2023 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Eğitim Felsefeleri Açısından İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 1242 - 1276

Mehmet Akpınar , M. Talha Özalp , Selahattin Kaymakcı

Öz

Araştırmada, eğitim felsefelerinin program geliştirme sürecindeki öneminden yola çıkılarak 2023 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nın (SBDÖP) özel hedefleri, temel becerileri, değerleri, uygulanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar, öğrenme alanları ve kazanımları eğitim felsefeleri açısından incelenmiştir. Bu araştırma, doküman incelemesine dayalı nitel bir çalışmadır. Veri kaynağı olarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 2023 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın güvenirliği için araştırmacı üçgenlemesi tekniğine başvurulmuştur. Verilerin analizi ilk önce araştırmanın üç yazarı tarafından ayrı ayrı yapılmıştır. Bu analiz sonuçlarından elde edilen veriler üç yazar tarafından birlikte incelenerek bulgulara son hali verilmiştir. Araştırma bulguları, 2023 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nın büyük oranda ilerlemeci eğitim felsefesine dayandığını ancak diğer felsefelerden de etkiler taşıdığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim felsefesi , öğretim programı , sosyal bilgiler

Etik Beyan

Bu çalışmada insan veya hayvan deneklerinden veri toplanmamıştır. Bu nedenle çalışma, etik kurul onayı gerektiren çalışmalar kapsamında yer almadığından etik kurul onayı alınmamıştır.

An Analysis of the 2023 Social Studies Course Curriculum from the Perspective of Educational Philosophies

Öz

In the research, based on the importance of educational philosophies in the program development process, the special objectives, basic skills, values, issues to be considered in its implementation, learning areas and learning outcomes of the 2023 Social Studies Course Curriculum (SBDÖP) were examined in terms of philosophical approaches. The research is a qualitative study based on document review. The 2023 Social Studies Course Curriculum prepared by the Ministry of National Education was used as the data source. Content analysis technique was used in the analysis of data. For the reliability of the research, researcher triangulation technique was used. The analysis of the data was first carried out separately by the three authors of the study. The data obtained from these analysis results were examined together by the three authors and the findings were finalized. Research findings have shown that the 2023 Social Studies Course Curriculum is based mostly on the progressive education philosophy, but also carries influences from other philosophies.

Anahtar Kelimeler

Educational philosophy , curriculum , social studies

Kaynakça

• Akdag, H., & Kaymakcı, S. (2011). A chronological approach to development of social studies education in turkey. Educational Research and Reviews, 6(15), 854-863.
• Akpınar, M., & Kaymakcı, S. (2012). Ülkemizde sosyal bilgiler öğretiminin genel amaçlarına karşılaştırmalı bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 605-626.
• Balcı, A. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem Akademi.
• Baş, T., & Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Bhandari, P. (2023, January 16). Triangulation in research guide, types, examples. Scribbr. https://www.scribbr.co.uk/research-methods/triangulation-in-research/
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Buckler, A. (2014). Teachers’ professional capabilities and the pursuit of quality in sub-saharan african education systems: Demonstrating and debating a method of capability selection and analysis. Journal of Human Development and Capabilities, 17(2), 161–177. https://doi.org/10.1080/19452829.2014.991706
• Cevizci, A. (2019). Eğitim felsefesi. Say Yayınları.
• Çiydem, E., & Akdağ, H. (2021). Türkiye’deki ilkokul/ilköğretim programlarının felsefi temeller açısından incelenmesi (1924-2018). Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 6 (Prof. Dr. Süleyman Büyükkarcı Özel Sayısı), Aralık 2021, 52-81
• Çiydem, E., & Kaymakcı, S. (2021). Türkiye’de sosyal bilgiler dersinin yönelimi üzerine bir değerlendirme. İnsan ve İnsan, 8(27), 179-207.
• Daga, A. T. (2020). Kebijakan pengembangan kurikulum di sekolah dasar (sebuah tinjauan kurikulum 2006 hingga kebijakan merdeka belajar). Jurnal Edukasi Sumba (JES), 4(2), 103-110.
• Demirbaş, İ., & Özalp, M. T. (2022). Türkiye’de cumhuriyet dönemi eğitim politikaları (1923-1950). Journal of History School, 59, 2604-2626. http://doi.org/10.29228/Joh.52645
• Demirel, Ö. (2014). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (21. Baskı). Pegem A.
• Dewey, J. (2007). Deneyim ve eğitim (Çev. S. Akıllı). ODTÜ Yayıncılık.
• Ergün, M. (2013). Eğitimin felsefi temelleri. Ö. Demirel, & Z. Kaya (Eds.), Eğitim bilimine giriş (pp. 67-94). Pegem Akademi.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGram-Hill Publishing.
• Gözütok, F. D. (2013). Cumhuriyet’in ilanından 2013’e öğretim programlarının analizi: Hayat bilgisi örneği. F. D. Gözütok ve F. Bıkmaz (Yay. haz.). Türkiye’de 2000 yılı öncesi program geliştirme çalışmaları içinde (ss. 1-16). Yargı Yayınevi.
• Gutek, G. L. (2013). Philosophical, ideological, and theoretical perspectives on education. Pearson.
• Gülersoy, A. E., Özbay, G., Yıldırım, G., & Çetinkaya, B. (2021). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı kazanımlarının (4., 5., 6. ve 7. Sınıflar) eğitim felsefesi ve eğitim teorileri açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 7(1), 151-199.
• Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye’de cumhuriyet döneminde eğitim politikasi ve felsefesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 121-138.
• Hotaman, D. (2017). Eğitim programlarının geliştirilmesinde felsefenin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2), 430-437. https://doi.org/10.17860/mersinefd.302409
• Karatepe, A., Yıldırım, H. İ., Şensoy, Ö., & Yalçın, N. (2004). Fen bilgisi öğretimi amaçlarının gerçekleştirilmesinde mevcut fen bilgisi müfredat programının amaçlar boyutunda uygunluğu konusunda öğretmen görüşleri. KEFAD, 5(2), 165-175.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research : A guide to design and implementation, revised and expanded from qualitative research and case study applications in education. In Jossey-Bass eBooks.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005). Sosyal bilgiler 4.-5. sınıf programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2023). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. MEB.
• Neuman, W. L. (2014). Social research methods: Qualitative and quantitive approaches (7th Edition). Essex, Pearson Education Limited.
• Noddings, N. (2015). Eğitim felsefesi (Çev. R. Çelik). Nobel.
• Özden, Y. (2013). Öğrenme ve öğretme (11. Baskı). Pegem Akademi.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Sönmez, V. (2020). Eğitim felsefesi. Anı.
• Şişman, M. (2015). Eğitim bilimlerine giriş. Pegem Akademi.
• Yetkin, D., & Daştan, Ö. (2008). İlköğretim Programı 1-5. Sınıflar. Anı.