Araştırma Makalesi
Derlemeler
Amaç ve Kapsam
Amaç
Artuklu Health, Mardin Artuklu Üniversitesi’nin yayın organı olup, sağlık bilimlerinin farklı alanlarında etkin uygulama, çalışma ve araştırmaların bilimsel yayınlara dönüştürülerek ulusal ve uluslararası düzeyde yaygınlaştırılmasını ve bilim alanına katkı sağlanmasını amaçlar.
Dergimiz çift kör hakemli ve açık erişimli olup dört ayda bir yılda 3 sayı (Nisan, Ağustos, Aralık) olarak yayımlanan açık erişim, ücretsiz, hakemli ve uluslararası bir dergidir.
Kapsam
Artuklu Health, Tıp ve Sağlık Bilimleri alanlarındaki akademisyenlerin ve araştırmacıların bilimsel çalışmalarını yayınlayarak paylaşma olanağı bulacağı ve kaynak olarak da faydalanabilecekleri nitelikli bir alan sağlar.
Dergimizin kapsamı Tıp ve Sağlık Bilimlerinin şu alanlarını içermektedir: Hemşirelik, Beslenme ve Diyetetik, Kadın Hastalıkları ve Doğum, Pediatri, Rehabilitasyon, Onkoloji, Cerrahi, Dahiliye, Gastroenteroloji, Acil Tıp, Yoğun Bakım, Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri, Enfeksiyon Hastalıkları, İmmünoloji, Hematoloji, Endokrinoloji ve Metabolizma, Üroloji ve Nefroloji, Kardiyovasküler Sistem ve Kardiyoloji, Geriatri ve Gerontoloji, Alerji, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon.
Yayın İçeriği
Artuklu Health dergisi sağlık bilimleri ile ilgili yukarıda belirtilelen alanlarda akademik, bilimsel ve araştırmaya dayalı makaleleri (araştırma makalesi, derleme, olgu/vaka sunumları, editöre mektup) değerlendirmek üzere kabul eder.
Makale Başvuruları
Gönderilen makaleler derginin amaç ve kapsamına uygun olmalıdır. Orijinal, yayınlanmamış ve başka bir dergide değerlendirme sürecinde olmayan, her bir yazar tarafından içeriği ve gönderimi onaylanmış yazılar değerlendirmeye kabul edilir.
Makale başvuruları DergiPark üzerinden alınmaktadır.
Değerlendirme Süreci
Dergimize gönderilen tüm yazılar ilk olarak editör kurulu tarafından derginin yayın politikalarına uygunluğu açısından değerlendirilir. Uygun görülen makaleler hakem incelemesine gönderilir. Editörlerin yazı seçiminde temel unsur olarak dikkate alacağı hakemler, konusunda uzman olan dış bağımsız kişilerden seçilir. Gönderilen tüm yazılar için nihai karar Baş Editör'e aittir. Yayın Kurulu, International Council of Medical Journal Editors (ICMJE), World Association of Medical Editors (WAME) ve Committee on Publication Ethics (COPE) kriterlerine uymayı taahhüt eder.
Yayın Dili:
Dergimizin yayın dili Türkçe ve İngilizcedir.
Okur Kitlesi
Hedef okuyucu kitlesi; sağlığın her alanı ile meslek mensupları, uzmanlar, araştırmacılar, uzmanlık ve doktora öğrencileri yanı sıra bu alanla ilgili öğrencileridir. Sürekli mesleki gelişim ve araştırma kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlamayı hedefler.
Ücret Politikası
Dergide makale yayını ve makale süreçlerinin yürütülmesi ücrete tabi değildir. Dergiye gönderilen ya da yayın için kabul edilen makaleler için hiçbir ad altında işleme ücreti ya da gönderim ücreti alınmaz. Artuklu Health dergisi yayın politikaları gereği sponsorluk ve reklam da kabul etmemektedir. Artuklu Health dergisinin tüm giderleri Mardin Artuklu Üniversitesi tarafından karşılanmaktadır.
Telif Hakkı
Artuklu Health dergisinde yayımlanan çalışmaların telif hakları yazarlarına aittir. Yazarlar gönderdikleri fikri eserin, Artuklu Health tarafından Creative Commons Atıf-Gayrı Ticari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) lisansı ile yayımlamasına izin verirler.
Yazım Kuralları
• Tüm yazarların, makalenin içeriği ve yazarlık sırası konusunda mutabık olduklarına dair teminat
• İletişimden sorumlu yazar, ortak yazarları editöryal kararlar, alınan incelemeler ve yapılan değişiklikler/revizyonlar hakkında bilgilendirme sorumluluğunu üstleneceğine dair teminat (makale kabul edilirse, tüm yazarların yazarlığı onaylaması gerekecektir)
• Aynı anda değerlendirilmek üzere başka bir dergiye gönderilmiş yakından ilişkili herhangi bir çalışmanın varlığı hakkında bilgi
• Araştırmayı etkileyebilecek çıkar çatışması veya faaliyetler hakkında bilgi
• İnsan katılımcıların veya insan olmayan hayvan deneği konularının tedavisinin yerleşik etik standartlarına uygun olduğunun doğrulanması
• Telif hakkıyla korunan materyalleri yeniden üretmek için izinlerin bir kopyası veya izinlerin beklemede olduğuna dair bir bildirim
• İletişimden sorumlu yazarın telefon numarası, e-posta adresi ve posta adresi
Bilgilerini içermelidir. Örnek Kapak Sayfası İçin Tıklayınız.
Çalışmanın ana başlığı
Yazarlar
Her yazarın tam adı (adı ve soyadı)
Her yazar için yazar notu (orcid numarası)
Son yazardan önce "ve" ekleyiniz
Yazar Bağlantıları
Her yazar için departman adı ve kurumu
Farklı yazarlar için üst simge sayıları kullanın
Yazar Notu
Her yazar için ORCID bağlantısı
Çıkar Çatışması
Herhangi bir çıkar çatışması beyanı
Finansal Destek
Araştırmayı finanse eden herhangi bir kuruluş veya program
Etik Kurul
Araştırmanın etik kurul onayı bilgisi
Teşekkür
Yardımcı olan kişilere veya kuruluşlara teşekkür
Sorumlu Yazar
Makale ile ilgili sorular için iletişim kurulacak yazar ve sorumlu yazarın iletişim bilgileri
Bilgilerini içermelidir. Örnek Başlık Sayfası İçin Tıklayınız.
Ana metin dosyasında en az 200 en fazla 300 kelimeden oluşan bilgilendirici bir Türkçe ve İngilizce özet bulundurulmalıdır.
Özet; araştırmanın giriş, yöntem, bulgular, sonuç bölümlerini içerecek şekilde yapılandırılmalıdır. Abstract introduction, methods, results, conclusion bölümlerini içermelidir.
Özet ve abstract makalenin bütününü tam olarak yansıtmalı, içerik ve dil açısından mutlaka birbiri ile uyumlu olmalıdır. Derleme makalenin özeti, makalenin ana noktalarını kısaca yansıtmalıdır. Özetten önce çalışmanın Türkçe başlığı, Abstract'tan önce de çalışmanın İngilizce başlığına yer verilmelidir.
Her bir özet yeni sayfadan başlamalıdır.
Özette kısaltma kullanılmamalıdır.
• Anahtar Kelimeler
Anahtar kelimeler, özet sayfasının altında en az 3, en fazla 5 adet Türkçe ve İngilizce olarak yazılmalı ve birbirinden virgülle ayrılmalıdır. Türkçe anahtar kelimeler Türkiye Bilim Terimleri (TBT)’ne; (Bkz: www.bilimterimleri.com) ve İngilizce anahtar kelimeler "Medical Subject Headings (MeSH)" (www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html)'e uygun olarak verilmelidir.
• Giriş
Bu bölümde, makaleye konu olan güncel bilgiler verilmelidir. Çalışma konusunu oluşturan iddialar geçmişte yapılan çalışmalar göz önüne alınarak oluşturulmalı, hedeflenen soruya net bir açıklama getirmelidir.
• Yöntem
Bu bölümde, araştırmanın türü, yeri ve zamanı, evreni ve örneklemi, veri toplama araç ve yöntemleri, araştırmanın etik yönü ile istatistiksel analizler ve verilerin değerlendirmesi ayrıntılı bir biçimde verilmelidir.
• Bulgular
Bu bölümde, araştırma bulguları yer almalıdır. Bir tabloda ya da figürde verilmiş olan veriler başka bir tablo ya da figürde ve metin içinde tekrarlanmamalıdır. Tablolar, şekiller, grafikler ve fotoğraflar metin içinde uygun yere yerleştirilmelidir.
• Tartışma
Giriş ve bulgular bölümündeki anlatımlar bu bölümde tekrarlanmamalıdır. Elde edilen sonuçlar ilgili güncel literatür ile tartışılmalıdır. Çalışmanın sınırlılıkları varsa "Sınırlılıklar" alt başlığı ile bu kısımda belirtilmelidir.
• Sonuç
Çalışma sonucunda elde edilen sonuçlar ve bu sonuçlar doğrultusunda ilgili öneriler belirtilmelidir.
• Kaynaklar
Kaynaklar başlığı 12 punto büyüklüğünde, kalın ve sola yaslı olmalıdır. Kaynakça başlığı altında kaynaklar 11 punto büyüklüğünde, 1,25 cm girintili, paragraflar arası 6 nk boşluk ve tek satır aralığı formatında yazılmalıdır. Diğer kurallar için bu sayfanın devamındaki "Kaynak Gösterimi" bölümünü inceleyiniz.
Biçim
Sayfada sağdan, soldan, alttan ve üstten 2,5 cm aralık olmalıdır.
Times New Roman, 12 punto kullanılmalı, satır aralığı 1,5 olmalıdır.
Sayfa numarası, her sayfanın alt orta kısmında yer almalıdır.
Başlık Biçimi
Seviye 1 Başlık
Sola yaslı, kalın yazı tipiyle ve ilk hafler büyük yazılır. Yeni bir paragrafta başlar.
Seviye 2 Başlık
Sola yaslanmış, kalın yazı tipiyle ve ilk harfler büyük yazılır. Yeni bir paragrafta başlar.
Seviye 3 Başlık
Sola yaslanmış, kalın yazı tipiyle, yalnızca ilk harf büyük bir biçimde yazılır. Yeni bir paragrafta başlar.
Tablo, Şekil ve Grafik Biçimi
• Tablo, şekil, grafik ve resimler metin içinde uygun yerlere yerleştirilmelidir.
• Tüm tablo ve şekiller metinde geçiş sırasına göre sırasıyla numaralandırılmalıdır.
• Tablo sayısı en fazla 5 ve şekil sayısı en fazla 5 olmalıdır.
• Sayıların basamak ayrımında virgül "," ondalık kısımların ayrımında nokta "." kullanılmalıdır.
Tablo Biçimi
• Tablo numarası düz metin ve koyu punto olarak, tablo başlığı normal yazı biçimi ile yazılmalıdır.
• Tablo numarası tablo başlığının üstünde yer almalıdır.
• Tablo numarasının sonuna nokta konulmalıdır.
• Tabloda dikey çizgiler olmamalıdır.
• Mümkün olduğunca az yatay çizgi kullanılmalıdır.
• Tablo gövdesinin en sol sütununda yer alan bilgiler sola hizalanmış bir şekilde verilmeli fakat başlık ortalanmalıdır.
• Tablodaki sayılar ondalık basamaklarına göre hizalanmalıdır.
• Tabloya ait notlar yalnızca ihtiyaç duyulması halinde eklenmelidir.
Şekil Biçimi
• Şekil numarası düz metin ve koyu punto olarak, şekil başlığı normal yazı biçimi ile yazılmalıdır.• Şekil numarası şeklin altında yer almalıdır.
• Şekil başlığı düz metin ve ilk harfleri büyük harflerle yazılmalıdır.
• Şekilde kullanılan renkler, grafikler ve diğer görsel öğeler metni tamamlamalı ve açıklamalıdır.
• Gerektiğinde ekstra açıklamalar için notlar eklenmeli ve şeklin altında yer almalıdır.
Aşağıda, APA 7'ye göre farklı kaynak türleri için örnekler ve genel kurallar verilmiştir. Daha fazla bilgil için APA 7 Web Sitesi'ni ziyaret edebilirsiniz.
Metin İçi Kaynak Gösterimi
Tek Yazarlı Çalışma:
• Parantez İçi Alıntı: (Öztürk, 2009)
• Anlatısal Alıntı:
Öztürk (2009) araştırmasında, ... bulmuştur.
Öztürk (2009), ... olduğunu savunmaktadır.
İki Yazarlı Çalışma:
• Parantez İçi Alıntı: (Yılmaz ve Kaya, 2002)
• Anlatısal Alıntı:
Yılmaz ve Kaya (2002), ... öne sürmektedir.
Yılmaz ve Kaya'nın (2002) bulgularına göre, ...
Üç veya Daha Fazla Yazarlı Çalışma:
• Parantez İçi Alıntı: (Demir ve ark., 2020)
• Anlatısal Alıntı:
Demir ve arkadaşları (2020), ...
Kısaltması Bulunan Grup:
• Parantez İçi Alıntı:
İlk Alıntı: (Türk Dil Kurumu [TDK], 2020)
Sonraki Alıntılar: (TDK, 2020)
• Anlatısal Alıntı:
Türk Dil Kurumu (TDK, 2020) verilerine göre, ...
TDK (2020) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, ...
Kısaltması Olmayan Grup:
• Parantez İçi Alıntı: (Ankara Üniversitesi, 2020)
• Anlatısal Alıntı:
Ankara Üniversitesi (2020) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, ...
Potts, G. F. (2011). Impact of reward and punishment motivation on behavior monitoring as indexed by the error-related negativity. International Journal of Psychophysiology, 81(3), 324-331. http://doi.org/10.1016/j.ijpsycho.2011.07.020
Süreli Yayınlarda İki Yazarlı Makale:
Özkan A. ve Şenyüz L. (2005). Haloperidolün sıçanlarda çevresel uyaranlar tarafından kontrol edilen pedala basma davranışı üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Dergisi, 20(56), 1-17.
Martin, L. E. and Potts, G. F. (2004). Reward sensitivity in impulsivity. Neuroreport, 15(9), 1519-1522. http://doi.org/10.1097/01.wnr.0000132920.12990.b9
Süreli Yayınlarda Üç-Yirmi Yazarlı Makale:
Özkan Ceylan, A., Çulha, A. ve Karakaş, S. (2014). Üniversite öğrencilerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtilerinin elektrofizyolojik bileşenler ve MMPI-2 puanlarıyla ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 66-89.
Maner, J. K., Gailliot, M. T., Rouby, D. A. and Miller, S. L. (2007). Can’t take my eyes off you: Attentional adhesion to mates and rivals. Journal of Personality and Social Psychology, 93(3), 389-401. http://doi.org:/10.1037/0022-3514.93.3.389
Süreli Yayınlarda 21 ve Daha Fazla Yazarlı Makale:
Kalnay, E., Kanamitsu, M., Kistler, R., Collins, W., Deaven, D., Gandin, L., ... Joseph, D. (1996). The NCEP/NCAR 40-year reanalysis project. Bulletin of the American Meteorological Society, 77(3), 437–471. http://doi.org/fg6rf9
Popüler Dergi veya Gazete Makalesi:
Ak, Ö. (2019, 15, Nisan). Beyin hücrelerinde yeni bir iletişim şekli. Bilim ve Teknik, 6-7. https://bilimteknik.tubitak.gov.tr/makale/beyin-hucrelerinde-yeni-bir-iletisim-sekli
Mooney, C. (2020, 14 Mayıs). How our brains make it hard to solve climate change. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/climate-solutions/2020/05/14/how-our-brains-make-it-hard-solve-climate-change/
Tek Yazarlı Kitap:
Karakaş, S. (2006). Bilnot Bataryası El Kitabı: Nöropsikolojik Testler için Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları (2. Baskı). Dizayn Ofset.
Ward, A. (2004). Attention: A Neuropsychological Perspective. Psychology Press.
İki Yazarlı Kitap:
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri (4. Baskı). Detay Yayıncılık.
Stuss, D. T. and Benson, F. (1986). The frontal lobes. Raven Pr.
Kitap Bölümü:
Hovardaoğlu, S. (2007). Psikolojik ölçmenin temelleri. Davranış bilimleri için araştırma teknikleri (2. Baskı, s. 87-125) içinde. Hatipoğlu Yayınevi.
Luck, S. J. (2014). A Broad Overview of the Event-Related Potential Technique. In An introduction to event related potential technique (2nd ed., pp. 1-34). The MIT Press.
Editörlü Kitap:
Aydemir, Ö. ve Köroğlu, E. (Ed.). (2009). Psikiyatride kullanılan klinik ölçekler (4. Baskı). HYB Basım Yayın.
Stuss, D. T. ve Knight, R. T. (Ed.). (2002). Principles of frontal lobe functions. Oxford University Press.
Editörlü Kitapta Bölüm:
Özkan Ceylan, A. ve Bekçi, B. (2012). Algı. N. Güngör Ergan, B. Şahin Kütük ve R. Coştur (Ed.), Davranış bilimleri (s. 33-53) içinde. Siyasal Kitabevi.
Posner, M. I. (1995). Attention in cognitive neuroscience: An overview. In M. S. Gazzaniga (Ed.), The cognitive neurosciences (pp. 615-624). The MIT Press.
Çeviri Kitap:
Solso, R. L., Maclin, M. K. ve Maclin, O. H. (2009). Bilişsel psikoloji (2. Baskı). (A. Ayçiçeği-Dinn, Çev.). Kitabevi (Orijinal eserin basım tarihi 2004, 7. Baskı).
Freud, S. (1961). The interpretation of dreams: The complete and definitive text (J. Strachey, Trans.). Science Editions (Original work published 1900).
Çeviri Kitapta Bölüm (Editörlü):
Ciccarelli, S.K. ve White, J. N. (2016). Duyum ve algı. D. N. Şahin (Çev. Ed.) ve A. Kapucu (Çev). Psikoloji: Bir keşif gezintisi. (2. baskı, s. 88-129) içinde. Nobel Tıp Kitabevi. (Orijinal eserin yayın tarihi 2015, 3. Baskı).
İnternet Kaynağı:
Türk Psikologlar Derneği (2019, 26 Kasım). Mesleki mevzuat. https://www.psikolog.org.tr/tr/kurumsal/mesleki-mevzuat-x654/ adresinden 2 Eylül 2020 tarihinde alınmıştır.
World Health Organization. (2020). Coronavirus. Retrieved September 2, 2020 from https://www.who.int/health-topics/coronavirus#tab=tab_1
Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Yazarların Etik Sorumlulukları
Artuklu Health Dergisi’ne çalışma gönderen yazar(lar)ın aşağıdaki etik sorumluluklara uyması beklenmektedir:
• Yazar(lar)ın gönderdikleri çalışmaların özgün ve güncel olması beklenmektedir. Yazar(lar)ın yararlandıkları bütün çalışmalara eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir.
• Çalışmanın içeriğine bir katkı sağlamayan kişiler, yazar olarak belirtilmemelidir. (Varsa) çıkar çatışması teşkil edebilecek durumlar ve ilişkiler açıklanmalıdır.
• Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir. Yazar(lar) talep edilen veri ve bilgiyi yayım ve/veya bilim kuruluna sunmalıdır.
• Yazar(lar)ın yayımlanmış, değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda dergi editörünü veya yayımcıyı bilgilendirme, çalışmasını düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle iş birliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.
• Yazarlar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz.
• Başka bir dergide yayımlanmış çalışma Artuklu Health Dergisi’ne gönderilemez.
• Başka bir dergiye gönderilen, henüz değerlendirmesi bitmemiş bir çalışma Artuklu Health Dergisi’ne gönderilemez.
• Değerlendirme süreci başlamış bir çalışma için yazar ekleme-çıkarma, yazar sırası değiştirme gibi bir işlem talep edilemez.
Yazarların, aşağıda örneklendirilen her türlü intihal ve etik ihlalden kaçınmaları önemle tavsiye edilir.
Alıntı manipülasyonu: Bir yazarın, derginin veya başka bir yayının aldığı atıf sayısını, kendine atıfta bulunma, aynı dergideki makalelere aşırı atıfta bulunma veya bunlara onursal atıflar ekleme veya atıf istifleme gibi çeşitli yollarla manipüle etme uygulaması.
Öz-intihal (metin geri dönüşümü): Yazarın önceki yayınlarından üst üste binen bölümleri veya cümleleri uygun şekilde atıf yapmadan kullanma uygulaması. Bu, bir başkasının çalışmasını (bu durumda yazarın kendi çalışmasını) uygun şekilde atıfta bulunmadan kullanmayı içerdiği için bir tür intihal olarak kabul edilir.
Dilimleme: Bir araştırma çalışmasından elde edilen aynı verilerin birkaç farklı makalede kullanılması. Bir çalışmanın aynı hipotezlerinin, popülasyonunun ve yöntemlerinin birden fazla makalede rapor edilmesini içerdiği için etik dışı olarak kabul edilir.
Veri uydurma: Verilerin veya deneylerin toplanması sırasında hiç gerçekleşmemiş verilerin eklenmesi. Bu, yanlış veya yanıltıcı bilgilerin gerçek verilermiş gibi sunulmasını içerdiğinden bir tür araştırma usulsüzlüğü olarak kabul edilir.
Veri Manipülasyonu/Sahtecilik: Yanlış bir izlenim vermek amacıyla araştırma verilerini manipüle etme uygulaması. Bu, görüntülerin manipüle edilmesini, aykırı değerlerin veya "uygunsuz" sonuçların çıkarılmasını, veri noktalarının değiştirilmesini ve diğer manipülasyon biçimlerini içerebilir. Yanlış veya yanıltıcı bilgilerin gerçek verilermiş gibi sunulmasını içerdiği için bu da bir tür araştırma usulsüzlüğü olarak kabul edilir.
İntihal, atıf manipülasyonu veya veri tahrifatı/uydurması gibi iddia edilen veya şüphelenilen araştırma usulsüzlükleri durumunda, Yayın Kurulu, iddiaların veya şüphelerin adil, şeffaf ve tutarlı bir şekilde ele alınmasını sağlamak için uygun COPE akış şemalarını izleyecektir.
Yayın Etiği İlkeleri
Yayın Etiği, daha yüksek editoryal işleme standartları oluşturmak için yazarlar, hakemler ve yayıncılar adına dürüstlük konusunda ısrar eden bir öz-düzenleme mekanizması olarak tanımlanabilir. Yayın için etik standartlar, yüksek kaliteli bilimsel yayınları, halkın bilimsel bulgulara güvenini ve insanların fikirlerine itibar edilmesini sağlamak için mevcuttur.
• Dürüst araştırmacılar, intihal yapmaz.
• Kaynakları hatalı belirtmez.
• Çürütemeyecekleri itirazları gizlemezler.
• Karşıt görüşleri çarpıtmazlar.
• Verileri yok etmez veya gizlemezler.
Hakemli çalışmalar, bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Bu noktada yayın sürecine dahil olan tüm tarafların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere uyması büyük önem taşımaktadır. Artuklu Health Dergisi, araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. Artuklu Health Dergisi, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) ve World Association of Medical Editors (WAME) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni benimsemiştir. Ayrıca Türkiye Editörler Çalıştayı Kararlarına da uymayı taahhüt eder.
• Basın Kanunu (Ulusal Mevzuat)
• Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ulusal Mevzuat)
• Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (Ulusal Mevzuat)
• Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (Uluslararası Kriterler)
• Türkiye Editörler Çalıştayı Kararları (Ulusal Kriterler)
Tekrar Yayın
Tekrar yayın, aynı makalenin veya büyük ölçüde benzer makalelerin birden fazla dergide yayınlanmasıdır. Editör bu tür makaleyi incelemeden geri gönderir. Bundan sonra editör, tekrar yayına teşebbüs eden yazara belli bir süre ambargo uygulayabilir, yazarın daha önce yayın yaptığı dergide (belki de önceki makaleyi yayınlayan derginin editörü ile eşzamanlı duyuru olarak) kamuoyuna bu durumu açıklayabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte uygulayabilir.
Aynı çalışmanın birden fazla dergiye eşzamanlı olarak gönderilmesi
Yazarlar aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, olası eşzamanlı gönderimi öğrenirse, makaleyi alan diğer editör(ler)e danışma hakkını saklı tutar. Ayrıca editör, makaleyi incelemeden iade edebilir veya incelemeleri dikkate almadan reddedebilir veya bu kararı ilgili diğer editör(ler)le tartışarak alabilir ve yazarlardan belli bir süre makale başvurusu kabul etmemeye karar verebilir. Ayrıca yazarların işverenlerine yazabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte hayata geçirebilir.
İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmaktır.
Artuklu Health Dergisi’ne gönderilen tüm makaleleri intihal engellemek için taramaktadır. İncelenmeye sunulan çalışmalarda intihal olup olmadığını Turnitin & İthenticate, yazılımı kullanılarak kontrol edilir. Benzerlik oranın %20’den az olması beklenir. Benzerlik oranında asıl ölçü, yazarın atıf yapma ve alıntılama kuralların uymasıdır. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır.
İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkar edilen yazarlık, araştrma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali ve çıkar çatışmasının gizlenmesi, etik dışı davranışlar olarak kabul edilir. Kabul edilen etik standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayından çıkarılır. Buna yayından sonra tespit edilen olası kuraldışı, uygunsuzluklar içeren makaleler de dahildir.
Sahtecilik
Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermektir.
Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmektir.
Katılımcıların Kişisel Verilerinin Korunması
Artuklu Health Dergisi, yasal olarak kamuya açık olmayan insan katılımcılarla ilgili kişisel veya hassas verileri veya materyalleri içeren tüm araştırmaların resmi etik incelemeye tabi olmasını şart koşar.
Araştırma Suistimali İddialarının Ele Alınması
Artuklu Health Dergisi, COPE'un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Artuklu Health editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Artuklu Health editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Artuklu Health editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.
Etik İhlal Bildirimleri
Okurlar, Artuklu Health Dergisi’nde yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiklerinde ya da editoryal içerik ile ilgili (intihal, yinelenen makaleler vb.) herhangi bir şikâyetleri olduğunda aijhs@artuklu.edu.tr adresine e-posta göndererek bildirimde bulunabilir. Gelişmemiz için fırsat sağlayacağından başvuruları memnuniyetle karşılarız, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yaparız.
Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlamayı düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ve ICJME yönergeleri dikkate alınır.
Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
Artuklu Health, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:
1) Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için (etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
2) Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.
Özel Sayı Yayımlama Politikası
Dergimizde Yayın Kurulu'nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makaleler önce Editöryal ön incelemeye tabi tutulur. Sonra derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik tarama yapılır. Bu aşamalardan sonra çift taraflı körleme modelinin kullanıladığı akran değerlendirmesi sürecine alınır.
Editöryal Gizlilik Yükümlülüğü
Artuklu Health editörleri, gönderilen tüm yazıları gizli belgeler olarak ele alır; bu, yazarların izni olmadan bir yazı hakkındaki bilgileri kimseye ifşa etmeyecekleri anlamına gelir. Makale inceleme sürecinde şu kişiler makalelere erişebilir: Editörler, Hakemler, Yayın Kurulu Üyeleri. Bir yazıyla ilgili ayrıntıların yazarların izni olmadan üçüncü bir şahsa iletilebileceği tek durum, editörün ciddi araştırma suistimalinden şüphelenmesidir.
Bilimsel Suistimal İddiaları-Şüpheleri
Bilimsel suistimalin farklı tanımları vardır. Artuklu Health büyük yayın etiği kurumları tarafından oluşturulan rehberliği takip ederken bu sorunları vaka bazında ele alıyoruz. Editör, etik ihlalden şüphelenirse veya bir ihlal iddiası olursa harekete geçmekle yükümlüdürler. Bu görev hem yayınlanmış hem de yayınlanmamış makaleleri kapsar. Editör, olası suistimallerle ilgili endişeleri dile getiren makaleleri basitçe reddetmemelidir. Etik olarak iddia edilen davaları takip etmekle yükümlüdür. Editör, uygun olduğunda COPE akış şemalarını izlemelidir. Editörler, öncelikle görevi kötüye kullandığından şüphelenilen kişilerden bir yanıt istemelidir. Yanıttan memnun kalmazlarsa, ilgili işverenlerden veya kurumdan araştırma yapmasını istemelidir. Editör, iddia edilen suistimalle ilgili uygun bir soruşturmanın yürütülmesini sağlamak için tüm makul çabayı göstermelidir; bu olmazsa, editör soruna bir çözüm bulmak için ısrar etmek için tüm makul girişimleri yapmalıdır. Bu zahmetli ama önemli bir görevdir.
Artuklu Health, COPE'un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Artuklu Health Dergisi editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Artuklu Health Dergisi veya editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Artuklu Health Dergisi editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.
Hakemler, araştırma veya yayının suistimalinden şüphelendiklerinde durumu Editöre iletmelidir. Editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir.
Artuklu Health Dergisi aşağıdaki veya benzeri konularda suistimal iddialarıyla karşılaştığında COPE akış şemalarına uygulamayı taahhüt eder.
•Tekrar yayından şüphelenildiğinde yapılacaklar
•İntihalden şüphelenildiğinde yapılacaklar
•Uydurma verilerden şüphelenildiğinde yapılacaklar
•Yazarlık değişikliği taleplerinde yapılacaklar
•Açıklanmamış çıkar çatışması durumundan şüphelenildiğinde yapılacaklar
•Haksız veya hediye yazarlıktan şüphelenildiğinde yapılacaklar
•Bir yazıda etik probleminden şüphelenildiğinde yapılacaklar
•Etik ihlal şüphesi e-posta vb. ile doğrudan haber verildiğinde yapılacaklar
•Sosyal medya aracılığıyla etik ihlal şüphesi duyurulduğunda yapılacaklar
Şikayet Prosedürü
Bu prosedür, Artuklu Health Dergisi’nin veya yazı kadromuzun sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili şikayetler için geçerlidir. Şikayetler, iyileştirme için bir fırsat ve teşvik sağlayabilir ve hızlı, nazik ve yapıcı bir şekilde yanıt vermeyi amaçlıyoruz.
Şikâyet, Artuklu Health Dergisi’nin veya yazı işleri ekibimizin sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili olmalıdır. Şikayetler doğrudan aijhs@artuklu.edu.tr adresine e-posta ile gönderilmelidir ve gizli olarak ele alınacaktır. Editör, şikayetlere anında yanıt verir. Editör, şikayetlerle ilgili COPE akış şemasında belirtilen prosedürü takip eder.
Şikayetler, editör ekibinin ilgili üyesi tarafından incelenir ve çözülemezse şu süreçler izlenir:
• Bu ilk yanıtın yetersiz olduğu düşünülürse, şikayetçi, şikayetinin derginin daha kıdemli bir üyesine iletilmesini talep edebilir.
• Şikayetçi hoşnut kalmazsa, şikayetler baş editöre iletilebilir.
• Mümkünse iki hafta içinde tam bir yanıt verilecektir.
COPE, bilimsel dergilerin editörleri için bir uygulama kodu yayınlar. Bu editörler, dergiler ve yayıncılarla olan anlaşmazlıkların çözümünü kolaylaştıracaktır ancak yalnızca derginin kendi şikâyet prosedürleri tükendikten sonra buraya başvuru yapılabilir.
İtiraz Süreci
Editörler ve hakemler tarafından yapılan değerlendirmelere dair ciddi itirazları memnuniyetle karşılıyoruz. Bilimsel içeriğini yanlış anladığımız için makalenizi reddettiğimizi düşünüyorsanız, lütfen aijhs@artuklu.edu.tr adresinden editör ekibimize bir itiraz mesajı gönderin. Bu aşamada makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye çalışmayın. İtiraz mektubunuzu okuduktan sonra itirazınızın haklı olduğunu anlarsak, sizi makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye davet edebiliriz. Böylece çalışmanız dış hakem sürecine tekrar gönderilir. Lütfen itiraz mektubuna mümkün olduğunca fazla ayrıntı ekleyin. Son olarak, her makale için yalnızca bir itirazı dikkate alabiliriz, bu yüzden lütfen itirazınızı net bir şekilde ortaya koymak için ayrıntılı şekilde mektubu yazmaya zaman ve çaba harcayın- bir şansınız var, bu yüzden onu iyi kullanın. Reddedilen makaleler üzerinde uzun süreli müzakerenin genellikle hem yazarlar hem de editörler için tatmin edici olmadığını gördük, bu nedenle aynı çalışma için birden fazla itirazı işleme almıyoruz.
Çıkar Çatışmaları
Çıkar çatışması, birincil bir çıkarla ilgili mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilenebildiğinde ortaya çıkar. Bir makaleyi nasıl ele alacağımıza dair en iyi kararı verebilmek için yazarların rekabet halindeki çıkarlarını bilmemiz gerektiğine ve makaleyi yayınlarsak okuyucuların da bunları bilmesi gerektiğine inanıyoruz.
Kişinin yaptığı işte çelişkiye düşmesine yol açacak, objektifliğini önemli oranda bozabilecek veya herhangi bir kişi ya da kuruluş lehine adil olmayan avantaj sağlayabilecek herhangi finansal ya da diğer tür çıkarlardır. Araştırmanın yürütülmesi ve makalenin hazırlanması sürecinde alınan tüm mali destek kaynakları ve sponsorların çalışmadaki rolü açıklanmalıdır. Finansman kaynağı yoksa bu da belirtilmelidir. Açıklanması gereken olası çıkar çatışması örnekleri arasında danışmanlıklar, maaş alımı, hibeler yer alır. Potansiyel çıkar çatışmaları mümkün olan en erken aşamada açıklanmalıdır.
Artuklu Health Dergisi’nin tarafsız incelemeyi sağlamak için editörlerden, çalışanlardan veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri ele almak için belirlenmiş bir süreci vardır. Bu tür gönderiler öncelikle başka dergilere yönlendirilir. Bunun mümkün olmaması halinde gönderinin sahibinin dergideki görevi askıya alınır. Bu gönderiler çift taraflı körleme sürecinde incelenir.
Editör, kendisinin veya aile üyeleri tarafından yazılmış makalelerle ilgili kararlarda yer almamalıdır. Ayrıca, böyle bir çalışma, derginin tüm olağan prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, yazarlar ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının ifşa edilmesiyle ilgili ICMJE yönergelerini uygulamalıdır.
Araştırma Etiği İlkeleri
Artuklu Health Dergisi araştırma etiğinde en yüksek standartları gözetir ve aşağıda tanımlanan uluslararası araştırma etiği ilkelerini benimser. Makalelerin etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır.
•Araştırmanın tasarlanması, tasarımın gözden geçirilmesi ve araştırmanın yürütülmesinde, bütünlük, kalite ve şeffaflık ilkeleri sağlanmalıdır.
•Araştırma ekibi ve katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemleri ve öngörülen olası kullanımları; araştırmaya katılımın gerektirdikleri ve varsa riskleri hakkında tam olarak bilgilendirilmelidir.
•Araştırma katılımcılarının sağladığı bilgilerin gizliliği ve yanıt verenlerin gizliliği sağlanmalıdır. Araştırma katılımcıların özerkliğini ve saygınlığını koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.
•Araştırma katılımcıları gönüllü olarak araştırmada yer almalı, herhangi bir zorlama altında olmamalıdırlar.
•Katılımcıların zarar görmesinden kaçınılmalıdır. Araştırma, katılımcıları riske sokmayacak şekilde planlanmalıdır.
•Araştırma bağımsızlığıyla ilgili açık ve net olunmalı; çıkar çatışması varsa belirtilmelidir.
•İnsan denekler ile yapılan deneysel çalışmalarda, araştırmaya katılmaya karar veren katılımcıların yazılı bilgilendirilmiş onayı alınmalıdır. Çocukların ve vesayet altındakilerin veya tasdiklenmiş akıl hastalığı bulunanların yasal vasisinin onayı alınmalıdır.
•Çalışma herhangi bir kurum ya da kuruluşta gerçekleştirilecekse bu kurum ya da kuruluştan çalışma yapılacağına dair onay alınmalıdır.
•İnsan öğesi bulunan çalışmalarda, “yöntem” bölümünde katılımcılardan “bilgilendirilmiş onam” alındığının ve çalışmanın yapıldığı kurumdan etik kurul onayı alındığı belirtilmesi gerekir.
Yazarlık
Yazar olarak listelenen tüm kişiler, Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi (ICMJE) tarafından önerilen yazarlık kriterlerini karşılamalıdır. ICMJE, yazarlığın aşağıdaki dört kritere dayanmasını önermektedir:
1. Çalışmanın tasarlanması veya kurgulanmasına ya da çalışma için verilerin elde edilmesi, analizi veya yorumlanmasına önemli katkıda bulunulması.
2. Çalışmanın taslağını hazırlamak veya önemli düşünsel içerik açısından eleştirel bir şekilde gözden geçirmek.
3. Yayınlanacak versiyonun son onayı.
4. Çalışmanın herhangi bir bölümünün doğruluğu veya bütünlüğü ile ilgili soruların uygun şekilde araştırılmasını ve çözülmesini sağlamak için çalışmanın tüm yönlerinden sorumlu olmayı kabul etme.
Yazarlar, çalışmanın kendi yaptıkları kısımlarından sorumlu olmanın yanı sıra, tüm yazarların katkılarının doğru ve uygun bir şekilde kabul edilmesini sağlamak için çalışmanın belirli diğer kısımlarından hangi ortak yazarların sorumlu olduğunu da belirleyebilmelidir. Yazarlar, başvuru sırasında bireysel katkılar hakkında bilgi vermek için CRediT'i (Katkıda Bulunan Rolleri Taksonomisi) kullanabilirler. Tüm yazarların, sorumlu yazar tarafından paylaşılan bireysel katkıları üzerinde mutabık kalmaları beklenmektedir. Yazarların katkı beyanı makalenin son halinde yayınlanacaktır ve çalışmaya yapılan katkıları doğru bir şekilde yansıtmalıdır.
Ayrıca, yazarlar ortak yazarlarının katkılarının bütünlüğüne güvenmelidir. Bu, ortak yazarların araştırmayı etik ve sorumlu bir şekilde yürüttüklerine ve makalede sunulan veri ve sonuçların doğru ve dürüst olduğuna güvenmeleri gerektiği anlamına gelir.
Yazarlık kriterlerinin dördünü de karşılamayan kişiler makaleye yazar olarak dahil edilmemelidir. Bununla birlikte, bu kişilerin katkılarını tanımak ve araştırmaya kimlerin dahil olduğu konusunda şeffaflık sağlamak amacıyla, araştırmaya yaptıkları katkılar için makalenin başlık sayfasında yine de teşekkür edilebilir.
Yayın kurulu hayalet, onursal veya hediye yazarlık durumundan şüphelenirse, başvuru askıya alınacak ve ilgili COPE akış şeması ile yazarlık ve katkıda bulunmaya ilişkin COPE Politikası izlenecektir.
Ücret Politikası
Derginin tüm giderleri Mardin Artuklu Üniversitesi tarafından karşılanmaktadır. Dergide makale yayını ve makale süreçlerinin yürütülmesi ücrete tabi değildir. Dergiye gönderilen ya da yayın için kabul edilen makaleler için işlemleme ücreti ya da gönderim ücreti alınmaz. Artuklu Health dergisi yayın politikaları gereği sponsorluk ve reklam da kabul etmemektedir.
Artuklu Health dergisinde yayımlanan tüm makaleler Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.