Türkiye'de Fonksiyonel Gelir Dağılımı Mevcut Haliyle Sürdürülebilir mi?

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 19 - 38, 17.05.2024

Atilla Aydın

https://doi.org/10.17336/igusbd.1202931

Öz

Ülkelerin elde ettiği gelir kadar gelirin bölüşümü de bir gelişmişlik ölçüsü olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada gelir dağılımı türlerinden fonksiyonel gelir dağılımı, Türkiye ekonomisi için ele alınmıştır. Bu çalışmanın literatürden ayrılan özelliği ise yapısal kırılmaların dikkate alınarak analizlerin yapılmış olmasıdır. Çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinde fonksiyonel gelir dağılımı yapısının sürdürülebilir olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu bağlamda öncelikle gelir dağılımının yapısı incelenmiş ve faktör gelirleri arasındaki eşitsizliğin kaynakları araştırılmıştır. Sürdürülebilirlik analizi için bu çalışmaya özel bir değişken türetilmiş ve ampirik analiz bu değişken üzerinden yapılmıştır. Ekonometrik yöntem olarak hem geleneksel hem de yapısal kırılmaları dikkate alan birim kök testleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre fonksiyonel gelir dağılımı sürdürülebilir bulunmamış ve politika önerileri getirilmiştir. Ayrıca müteşebbis gelirlerinin fonksiyonel gelir dağılımına yönelik bozucu etki yaptığı saptanmıştır. Çalışmanın kısıtı, faktör gelirlerinin ayrıntılı olarak ayrıştırıldığı verilerin bulunmamasıdır. Bu nedenle TÜİK tarafından yayımlanan gelir ve yaşam koşulları araştırmasından da faydalanarak fonksiyonel gelir dağılımındaki eşitsizliklerin izleri sürülmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fonksiyonel Gelir Dağılımı, Eşitsizlik, Sürdürülebilirlik, Yapısal Değişim, Birim Kök Testleri

Is Functional Income Distribution in Turkey Sustainable in its Current Form?

Öz

The distribution of income as well as the income of the countries is considered as a measure of development. In this study, functional income distribution, which is one of the income distribution types, is discussed for the Turkish economy. The distinguishing feature of this study from the literature is that it analyzes structural breaks. The aim of the study is to reveal whether the functional income distribution structure in the Turkish economy is sustainable. In this context, first of all, the structure of income distribution was examined and the sources of inequality between factor incomes were investigated. For sustainability analysis, a special variable was derived for this study and empirical analysis was performed on this variable. As an econometric method, unit root tests that take into account both traditional and structural breaks were used. According to the findings, the functional income distribution was not found sustainable and policy recommendations were made. In addition, it has been determined that the income of the entrepreneurs has a distorting effect on the functional income distribution. The limitation of the study is the absence of data in which factor incomes are decomposed in detail. For this reason, it has been tried to trace the inequalities in the functional income distribution by making use of the income and living conditions research published by TUIK.

Anahtar Kelimeler

Functional Income Distribution, Inequality, Sustainability, Structural Change, Unit Root Tests

Kaynakça

• BAYAR, A.A., GÜNÇAVDI, Ö. (2021). COVID-19 Salgını Sonrasında Gelir Dağılımında Sürdürülebilir Bir İyileşme İçin Makroekonomik İstikrar Şart. İktisat ve Toplum Dergisi, Sayı 124, 1-13.
• BOULDING, K.E. (1950), A Reconstruction Of Economics. New York.
• BRONFENBRENNER, M. (1971), The Structure of Revolutions in Economic Thought. History of Political Economy, 3(1), 136-151.
• ÇETİN, B. I. (2013), İktisadi Sistemler Bağlamında Gelir Dağılımı-Kredi Ekonomisi İlişkisi ve Türkiye. ÇSGB Yayınları, Yayın No:41
• ÇİL, N. (2018), Finansal Ekonometri. Der Yayınları, İstanbul
• DICKEY, D. A., FULLER, W. A. (1979), Distribution of The Estimators for Autoregressive Time Series With A Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• DICKEY D.A., FULLER W.A.(1981), Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series With A Unit Root. Econometrica, 49(4), ss.1057 1072.
• DUMAN, A. (2019), Türkiye’de Emeğin Değişen Payı ve Gelir Dağılımı. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(60), 349-370.
• ENDERS, W. (2010), Applied Econometric Time Series. Third Edition, Wiley, New York
• GÖKÇEN, A.M. (2020), Türkiye Ekonomisinde Yapı Değişikliğinin Endüstriler Arası İlişkilerin Çözümlenmesi Yolu ile Ölçülmesi. İstanbul T. C. İstanbul Rumeli Üniversitesi Açık Erişim: http://acikerisim.rumeli.edu.tr:6060/xmlui/handle/1/14
• HALL, A. (1994), Testing for a Unit Root in Time Series With Pretest Data-Based Model Selection. Journal of Business & Economic Statistics, 12(4), 461-470
• HAMILTON, J. D. (1994), Time Series Analysis. Princeton University Pres, New Jersey
• İŞGÜDEN, T. (1982), Makroiktisat. Bilim ve Teknik Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• KALDOR, N. (1956), Alternative Theories of Distribution. Review of Economic Studies, 61, 83-100
• KARABULUT, T. (2006), Türkiye’de Kişisel Gelir Dağılımı Araştırmalarının Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 9 (1-2), 21-36
• KAZGAN G. (1999), İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• KWIATKOWSKI, D., PHILLIPS, P.C. B., SCHMIDT, P., SHIN, Y. (1992), Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of a Unit Root: How Sure are We that the Economic Time Series Have a Unit Root? Journal of Econometrics, 54, ss.159 178
• LEYBOURNE, S. J. (1995), Testing for Unit Roots Using Forward and Reverse Dickey-Fuller Regressions. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 57(4), 559-571.
• LEE, J., STRAZICICIH, M.C. (2003), Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test With Two Structural Breaks. The Review of Economics and Statistics 85 (4), 1082-1089
• LUMSDAINE, R. L., PAPELL, D. H. (1997), Multiple Trend Breaks and the Unit Root Hypothesis. The Review of Economics and Statistics. 79: 212-218.
• MCCONNELL, C.R., BRUE, S.T. (1996), Macroeconomics. McGraw-Hill.
• MOORE, B.J. (1989,. The Effects of Monetary Policy on İncome Distribution, Macroeconomic Problems and Policies of İncome Distribution. (Eds) Davidson P. and Kregel J., Edward Elgar.
• NARAYAN, P.K., POPP, S. (2010), A New Unit Root Test With Two Structural Breaks in Level and Slope at Unknown Time. Journal of Applied Statistics, 37(9), 1425-1438.
• NELSON, C., PLOSSER, C. (1982), Trends and Random Walks in Macroeconomic Time Series: Some Evidence And İmplıcations. Journal of Monetary Economics, (10), 139-169
• NEUMARK, F. (1948), Genel Ekonomi Teorisi. İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• PASINETTI, L. L. (2012), Critique of the Neoclassical Theory of Growth and Distribution. PSL Quarterly Review, 53(215). https://doi.org/10.13133/2037-3643/9924
• PERRON, P. (1989), The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis. Econometrica 57:1361-1401.
• PATTERSON, K. (2000), An Introduction to Applied Econometrics: A Time Series Approach. Palgrave, New York.
• PETERSON, W. C. (1984), Income, Employment and Economic Growth. WW Norton.
• PHILLIPS, P.C., PERRON, P. (1988), Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), ss.335 346.
• RICHARD, H.R., SOLLIS, R. (2003), Applied Time Series Modelling and Forecasting. John Wiley and Sons Inc., England.
• ROBINSON, J. (1956), The Accumulation Of Capital. London
• SAHOTA, G.S. (1978), Theories Of Personal İncome Distribution: A Survey. Journal of Economic Literature, Vol.16, No.1,1-55.
• SCHMIDT, P., PHILLİPIS, P.C.B. (1992), LM Tests for a Unit Root in The Presence of Deterministic Trends. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 54 (3), 257-287
• SEVÜKTEKİN, M., ÇINAR, M. (2017), Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. Dora Yayınları, İstanbul.
• TANİLLİ, S. (1981), Devlet ve Demokrasi. Say Yayınları, İstanbul.
• THORNTON, P. (2017), Büyük Ekonomistler. İş Bankası Kültür Yayınları, I. Basım, Ekim, İstanbul.
• TUNALI, H., ÖZDEMİR, O. (2017), Türkiye’de Finansallaşmanın Emek Payı Üzerindeki Etkisi Üstüne Bir Deneme. İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 67, Sayı 1, 57-116.
• TÜİK (2022), Fertlerin Esas İş Durumlarına Göre Yıllık Ortalama Esas İş Gelirleri. Erişim Tarihi: 10 Eylül 2022, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=gelir-yasam-tuketim-ve-yoksulluk-107&dil=1
• TÜİK (2022), TÜİK Haber Bülteni. Yayım Tarihi: 31 Ağustos 2022, Erişim Tarihi: 10 Eylül 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Donemsel-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-II.-Ceyrek:-Nisan-Haziran-2022-45550
• TÜİK (2022), Gelir Yöntemiyle Dönemsel GSYH. Erişim Tarihi: 10 Eylül 2022, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=ulusal-hesaplar-113&dil=1
• TÜİK (2022), Hanehalkı Kullanılabilir Gelire Göre Gini Katsayısı. Erişim Tarihi: 10 Eylül 2022, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=gelir-yasam-tuketim-ve-yoksulluk-107&dil=1
• UYSAL, Y. (2007), Gelir Dağılımı Türleri Arasındaki İlişkiler Perspektifinde Türkiye’de Gelir Dağılımının Düzenlenmesine Yönelik Öneriler. https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/5482
• ÜZAR, U. ve OKTAR, S. (2018), Finansal Serbestleşme Döneminde Fonksiyonel Gelir Dağılımı: Gerçekleşmeler ve Etkileşim Mekanizmaları Üzerine Bir Literatür Çalışması, Global Journal of Economics and Business Studies, 7 (13), 34-50. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumusgjebs/issue/38305/390309
• YURTKURAN, S. (2021), Türkiye’de İşsizlik Histerisi Hipotezi: Fourier Birim Kök Testlerinden Yeni Kanıtlar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 70-80.
• YÜCE AKINCI, G., AKINCI, M., YILMAZ, Ö. (2022), Teknolojik Gelişme ve Fonksiyonel Gelir Dağılımı İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Kantil Regresyon Analizi. Çalışma ve Toplum, 3 (74) , 1797-1832 . DOI: 10.54752/ct.1141940
• ZIVOT, E., ANDREWS, D. (1992), Further Evidence on the Great Crash, The Oil-Price Shock and The Unit-Root Hypothesis. Journal of Business Economic Statistics. 10(3): 251- 270.