Üniversite Düzeyinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Engelli Bireylere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi: Sağlık Alanında Eğitim Görmenin Pozitif Bir Etkisi Var Mıdır? Bir Gözlemsel Çalışma

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 149 - 157, 30.09.2021

İbrahim Keklicek Agah Ünsar

Öz

Amaç: Üniversite öğrencilerinin engelli bireylere yönelik tutumlarının çok boyutlu olarak incelenmesi ve sağlık alanında eğitim alıp almama durumlarına göre öğrencilerin engelli bireylere yönelik tutumlarının nasıl etkilendiğinin araştırılması amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya herhangi bir sağlık sorunu olmayan 528 üniversite öğrencisi dâhil edildi. Katılımcılar duygu, düşünce ve davranış alt boyutlarından oluşan Engellilere Yönelik Çok Boyutlu Tutum Ölçeği’ ni Google Form aracılığı ile doldurdular. Ölçeğin tüm alt boyutları madde bazlı olarak; cinsiyet, sağlık alanında eğitim alıp almama, lisans veya ön lisansta eğitim görme durumları dikkate alınarak karşılaştırıldı.
Bulgular: Çalışmaya katılanların %37,1’ni (n=196) erkek, %62,9’nu (n=332) kadın öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin %53,4’ü (n=282) sağlık dışında bir alanda, %46,6’sı (n=246) sağlık alanında eğitim aldığını belirtirken; %22’si (n=116) ön-lisans, %78’i (n=412) lisans eğitimi aldığını beyan etti. Kadın ve erkeklerde engelli bireylere yönelik tutumların bazı parametrelerde farklı olduğu (p<0,05), ön lisans düzeyinde öğrenim görenlerin daha pozitif tutumlarının olduğu (p<0,05) görüldü. Ayrıca sağlık alanında eğitim gören öğrencilerin sağlık alanı dışındakilere göre engelli bireylere yönelik rahatlık alt boyutunda daha pozitif tutum gösterdikleri (p=0,038) tespit edildi.
Sonuç: Çalışmanın sonuçları; üniversite öğrencilerinin engelli bireylere yönelik pozitif tutumlarının; kadın olmak, sağlık alanında okumak ve ön lisans bölümlerinde eğitim görmekten kaynaklandığını gösterdi.

Anahtar Kelimeler

Hassas Populasyonlar, Tutum, Öğrenciler, Cinsiyet, engellilik

Destekleyen Kurum

yok

Examination of the Attitudes of Students at the University Level Towards Disabled Individuals: Is There a Positive Effect of Education In The Field of Health? An Observational Study

Öz

Objective: It was aimed to examine the attitudes of university students towards disabled people in a multidimensional way and to investigate how students’ attitudes towards disabled people are affected according to whether they have received education in the field of health or not.
Material and Method: 528 university students without any health problems were included in the study. Participants filled out the Multidimensional Attitude Scale towards Disabled Persons, which consists of emotion, thought, and behavior sub-dimensions, via Google Form. All sub-dimensions of the scale were compared according to gender, education in the field of health, undergraduate or associate degree education status.
Results: Of the participants, 37.1% (n=196) were male and 62.9% (n=332) were female students. While 53.4% (n=282) of the students stated that they received education in a field other than health, 46.6% (n=246) of the students stated that they received education in the field of health; 22% (n=116) declared that they had an associate degree and 78% (n=412) had an undergraduate education. It was observed that the attitudes towards disabled individuals in men and women were different in some parameters (p<0.05), and those who were educated at the associate degree level had more positive attitudes (p<0.05). In addition, it was determined that the students studying in the health field showed more positive attitudes towards the disabled individuals in the comfort sub-dimension (p=0.038) than those outside the health field.
Conclusion: The study results showed that the positive attitudes of university students towards people with disabilities were due to being a woman, studying in the field of health, and being educated in associate degree departments.

Anahtar Kelimeler

Vulnerable populations, attitude, students, gender identity, disability

Kaynakça

• Fisher KR, Purcal C. Policies to change attitudes to people with disabilities. Scand J Disabil Res. 2017;19(2):161-174.
• Oliver M, Barnes C. Disability studies, disabled people and the struggle for inclusion. In the sociology of disability and inclusive education. Routledge. 2013; 26-39.
• World Health Organization. WHO Global Disability Action Plan 2014-2021: Better health for all people with disability. WHO.2015. Available from https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/199544/9789241509619_eng.pdf
• Urgancı S. Türkiye’de sosyal devlet ilkesi ve engellilere yönelik yayıncılık. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi; 2019. Available from https://www.proquest.com/docview/2468401097?pqorigsite=gscholar&fromopenview=true.
• Paçacı İ, Yılmaz S. Türkiye’de sosyal devlet ilkesi ve engellilere yönelik yayıncılık. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Derg. 2018; 3:43-68.
• Köten E, Erdoğan B. Sosyal dahil etme adı altında sosyal dışlanmanın yeniden üretimi: engelli gençler ve internet. Sosyologca. 2014;8: 129-149.
• Küçükali A. Engellilere uygulanan sosyal politikaların değerlendirilmesi: Atatürk Üniversitesi örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Derg. 2014;4(1):59-86.
• Sezer F. Engelli bireylere karşı olumlu tutum geliştirmeye yönelik önleyici rehberlik çalışması; Deneysel bir uygulama. Education Sciences, 2012;7(1):16-26.
• https://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat?Mevzuatno=14214& Mevzuattur=7&Mevzuattertip=5. Available from: www.mevzuat.gov.tr
• Geçkil E, Kaleci E, Cingil D, Hisar F. The effect of disability empathy activity on the attitude of nursing students towards disabled people: A pilot study. Contemp Nurse. 2017;53(1):82-93.
• Stachura K, Garven FA. National survey of occupational therapy students’ and physiotherapy students’ attitudes to disabled people. Clin Rehabil, 2007;21(5):442-449.
• Hampton, NZ, Xiao F. Traditional chinese values and attitudes of Chinese University students toward people with intellectual disabilities. Int J Dis Dev Edu. 2009;56(3):247-261.
• Freer JR. Students’ attitudes toward disability: A systematic literature review (2012–2019). IntJ Inclusive Edu. 2021:1-19.
• Çelik F. Terkeş N, Uslular E, Şahin Ö, Savaş L, Karateke A et al. Hemşirelerin işitme engelli bireylere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Derg. 2017;20(4):244-253.
• Şahin H, Bekir H. Üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Derg. 2016;20(3):767-779.
• Gedik Z, Toker H. Üniversite öğrencilerinin engelli bireylere yönelik tutumları ve sosyal beğenirlik düzeyleri. Yüksekögretim ve Bilim Derg. 2018;8(1):111-116.
• Gokce A. Gunes G, Seyitoglu DC. The attitudes and behaviors of the medical faculty students of Inonu University towards the disabled. Medicine Science. 2016;5(2):351-62.
• Çalbayram NÇ, Aker MN, Akkuş B, Durmuş FK, Tutar S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutumları. Ankara Sağlık Bilimleri Derg. 2018;7(1):30-40.
• Gençtürk Z, Korkut G. Üniversite öğrencilerinin engelli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Derg. 2020;10(19):105-126.
• Altunhan A, Bayer R, Açak MZ. Mardin Artuklu Üniversitesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının incelenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Derg. 2021;4(1):61-69.
• Esentaş M, Vural M, Işıkgöz E. Engellilerde egzersiz ve spor eğitimi bölümü öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının incelenmesi (İnönü Üniversitesi Örneği). CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Derg. 2018;13(1):1-11.
• Yaralı, D. Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Education Faculty. 2015;17(2):431-455.
• Yelpaze İ, Türküm A. Adaptation and validation of Turkey version of multidimensional attitudes toward persons with disabilities. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Derg. 2018;8 (14):167-187.
• Krejcie RV, Morgan DW. Determining sample size for research activities. Educ Psychol Meas. 1970; 30(3):607-610.
• Babaoğlu AB, Tekindal M, Büyükuysal MÇ, Tözün M., Elmalı F, Bayraktaroğlu T et al. Epidemiyolojide Gözlemsel Çalışmaların Raporlanması: STROBE Kriterlerinin Türkçe Uyarlaması. Batı Karadeniz Tıp Derg. 2021; 5(1):86-93.
• University of Bern. STROBE Statement: Supporting journals & organisations. 2009. Available from: https://www.strobe-statement.org/index.php?id=strobeendorsement
• Girli A, Sarı HY, Kırkım G, Narin S. University students’ attitudes towards disability and their views on discrimination. Int J Dev Disabil. 2016;62(2):98-107.
• Şahin H, Akyol AD. Evaluation of nursing and medical students’ attitudes towards people with disabilities. J Clin Nurs. 2010;19(15‐16):2271-2279.
• Tervo RC, Azuma S, Palmer G, Redinius P. Medical students’ attitudes toward persons with disability: A comparative study. Arch Phys Med Rehabil. 2002;83(11):1537-1542.
• Huskin PR, Reiser-Robbins C, Kwon, S. Attitudes of undergraduate students toward persons with disabilities: exploring effects of contact experience on social distance across ten disability types. Rehabil Counseling Bulletin. 2018;62(1):53-63.
• Bergman MM, Hanson, CS. The relationship between participation in a sports camp and students’ attitudes towards persons with disabilities. Occup Ther Health Care. 2000;12(4):51-63.
• Maclean D, Gannon PM. Australian University students’ attitudes towards disability: the first step to integrating students with a disability at university. Australian Disabil Review, 1995;1:63-71.
• Oermann MH, Lindgren L. An educational program’s effects on students’ attitudes toward people with disabilities: A 1‐year followup. Rehabilitation Nursing. 1995;20(1):6-10.
• Rillotta F, Nettelbeck TED. Effects of an awareness program on attitudes of students without an intellectual disability towards persons with an intellectual disability. J Intellect Dev Disabil. 2007;32(1):19-27.
• Lindgren CL, Oermann MH. Effects of an educational intervention on students’ attitudes toward the disabled. J Nurs Res.1993;32(3):121-126.