Investigation of Secondary School Students’ Attitudes Towards Environment in terms of Several Variables by Using 2-MEV Attitude Scale

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 215 - 232, 29.12.2019

Çınar Kılıç , Sönmez Girgin

Öz

The aim of this study is to examine the attitudes of secondary school students towards environment in terms of various variables. The study was carried out with 208 students who were studying in secondary schools in the townships of Ankara with different socioeconomic levels. The data were collected by two-factor Environmental Values Model (2-MEV) attitude scale adapted to Turkish by us. The reliability of the whole scale was calculated as 88. The scale is of 5-point Likert type and consists of two factors and 20 items. The data were analyzed by t-test, one-way analysis of variance and scheffe technique. As a result, significant differences were found between the students' environmental attitude scores and each of the following variables: gender, science course grade point average, mother's and father's educational status and profession, family income status, and membership of environmental organization.

Anahtar Kelimeler

Attitude, 2-MEV, Environmental attitude, Secondary school students

Ortaokul Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının 2-ÇDM Tutum Ölçeği Kullanılarak Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırma, 2016 yılında Ankara’nın farklı sosyoekonomik düzeylere sahip ilçelerindeki ortaokullarda öğrenim gören 208 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Veriler araştırmacılar tarafından Türkçeye uyarlanan iki faktörlü Çevresel Değerler Modeli (2-ÇDM) tutum ölçeği ile toplanmıştır. Ölçeğin tamamına ait güvenirlik ,88 olarak hesaplanmıştır. Ölçek, 5’li likert tipte olup iki faktör ve 20 maddeden oluşmaktadır. Veriler, t-testi, tek yönlü varyans analizi ve scheffe tekniği ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak, öğrencilerin çevre tutum puanları ile cinsiyet, fen bilimleri dersi not ortalaması, anne ve babanın eğitim durumu ile mesleği, ailenin gelir durumu ve çevre kuruluşuna üyelik durumu arasında anlamlı farkılıklar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tutum, 2-ÇDM, Çevresel tutum, Ortaokul öğrencileri

Kaynakça

• Aydın, F., & Çepni, O. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Karabük ili örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 189-207.
• Aydoğdu, M. & Gezer, K. (Ed.). (2006). Çevre bilimi. Ankara: Anı.
• Değirmenci, M. (2013). İlköğretim öğrencilerinin çevreye karşı tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Kayseri ili örneği). Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3, 59-68.
• Erinç, S. (1984). Ortam ekolojisi ve degradasyonal ekosistem değişiklikleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Erkol, S., & Uğulu, İ. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji ve çevreye yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 243-251.
• Erol, G. H. (2005). Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Girgin, S. & Er, F. (2016). Eko-okullarda ve klasik okullarda 8. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının cinsiyete göre karşılaştırılması. Proceedings of International Teacher Education Conference, 283.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S., & Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online Dergisi, 6(3), 452-468.
• Görmez, K. (2003). Çevre sorunları ve Türkiye. Ankara: Gazi.
• Gürbüz, H., & Çakmak, M. (2012). Biyoloji eğitimi bölümü öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 162-173.
• Kanbak, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin çevresel tutum ve davranışları: farklı değişkenler açısından kocaeli üniversitesi örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 77-90.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
• Kılıç, Ç. (2018). 2-MEV (iki faktörlü çevresel değerler modeli) tutum ölçeğinin Türkçeye adaptasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, Ç., & Girgin, S. (2019). 2-ÇDM (İki faktörlü çevresel değer modeli) tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. JRES, 6(1), 38-56.
• Kibbe, A., Bogner, F. X., & Kaiser, F. G. (2014). Exploitative vs. appreciative use of nature – Two interpretations of utilization and their relevance for environmental education. Studies in Educational Evaluation, 41, 106-112.
• Mete, A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarına çevre koruma kulübü’nün etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Morgan, C. T. (1995). Psikolojiye giriş. Çev. Sor. Sirel Karakaş. Ankara: Meteksan.
• Nalçacı, A., & Beldağ, A. (2012). İlköğretim 7. ve 8.sınıf öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi (Erzurum örneği). Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28), 141-154.
• Öcal, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 333-352.
• Önder, R. (2015). İlköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 115-124.
• Öner Armağan, F. (2006). İlköğretim 7-8. sınıf öğrencilerinin çevre eğitimi ile ilgili bilgi düzeyleri (Kırıkkale il merkezi örneklemi). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özmen, D., Çakmakçı Çetinkaya, A., & Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6), 330-344.
• Öztürk Kahriman, D. (2010). Preschool children’s attitudes towarda selected environmental issuees. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sadık, F., & Çakan, H. (2010). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeyleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351-365.
• Sam, N., Gürsakal, S., & Sam, R. (2010). Üniversite öğrencilerinin çevresel risk algısı ve çevresel tutumlarının belirlenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 20, 1-16.
• Sarıgöz, O. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre ile ilgili davranış ve düşüncelerinin değerlendirilmesi. Yüzüncüyıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 87-105.
• Shobeiri, S. M., Omidvar, B. & Prahallada, N. N. (2006). Influence of gender and type of school on environmental attitude of teachers in Iran and India. Int. J. Environ. Sci. Tech., 3(4), 351-357.
• Somuncu Demir, N. (2012). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında gerçekleştirilen tarım uygulamalı bahçe temelli eğitim modelinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 99-110.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Teyfur, E. (2017). Üniversite öğrencilerinin çevreye yönelik görüşleri. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 1, 73-87.
• Yıldız, K., Yılmaz, M. & Sipahioğlu, Ş. (2011). Çevre bilimi ve eğitimi. Ankara: Gündüz.
• Yüksel, Y., Girgin, S. & Gün Afacan, A. T. (2012). Dünyada ve Türkiye’de uluslararası çevre temelli eğitim projeleri: eko-okul ve globe projesi. IV. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi bildirileri 4, 2408-2422.
• Zengin, U., & Kunt, H. (2013). Ortaokul öğrencilerinin ağaç ve çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(23), 155-165.