Investigation of Activities Related to the Concept of Area in Elementary School Mathematics Textbooks in terms of Type, Purpose, and Revised Bloom Taxonomy

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 878 - 910

Himmet Korkmaz , İlyas Mısırcı

Öz

This study aims to determine the types and objectives of the activities included in the sections of the elementary school mathematics textbooks used in the 2021/2022 academic year and reveal the distribution of activities in the cognitive process skills categories of the Revised Bloom Taxonomy (RBT) depending on their types. In this study, the activities in the relevant sections of 15 different mathematics textbooks were examined, and data were collected using a document analysis method as a qualitative research method. The findings showed that the type of interpretation and the standard algorithm were widely used in the activities. It has been determined that there is a considerable imbalance in the types, objectives, and distribution of activities in the RBT steps.

Anahtar Kelimeler

Concept of area , activity , mathematics textbooks

Etik Beyan

This article is extracted from 2nd author’s master thesis dissertation entitled “Examinatıon of Tasks Related to the Concept of Area in Elementary and Middle School Mathematics Textbooks in Terms of Their Types, Purposes and Revised Bloom Taxonomy”, supervised by 1st author (Master’s Thesis, Ordu University, Ordu, Türkiye, 2023).

İlköğretim Matematik Ders Kitaplarındaki Alan Kavramı ile İlişkili Etkinliklerin Tür, Amaç ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Bakımından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2021/2022 eğitim öğretim yılında kullanılan ilkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarının alan konusu ile ilişkili bölümlerinde yer verilen etkinliklerin türleri ve amaçlarının belirlenmesi; etkinliklerin, türlerine bağlı olarak Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’nin (YBT) bilişsel süreç becerileri kategorilerindeki dağılımlarının ortaya konulmasıdır. Toplamda 15 farklı matematik ders kitabının ilgili bölümlerindeki etkinliklerin incelendiği bu araştırmada bir nitel araştırma yöntemi olan doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular etkinliklerde yorumlama ve standart algoritmayı kullanma türüne yaygın bir şekilde yer verildiğini; anlama, yorumlama ve tahmin türü etkinliklerin geri planda kaldığını göstermiştir. Etkinliklerin türlerinde, amaçlarında ve YBT basamaklarındaki dağılımında oldukça fazla bir dengesizliğin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alan kavramı , etkinlik , matematik ders kitapları

Etik Beyan

Bu çalışma 1. sıradaki yazarın danışmanlığında 19.06.2023 tarihinde tamamlanan “İlkokul ve Ortaokul Matematik Ders Kitaplarındaki Alan Kavramı ile İlişkili Etkinliklerin Tür, Amaç ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Bakımından İncelenmesi” başlıklı yüksek lisans tezi esas alınarak hazırlanmıştır (Yüksek Lisans, Ordu Üniversitesi, Ordu, Türkiye, 2023).

Kaynakça

• Ainley, J., Pratt, D., & Hansen, A. (2006). Connecting engagement and focus in pedagogic task design. British Educational Research Journal, 32(1), 23-38.
• Akbulut, B. (Basım yılı belirtilmemiş). Ortaokul ve imam hatip ortaokul matematik ders kitabı 7. sınıf. Berkay Yayınları.
• Akdaş, M. S., Yazıcı, M., & Özyurt, M. (2021). Etkinlik tasarım prensipleri çerçevesinde ilkokul fen bilimleri ders kitaplarındaki etkinliklerin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 1125-1170.
• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P. R., Raths, J., & Wittrock, M. C. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. Longman.
• Arı, A. (2013). Bilişsel alan sınıflamasında yenilenmiş Bloom, Solo, Fink, Dettmer taksonomileri ve uluslararası alanda tanınma durumları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 259-290.
• Aydın, E., & Erenkuş, M.A. (2021). İlkokul matematik 4 ders kitabı. Sevgi Yayınları.
• Baturo, A., & Nason, R. (1996). Student teachers' subject matter knowledge within the domain of area measurement. Educational Studies in Mathematics, 31(3), 235-268.
• Baykul, Y. (2020). Ortaokulda matematik öğretimi (5-8. Sınıflar) (4. baskı). Pegem Akademi.
• Bektaş, M., Kahraman, S., & Temel, Y. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik ders kitabı 6. MEB Yayınları.
• Berisha, V., & Bytyqi, R. (2020). Types of mathematical tasks used in secondary classroom instruction. International Journal of Evaluation and Research in Education, 9(3), 751-758.
• Bilen, O. (2021). İlkokul matematik 3 ders kitabı. Tuna Yayınları.
• Bingölbali, E., & Bingölbali, F. (2020). Çok doğru cevaplı ve çok çözüm metotlu etkinliklerin ortaokul matematik ders kitaplarındaki yeri. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 7(4), 214-235.
• Bingölbali, E., & Özdiner, M. (2022). İlkokul ve ortaokul matematik ders kitabı etkinliklerinin gerçek hayatla ilişkilendirme açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 45-65.
• Bingölbali, E., & Özmantar, M. F. (2009). Matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri. Pegem A.
• Bozkurt, A. (2018). Ortaokul 6. Sınıf matematik ders kitabındaki etkinliklerin amaç, öğrenci çalışma biçimi ve uygulanabilirlik yönleriyle değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 535-548.
• Bozkurt, A., Özmantar, M. F., Ağaç, G., & Güzel, M. (2022). Matematik öğretiminde etkinlik tasarımı ve uygulamaları: Bir değerlendirme çerçevesi (1. baskı). Pegem Akademi.
• Böge, H., & Akıllı, R. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokul matematik 8 ders kitabı. MEB Yayın Brousseau, G. (1997). Theory of didactical situations in mathematics. Kluwer
• Bütüner, S.Ö. (2019). Problem analysis in Turkish and Singapore mathematics textbooks: Division of fraction. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 370-394.
• Bütüner, S. Ö. (2020). Türkiye’de okutulan ortaokul matematik ders kitaplarının aritmetik ortalama kavramına ilişkin öğrencilere sunduğu öğrenme fırsatları. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(1), 157-187.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (29. Baskı). Pegem Akademi.
• Cho, H., & Kwon, O. N. (2012). An analysis of the mathematical tasks in the korean seventh grade mathematics textbooks and workbook. Research in Mathematical Education, 16(4), 245-263.
• Cırıtcı, H., Gönen, İ., Araç, D., Özarslan, M., Pekcan, N., & Şahin, M. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik 5 ders kitabı. MEB Yayınları.
• Coşar, Y. (2011). İlköğretim altıncı sınıf matematik dersi çalışma kitabındaki soruların kapsam geçerlik ve yenilenmiş bloom taksonomisinin bilişsel süreç boyutuna göre analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum
• Cullen, A. L., & Barrett, J. E. (2020). Area measurement: structuring with nonsquare units. Mathematical Thinking and Learning, 22(2), 85-115.
• Creswell, J. W. (2015). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative (fifth edition). Pearson.
• Çağlayan, N., Dağıstan, A., & Korkmaz, B. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik 6 ders kitabı. MEB Yayınları.
• Çetin, Ö., Aksakal, U., Ertürk, Ü., Şay, G., & Tığlı, İ. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokul matematik 8 ders kitabı. MEB Yayınları.
• Divrik, R., & Pilten, P. (2021). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin çevre ve alan konularında yaptıkları hataların analizi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 333-356.
• Doyle, W. (1983). Academic work. Review of Educational Research, 53(2), 159-199.
• Doyle, W. (1988). Work in mathematics classes: The context of students' thinking during instruction. Educational Psychologist, 23(2), 167-180.
• Epstein, B., & Ryan E. (2002). The McMaster approach to families: Theory, assessment, treatment and research. Journal of Family Therapy. 22(4), 168- 189.
• Erenkuş, M.A., & Savaşkan, D.E. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik 8 ders kitabı. Koza Yayınları.
• Ertem-Akbaş, E. & Yıldırım, L. (2024). Examining 5th grade students' learning on surface area calculations with realistic mathematics education approach. International e-Journal of Educational Studies, 8 (16), 14-31. https://doi.org/10.31458/iejes.1354835
• Gencer-Kayahan, E. & Özyurt, M. (2020). 5. sınıf bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretmen rehber kitabındaki etkinliklerin etkinlik tasarım prensipleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 1007- 1023.
• Genç, N., Güleç, H., Şahin, N., & Taşçı, S. (2021). İlkokul matematik 3. sınıf ders kitabı. MEB Yayınları. Haggarty, L., & Pepin, B. (2002). An investigation of mathematics textbooks and their use in English, French and German classrooms: Who gets an opportunity to learn what?. British Educational Research Journal, 28(4), 567-590.
• Haris, D., & Ilma, R. (2011). The role of context in third graders' learning of area measurement. Indonesian Mathematical Society Journal on Mathematics Education, 2(1), 55-66.
• Herbst, P. (2006). Teaching geometry with problems: Negotiating instructional situations and mathematical tasks. Journal for Research in Mathematics Education, 37, 313-347.
• Hiebert, J., & Wearne, D. (1993). Instructional tasks, classroom discourse and students' learning in second grade arithmetic, American Educational Research Journal, 30(2), 393-425
• Henningsen, M., & Stein, M. K. (1997). Mathematical tasks and student cognition: Classroom-based factors that support and inhibit high-level mathematical thinking and reasoning. Journal for Research in Mathematics Education, 28(5), 524-549.
• Hong, D. S., Choi, K. M., Runnalls, C., & Hwang, J. (2019). How well aligned are common core textbooks to students’ development in area measurement? School Science and Mathematics, 119(5), 240-254.
• Jones, K., & Pepin, B. (2016). Research on mathematics teachers as partners in task design. Journal of Mathematics Teacher Education, 19(2), 105-121.
• Kaya, D., Kutluca, T., & Dağhan, G. (2024). Investigation of the relationships between e-learning styles, educational technology self-efficacy perceptions and problem-solving skills of pre-service elementary mathematics teachers'. International e-Journal of Educational Studies, 8 (17), 157-174. https://doi.org/10.31458/iejes.1355282 Kayapınar, A., Şahin, N., Erdem, G., & Şentürk Leylek, B. (2021). İlkokul matematik 4. sınıf ders kitabı. MEB Yayınları.
• Keskin Oğan, A., & Öztürk, S. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokul matematik 7 ders kitabı. MEB Yayınları. Kordaki, M. (2003). The effect of tools of a computer microworld on students' strategies regarding the concept of conservation of area. Educational Studies in Mathematics, 52(2), 177-209.
• Kospentaris, G., Spyrou, P., & Lappas, D. (2011). Exploring students’ strategies in area conservation geometrical tasks. Educ Stud Math, 77, 105–127
• Küçükahmet, L. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri (26. Basım). Nobel Yayınları.
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom's taxonomy: An overview. Theory into Practice, 41(4), 212-218.
• Kwon, O. N., Park, J. H., & Park, J. S. (2006). Cultivating divergent thinking in mathematics through an open-ended approach. Asia Pacific Education Review, 7(1), 51-61.
• Mayer, R. E. (2002). Rote versus meaningful learning. Theory into Practice, 41(4), 226-232.
• Mısırcı, İ. (2023). İlkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarındaki alan kavramı ile ilişkili etkinliklerin tür, amaç ve yenilenmiş Bloom taksonomisi bakımından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Ordu.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994).Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (4. ve 5. Sınıflar) öğretim programı. MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2009). İlköğretim matematik dersi (6-8. sınıflar için) öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013, 2017). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıflar için) öğretim programı ve kılavuzu. MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• Nkhoma, M. Z., Lam, T. K., Sriratanaviriyakul, N., Richardson, J., Kam, B., & Lau, K. H. (2017). Unpacking the revised Bloom’s taxonomy: Developing case-based learning activities. Education Training, 59(3), 250-264.
• Olkun, S., Çelebi, Ö., Fidan, E., Engin, Ö., & Gökgün, C. (2014). Birim kare ve alan formülünün Türk öğrenciler için anlamı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29-1), 180-195.
• Özmantar, M. F., & Bingölbali, E. (2009). Etkinlik tasarımı ve temel tasarım prensipleri. İlköğretimde karşılaşılan matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri. Pegem Akademi.
• Özmantar, M. F., Bozkurt, A., Demir, S., Bingölbali, E., & Açıl, E. (2010). Sınıf öğretmenlerinin etkinlik kavramına ilişkin algıları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 379-398.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. Sage.
• Savran, N. Z. (2004). Pisa-projesi'nin Türk eğitim sistemi açısından değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 397-412.
• Savaş, E., Turan Ekmekçi, N., Savaş, S., & Oflar, Y. (2021). İlkokul matematik 3 ders kitabı. MEB Yayınları.
• Silver, E. A. (1997). Fostering creativity through instruction rich in mathematical problem solving and problem posing. ZDM, 29(3), 75-80.
• Stein, M. K., & Smith, M. S. (1998). Mathematical tasks as a framework for reflection: From research to practice. Mathematics Teaching in the Middle School, 3(4), 268-275.
• Swan, M. (2007). The impact of task-based professional development on teachers’ practices and beliefs: A design research study. Journal of Mathematics Teacher Education, 10(4), 217-237.
• Şahin, M., & Doğan, S. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokul matematik 6 ders kitabı. Engürü Yayınları. Şaşan, H. H. (2002). Yapılandırmacı öğrenme. Yaşadıkça Eğitim, 74(75), 49-52.
• Uğurel, I., & Bukova Güzel, E. (2010). Matematiksel öğrenme etkinlikleri üzerine bir tartışma ve kavramsal bir çerçeve önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 333-347.
• Van de Corput, A. R. (2012). Teaching to the test: How federal mandates affect elementary educators’ teaching styles. The Kennesaw Journal of Undergraduate Research, 2(1), 4.
• Watson, A. (2008). Task transformation is the teacher’s responsibility. In Proceedings of the 32nd Annual Meeting of the North American Chapter of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (Vol. 1, pp. 147-153).
• Yağan, S. A. (2020). Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri 5. sınıf matematik ders kitabı örneklerinin karşılaştırılması. Asya Studies, 4(11), 1-19.
• Yalçın, S. (2020). İlkokul üçüncü sınıf matematik ders kitaplarının içerdiği etkinlikler ve sorular bağlamında incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 18-34.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin.
• Zacharos, K. (2006). Prevailing educational practices for area measurement and students’ failure in measuring areas. The Journal of Mathematical Behavior, 25(3), 224-239.