Öz
Bu çalışma sosyolojide çokça tartışılan yapı-fail ilişkisi çerçevesinde bireyin gündelik hayat alanında sergilediği performanslarında aktif bir katılımcı olup olmadığını belirlemeyi amaç edinmiştir. Bu amaç doğrultusunda gündelik hayat ve performans arasındaki bağlantıların ortaya konulması için literatürle ilgili genel bir sınır çizilmiştir. Buna göre gündelik hayat alanında bireyler kendilerini ifade edebilmek, tanıtmak ve toplumsal konumları hakkında bilgiler verebilmek için çeşitli eylemler gerçekleştirmektedir. Bu eylemler kaynağını toplumun kültürel yaşamında yer alan kodlardan aldığı gibi modernleşmenin etkisiyle birlikte gündelik hayat alanına hakim olmaya başlayan tüketim kültüründen de almaktadır. Bu durum birçok postmodern kuramcı tarafından failin pasif eyleyiciler olarak kabul görmesine neden olmuştur. Ancak gündelik hayat alanında çalışan Michel de Certeau gibi Marksist kuramcılar ise bireyi gündelik hayat alanında pasif eyleyiciler olarak görmekten ziyade aktif bir şekilde katılım gösteren eyleyiciler olarak görürler. Buradan hareketle çalışma bireyin gündelik hayat alanında karşılıklı etkileşim içerisinde sergilediği eylemlerini nasıl anlamlandırmamız gerektiği sorusu üzerine temellenmiştir. Erving Goffman, bireyin eylemlerinin anlaşılması için verdiği izlenimlere bakılması gerektiğini söyler. Bu nedenle bu çalışmada kullanılan performans kavramı, çeşitli mücadelelere sahne olan gündelik hayat alanındaki toplum/birey veya iktidar/özne arasında yaşanan çatışma ve güç ilişkilerinin anlaşılması için yeni bir boyut kazandırdığından anahtar bir kavram olarak kullanılmıştır. Bu anlamda bireyin eylemlerine bakıldığında; birey ister direniş göstersin isterse göstermesin gerçekleştirdiği eylem/sergilediği performans ya kendisine yönelik kazanç olarak dönecek şekilde kendisinden bekleneni gerçekleştirmekte ya da var olana karşı çeşitli eylem biçimleriyle direniş gösterip yeni anlam ve farklı eylem pratiklerinin ortaya çıkmasına katkı sunan aktif bir aktör olarak gündelik hayat alanında yer almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adorno, W. T. (2007) Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, Çev. Nihat Ünler, Mustafa Tüzel ve Ezgi Gen. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Adorno, W. T., & Horkheimer, M. (2014) Aydınlanmanın Diyalektiği, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
- Baudrıllard, J. (2010). Tüketim Toplumu / Söylenceleri-Yapıları, (Çev. Hazal Deliçayırlı, Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Baudrillard, J. (2017a). Can Çekişen Küresel Güç. (Çev. Oğuz Adanır). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Baudrillard, J. (2017b). Simülakrlar ve Simülasyon. (Çev. Oğuz Adanır). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Bauman, Z.(2010). Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var mı?, Çev. Funda Çoban, İnci Katırcı, Ankara: De Ki Yayınları
- Bennett, A. (2013). Kültür ve Gündelik Hayat. (Çev. Nagehan Tokdoğan, Burcu Şenel, Umut Yener Kara). Ankara: Phoenix Yayıncılık.
- Berger, L. P., & Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İnşası: Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi. (Çev. V. Saygın Öğütle). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
- Bourdieu, P. (1995). Pratik Nedenler. (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver). İstanbul: Hil Yayınları.
- Cantek, L. (2008). Cumhuriyetin Buluğ Çağı: Gündelik Yaşama Dair Tartışmalar (1945-1950). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Chaney, D.,(1999) Yaşam tarzları, (Çev. İrem Kutluk). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Crane, D. (20039. Moda ve Gündemleri. (Çev. Özge Çelik). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Çetin, E. (2017). Gündelik Hayata Sosyolojik Bakmak. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Davis, F. (1997). Moda, Kültür ve Kimlik.(Çev. Özden Arıkan). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- de Certeau, M. (2009). Gündelik Hayatın Keşfi I; Eylem Uygulama Üretim Sanatları. (Çev. L. Arslan Özcan ). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Debord, G. (2014). Gösteri Toplumu, (Çev. Ayşen Ekmekçi). Okşan Taşkent, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Enloe, C. (2006). Manveralar: Kadın Yaşamının Militarize Edimesine Yönelik Politikalar, (Çev. Serpil Çağlayan) İstanbul: İletişim Yayınları
- Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü, (Çev. Işık Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Güloğlu, M. F. (2017). Baba Otoritesinin Yeniden Üretimi: Baba Destek Programı (Badep), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Goffman, E. (2018). Karşılaşmalar Etkileşim Sosyolojisinde İki Çalışma. (Çev. Sercan Çalcı,). Ankara: Heretik Yayınları.
- Goffman, E. (2019). Etkileşim Ritüelleri Yüz Yüze Davranış Üzerine Denemeler. (Çev. Adem Bölükbaşı,). Ankara: Heretik Yayınları.
- Goffman, E. (2020). Gündelik Yaşamda Benliğin Sunumu. (Çev. Barış Cezar,). İstanbul: Metis Yayıncılık
- Hewitt, J. P., Shulman, D. (2019). Benlik ve Toplum Sembolik Etkileşimci Sosyal Psikoloji. (Çev. Ed. Büşra Aktaş,). İstanbul: Bilge Yayıncılık.
- Hortaçsu, N., (2012). En Güzel Psikoloji Sosyal Psikoloji. İstanbul: İmge Kitabevi.
- Lefebvre, H., & Levich, C. (1987). The Everyday and Everydayness. Yale French Studies, 73, 7–11. https://doi.org/10.2307/2930193
- Lefebvre, H. (2012). Gündelik Hayat Eleştirisi I. (Çev. Işık Erdoğan). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lefebvre, H. (2013). Gündelik Hayat Eleştirisi II. (Çev. Işık Erdoğan). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lefebvre, H. (2015). Gündelik Hayat Eleştirisi III. (Çev. Işık Erdoğan). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lyotard, J. F. (2013). Postmodern Durum. (Çev. İsmet Birkan). Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
- Mead, H. G. (2019). Zihin, Benlik ve Toplum. (Çev. Yeşim Erdem). Ankara: Heretik Yayınları.
- Schechner, R. (2015). Ritüelin Geleceği (Kültür ve Performans Üzerine Yazılar). (Çev. Zeynep Ertan). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 10 Ocak 2022 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Kasım 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Sayı: 8 |
- Makale Dosyaları
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” (J-SCS) sosyal ve beşeri bilimler alanında yapılan özgün çalışmalara zemin hazırlamayı esas alan disiplinler arası bir akademik dergidir. Sosyal ve beşeri bilimler alanında farklı disiplinlerdeki bağımsız bilim insanlarının birlikteliğiyle 2018 Yılında kurulmuş olan derginin bütün sayılarının elektronik formda yayımlanması kararlaştırılmıştır. Derginin resmi ya da resmi olmayan herhangi bir kurum, kuruluş veya grupla bağı yoktur. Derginin yayımlanması için fikirleri ve emekleriyle destek veren bütün bilim insanlarının ortak maksadı sosyal ve beşeri bilimler sahasında çalışanların akademik gelişimlerine katkıda bulunmakla beraber sosyal ve beşeri bilimlerin topluma daha fazla fayda sağlamaları için yeni imkanlar aramaktır.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi”nin (J-SCS) yayın dili Türkçe ve İngilizce’dir.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” (J-SCS) sadece elektronik ortamda www.toplumvekultur.com ve dergipark.org.tr üzerinden yayımlanır, açık erişim politikasını benimser. Dergi Haziran ve Aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez çıkar.
Yayınlar için eser sahiplerinden herhangi bir ücret alınmaz, editörlere, yayın kuruluna ve hakemlere ve eser sahiplerine herhangi bir ücret ödenmez. Dergide yayımlanması için iletişim adresine makale gönderen yazarların telif hakkı ile ilgili bu açıklamayı okuyup onayladığı kabul edilir.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” birinci yazarı “doktor” veya “doktora öğrencisi” unvanına sahip bütün araştırmacıların çalışmalarına açıktır. Birinci yazarı “doktor” veya “doktora öğrencisi” olan makalelerin ikinci, üçüncü ve dördüncü yazarlarının “doktor” veya “doktora öğrencisi” unvanına sahip olması zorunlu değildir. Bir makalede en fazla dört yazar ismi bulunabilir. Yazım kurallarına uygun olarak hazırlanmış olan makaleler editör incelemesinden geçtikten sonra hakem incelemesine sunulur. Hakemler makalede düzeltme isteyebilir, doğrudan ret veya kabul edebilir. Hakem değerlendirmesi sonu ret edilen makaleler için yazarı tarafından üçüncü bir hakem değerlendirmesi istenebilir, editör bu talebi uygun görürse makale üçüncü bir hakeme gönderilir. İki hakemden birinin kabul, diğerinin ret verdiği durumlarda ise editör makaleyi kabul ya da ret edebilir yahut üçüncü bir hakemden değerlendirme isteyebilir.
Daha önce başka bir yazılı kaynakta yayımlanmış veya değerlendirme aşamasında olan eserler “Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” yayın sürecine kabul edilmezler. Yayımlanan yazılar ile ilgili bütün etik ve yasal sorumluluk yazarlarına aittir.