Fen Eğitimi Alanındaki Lisansüstü Tezlerdeki Yöntemsel ve İstatistiksel Sorunlar

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 1, 206 - 218, 26.06.2011

Ertuğ Evrekli Didem İnel Huriye Deniş Ali Günay Balım

Öz

Bu çalışmada 2005-2009 yılları arasında gerçekleştirilen fen eğitimi alanındaki lisansüstü tezlerin; amaç, önem,
problem cümlesi ve/veya hipozteler, sayıltılar-sınırlılıklar ve yöntem bölümlerinin yeterlilik düzeyleri ve eksik yönleri
belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, İlköğretim bölümü ve fen bilgisi anabilim dalında gerçekleştirilen 17 üniversiteden
toplam 125 yüksek lisans ve doktora düzeyinde tez içerisinden, üniversite bazında ağırlıklar göz önüne alınarak
tabakalandırılmış ve incelenmek üzere 40 tez belirlenmiştir. Tezlerin değerlendirilmesi amacıyla uzmanlar tarafından
geliştirilen “Tez Değerlendirme Formu” kullanılmıştır. Üç uzman tarafından gerçekleştirilen değerlendirmeler arasındaki
ortalama uyuşum yüzdesi formun ilk değerlendirme kısmı için .84 ve ikincisi için .91 olarak belirlenmiştir. İncelemeler
sonucunda tezlerin özellikle araştırmanın önemi, modeli, evren-örneklem seçimi, ölçme araçların geçerlilik ve güvenirlik
süreçleri, istatistiksel yöntem ve veri çözümleme teknikleri konusunda eksiklikleri olduğu belirlenmiş ve çözüm önerileri
getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İstatistik, Yöntem, Fen Eğitimi, Lisansüstü Tezler

Methodological and Statistical Problems in Graduate Theses in the Field of Science Education

Öz

This study attempted to determine the proficiency levels and drawbacks of the purpose, significance, problem
statements and/or hypothesis, premises-limitations and methodology parts of the graduate theses in science
education between 2005 and 2009. To this end, stratifying their weights on university basis, the researchers
selected 40 theses among a total of 125 master’s and PhD theses submitted to the elementary education and
science departments of 17 universities. In order to assess the theses, the study uses the “Thesis Evaluation
Form” developed by the researchers. The percentage of the average goodness-of-fit among the assessments of
three experts was calculated to be .84 for the first evaluation part of the form, and .91 for the second part. As a
result of the analyses, it was found that the theses had shortcomings in the study’s significance, model, universesample
selection, validity and reliability processes of the measurement instruments, and statistical method-data
analysis techniques, for which it attempted to suggest solutions.

Anahtar Kelimeler

Statistic, Methodology, Science Education, Graduate Thesis

Kaynakça

• Alper, A. ve Gülbahar, Y. (2009). Trends and issues ın educational technologies: a review of recent research in tojet. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 8(2).
• Altınkurt, L. (2007). Sanat eğitimi ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 173, 105-113.
• Ataman, Ö. G. (2009). Ülkemizde flüt ve flüt eğitimi alanlarında yapılan lisansüstü tezler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 341-352.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Benligiray, S. (2009). Türkiye’de insan kaynakları yönetimi alanında yapılan lisansüstü tezler ve bu tezlerde incelenen temaların analizi: 1983‐2008 dönemi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 167‐197.
• Bulduk, S. (2003). Psikolojide deneysel araştırma yöntemleri. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Christensen, L. B. (2004). Experimental methodology. Boston, MA: Pearson Allyn and Bacon.
• Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20, 37-46.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2005). Research methods in education (5th Edition). London, NewYork: Routledge Falmer.
• Craig, R. T. (1981). Generalization of scott’s index of intercoder agreement. Public Opinion Quarterly, 45, 260-264.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Demirbatır, E., R. (2001). Yaylı çalgılar yüksek lisans, doktora ve sanatta yeterlik tez bibliyografyası. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 143-150.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş: nitel, nicel ve eleştirel kuram methodolojileri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdoğmuş, U. F. ve Çağıltay, K. (2009). Türkiye’de eğitim teknolojileri alanında yapılan master ve doktora tezlerinde genel eğilimler. XI. Akademik Bilişim Konferansı, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa (11-13 Şubat 2009).
• Erkuş, A. (2005). Bilimsel araştırma sarmalı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Fleiss, J. L. (1971). Measuring nominal scale agreement among many raters. Psychological Bulletin, 76(5), 378-382.
• Frick, T. ve Semmel, M. I. (1978). Observer agreement and reliabilities of classroom observational measures. Review of Educational Research, 48(1), 157-184.
• Gosling, J. (2004). Introductory statistics: a comprehensive, self-paced, step by step statistics course for tertiary students. Australia, Glebe: Pascal Press.
• Göktaş, B. ve Erdem, R. (2006). Sağlık yönetimi alanında yapılan tezlerin profili. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 1(1), 53-63.
• Johnstone, S. (1997). Examining the examiners: an analysis of examiners' reports on doctoral theses. Studies in Higher Education, 22(3), 333-347.
• Kabaca, T. ve Erdoğan, Y. (2007). Fen bilimleri ve matematik eğitimi alanlarındaki tez çalışmalarının istatistiksel açıdan incelenmesi. Pamukkale Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 54-64.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kızılcı, S. (1999). Kemoterapi alan kanserli hastalar ve yakınlarının yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 3(2), 18-26.
• Kolaç, E. (2008). İlk okuma yazma alanında yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, (2-4 Mayıs 2008).
• Köseoğlu, F. ve Kavak, N. (2001). Fen öğretiminde yapılandırmacı yaklaşım. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 139-148.
• Macauley, P., Evans, T.D., Pearson, M. ve Tregenza, K. (2004). Using digital data and bibliometrics for researching doctoral education. Higher Education Research and Development, 24(2), 189– 199.
• Masood, M. (2004). A ten year analysis: trends in traditional educational technology literature. Malaysian Online Journal of Instructional Technology, 1(2), 73-91.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. United States of America: Sage Publications.
• Ploger, B. J. ve Yasukawa, K. (2003). Exploring animal behavior in laboratory and field: an hypothesis-testing approach to the development, causation, function, and evolution of animal behavior. USA, California: Elsevier Science.
• Russell, B. ve Purcell, J. (2009). Online research essentials: designing and ımplementing research studies. United States of America: Jossey-Bass, A Wiley Imprint.
• Sim, J. ve Wright, C. (2002). Research in health care: concepts, designs and methods. United Kingdom, Cheltenham: Nelson Thornes Ltd.
• Sönmez, V. (2005). Bilimsel araştırmalarda yapılan yanlışlıklar. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18, 150-170.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y. ve Yıldırım, Y. (2008). Türkiye'deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 439-458.
• Turgut, Y. (2009). Verilerin kaydedilmesi, analizi, yorumlanması: nicel ve nitel. İçinde A, Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yiğit, N. (2007). Bilimsel araştırmalarda nicel veri analizi ve yorum. İçinde D, Ekiz (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemler. İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Ek 1. Tez değerlendirme formu
• TEZ DEĞERLENDİRME FORMU
• A) Teze İlişkin Genel Özellikler Enstitü
• Sosyal Bilimler ( ) Eğitim Bilimleri ( ) Fen Bilimleri ( ) Araştırma türü
• Deneysel ( ) Betimsel-İlişkisel tarama ( ) Deneysel ve Betimsel-İlişkisel tarama ( )
• Çalışmanın Yapıldığı Yıl 2005 ( ) 2006 ( ) 2007 ( ) 2008 ( ) 2009 ( ) Lisansüstü Program
• Yüksek Lisans ( ) Doktora ( )
• B) Amaç ve Yöntem İncelemesi Belirtilmiş Ye Kıs Araştırmanın Amacı Araştırmanın Önemi Araştırmanın Problem Cümlesi ve/veya Hipotezi Araştırmanın Alt Problemleri ve/veya Hipotezleri Araştırmanın Sayıltıları ve Sınırlılıkları ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
• Veri Çözümleme Teknikleri