Development of Inclusive Education Attitude Scale for Primary School Fourth Grade Students

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 1386 - 1411

Ömer Alper Türkmenoğlu , Emrullah Akcan

Öz

The aim of this research is to develop a scale whose reliability and validity has been tested to measure the inclusive education attitudes of primary school students in a multidimensional way. Exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis were performed for construct validity. The data of the Exploratory Factor Analysis Group were obtained from a total of 234 4th grade students in Gaziantep. As a result of the exploratory factor analysis, a five-factor structure consisting of 21 items was reached. These factor structures were named as “economic level”, “migration and ethnicity”, “language”, “special needs” and “gender”. The cronbach alpha values of the resulting factor structures were calculated as “.784, .680, .656, .607, .602”, respectively. The data of the confirmatory factor analysis Group were obtained from a total of 221 4th grade students in Gaziantep. Structural equation modeling was created and fit indices were checked. according to these fit indices; CNMI/DF, IFI, AGFI, RMSEA and RMR values showed excellent agreement, while GFI, CFI and NNFI/TLI values showed acceptable agreement.

Anahtar Kelimeler

Inclusive education , scale development , primary school

İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerine Yönelik Kapsayıcı Eğitim Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kapsayıcı eğitim tutumlarını çok boyutlu olarak ölçmeye yönelik güvenirliği ve geçerliği test edilmiş bir ölçek geliştirmektir. Açımlayıcı faktör analizi grubunun verileri Gaziantep’te bulunan 4. sınıfta öğrenim gören toplam 234 öğrenciden elde edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda 21 maddeden oluşan beş faktörlü bir yapıya ulaşılmıştır. Bu faktör yapılarına “ekonomik düzey”, “göç ve etnik köken”, “dil”, “özel gereksinim” ve “cinsiyet” adları verilmiştir. Oluşan faktör yapılarının Cronbach Alpha değerleri sırasıyla “.784, .680, .656, .607, .602” olarak hesaplanmıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi Grubunun verileri Gaziantep’te bulunan ve dördüncü sınıfta öğrenim gören toplam 221 öğrenciden elde edilmiştir. Bu uyum indekslerine göre; CNMI/DF, IFI, AGFI, RMSEA ve RMR değerleri mükemmel uyum gösterirken GFI, CFI ve NNFI/TLI değerleri kabul edilebilir uyum göstermiştir. Bu bilgiler ışığında geliştirilen ölçeğin kullanılabilir olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kapsayıcı eğitim , ölçek geliştirme , ilkokul tutum

Etik Beyan

Etik Kurul Komisyon Adı: Gaziantep Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimleri Etik Kurul Komisyonu Etik Kurul Belge Tarihi ve Sayı No: 28.01.2022- 143351

Kaynakça

• Akcan, E. (2018). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışlarının karşılaştırılması. Doktora tezi. İstanbul Üniversitesi.
• Akcan, E. (2022). Culturally responsive education as a sustainable educational approach: Reflections from primary school teachers‘practices. Journal of Pedagogical Research, 6(3), 88-102. https://doi.org/10.33902/JPR.202215416
• Akcan, E. & Türkmenoğlu, Ö. A. (2022). Hayat bilgisi ders kitaplarının farklılıklar açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42 (1),423-459. https://doi.org/10.17152/gefad.1022224
• Amaç, Z. (2021). Kapsayıcı eğitim ve ilkokul öğretmenleri: sistematik bir inceleme. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(19), 74-97. https://doi.org/10.31468/eebd.1010037
• Bakır, K. F. & Akcan, E. (2021). Hayat bilgisi ders kitaplarında yer alan metinlerin çokkültürlü eğitim bağlamında incelenmesi. TEBD, 19(2), 1323-1343. https://doi.org/10.37217/tebd.875363
• Banks, J. A. (2001). Citizenship education and diversity: Implications for teacher education. Journal of Teacher Education, 52(1), 5-16. https://doi.org/10.1177/0022487101052001002
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (8. baskı). Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Aydoğan, Y., Çakan, M., Çakmak, E. K., Özyürek, A. & Karayol, S. (2014). Okul öncesi sosyal beceri değerlendirme ölçeği öğretmen formunun geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik analizleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 3(8), 37-46. https://doi.org/10.14527/21yyed.2014.003
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Dağlıoğlu, H., Doğan, E., Turupcu, A. & Basit, O. (2017). Kapsayıcı okul öncesi eğitim ortamlarında öğretmenler çocukların bireysel yeteneklerini belirlemek ve geliştirmek için neler yapıyor? Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(3), 883- 910. https://doi.org/10.17152/gefad.33206
• Dede, Ş. (1996). Özel eğitim hakkında salamanca bildirisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 91-95. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000066
• Devellis, R. F. (2014). Ölçek geliştirme kuram ve uygulamalar. (çev. T. Totan). Nobel Akademi.
• Erdem, A. R. (2015). Eğitim yönetimi etiği ve eğitim yönetiminde etik liderliğin kritiği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(4), 1-15.
• Ewing, D. L., Monsen, J. J., & Kielblock, S. (2018). Teachers’ attitudes towards inclusive education: A critical review of published questionnaires. Educational Psychology in Practice, 34(2), 150-165. https://doi.org/10.1080/02667363.2018.1425821
• Forlin, C., Earle, C., Loreman, T., & Sharma, U. (2011). The sentiments, attitudes, and concerns about inclusive education revised (SACIE-R) scale for measuring pre-service teachers’ perceptions about inclusion. Exceptionality Education International, 21(3), 50-65. https://doi.org/10.5206/eei.v21i3.7711
• Gülbahar, S. (2017). Kaynaştırma eğitimi mekanlarında yaşam merkezi biriminin tasarım kriterlerinin belirlenmesi üzerine bir inceleme: SERÇEV Engelsiz Meslek Lisesi örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Khan, I. K., Hashmi, S. H. & Khanum, N. (2017). Inclusive education in government primary schools: Teacher perceptions. Journal of Education and Educational Development, 4(1), 32-47. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1161534.pdf
• Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis. Routledge publish.
• Lozano, C. S., Wüthrich, S., Büchi, J. S., & Sharma, U. (2022). The concerns about inclusive education scale: Dimensionality, factor structure, and development of a short-form version (CIES-SF). International Journal of Educational Research, 111, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2021.101913
• Mahat, M. (2008). The development of a psychometrically-sound instrument to measure teachers' multidimensional attitudes toward inclusive education. International journal of special education, 23(1), 82-92. https://doi.org/10.1080/10349120802194236
• Michailakis, D., & Reich, W. (2009). Dilemmas of inclusive education. Alter, 3(1), 24-44. https://doi.org/10.1016/j.alter.2008.10.001
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2014). Yabancılara yönelik eğitim öğretim hizmetleri genelgesi. Erişim adresi: 1715.pdf (meb.gov.tr), (Erişim Tarihi: 04.08.2022).
• Mohammad, F., & Baran, M. (2025). Experiences of multilingual 6th grade students with context-based teaching activities in the science classroom. International e-Journal of Educational Studies, 9(19), 38-57. https://doi.org/10.31458/iejes.1582481
• Özaydınlık, K. (2019). Kapsayıcı eğitime giriş. Pervin Oya-Taneri (Ed.). içinde Kuramdan Uygulamaya Kapsayıcı Eğitim, (ss. 1-23). Pegem Akademi.
• Öztürk, M., Tepetaş Cengiz, G. Ş., Köksal, H. & İrez, S. (2017). Sınıfında yabancı uyruklu öğrenci bulunan öğretmenler için el Kitabı (S. Aytekin, Ed.). Milli Eğitim Bakanlığı.
• Renzulli, J. S. (2012). Reexamining the role of gifted education and talent development for the 21st century: A four-part theoretical approach. Gifted Child Quarterly, 56(3), 150-159. https://doi.org/10.1177/0016986212444901
• Salkind, N.J. (2010). Statistic for people who (think they) hate statistic (3th ed.). Sage.
• Shaw, B. (1988). The incoherence of multicultural education. British Journal of Educational Studies, 36(3), 250- 259.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. https://doi.org/10.1007/s11336-003-0005-0
• Ünal, R. (2021). 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde uygulanan kapsayıcı eğitim etkinliklerinin öğrencilerin sosyal kabul düzeylerine etkisi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı), 74-85. https://doi.org/10.26650/ibr.2017.46.1.0003 Yıldıran, İ. (2005). Fair-Play eğitiminde beden eğitiminin rolü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(1), 3-16.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28-30 Eylül 2005, 771-774.