Demokratik Katılım Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2015, Cilt: 35 Sayı: 1, 177 - 207, 06.03.2015

Erkan Dinç , Murat Keçe

Öz

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin demokratik katılım düzeylerini ölçebilecek bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu Giresun Üniversitesinin eğitim, fen-edebiyat, mühendislik ve iktisadi idari bilimler fakültelerinde öğrenim görmekte olan 486 öğrenci oluşturmaktadır. Ölçeğin kapsam geçerliğini sağlamak amacıyla alan uzmanlarının görüşlerine başvurulmuştur. Ulaşılan veriler üzerinden ölçeğin geçerliğini belirlemek için açımlayıcı faktör analizi yapılmış ve testte bulunan maddelerin madde ayırt edicilik güçleri hesaplanmıştır. Ölçeğin geçerlik seviyesini test etmek amacıyla ölçeğin siyasal katılım (32 madde) ve toplumsal katılım (27 madde) boyutlarına ilişkin yapılan açımlayıcı faktör analizinde siyasal katılım boyutunu 7 faktörlü, toplumsal katılım boyutunun 5 faktörlü bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiş ve toplam madde sayısı siyasal katılım boyutu için 28’e, toplumsal katılım boyutu için 22’ye indirilmiştir. Ölçeğin güvenirlik düzeyini tespit etmek amacıyla Cronbach’s Alpha, Spearman-Brown, Guttman Sptlit-Half ve Stricht Parallel değerlerine göre ölçme aracının ölçülmek istenen özelliği ölçebilecek güvenirlikte bir ölçme aracı olduğu tespit edilmiştir. Yapılan analizler çerçevesinde bu ölçeğin demokratik katılım düzeylerinin belirlenmesinde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokratik katılım, Siyasal katılım, Toplumsal katılım, Demokratik Katılım Ölçeği, Ölçek geliştirme, Geçerlik ve güvenirlik

Kaynakça

• Blair, H. (2003) Jump-starting democracy: adult civic education and democratic participation in three countries. Democratization, 10(1): 53–76.
• Borg, R. B. ve Gall, M. D. (1989). Educational research: an introduction. New York and London: Longrman Publishing Group.
• Büyükkaragöz, S. (1990). Demokrasi eğitimi. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cichowski, R. A. (2006). Courts, rights, and democratic participation. Comparative Political Studies, 39(1): 50-75.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çömlekçi, N. (2001). Bilimsel araştırma yöntemi ve istatistiksel anlamlılık sınamaları. Ankara: Bilim Teknik Yayınevi.
• Dawisha, K. (1997). Democratization and political participation: research concept and research. (Eds. Karen Dawisha ve Bruce Parrott) The Consolidation of Democracy in East-Central Europe. pp.40-66. Cambridge: Cambridge University Press.
• Doğan, İ. (2001). Vatandaşlık demokrasi ve insan hakları. Ankara: Pegem Akademi.
• Farrel, J. P. (1998). Democracy and education: Who gets to speak and who is listened to? Curriculum Inquiry, 28(1): 1-7.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: SAGE Publications Pvt Ltd.
• Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19: 211-222.
• Gill, J. ve Gainos, J. (2002). Why does voting get so complicated? a review of theories for analyzing democratic participation. Statistical Science, 17(4): 383-404.
• Gömleksiz, M. N. ve Çetintaş, S. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları: Fırat, Dicle,7 Aralık, Cumhuriyet ve Erzincan Üniversiteleri Örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17: 1-14.
• Gözütok, F. D. (1995). Öğretmenlerin demokratik tutumları, Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları, 41–43.
• Gürşimşek, I. ve Melek, G. (2004). Öğretmen adayları ve öğretmenlerde demokratik tutumlar, değerler ve demokrasiye ilişkin inançlar. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Kitabı: 77-85.
• Kahne, J., ve Westheimer, J. (2006). The limits of political efficacy: Educating citizens for a democratic society. PS: Political Science and Politics, 39(2): 289–296.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil yayın Dağıtım.
• Kan, A., ve Akbaş, A. (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2): 227-237.
• Karahan, F., Sardoğan, M. E., Özkamalı, E. ve Dicle, N. A. (2006). Öğretmen adaylarında demokratik tutum, nevrotik eğilimler ve kendini gerçekleştirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30: 149-158.
• Karakütük, K. (2001). Demokratik laik eğitim. Ankara: Anı yayıncılık.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Bilim Kitap Kırtasiye Yayınevi.
• Kaya, H. İ., Taşdan, M., Kop, Y. Ve Meral, M. (2012). Öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının demokratik davranışlarına ilişkin algıları (Kars ili örneği). Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(1): 39-49.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. UK: Routledge.
• Koçoğlu, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının, okul yöneticilerinde olması gereken demokratik tutum ve davranışlara ilişkin görüşleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6): 413-430.
• Korkmaz, Ö. ve Yeşil, R. (2011). Medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8: 2. Erişim: http://www.insanbilimleri.comhttp://www.insanbilimleri.com. (12.02.2011).
• Kurland, N. B. ve Egan, T. D. (2006). Engendering democratic participation via the net: access, voice, and dialogue. The Information Society: An International Journal, 12(4): 387-406.
• Levin, B. (1998). The educational requirement for democracy. Curriculum Inquiry, 28(1): 57-59
• Lukensmeyer, C. ve Brigham, S. (2002). Taking democracy to scale: creating a town hall meeting for the twenty-first century. National, Civic Review, 91(4): 351-366.
• Pallant, J. (2007). SPSS survival manual: a step-by-step guide to data analyses using SPSS for Windows. Philadelphia, PA: Open University Press. Pasek, J., Lauren, F., Romer, D. ve Jamieson, H. (2008). Schools as incubators of democratic participation: building long-term political efficacy with civic education. Applied Developmental Science, 12(1): 26-37.
• Pestoff, V. (2009). Towards a paradigm of democratic participation: citizen participation and co-production of personal social services in Sweden. Annals of Public and Cooperative Economics. 80(2), 197-224.
• Sağlam, H. İ. (2000). Sosyal bilgiler dersinin demokratik tutum geliştirmedeki rolü. Milli Eğitim Dergisi, 146: 67-71.
• Savaş, E. (2003). Matematik eğitimi ile demokrasi arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(11): 59-63.
• Scherer, R. F., Wiebe, F. A., Luther, D. C. ve Adams J. S. (1988). Dimensionality of coping: factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62: 763-770.
• Singer, A. J. (2009). Social studies for secondary schools. New York: Roudledge Press.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sönmez Ektem, I. ve Sünbül, A. M. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31: 159-168.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikoloji Derneği Yayınları.
• Ural, S. N. ve Sağlam, H. İ. (2011). İlköğretim öğrencilerinin demokratik tutum düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22): 161-180.
• Warren, M. E. (2002). What can democratic participation mean today? SAGE, 30(5): 677-701.
• Wuensch, K. L. (2003). Factor analysis. Erişim: http://coreçecu.edu/psyc/wuenschk/MV/FA/FA.doc (12.02.2011).
• Yeşil, R. (2001). İlköğretim düzeyinde okul ve ailenin demokratik davranışlar kazandırmadaki etkisi. Doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Zencirci, İ. (2010). İlköğretim okullarında yönetimin demokratiklik düzeyi: katılım, özgürlük ve özerklik. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3(24): 86-114.