Tüketicilerin Yiyecekte Yenilik Korkusu Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 16, 31.03.2020

Serkan Yiğit Murat Doğdubay

https://doi.org/10.32958/gastoria.604386

Cited By: 3

Öz

Yeniliklere bağlı
olarak yiyecek ve içecek sektörü; tüketicilerin istek ve arzularında meydana
gelen değişimlere ayak uydurabilmek amacıyla, yeni ve farklı hizmet arayışı
içine girebilmektedir. Son yıllarda özellikle gastronomi biliminin de etkisiyle,
yiyecek ve içecek sektörü her geçen gün yenilenmektedir. Ancak yiyecek ve
içecek sektöründe meydana gelen yenilikler her zaman karşılık bulamayabilmektedir.
Bunun nedeni olarak, tüketicilerin belli bir kısmının yeniliğe açık olmaması
gösterilebilmektedir. Psikoloji bilim dalının incelemiş olduğu konulardan biri
olan yenilik korkusu (neofobi); insanların hayatlarında veya çevresinde meydana
gelen yeniliklere karşı besledikleri korku olarak adlandırılmaktadır. Bu
korkuya sahip insanlar hayatlarında yenilik istememekte ve alışkanlıklarını
yaşamı boyunca devam ettirme niyetindedirler. Çalışmanın ana konularından
birini oluşturan yiyecekte yenilik korkusu da yenilik korkusunun bir çeşididir.
Yiyecekte yenilik korkusu, yeni yiyeceklere karşı bireylerde genellikle korku,
geri çekilme ve denemede isteksizlik olarak gözlenmektedir. Her ne kadar
yiyecekte yenilik korkusu, bireyi yeni yiyeceğin potansiyel zararlarına karşı
korumuş olsa da, zamanla bireyin beslenme döngüsünü kısıtlamaktadır.

Bu çalışmanın
amacı; tüketicilerin yiyecekte yenilik korkusu düzeylerini belirlemektir. Bu
amaçla yapılan çalışmada, katılımcıların yiyecekte yenilik korkusu düzeyleri
yiyecekte yenilik korkusu ölçeği ile ölçülmeye çalışılmıştır. Çalışmada
kullanılan ölçek, Pliner ve Hobden’in (1992) tarafından geliştirilmiştir.
Çalışma kapsamında veri toplama yöntemi olarak anket yöntemi kullanılmış ve 413
katılımcıya ulaşılmıştır. Sonuç olarak tüketicilerin, yiyecekte yenilik korkusu
açısından düzeyleri “nötr” olarak
belirlenmiştir. Bu düzeyin anlamı; tüketiciler, yeni yiyecekleri deneme
konusunda temkinli davranmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Yiyecekte Yenilik Korkusu, Yiyecek ve İçecek İşletmeciliği, Yiyecek Alışkanlıkları

Kaynakça

• Aktüelpsikoloji, (2018).[URL: http://www.aktuelpsikoloji.com/neofobi-yenilik-korkusu-nedir-6968h.htm]. Erişim Tarihi: 18.05.2019.
• Alley, T. R. ve Potter, K. A. (2011). Food neophobia and sensation seeking, Ed: Preedy, V. R., Watson, C. ve Martin, C. R. İçinde: Handbook Behavior: Food and Nutrition. 707-724.
• Barrena, R. ve Sanchez, M. (2012). Neophobia, personel consumer values and novel food acceptance, Food Quality and Preference, 27, 72-84.
• Baysal, A. (2015). Beslenme 16. Baskı, Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Bucak, T. ve Ateş, U. (2014). Gastronomi turizminin il turizmine etkisi: Çanakkale örneği, International Journal of Social Science, 28, 315-328.
• Caber, M., Yılmaz, G., Kılıçarslan, D. ve Öztürk, A. (2018). The effects of tour guide performance and food involvement on food neophobia and local food consumption intention. International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol: 30 (3), 1472-1491.
• Cevizkaya, G. (2015). Tüketicilerin etnik restoran işletmelerini tercih nedenleri: İstanbul’da bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Choe, Y. J. ve Cho, S. M. (2011). Food neophobia and willingness to try non-traditional foods for Koreans. Food and Quality and Preference, 22, 671-677.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. 8. Baskı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Doğdubay, M. ve Cevizkaya, G. (2015). Yiyecek-İçecek Endüstrisi ve Yiyecek-İçecek Endüstrisindeki İşletmelerin Yönetsel Fonksiyonlarının Analizi. Ed.: Murat Doğdubay, Turizm İşletmelerinde Yiyecek-İçecek Yönetimi , Ankara: Grafiker Yayınları, s. 13-34.
• Flight, I., Leppard, P. ve Cox, D. N. (2003). Food neophobia and associations with cultural diversity and socio-economic status amongst rural and urban Australian adolescents. Appetite, 41, 51-59.
• Furst, T., Connors, M., Bisogni, A. C., Sobal, J. and Falk, W. L. (1996). Food choice: A conceptual model of the process. Appetite, 26, 247-266.
• Greggor, A. L., Jolles, J. W., Thornton, A. ve Clayton, N. S. (2016). Seasonal changes in neophobia and its consisteny in rooks: The effect of novelty type and dominance position. Animal Behaviour, 121, 11-20.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Henriques, A. S., Silva, C. K. ve Herbert, L. M. (2009). Consumer segmentation based on food neophobia and its application to product development. Food Quality and Preference, 20, 83-91.
• Kim, G. Y., Eves, A. ve Scarles, C. (2009). Building a model of local food consumption on trips and holidays: A grounded theory approach. International Journal of Hospitality Management, 28, 423-431.
• Knaapila, A., Tuorilla, H., Silventoinen, K., Keskitalo, K., Kallela, M., Wessman, W., Peltonen, L., Cherkas, L. F., Spector, T. D. ve Perola, M. (2007). Food neophobia shows heritable varition in humans. Physiology & Behavior, 91, 573-578.
• Kozak, M. (2015). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. 2. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.Martins, Y., Pelchat, M. L. ve Pliner, P. (1997). Try it; It’s good and it’s good for you: Effects of taste and nutrition information on willingness to try novel foods. Appetite, 28, 89-102.
• MEGEP, (2012). Gıda Teknolojisi, Duyusal Test Teknikleri. Ankara.
• Mil, B. (2016). Yeme Ortamı ve Etkileri. Ed.: Osman Nuri Özdoğan, Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler I, Ankara: Detay Yayıncılık, s. 59-80.
• Muhammad, R., Ibrahim, A. M., Ahmad, R. ve Hanan, F. (2016). Pyschological factors on food neophobia among the young culinarian in Malaysia: Novel food preferences. Social and Behavioral Science, 222, 358-366.
• Nezlek, J. B. ve Forestell, C. A. (2019). Food neophobia and the five factor model of personality. Food Quality and Preference, Vol: 73, 210-214.
• Olabi, A., Najm, N. E. O., Baghdadi, O. K. Ve Morton, J. M. (2009). Food neophobia levels of Lebanese and American college students. Food Quality and Prefence, 20, 353-362.
• Özgen, L. (2014). Academicians’ attitude towards “new foods”. Food and Public Health. 4 (6), 259-265.
• Pliner, P. ve Hobden, K. (1992). Devolopment of a scale to measure the trait of food neophobia in humans. Appetite, 19, 105-120.
• Pliner, P. ve Salvy, S. (2006). Food neophobia in humans. Frontiers in Nutritional Science, 3, 1-31.
• Rızaoğlu, B., Ayazlar, R. A. ve Gençer, K. (2014). Yiyecek deneyimiyle bireysel eğilimlerin sosyo-demografik özellikler açısından değerlendirilmesi: Kuşadası’na gelen yabancı turistler örneği. 14. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 669-687.
• Ronteltap, A., vanTriijp, J. C., Renes, R. J. ve Frewer, J. J. (2007). Consumer acceptance of technology-based innovations: Lesson for the future nutrigenomics. Appetite 49 (1), 1- 17.
• Saltık, I. (2011). Turizm sektöründe deneyimsel pazarlama ve tüketici davranışları üzerine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Muğla.
• Siegrist, M., Hartmann, C. ve Keller, C. (2013). Antecedents of food neophobia and its association with eating behavior and food choices. Food Quality and Preference, 30, 293-298.
• Tuorila, H., Lahteenmaki, L., Pohjalainen, L. ve Lotti, L. (2001). Food neophobia among the Finns and related responses to familiar and unfamiliar foods, Food and Quality and Preference, 12, 29-37.
• Tuorila, H., Meiselman, L., Bell, R., Cardello, A. V. ve Johnson, W. (1994). Role of sensory and cognitive information in the enhancement of certainty and liking for novel and familiar foods. Appetite, 23, 231-246.
• Vabo, M. ve Hansen, H. (2014). The relationship between food preferences and food choice: A theoretical discussion. International Journal of Business and Social Science, Vol: 5 (7), 145-157.
• Yaralı, E. (2018). Gıdalarda Duyusal Analizler. [URL: http://www.akademik.adu.edu.tr/myo/cine/webfolders/File/ders%20notlari/gidalarda%20duyusal%20analizler.pdf], Erişim Tarihi: 27.05.2019.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Genişletilmiş 10. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, S. ve Doğdubay, M. (2017). Gastronomi eğitimi alan öğrencilerde yiyecekte yenilik korkusu (food neophobia): Balıkesir Üniversitesi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Vol: 5, Special Issue 2, 162-168.