The Concept of the “New Woman” in Halide Edip Adıvar’s Ateşten Gömlek and D. H. Lawrence’s The Fox

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 3 - 14, 30.06.2020

Senem Üstün Kaya

https://doi.org/10.37583/diyalog.759396

Öz

War, as a universal theme, is accepted as one of the most outstanding events that affect all nations profoundly and is a distinguished topic of Comparative Literature. Due to wars, in many different cultures, social balance has collapsed, gender roles have changed and the concept of the ‘‘new woman’’ has become prominent. In this study, Ateşten Gömlek (1922) by the Turkish author Halide Edip Adıvar and The Fox (1922) by the British writer David Herbert Lawrence were studied. Within this scope, the study involves a comparative analysis based on the depiction of the concept of the “new woman” by the mentioned writers and the shift in gender roles in different cultures. Historical and social plot of periods reflected in both texts were studied in textual analysis process. The core of the study involves the depiction of social gender shifts during the war period in literature of different cultures. The findings of this analysis provide that wars have similarly influenced gender roles and changed the status of women in different cultures. Therefore, this study is exemplarily for further comparative literary studies and researches based on the changing identity of women in war literature.

Anahtar Kelimeler

New Woman, war, Halide Edip Adıvar, Lawrence, Comparative Literature

Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek Romanı ve D. H. Lawrence’ın Tilki Adlı Eserinde “Yeni Kadın” Olgusu

Öz

Evrensel bir konu olan savaş, her milleti derinden etkileyen en önemli olgulardan sayılmaktadır ve yansıması Karşılaştırmalı Edebiyatın en seçkin konularından biridir. Savaşlar yüzünden birçok farklı kültürde, toplumsal dengeler bozulmuş, cinsiyetçi roller değişmiş ve ‘‘yeni kadın’’ olgusu öne çıkmıştır. Bu çalışmada, 20. yüzyılın kadın Türk edebiyatçılarından biri olan Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek (1922) romanında ve İngiliz edebiyatçı David Herbert Lawrence’ın Tilki (The Fox) (1922) hikâyesinde ‘‘yeni kadın’’ kavramı karşılaştırmalı edebiyat yöntemi ile analiz edildi. Her iki eserin yansıttığı dönemin tarihsel ve sosyal örgüsü metin inceleme yöntemi ile incelendi. Çalışmanın özü, toplumsal cinsiyet rollerinin savaş dönemlerinde farklı kültürlerin edebiyatlarındaki yansımasını kapsar. İncelemedeki bulguların sonucunda, farklı kültürlerde farklı cinsiyetlere ait yazarlar tarafından ele alınmış olsa da, Adıvar’ın Ateşten Gömlek ve Lawrence’ın Tilki adlı eserinde, savaşın cinsiyet rollerine etkisinin benzer şekilde yansıtıldığı gözlenmiştir. Bu sebeple, bu çalışma, diğer karşılaştırmalı edebi incelemelere ve savaş edebiyatında kadın kimliğinin tanımlanmasına yönelik araştırmalara katkı sağlayabilecek içeriktedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kadın, savaş, Halide Edip Adıvar, Lawrence, Karşılaştırmalı Edebiyat

Kaynakça

• Adıvar, Halide Edip (2005): Ateşten Gömlek. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Argunşah, Hülya (2015): Halide Edip’te Değişen Kadının Romandaki İzdüşümleri: Seviye Talip’ten Ateşten Gömlek’e. Türklük Bilimi Araştırmaları 37. 27-52.
• Aydın, Kamil (2008): Karşılaştırmalı Edebiyat, Günümüz Post modern Bağlamında Algılanışı. İstanbul: Birey Yayınları.
• Aytaç, Gürsel (1997): Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Aytaç, Gürsel (1999): Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Papirüs Yayınevi. Butler, Judith (2008): Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. (Çev. Başak Ertür). İstanbul: Metis Yayınları.
• Daleski, Hillel Matthew (1965): The Forked Flame: A Study of D. H. Lawrence. Evanston: Northwestern University Press.
• Enginün, İnci (1999): Mukayeseli Edebiyat. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Fernandes, Isabel (2011): Critical Dialogues: Slow Readings of English Texts. Lisboa: Author’s Own Edition.
• Grayson, Donna Evelyn (1975): The Idea of Dualism in Shorter Works of D. H. Lawrence (PhD Thesis). McMaster University.
• Law, Cheryl (1997): Suffrage and Power: The Women’s Movement 1918-1928. London: I. B. Tauris. Lawrence, David Herbert (1942): Tilki. (Çev. Ferid Namık Hansoy). İstanbul: İnkılap Kitabevi. Millett, Kate (1987): Cinsel Politika. (Çev. Seçkin Selvi). İstanbul: Payel Yayınları.
• O’Brien, Kenneth Paul/ Parsons, Lynn Hudson (1995): The Home-Front War: World War II and American Society. London: Greenwood Press.
• Onur, Hilal/ Koyuncu, Berrin (2004): Hegemonik Erkekliğin Görünmeyen Yüzü: Sosyalizasyon Sürecinde Erkeklik Oluşumları ve Krizleri Üzerine Düşünceler. İçinde: Toplum ve Bilim 101. 31-49. Richardson, Angelique/ Willis, Chris (2001): The New Woman in Fiction and in Fact: Fin-de-siecle Feminisms. London: Palgrave Macmillan. Tong, Rosemarie Putnam (2006): Feminist düşünce (Çev. Zafer Cirhinlioğlu). İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Toprak, Zafer (1995): İttihat-Terakki ve Devletçilik, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Urgan, Mina (2016): D. H. Lawrence: İnceleme. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yamaner, Onur (Ed.) (2016): 20. Yüzyılda Savaş ve Kadın. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.