makalenin Geri Çekilmesi Talebine İlişkin Editör ve Yayın Kurulunun Sorumlulukları
yedi Dergisi Yayın Kurulu, yazarlar tarafından "Yazarların Makale Geri Çekme Sürecindeki Sorumlulukları" başlığında belirtilen usule uygun şekilde iletilen geri çekme bildirimini inceleyerek gerekli değerlendirmeleri başlatır. yedi Dergisi Yayın Kurulu’nun geri çekme gerekçelerini haklı bulması durumunda, aşağıdaki usullere uygun olarak geri çekme sürecini yürütür.
Geri Çekme İşlemleri:
Geri çekilen makalelere yönelik işlemler şu şekilde sıralanmaktadır:
Erişim Kısıtlaması: Elektronik ortam üzerinden erişilen çalışmanın başlığının önüne "Geri Çekildi:" ibaresi eklenir.
Geri Çekme Bilgileri: Elektronik ortamda yer alan Özet ve Tam Metin bağlantıları yerine, çalışmanın geri çekilme gerekçeleri, varsa yazarların bağlı olduğu kurum ve kuruluşların konu hakkındaki bildirimleri ile birlikte açıkça belirtilir.
Geri Çekme İlanı: Dergi web sitesinin ana sayfasında geri çekme bildirimi kamuoyuna duyurulur.
Geri Çekme Kaydı: Geri çekme tarihinden itibaren yayımlanacak ilk sayının elektronik kopyasının içindekiler listesine "Geri Çekildi: Çalışma Başlığı" şeklinde eklenir. Birinci sayfadan başlamak koşuluyla, geri çekme nedenleri ve buna kaynak gösterilen orijinal alıntılar kamuoyu ve araştırmacılarla paylaşılır.
Dizin Güncelleme: Yukarıda sıralanan geri çekme bildirimleri derginin dizinlendiği kurum ve kuruluşlar ile Milli Kütüphane Başkanlığı'na dizin sistemleri ve kataloglara kaydedilmesi için iletilir.
Yazar Kurumlarına Bildirim: Yazar(lar)ın bağlı olduğu kuruluş(lar)a geri çekme bildirimleri iletilir.
Etik İlkeler: yedi Dergisi Yayın Kurulu, tüm geri çekme taleplerini etik ilkeler ve bilimsel dürüstlük standartlarına uygun olarak değerlendirmeyi ve uygulamayı taahhüt eder.
Yayımlanmış Makalelerde Düzeltme İşlemleri ve Yazar Sorumlulukları
Sınırlı Düzeltme Politikası: yedi Dergisi, titizlikle yürütülen kontrol süreçleri ile aldığı yayımlanma kararı nedeniyle çok sınırlı bir düzeltmeye izin vermektedir. Bu kısıtlama, derginin yayın politikası ve bilimsel dürüstlük ilkelerine bağlıdır.
Hatalı veya Yanlış Bilginin Bildirilmesi: Yazar(lar), yayımlanmış çalışmalarında herhangi bir hata veya yanlış bilgi tespit etmeleri halinde, dergi editörü ile iş birliği yaparak düzeltme prosedürlerini takip etmekle yükümlüdürler.
Düzeltme Talebi: Makalesinde düzeltme talebinde bulunmak isteyen yazar(lar), Düzeltme Talep Formu'nu doldurarak her bir yazarın ıslak imzası ile imzalanmış ve taranmış halini yedi@deu.edu.tr adresine iletmelidirler.
Düzeltme Gerekçesi: Düzeltme talebinde, düzeltmenin gerekçesini açık ve net bir şekilde belirten bir açıklama yer almalıdır. Açıklama, hatalı veya yanlış bilginin niteliğini, kapsamını ve potansiyel etkilerini ayrıntılı olarak açıklamalıdır.
Yayın Kurulu Değerlendirmesi: Yayın Kurulu, düzeltme talebini ve ek açıklamayı titizlikle değerlendirir. Değerlendirmede, düzeltmenin gerekliliği, dergiye ve bilimsel literatüre olan etkisi ve yazarların sorumlulukları gibi faktörler göz önünde bulundurulur.
Düzeltme Kararı: Yayın Kurulu, düzeltme talebini değerlendirdikten sonra onay veya ret kararı verebilir. Karar, yazarlara açık ve net bir şekilde bildirilir.
Düzeltme İşlemleri: Düzeltme talebi onaylanırsa, Yayın Kurulu gerekli düzeltmeleri makalenin ilgili bölümlerinde yapar ve gelecek sayıda yayımlar. Makalenin ilk yayımlandığı sayıda başlığa “Düzeltme:” ibaresi konulur ve geri çekme işlemlerindeki gibi yayım prosedürü uygulanır. Düzeltme metni, makalenin orijinal metniyle açıkça ayırt edilebilecek şekilde işaretlenir.
Düzeltme Bildirimi: Düzeltme bildirimi, derginin dizinlendiği kurum ve kuruluşlara da bildirilir.
Yazarın Düzeltme Talebine İlişkin Editör ve Yayın Kurulunun Sorumlukları
Bir makalenin çevrimiçi yayınlanan versiyonu, nihai ve eksiksiz versiyon olarak kabul edilir. Bu sürümde hatalı veya yanlış bilgi tespit edilmesi halinde, Editör ve Yayın Kurulu aşağıdaki prosedürleri uygulamaya koyar.
Sınırlı Düzeltme Politikası: yedi Dergisi, titizlikle yürütülen kontrol süreçleri ile aldığı yayımlanma kararı nedeniyle çok sınırlı bir düzeltmeye izin vermektedir. Bu kısıtlama, derginin yayın politikası ve bilimsel dürüstlük ilkelerine bağlıdır.
Düzeltme Talebi Değerlendirmesi: Yazarlar tarafından "Yayımlanmış Makalelerde Düzeltme İşlemleri ve Yazar Sorumlulukları" başlığında belirtilen usule uygun şekilde iletilen düzeltme talepleri, Editör ve Yayın Kurulu tarafından titizlikle değerlendirilir. Gerekirse, değerlendirme sürecinde uzman görüşlerine de başvurulabilir.
Düzeltme Kriterleri: Bir düzeltmenin yayınlanması için aşağıdaki kriterlerden en az birinin karşılanması gerekir:
• Bilimsel Doğruluk Hataları: Çalışmada, bilimsel doğrulukla ilgili ciddi bir hata olması ve bu hatanın bulguları, sonuçları veya yorumları önemli ölçüde etkilemesi gerekir.
• Yazar ve Dergi İtibarı: Yazar ve derginin itibarını olumsuz etkileyecek bir durum olması gerekir.
Düzeltme Kararı: Editör ve Yayın Kurulu, düzeltme talebini değerlendirdikten sonra onay veya ret kararı verir. Karar, yazarlara açık ve net bir şekilde bildirilir.
Düzeltme İşlemleri: Düzeltme talebi onaylanırsa, Editör ve Yayın Kurulu gerekli düzeltmeleri makalenin ilgili bölümlerinde yapar. Düzeltme metni, makalenin orijinal metniyle açıkça ayırt edilebilecek şekilde işaretlenir.
Düzeltme Yayını: Düzeltme metni, derginin gelecek sayısında veya elektronik ortamda yayımlanır. Düzeltme bildirimi, derginin dizinlendiği kurum ve kuruluşlara da bildirilir.
Etik Sorumluluklar: Editör ve Yayın Kurulu, tüm düzeltme taleplerini etik ilkeler ve bilimsel dürüstlük standartlarına uygun olarak değerlendirmeyi ve uygulamayı taahhüt eder.
Politikalar - Çıkar Çatışması
yedi Dergisi'nin editörlerin çıkar çatışması politikası, dergiye gönderilen makalelerin adil ve tarafsız bir şekilde değerlendirilmesini ve yayınlanmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Bu politika, bilimsel dürüstlüğün korunmasına ve derginin yayın standartlarının korunmasına katkıda bulunur.
Yazarlar
yedi Dergisi, yayın politikası gereğince, yalnızca çalışmaya gerçek anlamda katkı sağlayan kişiler yazar olarak belirtilmelidir.
Makalenin yazar/yazarları, çalışma kapsamında herhangi bir kişisel veya finansal çıkar çatışması olmadığını açıkça bildirmek zorundadır.
Hakemler
yedi Dergisi, hakemlerin tarafsız ve objektif değerlendirme yapabilmelerini sağlamak için katı bir çıkar çatışması politikası uygulamaktadır. Bu politika, hakemlerin değerlendirme sürecinde herhangi bir kişisel veya finansal çıkar çatışması yaşamamalarını ve bu durumun makalenin değerlendirmesini etkilememesini amaçlamaktadır.
Çıkar çatışması, bir hakemin tarafsızlığını veya objektifliğini etkileyebilecek herhangi bir durumdur. Bu durumlar şunları içerebilir:
Yazarlarla kişisel veya profesyonel ilişkiler: Aynı kurumda çalışma, ortak araştırma projelerinde yer alma, yakın arkadaşlık veya aile ilişkisi gibi.
Finansal çıkarlar: Yazarların veya yazarların bağlı olduğu kurumların sponsorluğunda olma, telif hakkı veya patent gelirleri gibi.
Rakip Çıkarlar: Makalenin bulgularını veya sonuçlarını etkileyebilecek kişisel veya mesleki görüşleri veya inançları gibi.
Hakemlerin Sorumlulukları:
yedi Dergisi'ne makale değerlendirmesi için davet edilen tüm hakemler, aşağıdaki sorumlulukları yerine getirmelidir:
Çıkar Çatışması Açıklaması: Hakemler, bir çıkar çatışması durumunda, bu durumu dergiye ve editöre açıkça açıklamalıdır.
Değerlendirme Reddi: Hakemler, bir çıkar çatışması olduğunu belirlerlerse, makaleyi değerlendirmeyi reddetmeli ve bunu editöre bildirmelidir.
Derginin Sorumlulukları:
yedi Dergisi, hakemlerin çıkar çatışması politikasına uymasını sağlamak için aşağıdaki sorumlulukları yerine getirecektir:
Çıkar Çatışması Değerlendirmesi: Dergi, hakemlerin bildirdiği veya tespit edilen herhangi bir çıkar çatışmasını titizlikle değerlendirecek ve gerekli önlemleri alacaktır.
Gizlilik: Dergi, hakemlerin kimlik bilgilerini ve değerlendirmelerini gizli tutacaktır.
Editörler
yedi Dergisi, bilimsel dürüstlük ve etik ilkelerin korunmasına büyük önem vermektedir. Bu kapsamda, dergi editörlerinin de tarafsız ve objektif bir şekilde hareket etmelerini ve herhangi bir çıkar çatışması yaşamamalarını sağlamak için katı bir politika uygulamaktadır. Bu politika, editörlerin makalelerin değerlendirilmesi ve yayımlanmasına ilişkin kararlarını etkileyebilecek her türlü kişisel veya finansal çıkar çatışmasından kaçınmalarını amaçlamaktadır.
Editörlerin Sorumlulukları:
Çıkar Çatışması Açıklaması: Editörler, bir çıkar çatışması durumunda, bu durumu dergi yönetimine açıklamalıdır. Açıklamada, çıkar çatışmasının niteliğini, kapsamını ve potansiyel etkilerini ayrıntılı olarak belirtmeleri gerekmektedir.
Değerlendirme Reddi: Editörler, bir çıkar çatışması olduğunu belirlerlerse, makaleyi değerlendirmeyi reddetmeli ve bunu dergi yönetimine bildirmelidir. Bu sayede, makalenin tarafsız ve objektif bir şekilde değerlendirilmesi sağlanır.
Tarafsız ve Objektif Davranış: Editörler, tüm makaleleri değerlendirirken ve yayın kararları verirken tarafsız ve objektif bir şekilde davranmak zorundadır. Bu, kişisel görüşlerini, inançlarını veya ön yargılarını değerlendirmeye dahil etmemek anlamına gelir.
Gizlilik: Editörler, hakemlerin kimlik bilgilerini, değerlendirmelerini ve diğer ilgili bilgileri gizli tutmak zorundadır.
Derginin Sorumlulukları:
yedi Dergisi, editörlerin çıkar çatışması politikasına uymasını sağlamak için aşağıdaki sorumlulukları yerine getirecektir:
Değerlendirme Yapma: Dergi yönetimi, editörlerin bildirdiği veya tespit edilen herhangi bir çıkar çatışmasını titizlikle değerlendirecek ve gerekli önlemleri alacaktır. Bu önlemler, editörün makaleden çekilmesi, başka bir editörün atanması veya makalenin değerlendirme sürecinden çıkarılması gibi durumları içerebilir.
Editör Değişikliği: Gerekirse, dergi yönetimi ilgili makalenin değerlendirmesi için tarafsız ve objektif bir şekilde hareket edebilecek başka bir editör veya hakem atayabilir.
ETİK İLKELER
Etik - Araştırma Etiği
Sanat ve tasarım araştırmaları, etik ilkelerin gözetilmesi gereken hassas bir alandır. Bu bölümde, derginin araştırma etiği konusundaki ilkelerini ve yazarların bu ilkelerle uyumlu çalışmalarını sağlamak için uygulanması gereken prosedürler açıklanmaktadır.
Temel İlkeler
Orijinallik: Araştırma özgün olmalı ve daha önce yayınlanmamış bulgulara veya fikirlere dayanmalıdır. Araştırma etiği ilkeleri gereği, yazarlar araştırmanın özgün olduğunu teyit etmelidir. Ayrıca araştırmacı kullandığı tüm kaynaklara doğru biçimde atıf yapmalı ve bu kaynaklardan yapılan alıntıları kendi fikriymiş gibi göstermekten kaçınmalıdır.
Doğruluk: Araştırma özgün olmalı ve daha önce yayınlanmamış bulgulara veya fikirlere dayanmalıdır. Araştırmada kullanılan verilerin ve bilgilerin doğru ve tarafsız olması, araştırmanın güvenilirliğini ve saygınlığını korumak için gereklidir. Bu nedenle, yazarlar araştırma bulgularını sunarken verilerin kaynağını, toplama ve analiz yöntemlerini ve bulguların tarafsızlığını açıkça belirtmelidir. Doğru veri, araştırmada kullanılan verilerin sahte veya hatalı olmaması anlamına gelir. Verilerin kaynağı güvenilir olmalı, veri toplama ve analiz yöntemleri doğru şekilde uygulanmalı ve verilerin tutarlılığı kontrol edilmelidir. Tarafsız bilgi ise, araştırmacının önceden belirlenmiş bir fikri veya görüşü desteklemek için verileri çarpıtmaması veya seçici olarak sunmaması anlamına gelir. Araştırmacı, tüm verileri objektif bir şekilde değerlendirmeli ve bulgularını tarafsız bir şekilde sunmalıdır.
Şeffaflık: Araştırma yöntemi, kullanılan kaynaklar ve finansal destekler açıkça belirtilmelidir. Bu durum, araştırmanın açık ve güvenilir olmasını sağlar. Araştırma yönteminin açıkça belirtilmesi, araştırmacının hangi yöntemleri kullandığını, verileri nasıl topladığını ve analiz ettiğini ve araştırma bulgularına nasıl ulaştığını açıkça belirtmeyi içerir. Kullanılan kaynaklar da açıkça belirtilmeli ve araştırmacının hangi kaynaklardan yararlandığı ve bunları nasıl kullandığı açıkça gösterilmelidir. Finansal desteklerin açıkça belirtilmesi ise araştırmanın herhangi bir ticari veya özel çıkar tarafından desteklenip desteklenmediğini ve araştırmacının herhangi bir çıkar çatışması olup olmadığını ortaya koyar. Bu şeffaflık, araştırmanın nesnelliğini ve tarafsızlığını korumaya yardımcı olur.
İntihal: Araştırmada başka kaynaklardan yapılan alıntılar ve fikirler etik kurallara uygun şekilde gösterilmeli ve intihalden kaçınılmalıdır. Entelektüel dürüstlük, araştırmacının etik sorumluluğudur. Başka kaynaklardan yapılan alıntılar ve fikirler, kullanılan kaynaklara uygun şekilde atıfta bulunularak açıkça gösterilmelidir. Bu, alıntıların orijinal kaynağa doğru bir şekilde geri dönülmesini sağlamalı ve araştırmanın şeffaflığı ile doğrulamasını kolaylaştırmalıdır. İntihal akademik bir suçtur ve araştırmada intihalden kaçınmak için şunlara dikkat edilmelidir:
● Alıntılar ve fikirler için uygun atıf yöntemleri kullanılmalı bunlar için dergi yazım kılavuzu detaylıca incelenmelidir.
● Kaynaklar doğru bir şekilde listelenmeli ve yararlanılan tüm kaynaklara bu listede yer verilmelidir.
● Makalede araştırmacı kendi fikirlerini ve başkalarının fikirlerini açıkça ayırt edilecek biçimde aktarmalıdır.
● Alıntı yaparken kelimeleri veya cümleleri olduğu gibi kopyalamasından kaçınılmalıdır.
● Fikirleri özetlerken veya yeniden ifade ederken kaynaklara atıfta bulunulmalıdır.
yedi Dergisi Yayın Politikası gereği yazarlar makale gönderiminde özgün yayınlarının %15’in altında benzerlik oranına sahip olduğunu gösterir intihal raporunu da göndermelidir.
Katılımcıların Hakları: Araştırmaya katılan kişilerin hakları gözetilmeli, mahremiyetlerine saygı gösterilmeli ve gerekli izinler alınmalıdır. Araştırmacılar katılımcıların haklarına saygı duymak ve onları korumak zorundadır. Bu durum, araştırmanın etik bir şekilde yürütülmesi ve araştırmanın sonuçlarının güvenilirliği için gereklidir. Katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemleri ve riskleri hakkında bilgilendirilmeli; kişisel bilgilerin gizli tutulacağı, araştırma verilerinin güvenli bir şekilde saklanacağı ve doğru bir biçimde yayımlanacağı ise güvence altına alınmalıdır.
Çıkar Çatışması: Araştırmacıların ve yazarların herhangi bir çıkar çatışması olması durumunda bu durum açıkça beyan edilmelidir. Çıkar çatışması, araştırmanın tarafsızlığını ve güvenilirliğini tehlikeye atabilir. Bu nedenle, araştırmacılar, yazarlar, hakemler ve editörler herhangi bir çıkar çatışması olması durumunda bunu açıkça beyan etmelidir. Hakemler, değerlendirdikleri makalede herhangi bir çıkar çatışması olduğundan şüphelendiklerinde değerlendirme süreci ile ilgili olarak dergi editörlüğüne bilgi vermeli ve gerekirse makale değerlendirmesini ret etmelidirler.
Etik - Yasal/Özel Etik Kurul İzin Belgesi Alınması
İnsan ve hayvanların kullanıldığı çalışmalarda, alan çalışması, odak grup çalışması, anket, gözlem ve görüşme gibi nitel ve nicel yöntemlerin kullanıldığı çalışmalarda etik kurul izini ve/veya yasal/özel izin alınmasının gerekip gerekmediği makalede belirtilmiş olmalıdır. Etik kurul izni alınmışsa, makalenin ilgili kısmında aşağıdaki bilgiler açıkça belirtilmelidir:
● İzin hangi kurumdan alınmıştır?
● İzin tarihi nedir?
● İzin numarası veya kararı nedir?
Ayrıca başkalarına ait ölçek, anket, sanat eseri, notasyon ve fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden gerekli izinler alınmalı, kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğu belirtilmelidir.
Etik - Yayın Etiği
yedi Dergisi CMJE (International Committee of Medical Journal Editors) ile COPE (Committee on Publication Ethics) komitelerinin tavsiyeleri ve yayın etiği ilkelerini uygular.
yedi Dergisi’ne çalışmalarını gönderen yazarlar bu ilkelere uyacağını taahhüt etmiş olur. Yayın etiğine uymadığı tespit edilen yazarların çalışmaları reddedilerek yazarın bir başka çalışması da dergiye kabul edilmeyecektir.
yedi Dergisi, Yükseköğretim Kurulu Üniversiteler Arası Kurul Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’nde yer alan aşağıda sıralanmış yayın etiğine aykırı davranışları yazar, hakem ve editörlerin de gerçekleştirmemesini bekler. Yayım sürecine dâhil olan tüm bu öznelerin aykırı davranışlarının tespiti halinde dergi ile ilişiği kesilecektir.
Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı genel eylemler
a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 4[1]).
Bunlara ek olarak aynı yönergede belirtilen aşağıdaki maddeler de yayın etiğine aykırı hallerdendir.
● Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek,
● Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
● İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak,
● Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
● Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.
● Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlülüğüne uymamak (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 4[2]).
● Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak.
yedi Dergisi yayım sürecine katılan ilgili öznelerin "bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı genel eylemler" dışında aşağıda yer alan sorumluluklara da uymasını talep eder.
Yazar(lar)ın Sorumlulukları
yedi Dergisi’ne gönderdikleri çalışma ile ilgili olarak yazarlar, aşağıdaki taahhütleri vermektedir:
1. Orijinallik: Sunulan makalenin yazar(lar)ın orijinal çalışması olduğunu ve daha önce herhangi bir yerde yayınlanmadığını veya yayınlanmak üzere sunulmadığını taahhüt ederler.
2. Bireysel Katkı ve Sorumluluk: Tüm yazarlar, bu çalışmaya bireysel olarak katılmış olduklarını ve bu çalışma için her türlü sorumluluğu aldıklarını taahhüt ederler. Bu, makalenin içeriğinin, metodolojisinin, sonuçlarının ve yorumlarının doğruluğundan ve bütünlüğünden sorumlu olmayı içerir.
3. Makaleyi Görme ve Onaylama: Tüm yazarlar, sunulan makalenin son halini gördüklerini ve onayladıklarını taahhüt ederler. Bu, makalenin tüm bölümlerinin ve unsurlarının (metin, tablolar, grafikler, atıflar vb.) eksiksiz ve doğru olduğunun doğrulanmasını içerir.
4. Telif Hakkı İhlali Olmama: Makalede bulunan metnin, şekillerin ve dokümanların diğer şahıslara ait olan Telif Haklarını ihlal etmediğini taahhüt ederler. Yazarlar, kullanılan tüm materyaller için gerekli izinleri aldıklarını ve kaynakları doğru bir şekilde atıf yaptıklarını beyan ederler. Gönderilen çalışma için Dergi Telif Hakkı Devir Formu’nun tüm yazarlar tarafından imzalanarak dergi editörlüğüne göndermeyi taahhüt ederler.
5. Fon Kaynakları ve Çıkar Çatışması: Araştırma için sağlanan fon kaynakları ve araştırmacıların sahip olabileceği çıkar çatışmaları açıkça beyan edilmelidir. Bu, araştırmanın şeffaflığını ve tarafsızlığını korumaya yardımcı olur.
6. Ek Taahhütler: Yazarlar, makalenin kabul edilmesi halinde, derginin talimatlarına uymayı ve ek bilgiler veya değişiklikler sağlamayı kabul ederler. Ayrıca, makaleyle ilgili herhangi bir soruyu yanıtlamayı ve editörler tarafından yedi Dergisi yazım kılavuzunda açıkça yer alan kurallara uygun düzeltme önerilerini yazara bildirildiği tarihten itibaren en geç 3 (üç) iş günü içinde uygulamayı taahhüt ederler. Yazara bildirilen sürede talep edilen değişikliklerin yapılmaması halinde yedi Dergisi reddetme ya da iade etme taleplerini saklı tutar. Ayrıca yazarlar olası etik kaygılarla ilişkili iş birliği yapmayı kabul ederler.
(COPE, Committee on Publication Ethics, 2010)
Editörlerin Sorumlulukları
1. Hesap Verebilirlik: Editörler, yayınladıkları her şeyden sorumludur ve hesap verebilir olmak zorundadır. Bu, makalelerin bilimsel doğruluğu, etik ilkelerine uygunluğu ve hakem değerlendirme sürecinin düzgün yürütülmesini kapsar.
2. Adil ve Tarafsız Kararlar: Editörler, ticari kaygılardan bağımsız olarak adil ve tarafsız kararlar vermelidir. Ayrıca, hakem değerlendirme sürecinin adil ve uygun şekilde yürütülmesini sağlamakla yükümlüdürler.
3. Şeffaflık ve Dürüstlük: Editörler, maksimum şeffaflığı ve eksiksiz, dürüst raporlamayı teşvik eden editoryal politikalar benimsemelidir. Bu, araştırma yöntemlerinin, bulguların ve sonuçların açıkça ve ayrıntılı bir şekilde sunulmasını teşvik etmeyi içerir.
4. Yayın Kayıtlarının Doğruluğu: Editörler, gerektiğinde düzeltmeler ve geri çekilmeler yayımlayarak yayınlanan kayıtların bütünlüğünü korumalı ve şüpheli veya iddia edilen araştırma ve yayın suistimalini takip etmelidir.
5. Uygun Hakem Seçimi: Editörler, gönderilen yazıların yayımlanması için adil bir eş değerlendirme (peer review) süreci yürütülmesini sağlamalı, çalışma içeriğine göre uygun uzmanlık alanına sahip iki hakem görevlendirmelidir. Hakemlerden bir kabul bir ret alması hâlinde üçüncü bir hakem görüşüne başvurmalıdır. Mutlaka aynı yönde iki hakem görüşü alınana kadar süreci takip eder ve ardından yayımlama konusunda nihai işlemleri yapar. Editörler, hakem suistimalini de takip etmeli ve bu tür durumlara karşı gerekli önlemleri almalıdır.
6. Etik Araştırma: Editörler, insan ve hayvanlarla yapılan çalışmaların etik ilkelerine uygunluğunu kritik bir şekilde değerlendirmelidir. Bu, araştırma onaylarının alınması, katılımcıların haklarının korunması ve hayvan deneylerinin etik ilkeler çerçevesinde yürütülmesini sağlamayı içerir.
7. Açık Beklentiler: Editörler, hakemlerden ve yazarlardan ne beklediklerini açıkça belirtmelidir. Bu, hakemlerin değerlendirme sürecinde uymaları gereken kıstasları ve yazarların makalelerinde uymaları gereken format ve etik ilkeleri içerir.
8. Çıkar Çatışması: Editörler, editoryal kararlarında çıkar çatışması olmaması için gerekli politikaları uygulamalıdır. Bu, yazarlar veya hakemlerle olan kişisel ilişkilerin değerlendirme sürecini etkilememesini sağlamayı içerir.
(COPE, Committee on Publication Ethics, 2010)
9. Ek Sorumluluklar: Editörler, gizliliği ihlal etmemeli, ilgili yazar(lar), diğer editör(ler) ya da hakemler dışında üçüncü kişilerle makaleyi paylaşmamalı, dergiye gönderilen ancak henüz yayımlanmayan bir makaleye ait herhangi bir veriyi kullanmamalı ve hakemlerin isimlerini yazarlarla paylaşmamalıdır.
Hakemlerin Sorumlulukları
1. Uzmanlık: Hakemler, gönderilen bir yazının içeriğinin kendi bilimsel alanı ya da birikimine uygun olmadığını düşündüğünde ya da hızlı bir değerlendirme yapamayacağı durumlarda editörü bilgilendirmeli ve değerlendirme sürecinden çekilmelidir.
2. Gizlilik: Dergiye gönderilen çalışmalar, yazarların özel ve gizli mülkiyetindedir. Makalenin herhangi bir detayının erken dönemde açıklanması yazarlara zarar verebilir. Bu nedenle,
● Hakemler, kendilerine gönderilen çalışmaları ve içerdikleri bilgileri kesinlikle gizli tutmalıdır.
● Hakemler, yazarların çalışmalarını kamuya açık bir şekilde tartışmamalı ve makale yayımlanmadan önce yazarların fikirlerini kendi çalışmalarında kullanmamalıdır.
● Hakemler, çalışmaları kişisel kullanımları için saklamamalı ve hakem değerlendirmelerini gönderdikten sonra kopyalarını imha etmelidir.
3. Yardım ve Yapay Zekâ Kullanımı: Hakemler, değerlendirme sürecinde bir araştırmacı veya meslektaşından yardım alırsa, bu kişilerin katkılarını editöre gönderilen yazılı yorumlarda belirtmelidir.
● Hakemler, yukarıda belirtildiği gibi makalenin gizliliğini korumak zorundadır. Bu, makalenin gizliliğinin sağlanamayacağı yazılım veya diğer yapay zeka teknolojilerine yüklenmemesini de kapsar.
● Hakemler, yapay zekanın yanlış, eksik veya önyargılı olabilecek otoriter görünümlü çıktı üretebileceğinin farkında olmalıdır.
4. Zamanında Teslim ve Dönüt: Hakemlerin, değerlendirme taleplerine hızlı bir şekilde yanıt vermesi ve üzerinde anlaşmaya varılan süre içinde hakem değerlendirmelerini göndermesi beklenir.
5. Yapıcı ve Tarafsız Değerlendirme: Hakemlerin yorumları yapıcı, dürüst ve kibar olmalıdır. Hakemler gelen yazıları, yazarlarının etnik köken, cinsiyet, uyruk, dini inanış ya da politik felsefelerini dikkate almaksızın sadece bilimsel içerik açısından değerlendirmelidir.
6. Çıkar Çatışması: Hakemler, bir çıkar çatışması varsa, değerlendirmelerini etkileyebilecek ilişkilerini ve faaliyetlerini beyan etmeli ve hakem değerlendirme sürecinin dışına çekilmelidir.
CMJE (International Committee of Medical Journal Editors - Responsibilities in the Submission and Peer-Review Process)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.