Akademik Çeviri Eğitimi Açısından Çeviri Edinci Kavramı ve İçerimleri

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 2, 56 - 65, 31.12.2016

Rahman Akalın

Öz

Çeviri eyleminin yüzyıllarla ifade edilen ve
Milattan önceki devirlere kadar uzanan tarihine karşın çeviri etkinliğinin
öğretilebilir bir olgu olarak ele alınması, bilindiği üzere yeni bir konudur.
Bu öğretme işinin eğitme biçimiyle ele alınıp üniversiter eğitim modelleri ile
ele alınması ise, görece çok daha yeni bir görüngüdür. Türkiye’de de son birkaç
on yıldır çeviri eğitimi veren akademik birimlerin varlığı ile konu tamamı ile
akademik mecraya taşınmış ve tartışılmaya başlanmıştır. Bu tartışmalar ise,
akademik çeviri eğitimi yoluyla oluşturulması ve/veya geliştirilmesi amaçlanan
‘çeviri edinci’ kavramı üzerinden yürütülmektedir. Çeviri edinci, akademik
çeviri eğitimi açısından merkezi bir konu olarak değerlendirilebilir. Çünkü
‘çeviri edinci’nin nasıl tanımlandığı, verilen eğitimin içeriğini ve usulünü
belirleyebilecek denli temel bir sorgulamadır. Bu çalışmada ‘çeviri edinci’
kavramı tanımlanmaya çalışılacak, buradan hareketle akademik çeviri eğitiminin
koşulları ve çevirmenin öznitelikleri içeriklendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri edinci, akademik çeviri eğitimi, çeviri edimi, çeviri kuramı, çeviribilim

Kaynakça

• Akalın, Rahman (2013): Çeviribilim Araştırmalarının Akademik Çeviri Eğitimindeki Yeri ve İşlevi- Kuram Temelinde Akademik Çeviri Eğitiminin Temel İlkelerini Belirleme Denencesi- ME. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Alman Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• Amman, Margrett (2008): Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. (Çev. Deniz Ekeman) İstanbul: Multilingual.
• Birkan-Baykan, Esra (2013): “Çeviri Eğitiminde Çeviri /Çevirmenlik Edinci: Problem Çözme ve Karar Verme Konusunda Bir Farkındalık Uygulaması / Translation / Translator Competence in Translator Training”. İçinde: İ. Ü. Çeviribilim Dergisi, Sayı: 7, s. 103-125.
• Eruz, Sakine (2003): Çeviriden Çeviribilime. İstanbul: Multilingual.
• Eser, Oktay 2014): “Çeviri Eğitiminde Edinç Kavramının Değerlendirilmesi- Türkiye Örneği (Assesment of the Concept of Competence in Translator Training – The Turkish Experience)”. İçinde: The Journal of International Social Research, Volume: 7, Issue: 33, s. 135-156.
• Genç, Ayten (2012): Wörterbuch der Pädagogik. Ankara: Hacettepe Yayınları.
• Göpferich, Susanne (2009): “Towards a Model of Translational Competence and Its Acquisition: The Longitudinal Study TransComp”. İçinde: S. Göpferich, A. L. Jakobsen & I. M. Mees (Yay.) Behind the Mind: Methods, Models and Results in Translation Process Research. Copenhagen: Samfundslitteratur, s. 11-37.
• Gündoğdu, Mehmet (2004): “Çeviribilimde Kuram-Uygulama İlişkisi”. İçinde: 4. Uluslararası Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu Bildirileri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Alman Dili Eğitimi Anabilim Dalı. 17-19 Haziran 2004. Çanakkale, s. 93-101.
• Hönig, Hans / Kussmaul, Paul (1982): Strategie der Übersetzung. Ein Lehr- und Arbeitsbuch. Tübingen: Narr.
• Hönig, Hans G. (1992a): “Almanya’da Çeviri Eğitimi Uygulamaları ve Çeviri Öğretiminin Yöntem Sorunları Üzerine Hans G. Hönig ile söyleşi” (Çev. Ayşin Özalp). İçinde: Metis Çeviri, İstanbul: Metis Yayınları, Sayı: 19, s. 30-36.
• Hönig, Hans G. (1992b): “Çeviri, Çeviri Yapılarak Öğrenilmez. Çeviride Bir Ön Eğitimin Gerekliliğini Savunma” (Çev. Turgay Kurultay), İçinde: Metis Çeviri, İstanbul: Metis Yayınları. Sayı: 19, s. 65-76.
• Holmes, James (1987): “The name and nature of translation studies”. İçinde: Indian jounal of applied linguistics, Vol. XIII No. 2, s. 9-24.
• İşcen, İsmail (2010): “Çeviribilim İçinde Söylem ve Çeviribilimsel Gerçeklik”. İçinde: Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü, Sayı: 20, s. 1-15.
• Kautz, Ulrich (2000): Handbuch Didaktik des Übersetzens und Dolmetschens. München: Iudicium.
• Kiraly, Donald (2000): A Social Construktivist Approach to Translator Education. Emporwement from Theory to Practice, Manchester: St Jerome.
• Lörscher, Wolfgang (1987): “Zur Genese und Entwicklung von Übersetzerkompetenz”. İçinde: TEXTconTEXT, s. 193-215.
• PACTE (2005): “Investigating Translation Competence: Conceptual and Methodological Issues”. Meta 50, 2, s. 609-619.
• Pym, Anthony (2003): “Redefining Translation Competence in an Electronic Age: In Defence of a Minimalist Approach”. İçinde: Meta 48, 4, s. 481-497.
• Reiß, Katharina (1995): “Übersetzungstheorien und ihre Relevanz für die Praxis”. İçinde: Mary Snell-Hornby ve Mira Kadric (Yay.), Wiener Vorlesungen von Katharina Reiß. Wien: WUW-Universitätsverlag, s. 29-46.
• Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. Sosyal Bilimler (2011): Ankara: TÜBA
• Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük (2016): Ankara: T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu. http://tdk.gov.tr (Son erişim: 12.10.2016)
• Wilss, Wolfram (1987): “Theoretische und empirische Aspekte der Übersetzungswissenschaft”. İçinde: Friedrich Krollmann ve Günther Haensch (Yay.): Lebende Sprachen 32. Jahrgang. Heft 4, s. 145-150.
• Wotjak, Gerd (1999): “Welches wissen braucht der Übersetzer?” İçinde: Alberto Gil, Johann Haller, Erich Steiner, Heidrun Gerzymisch-Arbogast (Yay.), Modelle der Translation, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Wien: Peter Lang, s. 543-561.