Zekeriyya Tamer’in Öykülerinde Sonucun Mikroanlatısal Tenkidi

Yıl 2021, Sayı: 12, 134 - 144, 24.12.2021

Asad Layek

Öz

Resim, roman, kaside veya öykü fark etmeksizin birçok sanat, sanat eserinin oluşturulma biçiminde benzerlik arz eder. Sanatların ortak yönlerinden birisi de eserin tamamlanması anlamında kullanılan “ressamın son fırça darbeleri”dir. Kısa hikayelerden söz etmişken, “Kaplanlar onuncu günde” isimli öykünün yazarının Suriye’deki kısa hikâyenin ana direklerinden ve öncülerinden biri olduğunu vurgulamamız yerinde olacaktır. Zekeriyya Tamer aynı zamanda Arapların diğer anlatı türlerine göre daha az ilgilendiği çocuk hikayeleri hususunda belki de tartışmasız olarak en öne çıkan isimlerdendir. Zekeriyya Tamer’in anlatılarının gördüğü genel kabul, bunu sadeliğine, akıcılığına ve yapısal bileşenlerinin hikâye anlatımında bilinen giriş, karmaşık gövde içeriği ve sonuçtan oluşan unsurlara dayandığı tutarlı ve uyumlu örgüsüne borçludur. Anlatı mimarisi ve özellikle sonuçlandırma kısmı üzerinde durmamız, belki de bizi Zekeriyya Tamer’deki eşsiz sanatla baş başa bırakacaktır. Makalede Zekeriyya Tamer’in öykülerinde metne giriş ve sonuç kısmındaki muazzam yorum işlevi olan kısa hikâyenin sonucun mikroanlatısal tenkidinin amacı da budur. Onun bu manadaki çalışmaları bazen okuyucunun hayal gücüne ufuklar açarken bazen de yönlendirilmesi gereken okuyucuyu yönlendirmektedir. Bu makale Zekeriyya Tamer’in bazı hikayelerinin sonunu seçilmiş örnekler üzerinden mercek altına almaya çalışmıştır. Bu örneklerin tam olarak onun tarzı olduğunu iddia etmiyoruz. Ancak sanat dünyasında ifade edildiği gibi üslup insanın kendisidir. Dolayısıyla tarz ve kullanılan dili kişinin kendisiyle ilgili ipuçları verdiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Tenkit, Edebiyat, Anlatısal, Kısa Hikaye, Zekeriya Tamer

A Micronarrative Approach to CONCLUSION in Zakaria Tamer's Very Short Story

Öz

Regardless of painting, novel, eulogy or story, many arts are similar in the way a work of art is created. One of the common aspects of the arts is the "last brush strokes of the painter", which is used to mean the completion of the work. Speaking of short stories, it would be appropriate to emphasize that the author of the story "Tigers on the tenth day" is one of the main pillars and pioneers of the short story in Syria. Zekeriyya Tamer is also perhaps one of the most prominent names in children's stories, which Arabs are less interested in than other narrative genres. The general acceptance of Zekeriyya Tamer's narratives owes this to its simplicity, fluency, and its consistent and harmonious weave, in which its structural components are based on the familiar introductory, complex body content and concluding elements in storytelling. Focusing on the narrative architecture and especially the concluding part will perhaps leave us alone with the unique art of Zekeriyya Tamer. This is the purpose of the micronarrative critique of the conclusion of the short story, which has a tremendous commentary function in the introduction to the text and the conclusion in Zekeriyya Tamer's stories in the article. His works in this sense sometimes open horizons to the imagination of the reader, and sometimes direct the reader who needs to be guided. This article has tried to scrutinize the endings of some of Zekeriyya Tamer's stories through selected examples. We do not claim that these examples are exactly his style. However, as expressed in the art world, style is the person himself. Therefore, it can be said that the style and the language used give clues about the person himself.

Anahtar Kelimeler

Criticism, Literature, Narrative, Short story, Zekeriya Tamer, CriticismLiterature NarrativeShort storyZekeriya Tamer

مقاربة ميكروسردية للقفلة في القصة القصيرة جدا لدى زكريا تامر

Öz

تتقارب معظم الفنون في طريقة بناء العمل الفني سواء أكان لوحة تشكيلية أم رواية أم قصيدة أم قصة قصيرة، ومن بين ما تشترك فيه الفنون هو (القفلة) أو آخر ضربات ريشة الرسام ، فكل الصيد في جوف الفرا كما تقول العرب وعند الحديث عن القصة القصيرة فلعلنا لا نتردد عند القول بأن صاحب " النمور في اليوم العاشر" هو أحد أعمدة القصة القصيرة في سوريا ومن رواد القصة القصيرة جدا، بل لعله الاسم الأبرز بإطلاق عندما يتعلق الأمر بقصة الأطفال التي ندر اهتمام العرب بها قياسا ببقية الضروب السردية الأخرى. ولا مراء في أن المكانة المهمة التي نالتها سرديات زكريا تامر استندت الى لغة أخذت خصوصيتها من بساطتها وانسيابها ومعمار متسق ومنسجم قامت مكوناته البنائية على العناصر المعروفة في السرد القصصي من مقدمة (بداية) وجسد سردي يتضمن العقدة ومن ثم نهاية (أو قفلة) ولعل الوقوف على عناصر المعمار السردي ولا سيما النهاية أو القفلة ستضعنا وجها لوجه أمام واحد من عناصر الفرادة عند زكريا تامر وهو ما تنشده هذه المقالة من خلال مقاربة "ميكروسردية" للقفلة في قصص زكريا تامر والتي حملت وظيفة هائلة في انفتاح النص أو انغلاقه أمام التأويل كما فتحت في بعض الأحيان آفاقا لخيال المتلقي مثلما تحولت في أحيان أخرى إلى "كعام" يتقصد توجيه القارئ غير الراشد. وتحاول هذه المقالة تشريح بعض نهايات قصص تامر من خلال نماذج مختارة لا ندعي أنها نمط بيد أنها تقارب النمط أو اللغة الشخصية إذ إن الأسلوب هو الرجل كما يتردد في أدبيات الفنون جميعا.

Anahtar Kelimeler

القصة, السرد, القصة القصيرة, القفلة, زكريا تامر, القصةالسرد القصة القصيرةالقفلةزكريا تامر

Kaynakça

• el-Hüseyin, Ahmed Câsim. el-Kıssatü’l-kasîra cidden mukârebe tahlîliyye. 2. Basım. Dımeşk: Dâru’t-Tekvîn. 2010.
• el-Hamdâvî, Cemîl. Min ecli tekniye cedide li nakdi’l-kıssâti’l-kasîra cidden. Londra: Dâru’l-Varrâk. 2014.
• el-Hamdâvî, Cemîl. el-Kıssatü’l-kasîra cidden fî dav’i’l-mukârabe el-mikrosrodiyye (nahve meşru‘in nakdiyyin ‘arabîyyin cedîd). 3. Basım. b.y. 2017.
• Hüseyn, Ahmad SHAİKH. “ANLAMSAL VE YAPISAL AÇIDAN İSLAMÎ VE EDEBÎ SÜSLEME SANATLARI”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4, sy 7 (15 Aralık 2017): 159-86.
• Sigmund Freud. et-Tahlîlu’n-nefsî ve’l-fen Da Vinci- Dostoyevski. çev. Semîr Kerem. 2. Basım. Beyrut: Dâru’t-Talî‘a. 1979.
• Davie, Scott. “https://theconversation.com/how-beethovens-mistake-became-one-of-our-most-famous-tunes-93055”, t.y.
• Taan, Sulaiman. “السيرة الذاتية ومفردات الهوية الثقافية رواية ‘الحزام’ نموذجًا”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 19, sy 2 (27 Aralık 2019): 587-602. https://doi.org/10.30627/cuilah.610522.
• Zekeriyâ Tâmir. en-Numûr fi’l-yevmi’l-‘âşir. Beyrût: Dâru’l-Âdâb. 1978.
• Zekeriyâ Tâmir. Rabî‘ fi’r-ramâd. Beyrut: Dâru Riyâdi’r-Rîs. 2001.
• Zekeriyâ Tâmir. Teksîr rukeb. Beyrut: Dâru Riyâdi’r-Rîs. 2002.