Analysis of the School Adaptation Process of Asylum Seekers and Turkish Children in Early Childhood Period

Yıl 2021, , 221 - 248, 01.12.2021

Şenay Türker-üçüncü , Ebru Aktan Acar

https://doi.org/10.21733/ibad.902805

Cited By: 3

Öz

The aim of this study was to determine the adaptation problems of asylum seekers and Turkish children who received preschool education during early childhood. The focus of this research was to study their adaptation to school, the effect of the children's language barrier and past emotional trauma. The case study was conducted as a Qualitative Research Model based on the observations of the children and parents, as well as the instructor's opinions.The study group consisted of asylum-seeking children and developmentally disadvantaged families of Turkish children who attended school for at least one term. The group consisted of 27 participants: 8 children, 8 parents, and 11 educators. Participants were determined using the sampling type which is defined as criterion sampling. The descriptive analysis method was used for data analysis. During the analysis process, content analysis was made with the opinions of the trainers and parents, and these analyzes were strengthened and presented with direct quotations. Observation results of children observed for 30 weeks were analyzed using the descriptive analysis
(frequency) method. As a result of the research, it was seen that the most important factor affecting the adaptation of refugee children to school is the language problem.

Anahtar Kelimeler

school adaptation, asylum seekers, early childhood education

Erken Çocukluk Dönemindeki Sığınmacı ve Türk Asıllı Çocukların Okula Uyum Sürecinin Analizi

Öz

Suriye'de yaşanan iç savaşın uzaması ve memleketini terk edip gelen sığınmacıların ülkelerine geri dönememelerinden dolayı bir çok çocuk farklı ülkelerde ve kademelerde okula gitmeye başlamıştır. Sığınmacı çocukların acil olarak karşılanması gereken ihtiyaçlarının başında da eğitim ihtiyacı gelmektedir. Bu araştırma, erken çocukluk döneminde okul öncesi eğitimi alan, sığınmacı ve Türk asıllı çocukların okula uyum sorunlarını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çocukların dil engeli ve yaşadıkları travmanın okula uyumlarına etkisinin incelendiği bu çalışmada çocuk gözlemleri, ebeveyn ve eğitmen görüşleri alınmak suretiyle nitel araştırma modellerinden Durum Araştırması uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ÇABA Çok Amaçlı Erken Çocukluk Eğitimi Merkezi’nde (ÇABAÇAM) kayıtlı 4 sığınmacı çocuk ve özellikle gelişimsel olarak dezavantajlı ailelerden gelen 4 Türk asıllı çocuk, ebeveynleri ve 11 eğitmen oluşturmaktadır. Katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemlerinden Ölçüt Örneklemesi olarak nitelendirilen örneklem türü kullanılarak belirlenmiş, verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda sığınmacı çocukların okula uyumunu etkileyen en önemli faktörün dil sorunu olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

okula uyum, sığınmacı çocuklar, erken çocukluk eğitimi

Kaynakça

• Abohalaka, R. (2018). Determination of perceived language barriers in accessing healthcare services according to syrian refugees visiting two training and research hospital. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Apak, H. (2014). Suriyeli göçmenlerin uyumu ve gelecek beklentileri: Mardin örneği Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin.
• Akar, H. (2017). Eg itimde nitel aras tırma desenleri. A. Saban ve A.Ersoy. (ed.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Akış, G. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların okula uyumlarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Beter, Ö (2005). Türkiye`ye gelen sığınmacı çocukların sorunları ve bu çocuklara yönelik sosyal hizmetler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi yayınları.
• Cairns, R. B. (2013). The making of developmental psychology. P. B. Baltes, &,K. W. Schaie (Ed.) Life-span developmental psychology: Personality and socialization içinde. The Netherlands: Elsevier Publication.
• Charles, L. ve Denman, K. (2013). Syrian and Palestinian Syrian refugees in Lebanon: The plight of women and children. Journal of International Women's Studies,14(5), 96-111.
• Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,34,27-40
• Doll, B., Murphy, P. ve Song, S. Y. (2003). Their relationship between children’s self-reported recess problems and peer acceptance and friendships. Journal of School Psychology, 41, 113-130.
• Döner, H. (2016). Suriyeli göçmenlerle yaşanan sorunlar üzerine sosyolojik bir araştırma: Hatay ili örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ
• Elibol, F. (2018). Okul öncesi eğitime giriş. S. Seven (ed.) Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Ercan F. Z. (2018). Suriyeli sığınmacı çocukların eğitim durumları ve okul sosyal hizmeti. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Ergun, G.(2018). Mültecilerin kente uyumunu ölçmeye yönelik Karaman ilinde bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Erol Emiroğlu, S. (2018). Suriyeli sığınmacı çocukların eğitimi ve sorunları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Erwin, P. (2000). Çocuklukta ve ergenlikte arkadaşlık. (Çev. Osman Akınhay). İstanbul: Alfa Kitabevi.
• Gencer, T.E. (2017). Göç ve eğitim ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Suriyeli çocuklarin eğitim gereksinimi ve okullaşma süreçlerinde karşilaştiklari güçlükler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,10(54).
• Gülay, H. (2010). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Ankara: Pegem Yayıncılık. Gülay, H. (2011). 5-6 Yaş grubu çocuklarda okula uyum ve akran ilişkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 1-10.
• Günek, F. (2020). Mülteci çocuklarla çalışan okul öncesi öğretmenlerinin yaşadığı güçlüklerin çeşitli değişkenler üzerinden incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Onsekizmart Üniversitesi, Lisans Üstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Harunoğulları, M. (2016). Suriyeli sığınmacı çocuk işçiler ve sorunları: Kilis örneği. Göç Dergisi, 3(29-63).
• Hiott, A.E. ve Grzywacz, J.G., ve ark. (2008). Migrant farmworker stress: Mental health implications. J Rural Health, 24, 32-39.
• Hovey, J.D. ve Magana, C.G. (2002). Migrant farmworker stress: Mental health implications. J Psychol, 136, 493-513.
• İlhan Ildız, G. (2018). Erken çocukluk eğitimine giriş. S. Seven, (Ed.). Erken çocukluk eğitiminde aile katılımı ve aile eğitimi.(4. Baskı) içinde. s. 247-267. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Kardeş, S. (2018). Mülteci çocukların psikososyal gelişimine yönelik program uyarlaması. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Karakaş, H. (2018). Head start: Sığınmacı çocuklar için alternatif bir erken müdahale programı. G. Yıldız (Ed.). Eğitim bilimlerinde akademik araştırmalar içinde. s. 295-311. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Kazdin, A. E. (2013). Everyday parenting toolkit: The Kazdin method for easy, step-by-step, lasting change for you and your child. Boston: Houghton Mifflin Harcourt.
• Kiuru, N., Laursen, B., Aunola, K., Zhang, X., Lerkkanen, M. K., Leskinen, E. ve Nurmi, J. E. (2016). Positive teacher affect and maternal support facilitate adjustment after the transition to first grade. Merrill-Palmer Quarterly, 62(2), 158-178.
• Korkut, M. (2018). Mülteci çocukların sorunları ve beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Kouider, E.B., Kogling, U., ve Petemann, F. (2014). Emotional and behavioral problemsin migrant children and adolescents in Europe: A systematic review. European Child and Adolescents Psychiatry, 23(6), 373-391
• Kurt, F. (2017). Okul öncesi çocuklarının okula uyumlarına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi: Şanlıurfa örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• MEB. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Mülteciler Derneği (2021). Türkiye'deki Suriyeli sayısı. 10 Haziran 2020 tarihinde https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi adresinden erişildi.
• Moll, L.C., (1990). Vygotsky and education. Cambridge: Cambridge University Pres.
• Önder, A. ve Gülay, H. (2010). 5-6 yaş çocukları için okula uyum öğretmen değerlendirme ölçeği’nin güvenirlik ve geçerlik çalışması. International Online Journal of Educational Scienes, 2(1).
• Öztürk, T. (2015). Mülteciler, dezavantajlı gruplar ve sosyal bilgiler. Ankara: Pegem Akademi. Polat, Ö. (2010). İlköğretime geçişte okul, öğretmen ve anne-babalara düşen görevler. Ayla Oktay (Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ratelle, C. F., Duchesne, S. ve Guay, F. (2017). Predicting school adjustment form multiple perspectives on parental behaviors. The Journal of Adolescent Health, 54, 60-72.
• Rimm-Kaufman, S.E. ve Pianta, R.C. (2000). An ecological perspective on the transition to kindergarten: a theoretical framework to guide empirical research. Journal of Applied Developmental Psychology, 21(5), 491–511.
• Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: Bir bütünleştirme çalışması. Göç Dergisi, 3(1), 65-81
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü. ve Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 208-229.
• Skran, C. ve Daughtry, C. N. (2007). The study of refugees before refugee studies. Refugee Survey Quarterly, 26(3), 15-35.
• Şeker, B. ve Aslan, Z. (2015). Eğitim sürecinde mülteci çocuklar: Sosyal psikolojik bir değerlendirme. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86-105.
• Tangüner, D. (2017). Okul öncesi eğitim almış ve almamış ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula uyum düzeyi ve anksiyete düzeyi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler enstitüsü, İstanbul.
• Topçu, E. (2017). Veli oryantasyon programının okul öncesi öğrencilerinin okula uyumuna etkisi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi,1(1), 01-20
• UNİCEF (2016). Dünyada köklerinden koparılmış neredeyse 50 milyon çocuk var. 16 Mayıs 2018 tarihinde http://www.unicef.org.tr/basinmerkezidetay.aspx?id=22688 adresinden erişildi.
• Ural, O. ve Ramazan, O. (2007). Türkiye'de okul öncesi eğitim ve ilköğretim sistemi temel sorunlar ve çözüm önerileri. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Uzun, E. M., ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi,1(1),72-83.
• Uzun, E. M. (2015). Okul öncesi dönemde uygulanan okula hazırız eğitim programının ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyum ve hazır bulunuşluk düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Yanık Özger, B, Akansel, A. (2019). Okul öncesi sınıfındaki suriyeli çocuklar ve aileleri üzerine bir etnografik durum çalışması: Bu sınıfta biz de varız! Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi,7(3) , 942-966.
• Yalçın, V. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum süreci ile ebeveynlerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yeşil, D. (2008). Okulöncesi eğitim almış ve almamış öğrencilerin okula uyumlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yiğit, T. (2015). Uygulamalar ve sorunlar bağlamında Türkiye'de sığınmacı çocukların eğitimi: Kırşehir ve Nevşehir örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kirsehir.
• Zorbaz, S. (2016). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyumu: Bir model testi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.