İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Cebir Bağlamında Bilgi İşlemsel Düşünme Becerileri

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 25, 388 - 430

Yasemin Çalışkan , Mihriban Hacısalihoğlu Karadeniz

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının bilgi işlemsel düşünme becerilerini inceleyerek ortaya koymaktır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılarak yürütülmüştür. Çalışma grubu Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan bir devlet üniversitesinde, 3. sınıfta öğrenim gören 28 ilköğretim matematik öğretmeni adayından oluşmaktadır. Çalışma yapraklarından elde edilen veriler, birinci araştırmacı tarafından hazırlanan Bilgi İşlemsel Düşünme Değerlendirme Rubriği kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda öğretmen adaylarının akıl yürütme, soyutlama, örüntü tanıma ve veri düzenleme bileşenleri açığa çıkmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının bu bileşenlerden en yüksek puanları soyutlama bileşeninden aldıkları tespit edilmiştir. Bu doğrultuda öğretmen adaylarının sahip oldukları farklı bileşenleri de açığa çıkarabilecek etkinlikler hazırlanarak süreç temelli bilgi işlemsel düşünme becerilerinin incelendiği çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi işlemsel düşünme, cebir, ilköğretim matematik öğretmeni adayları

Etik Beyan

Etik Kurul Belgesi Etik Kurul Komisyon Adı: Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Fen ve Mühendislik Bilimleri Araştırmaları Etik Kurul Başkanlığı Etik Kurul Belge Tarihi: 07/02/2024 Etik Kurul Belgesi Sayı ve Numara: E-50288587-604.01-2400011756

Elementary Mathematics Teacher Candidates' Computational Thinking Skills in the Context of Algebra

Öz

The aim of this study is to examine and reveal the computational thinking skills of prospective elementary mathematics teachers. The research was conducted using a case study from qualitative research methods. The study group consisted of 28 prospective elementary mathematics teachers studying in the 3rd grade at a state university located in the Eastern Black Sea region. The data obtained from the worksheets were analyzed using the Computational Thinking Assessment Rubric prepared by the first researcher. As a result of the study, the reasoning, abstraction, pattern recognition and data organization components of the pre-service teachers were revealed. In addition, it was determined that pre-service teachers received the highest scores from the abstraction component. In this direction, it can be recommended to conduct studies in which process-based computational thinking skills of pre-service teachers are examined by preparing activities that can reveal the different components of pre-service teachers.

Anahtar Kelimeler

Computational thinking, algebra, elementary mathematics teachers candidates

Etik Beyan

Etik Kurul Belgesi Etik Kurul Komisyon Adı: Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Fen ve Mühendislik Bilimleri Araştırmaları Etik Kurul Başkanlığı Etik Kurul Belge Tarihi: 07/02/2024 Etik Kurul Belgesi Sayı ve Numara: E-50288587-604.01-2400011756

Kaynakça

• Akkaya, R. & Durmuş, S. (2006). İlköğretim 6-8. sınıf öğrencilerinin cebir öğrenme alanındaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 1-12.
• Aktaş, S. E. (2022). Matematik öğretmeni adaylarının teknoloji destekli matematiksel modelleme sürecindeki bilgi işlemsel düşünmeye ilişkin zihinsel eylemlerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Angeli, C., Voogt, J., Fluck, A., Webb, M., Cox, M., Malyn-Smith, J. & Zagami, J. (2016). A K-6 Computational thinking curriculum framework: Implications for teacher knowledge. Educational Technology & Society, 19 (3), 47–57.
• Aydın-Güç, F. (2015). Matematiksel modelleme yeterliliklerinin geliştirilmesine yönelik tasarlanan öğrenme ortamlarında öğretmen adaylarının matematiksel modelleme yeterliliklerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon
• Bacanlı, H. (2000). Sosyal beceri eğitimi. Nobel Yayıncılık.
• Batur, A. & Baki, A. (2022). Lise öğrencilerinin istatistik okuryazarlık düzeyleri ile istatistik okuryazarlık öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 47(209), 171-205.
• Bayazit, İ., Aksoy, Y. & Kırnap, S. M. (2011). Öğretmenlerin matematiksel modelleri anlama ve model oluşturmada yeterlilikleri. e-Journal of New World Sciences Academy Education Scienes, 1C0456, 6(4), 2495-2516.
• Birt, L., Scott, S., Cavers, D., Campbell, C. & Walter, F. (2016). Member checking: a tool to enhance trustworthiness or merely a nod to validation?. Qualitative Health Research, 26(13), 1802-1811.
• Blum, W. & Niss, M. (1991). Applied mathematical problem solving, modelling, applications, and links to other subjects? State, trends and issues in mathematics instruction. Educational Studies in Mathematics, 22(1), 37-68.
• Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (1998). Qualitative research in education. Boston: Allyn ve Bacon.
• Boyacı, H. S. (2019). Matematik öğretmeni adaylarının orantısal akıl yürütme becerisi: Karma yöntem çalışması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Csizmadia, A., Curzon, P., Dorling, M., Humphreys, S., Ng, T., Selby, C. & Woollard, J. (2015). Computational thinking - A guide for teachers. Retrieved November 13, 2020, from https://eprints.soton.ac.uk/424545/1/150818_Computational_Thinking_1_.pdf.
• Çetiner, S. (2022). Kavram karikatürlerinin 7.sınıf öğrencilerinin orantısal akıl yürütme becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• DelMas, R. C., Garfield, J. B. & Chance, B. L. (1999). A model of classroom research in action: Developing simulation activities to improve students' statistical reasoning. Journal of Statistics Education, 7(3).
• Filiz, M. & Bütüner, S. Ö. (2022). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının istatistik dersinin işlenişine, öğrenilmesine ve değerlendirilmesine ilişkin inanç ve önerileri. Milli Eğitim Dergisi, 51 (233) , 557-580.
• Garfield, J. & Ben-Zvi, D. (2008). Developing students’ statistical reasoning: Connecting research and teaching practice. Springer.
• Gleasman, C. & Kim, C. (2020). Pre-service teacher’s use of block-based programming and computational thinking to teach elementary mathematics. Digital Experiences in Mathematics Education, 6, 52-90.
• Gökçe, R. (2009). Ortaokul matematik öğretmenlerinin istatistiksel akıl yürütmeye ilişkin alan ve pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Grover, S. (2018). The 5th ‘C’ of 21st century skills? Try computational thinking (Not coding). Retrieved October 25, 2020, from https://www.edsurge.com/news/2018-02-25-the-5th-c-of-21st-century-skills-try-computational-thinking-not-coding
• Güçlü, M. (2022). Matematik öğretmen adaylarının problem çözme süreçlerinin bilgi işlemsel düşünme bağlamında incelemesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Güldal, Ö. (2022). 8.sınıf öğrencilerinin özdeşlikler konusunda matematiksel dili kullanma becerileri ile matematik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gündüz, N. (2014). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının istatistiksel okuryazarlıkları ve istatistiğe yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Hacısalihoğlu Karadeniz, M. (2016). Beşinci sınıf öğrencilerinin veri işleme konusundaki kazanımlara ulaşabilme durumlarının belirlenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 221-236.
• Haksever, Ü. G. (2024). Matematiksel modelleme ile bilgi işlemsel düşünme becerilerinin gelişimi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Hiebert, J. & Carpenter, T. P. (1992). Learning and teaching with understanding, In D. Grouws (Ed.), Handbook for research on mathematics teaching and learning (pp. 65-97), MacMillan.
• International Society for Technology in Education [ISTE], Computer Science Teachers Association [CSTA], 2011. Computational Thinking in K-12 Education leadership toolkit. https://cdn.iste.org/www-root/2020-10/ISTE_CT_Leadership_Toolkit_booklet.pdf
• İlhan, A. & Aslaner, R. (2018). Matematik öğretmeni adaylarının geometrik şekiller üzerine akıl yürütme becerilerinin üniversite ve sınıf düzeyi değişkenleri açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 82-97.
• İlic, U. & Haseski. H. İ. (2019). Bilgi işlemsel düşünmeyi ölçmeye yönelik geliştirilen veri toplama araçlarının incelenmesi. I. Uluslararası Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Sempozyumu, Tam Metin Bildiri Kitabı, 82.
• Kalelioğlu, F., Gülbahar, Y. & Kukul, V. (2016). A framework for computational thinking based on a systematic research review. Baltic J. Modern Computing, 4(3), 583-596.
• Karslı, N. (2023). Soyutlama, örüntü tanımlama ve algoritma tasarımı becerilerinin ortaokul matematik dersi öğretim programı, öğretmen ve öğrenci bağlamında incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Kukul, V. & Karatas, S. (2019). Computational thinking self-efficacy scale: Development, validity and reliability. Informatics in Education, 18(1), 151-164.
• Kukul, V. (2018). Programlama öğretiminde farklı yapılandırılan süreçlerin öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme becerilerine, özyeterliliklerine ve programlama başarılarına etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• McMillan, J. H. (2004). Educational research: Fundematals for the consumer. Pearson Education, USA.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2020). Bilgi işlemsel düşünme becerisinin disiplinlerarası yaklaşım ile öğretimi. https://ders.eba.gov.tr/ders/proxy/VCollabPlayer_v0.0.1036/index.html#/main/curriculum/2/eba/9/ing?currID=3564d1dfd0e8a9d43ecbadee3b3e8d0f&expand=false&isSub=false&schoolSubType=8&backID=-1 adresinden erişilmiştir
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024). Matematik dersi öğretim programı (5-8). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mooney, E. S. (2002). A framework for characterizing middle school students’statistical thinking. Mathematical Thinking and Learning, 4(1), 23–63.
• National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standards for school mathematics. National Council of Teachers of Mathematics. Özmen, B. (2016). Ortaokul öğrencilerine yönelik bilgi işlemsel düşünme becerileri testinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. 4th International Instructional Technologies & Teacher Education Symposium, 6-8.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Sage Publication.
• Selby, C. & Woollard, J. (2013). Computational thinking: The developing definition. Retrieved November 13, 2020, from https://eprints.soton.ac.uk/356481/1/Selby_Woollard_bg_soton_eprints.pdf.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2017). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. (5. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Subaşı, S. E. (2024). Deneyap teknoloji atölyeleri öğrenci ve eğitmenlerinin algılanan bilgi işlemsel düşünme becerilerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Tosik-Gün, E. & Güyer, T. (2019). Bilgi işlemsel düşünme becerisinin değerlendirilmesine ilişkin sistematik alanyazın taraması. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 99-120.
• Turan, Ö., Kaleli Yılmaz, G. & Ezentaş, R. (2023). Ortaöğretim matematik öğretmenlerinin istatistiksel akıl yürütme becerilerinin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 6(2), 617-653.
• Umay, A. & Kaf, Y. (2005). Matematikte kusurlu akıl yürütme üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 188-195.
• Werner, L., Denner, J., Campe, S. & Kawamoto, D. C. (2012). The fairy performance assessment: Measuring computational thinking in middle school. Paper presented at the 43rd ACM Technical Symposium on Computer Science Education, Raleigh.
• Wilkerson, M. H. & Fenwick, M. (2017). Using mathematics and computational thinking. Helping students make sense of the world using next generation science and engineering practices, 181-204.
• Wing, J. M. (2006). Computational thinking. Communications of the ACM, 49(3), 33-35.
• Wing, J. M. (2008). Computational thinking and thinking about computing. Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, 366(1881), 3717-3725
• Wing, J. M. (2016). Computational thinking. 10 Years later. Microsoft Research Blog. [Çevrimiçi:https://www.microsoft.com/en-us/research/blog/computational-thinking-10 yearslater/,Erişim tarihi: 19.03.2019.]
• Yel, Ü. (2021). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel modelleme özyeterliklerinin ve bilgi işlemsel düşünme becerilerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Yıldız, B. (2018). Disiplinlerarası öğretim yaklaşımı: Bilgi işlemsel düşünme ve FeTeMM. In Gülbahar, Y. (Ed.). Bilgi işlemsel düşünmeden programlamaya (319-336), Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldız, M. (2021). Bilgi işlemsel düşünme becerisinin süreç temelli ölçülmesi ve değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Trabzon Üniversitesi, Trabzon.