8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabındaki Biyoloji Konularının Bilimsel İçerik Açısından İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 3, 17 - 35, 07.12.2017

Mehmet Yılmaz Ertunç Gündüz , Emine Hatun Diken , Osman Çimen

https://doi.org/10.17556/erziefd.330600

Cited By: 16

Öz

Ders
kitaplarının bilgi bakımından içeriğinin doğru olması öğrencilerde oluşabilecek
yanlış bilgilerin ya da kavram yanılgılarının oluşmasını önleme noktasında
büyük önem taşımaktadır. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın amacı MEB 8. Sınıf
Fen Bilimleri ders kitabındaki biyoloji konularının bilimsel açıdan
incelenmesidir. Araştırmada 2016-2017 öğretim yılından itibaren 5 (beş) yıl
süreyle ders kitabı olarak kabul edilen MEB Ortaokul 8. Sınıf Fen Bilimleri
Ders Kitabı araştırmacılar tarafından bilimsel içerik bakımından incelenmiştir.
Ders kitabı incelenirken kitapta eksik ya da yanlış bilgiler ile kavram
yanılgılarının olup olmadığına bakılmıştır. Verilerin analizinde doküman
incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre MEB 8. Sınıf Fen
Bilimleri ders kitabında İnsanda Üreme, Büyüme ve Gelişme ile Canlılar ve
Enerji ilişkileri üniteleri ile bazı bölüm değerlendirme sorularında ve bazı
şekilli gösterimlerde eksik ya da yanlış bilgi ile kavram yanılgılarının
bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri ders kitabı, bilimsel hata

Kaynakça

• Alkan, İ., Akkaya, G. & Köksal, S. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mitoz ve mayoz bölünmeye ilişkin kavram yanılgılarının model oluşturma yaklaşımıyla belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 121-135.
• Atıcı, T., Samancı, N.K. & Özel, Ç.A. (2007). İlköğretim fen bilgisi ders kitaplarının biyoloji konuları yönünden eleştirel olarak incelenmesi ve öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 115-131.
• Audesirk, T., Audesirk, G., & Byers, B.E. (2006). Life on earth. USA: Pearson Prentice Hall.
• Aycan, O., Kaynar, U.H., Türkoğuz, S., & Arı, E. (2000). İlköğretimde kullanılan fen bilgisi ders kitaplarının bazı kriterlere göre incelenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Brown, C.R. (1995). The effective teaching of biology. London and New York: Longman.
• Chiras, D.D. & Reganold, J.P. (2005). Natural resource conservation. USA: Pearson Education.
• Davis, M.L. & Cornwell, M.L. (Eds), (2008). Introduction to environmental engineering. USA: Mc-Graw Hill International Edition.
• Delice, A., Aydın, E., & Kardeş, D. (2009). Öğretmen adayı gözüyle matematik ders kitaplarında görsel öğelerin kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(16), 75-92.
• Demircioğlu, H., & Geban, Ö. (1996). Fen bilgisi öğretiminde bilgisayar destekli öğretim ve geleneksel problem çözme etkinliklerinin ders başarısı bakımından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 183-185.
• Demirel, Ö. & Kıroğlu, K. (2005). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dündar A., (1995). Orta okul temel ders kitaplarının eğitsel ve grafiksel açıdan değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara. Eichorn, S.E & Evert, R.F. (2016). Raven bitki biyolojisi. Türkan, İ (Ed). (pp. 822). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Eyidoğan, F., & Güneysu, S. (2002). İlköğretim fen bilgisi kitaplarındaki kavram yanılgılarının incelenmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Freeman, S. (2011). Biological science. USA: Pearson Benjamin Cummings.
• Gül, Ş., Özay-Köse, E., & Konu, M. (2014). Genetik ünitesinin öğretiminde kavram karikatürü kullanımının biyoloji öğretmeni adayları üzerine etkisi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(1), 1-22.
• Gündüz, E., Yılmaz, M., & Çimen, O. (2016). MEB ortaöğretim 10. sınıf biyoloji ders kitabının bilimsel içerik bakımından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 414-430.
• Kete, R., & Acar, N. (2007). Lise 2 biyoloji ders kitaplarına üzerine öğrenci tutumlarının analizi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 221-230. Krebs, J. C. (2009). Ecology (5th ed). USA: Pearson International Edition.
• Kuru, M. (2011). Omurgalı hayvanlar. Ankara: Palme Yayıncılık.
• MEB (2013). Taslak kitap incelemede değerlendirmeye esas olacak kriterler (MEB TTKB- 27040). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara: MEB. Molles, C.M. (2005). Ecology (Concepts and applications). USA: McGraw-Hill.
• Odum, E.P. & Barrett, G.W. (2008). Ekoloji’nin temel ilkeleri. Işık, K. (Eds.). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Oluk, S. (2015). The effectıveness of graphic novel style material on overcomıng students’ mısconceptıons about energy concerning with living things. Celal Bayar University, Scientific Research Projects Coordination, Project No: 2011-058 (Unpublished project reports).
• Oluk, S., & Oluk, E. (2016). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin canlılarda enerji kavramıyla ilgili bazı kavram yanılgıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 51, 97-111.
• Özay, E., and Öztas, H. (2003). Secondary students’ interpretations of photosynthesis and plant nutrition. Journal of Biological Education, 37(2), 68-70. Özay, E., & Hasenekoğlu, İ. (2007). Lise 3 biyoloji ders kitaplarındaki görsel sunumda gözlenen bazı sorunlar. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 80-91.
• Pedrosa, M.A., & Dias, M.H. (2000). Chemistry textbook approaches to chemical equilibrium and student alternative conceptions. Chemistry Education: Research and Practice, 1, 227-236.
• Reece, J. B, Urry, L.A., Cain, M. L., Wasserman, S. A., Minorsky, P.V., & Jackson, R.B. (2013). Campbell biyoloji. Gündüz, E. & Türkan, İ. (Eds). (pp. 1263). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Reid, D. (1990). The Role of pictures in learning biology: Part 2, picture-text processing. Journal of Biological Education, 24(4), 251-258.
• Sadava, D., Hillis, M.D., Heller, H.C. & Berenbaum, M.R. (2014). Yaşam bilimi biyoloji. Gündüz, E. & Türkan, İ. (Eds). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Simon, E.J., Dickey, J.L., Hogan, K.A. & Reece, J.B. (2017). Campbell temel biyoloji. Ertunç Gündüz, E. & Türkan, İ. (Eds). (pp. 639). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Smith, M.T. & Smith, L.R. (2009). Elements of ecology. USA: International Edition, Pearson Benjamin Cummings.
• Teiz, L. & Zeiger, E. (2007). Bitki fizyolojisi. Türkan, İ (Ed). (pp. 690). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Tekkaya, C., Çapa, Y., & Yılmaz Ö. (2000). Biyoloji öğretmen adaylarının genel biyoloji konularındaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 140 – 147.
• Tekkaya, C. & Balcı, S. (2003). Öğrencilerin fotosentez ve bitkilerde solunum konularındaki kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 101-107.
• Temelli A. (2006). Lise öğrencilerinin genetikle ilgili konulardaki kavram yanılgılarının saptanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 73-82.
• Türkmen, L., Çardak, O. & Dikmenli, M. (2014). Lise öğrencilerinin canlıların çeşitliliği ve sınıflandırılması konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 155-168.
• Uçar, C., & Somuncuoğlu-Özerbaş, D. (2017). Ortaokul 5. sınıf fen bilimleri ders kitabının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1373-1388.
• Ünsal, Y. & Güneş, B. (2004). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak meb. lise 1. sınıf fizik ders kitabının eleştirel olarak incelenmesi, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 198-124.
• Yağbasan, R. & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102-120.
• Yeşilyurt, S., & Gül, Ş. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin taşıma ve dolaşım sistemleri ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 17-48.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yürük, N. & Çakır, Ö. S. (2000). Lise öğrencilerinde oksijenli ve oksijensiz solunum konusunda görülen kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 185-191.