Öğretmen adaylarının internet etiği algıları ve kontrol odağı algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 4, 82 - 103, 31.10.2016

Nilgün Tosun , Aynur Geçer , Duygu Nazire Kaşıkcı

Öz

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının internet etiği algıları ile kontrol odağı algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bilindiği gibi kontrol odağı, kişiliği oluşturan boyutlardan biridir ve içsel ya da dışsal olabilir. Diğer bir deyişle insanlar kendilerine verilen ceza ve ödülleri, kendilerine ya da talih, şans, kısmet gibi dışsal etkenlere bağlarlar. Amaca uygun olarak araştırma, ilişkisel tarama modeline göre yürütülmüştür. Araştırmanın katılımcılarını Kocaeli Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nin çeşitli bölümlerinde öğrenim gören 717 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Torun (2007) tarafından geliştirilen “İnternet Etiği Ölçeği” ile Dağ (2002) tarafından geliştirilen “Kontrol Odağı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 17.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmen adaylarının toplam internet etik algılarının iyi düzeyde olduğu ve iç kontrollü olarak hareket ettikleri ifade edilebilir. Öğretmen adaylarının internet etik algıları ve kontrol odağı algıları arasında düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnternet etik algısı, kontrol odağı, öğretmen adayları

Kaynakça

• Acılar A. ve Aydemir M. (2010). Students' attitudes towards software piracy-the gender factor: a case of a public university in an emerging country. The Eleventh ETHICOMP International Conference on the Social and Ethical Impacts of Information and Communication Technology, Universitat Rovira i Virgili, Tarragona, Spain, 14th April to 16th April 2010, p.2–8. Akbulut, Y., Uysal, Ö., Odabaşı, H. & Kuzu, A. (2008). Influence of gender, program of study and PC experience on unethical computer using behaviors of Turkish undergraduate students. Computers & Education, Volume 51, Issue 2, September 2008, Pages 485-492 Alakurt, T., Bardakçı, S. & Keser, H. (2012). ICT student teachers’ judgments and justifications about ethical issues. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 3(4), 52-67. Albaum, G. ve Peterson, R. A. (2006). Ethical attitudes of future business leaders: do they vary by gender and religiosity. Business and Society, 45(3), 300-321. Anderson A, Hattie J. & Hamilton R.J. (2005) Locus of control, self-efficacy, and motivation in different schools: ıs moderation the key to success?. Educational Psychol, 25(5): 517- 535. Atakan, M. G. S., Burnaz, S. & Topcu, Y. İ. (2008). An empirical ınvestigation of the ethical perceptions of future managers with a special emphasis on gender – turkish case. Journal of Business Ethics, 82, 573-586. Aydemir, M. ve Demirci, M. K. (2008). Ethical perceptions of the future leader: a case of a turkish university. International Journal of Emerging and Transition Economies, 1(1), 163-175. Becker, D. A. ve Ulstad, I. (2007). Gender differences in student ethics: are females really more ethical?. Plagiary: Cross-Disciplinary Studies in Plagiarism, Fabrication, and Falsification, 2(3), 1-15. Beycioğlu, K. (2009). A cyberphilosophical issue in education: Unethical computer using behavior – The case of prospective teachers. Computers & Education, 53(2), 201-208. Bissett, A. ve Shipton, G. (1999). An investigation into gender differences in the ethical attitudes of IT professionals. ETHICOMP99, Rome. Burger, J. M. (2006). Kişilik (Çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu). Kaknüs Yayınları, İstanbul. Calluzzo, V.C. ve Cante, C.J., (2004). Ethics in information tecnology and software use. Journal of Business Ethics, 51, pp.301-312. Cevizci, A. (2002). Etiğe giriş. Paradigma Yayınları, İstanbul. Dağ, İ. (2002). Locus of Control Scale (LCS): Scale development, reliability and validity study. (In Turkish) Türk Psikoloji Dergisi, 17 (49), 77-90. Diesterhaft K, Gerken K (1983) Self-Concept and Locus of Control as Related to Achievement of Junior High Students. Psychoeducational Assessment, 12(1): 367-375. Elçi, M. ve Lütfihak, A.; (2006). Etik iklimin örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkileri. Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 24 (1), 141-170. Erdem, Z. (2008). Öğretmen adaylarının bilişim teknolojilerini kullanımlarının etik açıdan değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Gattiker, U. E. ve Kelley, H. (1999). Morality and computers: Attitudes and differences in moral judgments. Information Systems Research, 10, 233-254 Geçer, A. ve Tosun, N. (2014) (Baskıda). İnternet etik tutum ölçeğinin üniversite öğrencilerine uyarlanması: cinsiyet ve öğrenim görülen program türüne göre internet etik tutumların karşılaştırılması. Genç, Z., Kazez, H. & Fidan, A.(2013). "Çevrimiçi Etik Dışı Davranışlarının Belirlenmesi İçin Bir Ölçek Uyarlama Çalışması". Akademik Bilişim 2013, 23-25 Ocak 2013, Akdeniz Üniversitesi, Antalya. Ghazali, H. (2003). Examining high-school students’ views on computer and information ethics. Unpublished doctoral dissertation. Kansas State University, Manhattan, KS. Gutek, B. A. ve Larwood, L. (1987). Information technology and working women in the USA. M. J. Davidsons, C. L. Cooper eds. Women and Technology. Chichester, UK: Wiley & Sons. Haines, L. Ve Leonard, L. N. K. (2007). Individual characteristics and ethical decision-making in an IT context. Journal of Management & Data Systems, 107(1), 5- 20. (09.03.2013 tarihinde http://www.emeraldinsight.com/Insight/viewPDF.jsp?Filename=html/Output/Published /EmeraldFullTextArticle/Pdf/0291070101.pdf adresinden erişildi.) Hay, D., Larres, P. M., Oyelere, P. & Fisher, A. (2001). The ethical perception of undergraduate students in computer-related situations: an analysis of the effects of culture, gender and prior education. Teaching Business Ethics, 5(3), 331-356. Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemleri. 12. Basım. Ankara: Nobel Yayıncılık. Kayak, S. (2010). Böte Bölümü Öğrencilerinin İnternet Etiği Algılarının İncelenmesi. 10. International Education Technology Conference. Khazanchi, D. (1995). Unethical behavior in information systems: the gender factor. Journal of Business Ethics, 14 (741-9). Kreie, J. ve Cronan, T. P. (1998). How men and women view ethics?. Communication of the ACM, 41(9). 70-76. Loosemore M. ve Lam A.S.Y. (2004). The locus of control: a determinant of opportunistic behaviour in construction health and safety. Construction Management and Economics, 22: 385-394. MEB (2004). İnternet Etiği. (http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurularinternetEtigi/intEtikustyazi.htm). (23.11.2013 tarihinde erişildi.) Mert, İ. S. (2003). Düşünme stilleri ve etik ilgi arasındaki ilişki: üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara, ss.5-6. Namlu, A. G. ve Odabaşı, F. (2007). Unethical computer using behavior scale: A study of reliability and validity on Turkish university students. Computers and Education, 48, pp.205–215. Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs, 1-28. Silvester J., Anderson-Gough F.M., Anderson N.R. & Mohammed, A. R. (2002). Locus of control, attributions and impression management in the selection ınterview. Occupational and Organizational Psychol, 75: 59-76. Sutherland, T. (2004). Defining and avoiding plagiarism: the council of writing program administrators ‘statement on best practices. Accounting Education News. Sarasota: 32(1). TDK (2014). Etik. (http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.54192 aafcb1f23.82693731). (10.19.2014 tarihinde erişildi.) Tekin, H. (1996). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. 9. Baskı, Ankara: Yargı Yayınları. Uçkun, C.G., Uçkun, S. & Latif, H. (2004). Turizmde etik. Adapazarı: Sakarya Kitabevi. Uysal, Ö. (2006). Öğretmen adaylarının bilgisayar etiğine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Vartiainen, T. (2005). Moral conflicts in a project course in information systems education. Unpublished PhD, University of Jyväskylä, Department of Computer Science and Information Systems, Jyväskylä, Finland. Yaman, E., Yaman, H. & Horzum, M.B. (2004). Öğretim elemanlarının internet kullanımında etik ilkelere uyma düzeyleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(6), pp.133-150. Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Yeşilyaprak, B. (2004). Denetim odağı, eğitimde bireysel farklılıklar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.