Çok Programlı Lise Öğrencilerinin Matematiğe Karşı Tutum ve Öz-Yeterlik Algıları

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 59, 207 - 226, 15.04.2015

Hayal Yavuz Mumcu , Meral Cansız Aktaş

Öz

Problem Durumu

Matematik dersinin
öğrenilmesinde, öğrencinin bilişsel seviyesinin yanı sıra duyuşsal özellikleri
de oldukça önemli bir faktördür. 2005 yılında değişen ve öğrencilerin bilişsel
gelişiminin yanı sıra duyuşsal gelişimini de vurgulayan Ortaöğretim Matematik
Dersi Öğretim Programında, duyuşsal boyut içerisinde tutum, öz güven,
matematikte kendine yetme becerisi ve matematik kaygısı sayılmaktadır.
Öğrencilerin matematik dersi ile ilgili geliştirdiği duygu ve düşünceler
başarıya doğrudan yansımakta ve bir üst sınıfa devam ederken çoğu öğrencide
aynı kalmaktadır. Eğitim, tutumları değiştirmede önemli bir araç olduğundan,
öğretmenlerin gerek kendi derslerine, gerekse sosyal yaşamdaki diğer olgulara
yönelik öğrenci tutumlarının ne olduğunu, nasıl ölçülebileceğini bilmeleri
eğitimin niteliğini arttırmada önemli bir etken olabilir. Bu konu ile ilgili
olarak yapılan bir hayli çalışma olmasına rağmen, bu çalışmalarda örneklem
gruplarını genel olarak farklı tür okullarda öğrenim gören öğrenciler
oluşturmaktadır. Dolayısıyla örneklem grubunda yer alan öğrenciler farklı
kültüre, farklı eğitim olanaklarına, farklı okul çevrelerine ve farklı eğitim
koşullarına sahip öğrencilerdir. Ayrıca meslek liselerinde yer alan öğrenciler
üzerine yapılan çalışmaların sayısı çok fazla değildir. Buradan hareketle,
mevcut çalışmada bir çok programlı lisenin farklı eğitim programlarına (genel
ve mesleki) devam eden öğrencilerle çalışılmıştır.  Böylelikle söz konusu dış etmenlerin etkileri
kontrol altına alınmaya çalışılmıştır.

Araştırmanın Amacı

Bu çalışmada çok
programlı lise öğrencilerinin matematik dersine karşı sahip oldukları tutum ve
öz-yeterlik algılarını birbiri ile ilişkili olarak incelemek, bu iki kavram
arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amaçlanmıştır. Ayrıca çalışmada bu
öğrencilerin matematik dersine karşı sahip oldukları tutum ve öz-yeterlik
algıları, devam etmekte oldukları eğitim programı, yaşları, cinsiyetleri ve
akademik başarıları açısından ele alınmış ve incelenmiş, bu amaçla aşağıdaki
alt problemlere cevap aranmaya çalışılmıştır. Çok programlı lise öğrencilerinin
matematiğe karşı;

·      
tutum
ve öz-yeterlik algıları hangi düzeydedir?

·      
tutum
ve öz-yeterlik düzeyleri cinsiyete, sınıf seviyesine, eğitim programına ve
matematik başarısına göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?

·      
tutum
ve öz-yeterlik algıları arasında nasıl bir ilişki vardır?

Araştırmanın
Yöntemi

Bu
araştırma tarama modelinde betimsel
bir çalışmadır. Tarama modeli, geçmişte ya da halen var olan bir durumu
var olduğu sekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır. Araştırmanın
çalışma grubunu, 2011-2012 eğitim öğretim yılında İzmir ilinde bulunan bir Çok
Programlı Lisede öğrenim gören toplam 212 lise öğrencisi oluşturmaktadır, veri
toplama aracı olarak daha önce
geliştirilmiş olan “Matematik Tutum
Ölçeği” ile “Matematik Öz-Yeterlik Algısı Ölçeği” kullanılmıştır.

Araştırmanın
Bulguları

Çalışmadan elde
edilen bulgulara göre, öğrencilerin tutumları 3.14 puan ortalaması ve .79
standart sapma ile öz-yeterlik algı düzeyleri ise 3.01 puan .60 standart sapma
ile “kararsızlık” eğilimindedir. Öğrencilerin matematiğe karşı sahip oldukları
tutum  (t ₍₂₁₀₎ = 2.55, p<
.05, η² =0.03) ve öz-yeterlik algı düzeylerinin (t ₍₂₁₀₎
= 2.89, p< .05, η² =0.03) eğitim programına göre anlamlı bir
farklılık gösterdiği görülmektedir.  Bu
bulgulara göre genel lise eğitim programına devam eden öğrencilerin matematik
dersine yönelik sahip oldukları tutumları ve öz-yeterlik algıları, mesleki
eğitim programına devam eden öğrencilerin tutum ve öz-yeterlik algılarından
daha olumludur. Diğer taraftan, kız öğrenciler ile erkek öğrencilerin matematik
dersine karşı sahip oldukları tutumları arasında anlamlı bir fark olmadığı
görülmüştür (t ₍₂₁₀₎ =-1.503, p> .05). Öz-yeterlik algılarına
bakıldığında kız öğrenciler ile erkek öğrencilerin matematik dersine karşı
sahip oldukları öz-yeterlik algıları arasında anlamlı bir fark olduğu
anlaşılmıştır (t ₍₂₁₀₎ =-2.99, p> .05, η² =0.04). Bu
bulgulara göre erkek öğrencilerin matematik dersine yönelik sahip oldukları
öz-yeterlik algıları, kız öğrencilerin matematik dersine yönelik sahip
oldukları öz-yeterlik algılarından daha yüksektir. Öğrencilerin matematik
dersine karşı sahip oldukları tutum (F_(2,209)= .138, p> .05)  ve öz-yeterlik algılarının (F_(2,209)=
.824, p> .05) öğrencilerin sınıf seviyesine göre anlamlı bir fark
göstermediği, öte yandan matematik dersine karşı sahip oldukları tutumları (F_(4,207)=
4.938, p< .05, η² =0.08 ) ve öz-yeterlik algıları  (F_(4,207)= 6.83, p< .05, η²
=0.11) ile matematik başarıları arasında anlamlı bir fark olduğu
görülmüştür. Buna göre matematik notu 5 olan öğrencilerin matematik dersine
karşı sahip oldukları tutumları ve öz-yeterlik algıları, notları 2 ve 3 olan
öğrencilerin tutum ve öz-yeterlik algılarına nazaran daha olumludur. Tutum ve
öz-yeterlik algıları arasındaki korelasyona bakıldığında öğrencilerin matematik
dersine karşı sahip oldukları öz-yeterlik algıları ile tutumları arasında
pozitif yönde yüksek düzeyde bir korelasyon olduğu belirlenmiştir (r=0.704, p<.01).
Dolayısıyla öğrencilerin tutumları ile öz-yeterlik algıları arasındaki
ilişkinin aynı yönde olduğu söylenebilir.

Araştırmanın
Sonuçları ve Önerileri

Yapılan bilimsel çalışmalara ve mevcut çalışmanın
sonuçlarına bakıldığında, mesleki eğitim programlarına devam eden öğrencilerin
diğer eğitim programlarına devam eden öğrencilere nazaran matematik dersine
karşı daha olumsuz tutumlara sahip oldukları anlaşılmaktadır. Bu noktadan
hareketle mesleki eğitim programlarına devam eden öğrencilerin matematik
dersine karşı daha olumlu tutum geliştirmelerini sağlamak amacıyla görevli
öğretmenler tarafından matematiksel uygulamalar, etkinlikler veya öğretim
metotları uygulanabilir. Bu eğitim programlarında öğrenim gören öğrencilerin
matematik dersi ile ilgili alt yapı eksiklikleri belirlenerek bu eksikliklerin
giderilmesine yönelik öğretim faaliyetleri planlanabilir. Tutum ve öz-yeterliğe etki eden
etkenler öğretim ortamlarında daha spesifik olarak incelenebilir, öğrencilerin
matematik dersinde başarılı olmalarındaki engelleri ortadan kaldırmak adına
“öğrencilerin matematiğe karşı olumlu tutum ve yüksek öz-yeterlik sahibi
olmaları için neler yapılabilir?” sorusuna cevaplar aranıp ve bu doğrultuda
çalışmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Matematiğe karşı tutum, öz-yeterlik algısı, eğitim programı, çok programlı lise

Multi-program High School Students’ Attitudes and Self-efficacy Perceptions toward Mathematics

Öz

Problem
Statement: So far, there have been many problems in maths
education in the world; negative attitudes and low self-efficacy perceptions
towards mathematics are the two important reasons for these problems. Though
there are several studies regarding the topic, choosing random students from
secondary school for the sample group of the study creates problems as the
students have to go through different programs. Therefore, this study aims to
cover this gap in the field.

Purpose of Study:  The purpose of this study is to determine
the students’ attitudes and self-efficacy perceptions towards mathematics in
terms of education programs, gender, grade level and mathematics performance,
it also aims to see the relationship between attitudes and self-efficacy
perceptions towards mathematics themselves.

Method: The study was designed as a
descriptive study in survey method. İn this paper, “Maths Attitude Scale”
and “Self-Efficacy towards Mathematics Scale” were applied to the sample group,
which consists of 212 students from different departments in a multi- program
high school. İndependent t-test, one way ANOVA and correlation were used as the
statistical techniques.

Findings and
Results: At
the end of the study, it is found that students’ scores for attitudes and
self-efficacy perceptions tend to be uncertain. The students enrolled in
regular school programs show higher self-efficacy perceptions and attitudes
than those attending vocational programs. Though the difference between female
and male students’ attitudes is not meaningful, it is seen that male students’
self-efficacy perceptions are higher than females’. Also, the grades they are
studying are not effective on their attitudes or perceptions. When one of the
tested variables mathematics achievement
–students’ marks-  is taken into
consideration it is found out that students with higher marks (85-100) have
also higher self- efficacy perception points than the ones whose marks are
lower (45-54 and 55-69). Besides, at the end of the study, a strong and
positive correlation was found between students’ attitudes and self-efficacy
perceptions towards mathematics.

Conclusions and
Recommendations:
With the aim of increasing vocational students’ attitudes towards mathematics,
these students’ inabilities and weaknesses in mathematics should be determined
and teaching activities should be planned to overcome these weaknesses. 

Anahtar Kelimeler

Attitude towards mathematics, self-efficacy perceptions, education program, multi program high school

Kaynakça

• Adeyemo, D. A., & Adeleye, A. T. (2008). Emotional intelligence, religiosity and self-efficacy as predictors of psychological well-being among secondary school adolescents in Ogbomoso, Nigeria. Europe’s Journal of Psychology, 4(1): 51-67. Adeyemo, D. A, & Torubeli, V. A. (2008). Self-efficacy, self-concept and peers influence as correlates of achievement among secondary school students in transition. Pakistan Journal of Social Sciences, 5(1): 10-16. Akdag, M. (2014). Sinif ogretmeni adaylarinin ustbilissel farkindalik ve matematik kaygi duzeyleri arasindaki iliski [The relationship between preservice elementary teachers' math anxiety levels and their metacognitive awareness]. Unpublished master’s thesis, Gaziosmanpasa University, Tokat. Alacaci, C., & Erbas, A. K. (2010). Unpacking the inequality among Turkish schools: Findings from PİSA 2006. International Journal of Educational Development, 30(2): 182-192. Arkonac, G. (2009). Meslek liselerinde matematik dersinde karsilasilan sorunlar [Problems with teaching mathematics in vocational schools]. Unpublished master’s thesis, Beykent Universitesi, İstanbul. Avci, E., Ozenir, O. S., Coskuntuncel, O., Ozcihan, H. G., & Su, G. (2014). Ortaogretim ogrencilerinin geometri dersine yonelik tutumlari, Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 5(3): 304-317. Avci, E., Coskuntuncel, O., & İnandi, Y. (2011). Ortaogretim on ikinci sinif ogrencilerinin matematik dersine karsi tutumlari [Middle Secondary School Student’s attitudes towards mathematic], Mersin Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 7(1): 50-58. Ayotola, A., & Adedeji, T. (2009). The relationship between gender, age, mental ability, anxiety, mathematics self-efficacy and achievement in mathematics. Cypriot Journal of Educational Science, 4(2): 113-124. Baki, A., Kosa, T., & Berigel, M. (2007, May). Bilgisayar destekli materyal kullaniminin ogrencilerin matematik tutumlarina etkisi. Paper presented at the meeting of The Proceedings of 7th İnternational Educational Technology Conference, Near East University, North Cyprus. Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2): 191-215. Baykul, Y. (2000). Egitimde ve psikolojide olcme: Klasik test teorisi ve uygulamasi (Measurement in education and psychology: Classical test theory and it’s applications]. Ankara: OSYM Yayinlari. Belbase, S. (2010). Images, anxieties and attitudes toward mathematics. Online Submission. Retrieved on 5 February 2015, from , < http://eric.ed.gov/?id=ED513587> Berberoglu, G., & Kalender, İ. (2005). Ogrenci basarisinin yillara, okul turlerine, bolgelere gore incelenmesi: OSS ve PISA analizi [Investigation of student achievement across years, school types and regions: The SSE and PİSA analyses]. Egitim Bilimleri ve Uygulama, 4(7): 21-35. Briley, J. S. (2012). The relationships among mathematics teaching efficacy, mathematics self-efficacy and mathematical beliefs for elementary pre-service teachers. İssues in the Undergraduate Mathematics Preparation of School Teachers: The Journal, 5: 1-13. Carr, D. (2014). Relationship between classroom climate, student self-efficacy, and achievement in the high school math classroom. Honors Projects in Mathematics. Paper 16. Retrieved on 3 January, 2015, from, <http://digitalcommons.bryant.edu/honors_mathematics/16> (Retrieved on 3 January 2015) Cleary, T. J., & Chen, P. P. (2009). Self-regulation, motivation and math achievement in middle school: Variations across grade level and math context. Journal of School Psychology, 47: 291–314. Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nd Edition. Hillsdale, NJ: Erlbaum. Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112(1): 155-159. Cakiroglu, E., & Isiksal, M. (2009). Pre-service elementary teachers’ attitudes and self-efficacy belief toward mathematics. Education and Science, 34 (151): 132-139. Devine, A., Fawcett, K., Szűcs, D., & Dowker, A. (2012). Gender differences in mathematics anxiety and the relation to mathematics performance while controlling for test anxiety. Behavioral and Brain Functions, 8, 33. Dowker, A. (2005). Individual differences in arithmetic: Implications for psychology, neuroscience and education. USA, Hove: Psychology Press. Duatepe, A., & Cilesiz, S. (1999). Matematik tutum olcegi gelistirilmesi [Developing mathematics attitude scale]. Hacettepe Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 16-17: 45-52. Ekizoglu, N., & Tezer, M. (2007). İlkogretim ogrencilerinin matematik dersine yonelik tutumlari ile matematik basari puanlari arasindaki iliski [The relationship between the attitudes towards mathematics and the success marks of primary school students]. Cypriot Journal of Educational Sciences, 2(1): 43-57. Ergun, D. (2012). Motivation of students towards mathematics in trade vocational high schools in Ankara: An Exploratory Study. Unpublisehed master’s thesis, Bilkent University, Ankara. Ernest, P. (2004). Images of mathematics, values and gender: A philosophical perspective. İn: B Allen, S Johnston-Wilder (Eds.): Mathematics Education: Exploring the Culture of Learning. London: Routledge. Escalera-Chávez, M., García-Santillán, A., & Venegas-Martínez, F. (2014). Confirmatory factorial analysis to validity a theoretical model to measure attitude toward statistics. Mediterranean Journal of Social Science, 5(1): 569-577. Evans, B. R. (2010). Determining quality teachers: Mathematical content knowledge, perceptions of teaching self-efficacy, and attitudes toward mathematics among a teacher for America cohort. Journal of the National Association for Alternative Certification, 5(2): 23-35. Faulkner, G., & Reeves, C. (2009). Primary school student teachers’ physical self-perceptions and attitudes towards teaching physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 19 (3): 311-324. Hatisaru, V., & Erbas, A.K. (2012). Matematik egitiminde endustri meslek liselerinde yasanan sorunlar ve cozum onerileri [The problems for mathematics education in industrial vocational high schools and suggestions for solution]. Paper presented at X. National Science and Mathematics Congress, Nigde, Turkey. Hoffman, B. (2010). I think I can, but I'm afraid to try: The role of self-efficacy beliefs and mathematics anxiety in mathematics problem-solving efficiency. Journal of Learning and İndividual Differences, 20: 276–283. Jameson, J. J. (2013). Contextual factors related to math anxiety in second-grade children. The Journal of Experimental Education, 82(4): 519-536. Kan, A. (2009). Olcme sonuclari uzerinde istatistiksel islemler [Measurement results on the statistical procedures], in: H Atilgan (Ed.): Egitimde Olcme ve Degerlendirme. Ankara: Ani Yayinlari, pp. 397-456. Karadeniz, İ. (2014). Kirsal kesimdeki ortaokul ogrencilerinin matematige iliskin kaygilari ile matematik tutumlari arasindaki iliski [The relationship between rural secondary school students' respecting of math anxiety and their attitude towards math]. Unpublished master’s thesis, Eskisehir Osmangazi Universitesi, Eskisehir. Karasar, N. (2005). Bilimsel arastirma yontemi [Scientific research method]. Ankara: Nobel Yayinlari. Kayir, O., Karaca, S., & Senyuz, Y. (2004). Meslek liseleri arastirmasinda ortaya cikan temel bazi bulgular [Some basic findings of vocational high school research). Paper presented at 4th Democratic Education Conference, Ankara, Turkey. Klassen, R. (2004). A cross-cultural investigation of the efficacy beliefs of South Asian immigrant and Anglo Canadian non-immigrant early adolescents. Journal of Educational Psychology, 96(4): 731–742. Krinzinger, H., Kaufmann, L., & Willmes, K. (2009). Math anxiety and math ability in early primary school years. Journal of Psychoeducational Assessment, 27: 206-225.
• Kurbanoglu, N. İ., & Takunyaci, M. (2012). Lise ogrencilerinin matematik dersine yonelik kaygi, tutum ve oz-yeterlik inanclarinin cinsiyet, okul turu ve sinif duzeyi acisindan incelenmesi [An investigation of the attitudes, anxieties and self-efficacy beliefs towards mathematics lessons high school students’ in terms of gender, types of school, and students’ grades]. Uluslararasi İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1): 110–130. Kuzgun, Y. (2003). Meslek rehberligi ve danismanligina giris [Introduction to vocational guidance and counseling]. Ankara: Nobel Yayinlari. Kose, M. R. (1996). Universiteye giris ve liselerimiz. Hacettepe Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 15: 51-60. LaRocque, M. (2008). Assessing perceptions of the environment in elementary classrooms: The link with achievement. Educational Psychology in Practice, 24(4): 289-305. Louis, R.A., & Mistele, J. M. (2012). The differences in scores and self-efficacy by student gender in mathematics and science. International Journal of Science and Mathematics Education, 10(5): 1163–1190. Luzzo, D. A., Hasper, P., Albert, K. A., Bibby, M. A., & Martinelli, E. A., Jr. (1999). Effects of self‐ efficacy‐enhancing interventions on the math/science self‐efficacy and career interests, goals, and actions of career undecided college students. Journal of Counseling Psychology, 46 (2): 233‐243. Ma, X., & Kishor, N. (1997). .Assessing the relationship between attitude toward mathematics and achievement in mathematics: A meta-analysis. Journal for Research in Mathematics Education, 28(1): 26-47. MoNE (2002). Milli Egitim Bakanligi Cok Programli Lise Yonergesi [Guidelines of Ministry of National Education]. Retrieved on 8 October 2012, from, <http://mevzuat.meb.gov.tr/html/3052_0.html> MoNE 2013. PİSA 2012 Ulusal On Raporu. (Retrieved on 12 March 2014, from, <http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22&lang=tr> National Research Council Staff, & Mathematical Scinces Educational Board (1998). High school mathematics at work: Essays and examples for the education of all students. Washington DC: National Academy Press. Nicolaidou, M., & Philippou, G. (2003). Attitudes towards mathematics, self-efficacy and achievement in problem solving. İn: MA Mariotti (Ed.): European Research in Mathematics Education III. University of Pisa, Italy, February 28-March 3, 2003. Peker, M., & Mirasyedioglu, S. (2003). Lise 2. sinif ogrencilerinin matematik dersine yonelik tutumlari ve basarilari arasindaki iliski [The relationship between second grade students’ attitudes towards mathematics and achievements]. Pamukkale Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 14(2): 157-166.